📚 ترکی، زبان رسمی و دیوانی ایران
✍️ دکتر مریم موسوی
📌 در خبرها آمده است که مکاتبه استاندار آذربایجان شرقی یا غربی با رئیس جمهور به زبان ترکی بوده است. برخی با بیان اینکه در تاریخ ایران زبان دیوانی همیشه فارسی بوده، این خبر ر
ا جسارت به زبان فارسی و بدعتی خطرناک و بنیانکن دانستهاند!
📌 فارغ از اینکه این خبر تکذیب شد و اساسا یک شیطنت رسانهای بود برای جور کردن خوراک حمله به استاندار و رئیس جمهور، باید گفت که اولا، مکاتبه به ترکی چه ارتباطی به زبان فارسی دارد که جسارت بشود یا نشود؟! مگر ایران، فارسستان و ملک مطلق شوونیسم فارسی است؟ جسارت به یک زبان زمانی رخ میدهد که مردم از تحصیل، کتابت و تکریم زبان خود منع شوند! آیا کسی حق مکاتبه به زبان فارسی را گرفته است که به این زبان جسارت شود؟ ثانی
ا، مسئولین ترک جمهوری اسلامی اغلب در سخن گفتن به ترکی نیز مشکل دارند؛ چه رسد به خواندن و نوشتن آن! جملات آنها مملو از اشکالات فاحش گرامری و ضعف لغوی است. بنحوی که باید آن سخنان "فُرکی" را برای افراد مسن که فارسی نمیدانند ترجمه کرد. باری هدف اصلی نوشتن این پست، پاسخ به ادعای "بدعت" بودن مکاتبه رسمی دولتی به زبان ترکی در طول تاریخ ایران است.
📌 نخست اینکه، تاریخ حقی را ثابت نمیکند. نمیتوان گفت چون در فلان برهه تاریخ، دین مردم فلانطور بود امروزه باید همانطور شود! نمیشود ادعا کرد چون سیستم حکومتی، حقوق زن، حقوق ورثه و... در فلان برهه تاریخ بهمانطور بوده و امروزه باید همانطور شود. مسائل فرهنگی و زبانی نیز از این قاعده مستثنی نیست. حق حاکمیت از آن مردم است. مردم حال نه تاریخ! این مردماند که طرز حکومت را بایستی تعیین کنند نه گروهی خاص با استناد به برههای از یک تاریخ ساختگی و ایدئولوژیک! زبان دیوانی دُول اروپایی مدت مدیدی لاتین بود. امروز هر یک زبان خود را دارند. زبان دیوانی روسها در برههای فرانسوی بود. امروز زبان خود را دارند. حجم آثار فارسی در ایران به گرد آثار عربی هم نمیرسد. با منطق تاریخگرایی بایستی عربی رسمی و میانجی میشد که نشده است. موردی از کاربرد دیوانی زبان کردی تاکنون ندیدهام اما کسی نمیتواند امروزه به بهانه تاریخ استفاده دیوانی از این زبان را منع کند.
📌 دوم اینکه، سه زبان فاخر فارسی، ترکی و عربی مثلث تمدنی ممالک اسلامی/خاورمیانه را تشکیل مید
هند. جغرافیای معنوی این زبانها همپوشانی دارد و مرزهای فرهنگی آنها، محدود به جغرافیای سیاسی کشورها که بارها در طول تاریخ تغییر یافتهاند نیست. این زبانها رقیب هم نیستند بلکه با تاثیرات متقابل به زیبایی هم افزودهاند. در هزار سال اخیر، در عرصه شرع، فلسفه، نجوم، ریاضیات، طب و... زبان غالب نه تنها ایران بلکه کل منطقه عربی است. آثاری به فارسی و ترکی نیز داریم اما قابل قیاس با آثار عربی نیست. در عرصه دربار و ارتش زبان غالب ترکی است. در عرصه ادبیات و دیوان نیز هر سه زبان فارسی، ترکی و عربی حضور دارند.
📌 هدف از نوشتن این پست، پرداختن به جایگاه تاریخی زبان ترکی در ایران است. برای مشاهده لیست مجموعه نسخ خطی ترکی که فقط در کتابخانه مجلس است و با موضوعات طب، عرفان، ادبیات و... طبقهبندی شدهان
د روی این لینک کلیک کنید. بیست مثال از کاربرد رسمی و دیوانی زبان ترکی در ادوار صفوی، افشار و قاجار را هم ذیلا درج میکنم. اسناد را در عرض چند روز در کانال قرار داده و لینک خواهم کرد
.
▪️ فرمان حکومتی شاه اسماعیل صفوی
▪️ نامه شاه عباس اول صفوی به صدراعظم عثمانی
▪️ نامه سلطان صفی صفوی به امپراتور اتریش و مجارستان
▪️ قبض تجاری دولتی ایران صفوی
▪️ نامه شاه تهماسب صفوی به سلطان سلیم دوم عثمانی
▪️ نامه شاه عباس دوم صفوی به بیگلربیگی شیروان
▪️ نامه والی آذربایجان (صفوی) به بیگلربیگی شیروان
▪️ نامه سلطان حسین صفوی به امپراتور روسیه
▪️ نامه سلطان حسین صفوی به پادشاه لهستان
▪️ نامه سفیر دولت ایران (صفوی) به فرانسه
▪️ نامه نادرشاه افشار به سلطان محمود اول عثمانی
▪️ نامه نادرشاه افشار با دستخط خود
▪️ مذاکرات دیپلماتیک نادرشاه در هند
▪️ کتیبه نادری
▪️ کتیبه ترکی سردر حرم حضرت علی
▪️ معاهده فینکنشتاین بین ایران (قاجار) و فرانسه
▪️ فرمان انتصاب صدراعظم توسط فتحعلی شاه قاجار
▪️ خطبه رسمی دولتی ایران قاجاری
▪️ دادخواهی مسلمانان ایروان از ظلم دولت داشن
اک
▪️ آموزش به زبان مادری قبل از رضاخان
📌 بخ
وانید: کمپین رسمیت زبان ترکی در ای
ران
🆔 @anti_panfarsism