Your trial period has ended!
For full access to functionality, please pay for a premium subscription
DR
ایده‌ها و نوشته‌ها؛ فردین قریشی
https://t.me/drfardinghoreishi
Channel age
Created
Language
Farsi
-
ER (week)
39.27%
ERR (week)

چه فایده که آدمی جهانی را به دست آورد ولی روحش را دربازد. عیسی (ع) دریافت نظرات @rasoulenour

Messages Statistics
Reposts and citations
Publication networks
Satellites
Contacts
History
Top categories
Main categories of messages will appear here.
Top mentions
The most frequent mentions of people, organizations and places appear here.
Found 53 results
✳️ توهم قدرت؛ چرا ایران و آمریکا از هم دورند؟

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

روابط ایران و آمریکا سال‌هاست در چرخه‌ای تکراری از بی‌اعتمادی، فرصت‌سوزی و مهم‌تر از همه، توهم متقابل قدرت گرفتار است. در یک سو، برخی سیاست‌گذاران ایرانی در دوره‌هایی تصور کرده‌اند که نیازی به تعامل با واشنگتن نیست و می‌توان بدون در نظر گرفتن وزن جهانی آمریکا پیش رفت. در سوی دیگر، برخی دولتمردان آمریکایی بر این باور بوده‌اند که می‌توانند خواسته‌های خود را به‌سادگی به تهران دیکته کنند. این هر دو نگاه، همواره مسیر رسیدن به یک رابطه پایدار و متوازن را مسدود کرده‌ است.

❇️ در جریان مذاکرات فعلی، روزنه‌ای شکننده اما امیدبخش گشوده شده است. با این حال، چهره‌هایی چون جان کری، علی‌رغم تجربه دیپلماتیک طولانی، همچنان در دام همان ذهنیت پیشین گرفتارند و بر همین اساس به دولت ترامپ توصیه کرده‌اند امتیازات بیشتری از طرف ایرانی طلب کند. روشن است که چنین مواضعی در عمل راه را بر هرگونه توافق مؤثر می‌بندد.

❇️ منطق دیپلماسی، بر پایه‌ی احترام متقابل، منافع مشترک و گفتگو است. اگر آمریکا تلاش کند اراده خود را به صورت یک‌جانبه تحمیل کند، نتیجه‌اش چیزی جز شکست مذاکرات نخواهد بود. امروز، آنچه هر دو طرف نیاز دارند، دستیابی به یک چشم‌انداز مشترک و واقع‌گرایانه است.

https://t.me/DrFardinGhoreishi
04/24/2025, 09:14
t.me/drfardinghoreishi/556
بازنشر
04/23/2025, 12:58
t.me/drfardinghoreishi/554
✳️ جمعیت؛ مسأله‌ای پیچیده‌تر از آنچه تصور می‌کنیم

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ مدیرانی که برای مقابله با پیری جمعیت، حامی افزایش زاد و ولد هستند، تا چه حدی به تبعات آن فکر کرده‌اند؟ ما در موقعیتی هستیم که منابع کشور حتی برای اداره جمعیت موجود هم کافی نیست. آیا ما می‌توانیم در صورت رشد جمعیت جوان‌ برای آنها شغل، آموزش، سلامت، مسکن، و کیفیت زندگی فراهم کنیم؟ آیا سیستم‌های آب، برق، درمان و آموزش ما پتانسیل لازم را دارد؟ پاسخ روشن است. اگر شرایط مساعد نیست، آیا افزایش جمعیت راه‌حل است یا تشدید بحران؟

   ❇️ تأکید بر فرزندآوری زمانی موجه است که جمعیت از ظرفیت و منابع کشور کمتر باشد. اما در حالتی که جمعیت از منابع و امکانات کشور فراتر رفته، رشد زاد و ولد نه تنها مزیت نیست، بلکه ممکن است به چالشی بزرگ‌تر بدل شود. چرا که جمعیت جوان نیازمند اشتغال، مسکن، آموزش، تغذیه و زیرساخت‌های مصرفی بیشتری است. اگر این نیازها پاسخ داده نشود، آشکار است که زمینه اعتراض، ناامنی، آسیب‌های روانی، مهاجرت گسترده و حتی فروپاشی اجتماعی گسترش می‌یابد.

❇️ به‌جای آنکه صرفاً بر زاد و ولد تمرکز کنیم، باید به سناریوهای جدید فکر کنیم. فرض کنیم جمعیت جوان فعال کمتر شد؛ در این صورت چگونه می‌توان با استفاده از تکنولوژی‌های نو مانند هوش مصنوعی، رباتیک، مراقبت‌ از سالمندان در مراکز مدرن به‌جای شیوه سنتی و ارتقاء بهره‌وری، اثر این کاهش را جبران کرد؟ به‌جای پافشاری بر الگوهای گذشته، باید فرهنگ‌سازی نوینی صورت گیرد که برای آینده، نگاه واقع‌بینانه‌ای داشته باشد. در عین‌حال احتمال در خور توجه این است که در صورت بهبود اوضاع و تسهیل شرایط زیست، میل به فرزندآوری نیز حتی بدون مداخلات ساده‌انگارانه موجود افزایش خواهد یافت.

https://t.me/DrFardinGhoreishi
04/23/2025, 11:37
t.me/drfardinghoreishi/551
✳️ با ویتکاف در تهران مذاکره کنید
(وقتی دیدن ایران خود بخشی از دیپلماسی است)

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ در جریان مذاکرات اخیر میان ایران و آمریکا، یکی از پیشنهادهایی که هنوز آن‌گونه که باید مورد توجه قرار نگرفته، دعوت از استیون ویتکاف برای ادامه مذاکرات در تهران است. اما این پیشنهاد حائز اهمیت بسیار است.

✅ اولاً، تجربه‌ی زیسته و عینی از ایران، فراتر از برگه‌های اطلاعاتی و تحلیل‌های امنیتی واشنگتن است. دیپلمات‌هایی که مستقیماً با واقعیت‌های جامعه ایران مواجه می‌شوند، به‌مراتب نگاه واقع‌بینانه‌تر و حتی انعطاف‌پذیرتری در میز مذاکره دارند. همان‌طور که سفر جک استراو و سولانا در دوره‌ای خاص، تحولاتی در فضای ذهنی غربی‌ها نسبت به ایران ایجاد کرد. اگر با سفر ویتکاف امتیاز بیشتری می‌توان در مذاکره گرفت، دلیل مخالفت چیست ؟!

✅ ثانیاً، گفت‌وگوهای طولانی و متنوع، در فضایی آرام‌تر و غیررسمی، امکان درک متقابل را افزایش می‌دهد. چه بسا موضوعاتی که در پشت درهای بسته و با تنش پیش نمی‌روند، در حاشیه یک نشست دانشگاهی، یک برنامه بازدید فرهنگی و یا حتی در ضیافت‌های نیمه رسمی، راهی به‌سوی تفاهم بیابند.

✅ ثالثاً، این دعوت در صورت تحقق، ژستی هوشمندانه‌ از سوی ایران است. این کار کنار نهادن الگوهای ناکارآمد سابق و اعلام آمادگی برای تعامل از موضعی عزتمندانه و با اعتماد به نفس است. اگر توافقی هم حاصل نشود، چیزی از دست نرفته است؛ اما اگر مذاکرات با این روش موفقیت بیشتری حاصل کند. تاریخ از چنین ابتکاری به مثابه یک اقدام شجاعانه برای تحقق اهداف و آرمان‌های ملی ایران یاد خواهد کرد.

❇️ دعوت از ویتکاف نه نشانه ضعف، بلکه نمایشی از بلوغ سیاسی و فرصت‌سازی در زمانه تنگناهاست. سرنوشت کشور و بویژه آینده نسل جوان بسیار مهمتر از موانع ذهنی و یا رتوریکال خودساخته است. امروز امید کشور به آینده، با درک بالاتر دولتمردان از جهان، کاهش تحریم، تعامل سازنده در صحنه بین‌المللی، جذب سرمایه‌ و توسعه همه‌جانبه گره خورده است. درنیافتن فرصت‌های این عرصه، بی‌تفاوتی به فردای ایران است.

https://t.me/DrFardinGhoreishi
04/21/2025, 00:59
t.me/drfardinghoreishi/549
✳️ راه تضمین توافق چیست؟

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ در مذاکرات حساس جاری میان ایران و ایالات متحده، یکی از مهم‌ترین مسائل مورد بحث، تضمین‌های بازدارنده برای دو طرف است؛ به‌ویژه پس از خروج یک‌جانبه دولت پیشین آمریکا از برجام که اعتماد به تداوم توافق را متزلزل کرده است.
در چنین فضایی، به نظر می‌رسد الگوی بازگشت‌پذیری و توازن تعهدات رهگشاست. به این معنا که ایران برای تضمین عدم ساخت سلاح هسته‌ای و آمریکا برای تضمین عدم احیای تحریم‌ها توافق می‌کنند:

۱. ایران سطح فعالیت غنی‌سازی ایران خود را محدود می‌کند؛ اما زیرساخت فنی غنی‌سازی باقی می‌ماند و اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی ایران نیز در داخل کشور تحت پلمپ و نظارت فنی دقیق آژانس حفظ خواهد شد تا در صورت نقض عهد از سوی طرف مقابل، شرایط برای بازگشت سریع به وضعیت قبل از توافق، بدون نیاز به بازسازی زیرساختی فراهم باشد.

۲. آمریکا نیز تحریم‌ها را رفع می‌کند؛ اما در صورت نقض توافق از سوی ایران به سرعت آنها را احیاء خواهد کرد.

۳. در جهت تقویت ساختاری توافق و ایجاد نفع متقابل برای اجرای تعهدات، موافقت طرفین برای سرمایه‌گذاری گسترده آمریکا در اقتصاد ایران ضروری است. در این حالت نقض تعهد از جانب هر یک از طرفین مستلزم تحمل خسارات گسترده مادی خواهد بود.

https://t.me/DrFardinGhoreishi
04/20/2025, 09:29
t.me/drfardinghoreishi/548
✳️ مذاکرات مسقط نشانه چیست؟

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ در روزهایی که گفت‌وگوهای ایران و آمریکا جریان دارد، صحبت از ناوهای هواپیمابر آمریکا، بمب‌افکن‌های B-52 و تهدید به ضربه‌های نظامی مخرب نیز بخشی از ماجراست. شرایط شباهتی دارد به الگوی تاریخی معروف به دیپلماسی قایق‌های توپ‌دار (Gunboat Diplomacy) به عنوان سبکی از سیاست خارجی که در قرن نوزدهم از سوی قدرت‌های استعمارگر برای تحمیل توافقات نابرابر به کشورهای ضعیف به‌کار می‌رفت. اما امروز ایران در موقعیت متفاوتی است.

❇️ برخلاف آنچه القای ضعف از سوی برخی تحلیلگران است، اگر ایران کنونی فاقد قدرت بود، با تکیه بر تهدیدهای نظامی فوق‌الذکر متنی از سوی آمریکا دیکته می‌شد و مذاکره‌ای در کار نبود. واقعیت این است که ایران علی‌رغم فشارهای شدید اقتصادی، توانسته در عرصه‌های هسته‌ای، منطقه‌ای و موشکی توانی به دست آورد که هزینه یک جنگ احتمالی را برای آمریکا —به‌ویژه در سایه تجربه‌ی عراق و افغانستان—بسیار بالا و غیرقابل پیش‌بینی می‌سازد. بر همین اساس نباید از سوی افکار عمومی به تیم مذاکره کشور برای پذیرش شرایط آمریکا فشار آورد. بلکه بایستی با حمایت از تیم مذکور، قدرت چانه زنی آن را برای دستیابی به یک توافق متوازن تقویت کرد.

https://t.me/DrFardinGhoreishi
04/19/2025, 18:21
t.me/drfardinghoreishi/547
✳️ تحریم، توافق، فریب؟
ایران نباید درس‌های سیاست بین‌الملل را فراموش کند

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ تجربه‌ی بیش از نیم‌قرن از سیاست بین‌الملل به ما می‌آموزد که توانایی فناورانه راهبردی، به‌ویژه در حوزه هسته‌ای، صرفاً یک «امتیاز فنی» نیست، بلکه بخشی جدایی‌ناپذیر از قدرت بازدارندگی، ابزار چانه‌زنی راهبردی و پشتوانه استقلال سیاسی کشورهائی است که به این عرصه پا نهاده‌اند.

❇️ بر مبنای تجربه فوق‌الذکر دو نمونه مشهور برای ایران عبرت‌آموز است:
۱. در سال ۲۰۰۳، لیبی تحت فشار بین‌المللی برنامه هسته‌ای خود را واگذار کرد، با این وعده که روابطش با غرب عادی شود و در مسیر توسعه قرار گیرد. اما نه‌تنها تحولات اقتصادی مورد انتظار رخ نداد، بلکه در سال ۲۰۱۱ با دخالت نظامی ناتو، رژیم قذافی سرنگون شد. هیچ سازوکار امنیتی برای حفظ ثبات داخلی لیبی باقی نمانده بود.
۲. اوکراین در دهه ۱۹۹۰ با پیوستن به «موافقت‌نامه بوداپست»، از زرادخانه عظیم هسته‌ای خود چشم‌پوشی کرد، در قبال تعهداتی از سوی آمریکا، بریتانیا و روسیه مبنی بر احترام به حاکمیتش. اما در سال ۲۰۱۴ کریمه به روسیه الحاق شد و در سال ۲۰۲۲ حمله گسترده روس‌ها آغاز گشت. هیچ‌یک از آن تضمین‌ها بازدارنده نبودند.

❇️ در مذاکره، طرفی که نشان دهد «چیزی برای از دست دادن ندارد»، معمولاً امتیاز نمی‌دهد و طرفی که همه امتیازها را پیشاپیش داده، دیگر بر سر میز باقی نمی‌ماند—بلکه خود میز می‌شود.
بر همین اساس، هر توافق احتمالی میان ایران و آمریکا، اگر بخواهد پایدار، معتبر و متوازن باشد، باید نه بر پایه انصراف از توان هسته‌ای، بلکه بر پایه کنترل و شفاف‌سازی فنی موقت آن بنا شود.

❇️ انتقال اورانیوم غنی‌شده یا کاهش سطح غنی‌سازی، تنها در صورتی معنا دارد که:
۱. مرحله‌ای باشد؛ یعنی هر اقدام ایران دقیقاً با گام متناظر طرف مقابل همزمان باشد؛
۲. با رفع واقعی و قابل‌راستی‌آزمایی تحریم‌ها همراه شود و با جریان سرمایه‌گذاری پایدار و گسترده در اقتصاد ایران پیوند بخورد.

❇️ در صورتیکه به موارد فوق‌الذکر توجه نشود، احتمالا ایران در آینده بار دیگر در معرض تحریم، فشار یا حتی تهدید قرار خواهد گرفت، بدون آنکه ابزار متقابل یا سپری مؤثر برای حفظ امنیت و استقلال خود داشته باشد.

❇️ در علوم راهبردی، اصل این است: توانمندی‌هایی را که یک‌بار واگذار کردی، به سادگی بازنمی‌گردانی. بنابراین، سیاست هسته‌ای ایران باید مبتنی بر حفظ زیرساخت و حفظ حق توسعه و تنها پذیرش سطحی از محدودیت‌های فنی در چارچوب زمان‌بندی دقیق و متوازن باشد.

❇️ توافق خوب، توافقی است که اگر نقض شد هردو طرف ضرر کنند.

https://t.me/DrFardinGhoreishi
04/18/2025, 23:08
t.me/drfardinghoreishi/546
✳️ عراقچی در راه مسکو؛ بازی بزرگ‌تر پشت درهای بسته

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ سفر عباس عراقچی به مسکو، درست در آستانه دور دوم مذاکرات حساس با آمریکا، سفری معمولی و تشریفاتی نیست. این سفر در چارچوب یک بازی بزرگ‌تر در حال تعریف شدن است—بازی‌ای که در آن ایران می‌کوشد ضمن دستیابی به توافق، استقلال استراتژیک خود را حفظ کرده و به بازیگری چندقطبی در نظم جهانی جدید بدل شود.

❇️ در فضای پرریسک و نامطمئن کنونی، جایی که دولت ترامپ به‌دنبال توافقی سریع، محدود و قابل نمایش در آستانه رقابت‌های انتخاباتی داخلی آمریکاست، ایران نیز در حال مهندسی صحنه‌ای است که تنها یک بازیگر منفعل در آن نباشد. مسکو در این میان، نه فقط یک شریک سنتی بلکه یک ضلع مهم از مثلث ژئوپلیتیکی ایران برای موازنه‌سازی با آمریکاست.

❇️ این سفر از سه زاویه مهم قابل تحلیل است:

۱. ایران به‌دنبال کسب عمق استراتژیک مذاکراتی با تکیه بر حمایت یا حداقل بی‌طرفی روسیه است
این یک اصل در بازی‌های بازگشتی با اطلاعات ناقص است: هنگامی که طرف مقابل (آمریکا) نمی‌تواند با قطعیت بداند که ایران گزینه‌های جایگزین قوی دارد یا نه، به‌ناچار نرم‌تر بازی خواهد کرد. تعامل نزدیک با کرملین، همان ابهام مؤثری است که می‌تواند معادله را برای واشنگتن پیچیده‌تر کند.

۲. ایران در پی اطلاع‌رسانی پیش‌دستانه به روسیه است
تهران می‌داند که هرگونه توافق بدون در نظر گرفتن ملاحظات روسیه، به بی‌اعتمادی متقابل و کاهش همکاری‌های راهبردی در آینده منتهی می‌شود. اطلاع‌رسانی شفاف، نوعی بیمه‌نامه برای حفظ تعادل در روابط بلندمدت با مسکو است.

۳. سیگنال غیرمستقیم به واشنگتن از مسیر مسکو
همان‌طور که در پرونده برجام نقش روسیه به‌عنوان تسهیل‌گر کلیدی شناخته شده بود، امروز هم ایران در حال استفاده از ظرفیت کرملین برای ارسال پیام‌های پیچیده دیپلماتیک است: اگر توافقی در کار باشد، باید با درک جدیدی از جایگاه منطقه‌ای ایران و بدون توهم فشار حداکثری باشد.

❇️ نباید فراموش کرد که در ذهن تصمیم‌سازان آمریکایی، سیاست مهار دوگانه چین و روسیه در اولویت است. در این چارچوب، کشاندن ایران به‌سوی همکاری اقتصادی با غرب و دورکردن آن از پیوندهای ژرف با چین و روسیه، یک هدف ثانویه اما استراتژیک برای واشنگتن است. مسکو این را خوب می‌فهمد، و تهران هم. در چنین زمینی، هر حرکت دیپلماتیک، شبیه حرکت مهره‌ای در شطرنج بزرگ اوراسیاست.

❇️ در مجموع سفر عراقچی را باید بخشی از معماری راهبردی ایران در عصر بازآرایی نظم جهانی دانست—تلاشی برای آن‌که ایران نه صرفاً امتیاز بگیرد، بلکه در متن بازتعریف قدرت بماند. توازن‌سازی با روسیه، نه از سر وابستگی، بلکه با نیت «تقویت استقلال در بازی قدرت» انجام می‌شود. این یعنی ایران نه شرق‌گرا، نه غرب‌گرا، بلکه بازیگرِ خلاقِ محور خویش است.
عراقچی به مسکو می‌رود تا واشنگتن بداند با معادله ساده‌ای طرف نیست.

https://t.me/DrFardinGhoreishi
04/16/2025, 13:19
t.me/drfardinghoreishi/544
✳️ معنای مذاکره ایران و آمریکا در شطرنج نظم جهانی چیست؟

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ مذاکره‌ای که از ۲۳ فروردین میان عراقچی و ویتکاف در عمان آغاز شده، چیزی فراتر از یک گفت‌وگوی متعارف دیپلماتیک است؛ این رویداد، بخشی از یک معادله بزرگ جهانی است—از همان نوع که در اتاق‌های فکر واشنگتن، پکن و بروکسل با دقت بالا تحلیل می‌شود. موضوع از سه منظر قابل بررسی است:

۱. بازتعریف ژئوپلیتیک: از زمین تا شبکه
در ژئوپلیتیک جدید، قدرت دیگر فقط با وسعت سرزمین یا قدرت نظامی سنجیده نمی‌شود؛ بلکه با موقعیت کشورها در زنجیره‌های اتصال جهانی تعریف می‌گردد. ایران، با قرار گرفتن در مرکز اتصال سه کریدور راهبردی (چین–اروپا، روسیه–خلیج فارس، هند–قفقاز)، یک گره کلیدی در بازی قدرت‌ها است.
آمریکا، با درک این واقعیت، تلاش دارد ایران را—نه با تهدید، که با ترکیبی از مذاکره و امتیازدهی هوشمندانه—از مدار روسیه–چین جدا سازد و به مداری مستقل، اما قابل تعامل، بازگرداند.

۲. چرخش ژئواکونومیک آمریکا: از تحریم تا جذب
در گذشته، تحریم ابزار ترجیحی آمریکا برای مواجهه با ایران بود. اما اکنون که وزن اقتصادی جهان در حال حرکت به سمت شرق است، آمریکا بیش از هر زمان دیگری نیازمند آن است که منابع طبیعی و بازارهای بکر ایران را از سیطره چین خارج کند. ایران با داشتن حدود ۱۰٪ از منابع طبیعی شناخته‌شده جهان، می‌تواند به میدانی برای سرمایه‌گذاری آمریکا تبدیل شود تا کالاهایی تولید کند که قدرت رقابت با چین را داشته باشند. در چنین سناریویی، جنگ نه تنها نامطلوب، بلکه برعلیه منافع آمریکاست.

۳. ژئوکالچر رقابت‌گر: صدور الهام، نه تهدید
در سطح فرهنگی، ایران تنها کشور اسلامی است که می‌تواند ترکیبی از عقل‌گرایی مدرن و هویت مستقل فرهنگی-دینی را ارائه کند. این ویژگی، آن را به یک مدل بالقوه برای جهان اسلام و کشورهای در حال توسعه تبدیل می‌کند—مدلی که می‌تواند در رقابت نرم با چین، الهام‌بخش، و نه تابع باشد.

❇️ در مجموع ایران امروز در موقعیتی ایستاده که هم می‌تواند به‌عنوان یک شریک حیاتی در طراحی نظم جدید جهانی نقش‌آفرینی کند، و هم در صورت وقوع خطای راهبردی، به ابزاری در خدمت قدرت‌های دیگر درآید.
تصمیم‌گیری در این لحظه، نیازمند بصیرت ژئوپلیتیکی، اجماع درونی، و اعتماد به نفس تاریخی است.

https://t.me/DrFardinGhoreishi
04/15/2025, 11:04
t.me/drfardinghoreishi/543
مصاحبه کوتاه با جام‌جم آنلاین؛
با سپاس از جناب آقای هادی‌زاده
04/15/2025, 10:11
t.me/drfardinghoreishi/542
✳️ بازار را از روی میز مذاکره بردارید

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ کاهش کم‌سابقه نرخ ارز و طلا در روزهای اخیر، واکنشی روانی اما معنادار از سوی بازار ایران به سیگنال‌های مثبت مذاکرات با آمریکاست. این پدیده فقط یک رویداد اقتصادی نیست؛ بلکه می‌تواند به‌مثابه یک سیگنال استراتژیک تعبیر شود که در بستر نظریه بازی‌ها، طرف مقابل را به بازتنظیم رفتار و استراتژی خود ترغیب نماید.

❇️ در چارچوب نظریه بازی‌ها، مذاکرات بین ایران و آمریکا را می‌توان یک بازی بازگشتی با اطلاعات ناقص در نظر گرفت؛ جایی که هر حرکت ایران، نه‌فقط در میز مذاکره، بلکه با لحاظ خیابان فردوسی و تالار بورس نیز تفسیر می‌شود. در این فضا، اگر بازار ایران نسبت به اخبار مذاکرات حساس و نوسان‌پذیر باشد، طرف مقابل (یعنی آمریکا) می‌تواند از این حساسیت به‌عنوان اهرم فشار روانی-اقتصادی بهره‌برداری کند.

❇️ با این سناریو، اگر رفتار ایران ناخواسته پیام دهد که "آینده بازار به لبخند یا اخم آمریکا بستگی دارد"، آنگاه ایالات متحده می‌تواند با تغییر تاکتیکی در مذاکرات، ارسال شایعه و یا اعمال تأخیرهای حساب‌شده، بازار ما را دچار شوک کرده و هزینه مقاومت برای ایران را بالا ببرد.

❇️ پس راهبرد ایران باید مبتنی بر یک اصل نظری روشن باشد:
بازیگر موفق کسی است که نشان دهد در صورت عدم توافق نیز گزینه‌های مناسبی در اختیار دارد.
    در اصطلاح نظریه بازی‌ها، این امر یعنی برخورداری از «بهترین گزینه جایگزین در صورت عدم دستیابی به توافق» یا به انگلیسی
BATNA (Best Alternative to a Negotiated Agreement).
هرچه BATNA یا گزینه جایگزین قوی‌تر باشد، دست شما در مذاکره بازتر است، چون مجبور نیستید هر توافقی را بپذیرید.

❇️ در این چارچوب، دولت باید:

۱. از فرصت کاهش قیمت ارز برای خرید هوشمندانه و تقویت ذخایر ارزی استفاده کند؛
۲. سیاست‌گذاری ارزی فعال‌تری اعمال نماید تا وابستگی روانی بازار به مذاکرات کاهش یابد؛ و
۳. به‌صراحت پیام دهد که بازار ایران، تابع طراحی دولت ایران است—نه تابع مود واشنگتن.

https://t.me/DrFardinGhoreishi
04/14/2025, 14:06
t.me/drfardinghoreishi/537
مصاحبه با خبرگزاری ایلنا؛
با سپاس از جناب آقای کاظمی
04/14/2025, 09:32
t.me/drfardinghoreishi/533
✳️ دیپلماسی تدریجی در فضای خاکستری

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ تمدید گفت‌وگوهای ۲۳ فروردین بین ایران و آمریکا را می‌توان نشان‌دهنده تمایل طرفین به دستیابی به توافقی مؤثر در زمینه هسته‌ای و کاهش تنش‌های امنیتی و اقتصادی فی‌مابین دانست. آنچه اکنون میان تهران و واشنگتن جریان دارد، یادآور مراحل نخست مذاکرات ۲۰۱۲ در عمان است؛ با این تفاوت که اکنون گفت‌وگوها چندلایه شده‌اند: از هسته‌ای تا امنیت منطقه‌ای و ترتیبات مالی.

❇️ گمانه‌زنی درباره سفر احتمالی «ویتکاف» به تهران، اگرچه هنوز تأیید رسمی ندارد، اما به‌لحاظ سیگنال‌های نمادین و کارکرد روانی در فضای دیپلماتیک، حائز اهمیت است. گفت‌وگو در فضای میزبان، برخلاف روندهای مع‌الواسطه، سطح مانور سیاسی طرف ایرانی و زمینه دریافت امتیاز بیشتر را افزایش می‌دهد.

❇️ ادبیات و لحن مقامات رسمی نیز در این دور، تغییر محسوسی داشته؛ از تأکیدهای صریح بر خطوط قرمز، به نوعی تعامل‌گرایی محتاط و مرحله‌ای. چنین رویکردی، اگر به درستی مدیریت شود، می‌تواند مسیر را برای توافقات محدود اما سازنده هموار کند—نوعی دیپلماسی تدریجی که با شرایط امروز منطقه و ساختار سیاست داخلی آمریکا همخوانی بیشتری دارد.

https://t.me/DrFardinGhoreishi
04/13/2025, 13:01
t.me/drfardinghoreishi/531
بسم‌الله الرحمن الرحیم

جناب آقای دکتر مسعود پزشکیان
ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران،

با سلام و احترام
جناب‌عالی در ایام انتخابات، مکرراً بر لزوم بهره‌گیری از نظرات کارشناسان و متخصصان در تصمیم‌گیری‌های کلان کشور تأکید کرده‌اید. اکنون که کشور در آستانه مذاکراتی حساس با ایالات متحده آمریکا قرار دارد، زمان آن فرارسیده است که این باور، رنگ عمل به خود بگیرد.
خوشبختانه ایران اسلامی امروز از ظرفیت غنی دانشگاهی در حوزه روابط بین‌الملل برخوردار است. دانشگاه‌های بزرگ کشور صدها متخصص روابط بین‌الملل پرورش داده‌اند که بسیاری از ایشان دارای سابقه علمی و پژوهشی درخشان و آشنایی دقیق با ساختارهای قدرت جهانی و فنون دیپلماسی هستند.
با توجه به اهمیت تصمیمات پیش‌رو و فوریت امر، تقاضا دارد دستور فرمایید طی ابلاغی رسمی، تمامی دپارتمان‌های روابط بین‌الملل دانشگاه‌های کشور نسبت به تشکیل جلسه‌ای فوری اقدام و از میان اعضای هیأت‌علمی خود، فردی با بیشترین اعتبار علمی را به عنوان نماینده انتخاب کنند. مجموعه افراد منتخب، تا پنج روز آتی دیدگاه‌های کارشناسی خود را درباره روند و چارچوب مذاکرات ارائه دهند. سپس دفتر جنابعالی به صورت بی‌طرفانه ، این نظرات را تحلیل و نظر اکثریت را استخراج نماید تا به عنوان مبنای سیاست رسمی کشور مورد توجه قرار گیرد.
بدیهی است تصمیمی که بر پایه خرد جمعی، دانش تخصصی، و مشارکت نخبگان علمی اتخاذ شود، مورد قبول وجدان عمومی و در عین حال مایه اطمینان و آرامش خاطر در پیشگاه خداوند متعال و در برابر مردم خواهد بود.

فردین قریشی
استاد روابط بین‌الملل دانشگاه تهران

https://t.me/DrFardinGhoreishi
04/12/2025, 23:45
t.me/drfardinghoreishi/526
✳️ تقاطع سرنوشت: فرصتی برای بازتعریف ایران

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ ایران، امروز نه فقط در آستانه یک «مذاکره»، بلکه در برابر فرصتی برای یک «دگرگونی پارادایمی» ایستاده است. دیدار روز شنبه در عمان با آمریکا، یک نشست عادی دیپلماتیک نیست؛ بلکه می‌تواند به نقطه عطفی در تاریخ سیاست خارجی جمهوری اسلامی تبدیل شود — اگر اراده‌ای برای بازاندیشی شکل بگیرد.

❇️ دو راه، دو روایت، دو آینده
در سیاست خارجی ایران دو گفتمان تاریخی در رقابت‌ بوده‌اند:

✅ گفتمان صدور انقلاب سخت:
ویژگی این گفتمان که چیرگی بیشتری داشته است صدای بلند، مشت گره‌کرده، حضور میدانی و مقاومت فعال بوده و البته هزینه‌محور و بعضاً تنش‌زا. صورت به روز شده این گفتمان توجه به ضرورت برخورداری از عمق استراتژیک منطقه‌ای در جهت حفاظت از امنیت ملی است.

✅ گفتمان الگوسازی درون‌زا و صدور انقلاب نرم:
ویژگی این گفتمان کوشش در جهت ساختن ایرانِ توسعه‌یافته، قانون‌مدار، پویا، پیشرو و الهام‌بخش است.
در این مدل انقلاب نه با شعار، که با شکوه توسعه صادر می‌شود.
امروز، زمانِ مناسبی برای بازنگری در این دو مسیر است. چرا که توانایی ما تناسبی با لوازم پیمودن مسیر گفتمان نخست ندارد. ایران، زیر بار فشارهای اقتصادی و اجتماعی، به نقطه‌ای رسیده که ادامه وضع موجود نه فقط دشوار، که مخاطره‌آمیز است. منطقه خاورمیانه آبستن تحولات تازه است و جهان در عصر بازآرایی نظم بین‌المللی است.

❇️ چه باید کرد؟
مناسب است ایران در این بزنگاه تاریخی، راه گفتمان دوم را در پیش بگیرد، یعنی:

۱. توسعه را به‌عنوان اولویت اول خود قرار دهد و تصمیم بگیرد الگویی از حکمرانی کارآمد، مستقل و فرهنگی خلق کند که فریاد نزند، اما شنیده شود.

۲. تنش‌زدایی را نه به‌معنای تسلیم، بلکه به‌عنوان اهرمی برای بازیگری هوشمندانه در جهان ببیند.

۳. مذاکره کند و البته نه از سر ضعف؛ از موضع تفکر، عزت و اعتمادبه‌نفس.

❇️ در مجموع ایران اگر بخواهد پرچمدار یک ابرگفتمان جدید در جهان باشد، باید اول در داخل بدرخشد. اگر راه را درست انتخاب کنیم، مذاکره روز شنبه، نه یک عقب‌نشینی، بلکه می‌تواند گامی در مسیر پیشروی تمدنی ایران باشد.

https://t.me/DrFardinGhoreishi
04/11/2025, 14:33
t.me/drfardinghoreishi/525
✳️ سناریوهای محتمل در مذاکرات ایران و آمریکا

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ سناریوهای اصلی قابل تصور برای مذاکرات ایران و آمریکا در روز شنبه ۲۳ فروردین ۱۴۰۴ عبارتند از :

۱. توافق محدود و گام‌به‌گام
دو طرف به یک توافق موقت یا مرحله‌ای دست می‌یابند، در قالب «توقف در برابر توقف» یا «تعلیق در برابر کاهش تحریم‌ها». این توافق می‌تواند شامل تعلیق برخی فعالیت‌های حساس ایران در ازای دسترسی محدود به منابع مالی یا کاهش تحریم‌های نفتی باشد.

۲. شکست مذاکرات و افزایش تنش
عدم پیشرفت در مذاکرات منجر به تشدید لفاظی‌ها، افزایش حملات نیابتی، و احتمالاً اقدامات نظامی محدود می‌شود؛ به‌ویژه با توجه به تحرکات اخیر نظامی آمریکا و اسرائیل.

۳. توافق جامع جدید (برجام۲)
دو طرف بر سر نسخه‌ای تازه از توافق جامع به تفاهم می‌رسند که ابعاد موشکی، منطقه‌ای و تضمین‌های حقوقی نیز در آن گنجانده شده باشد. این سناریو نیازمند اراده سیاسی بالا و انعطاف در هر دو سوی میز مذاکره است.

❇️ محتمل‌ترین سناریو
به دلایل زیر،  سناریو نخست ناظر بر توافق محدود و گام‌به‌گام احتمال تحقق بیشتری دارد:

۱. نیاز دو طرف به کاهش تنش بدون هزینه سیاسی بالا
   ایران به دنبال کاهش فشار اقتصادی است؛ آمریکا نیز نمی‌خواهد وارد درگیری نظامی شود اما خواهان کنترل فعالیت‌های هسته‌ای ایران است. توافق محدود راه‌حلی کم‌هزینه و فوری برای هر دو است.

۲. ساختار مذاکرات غیررسمی و مرحله‌ای است
  نحوه تنظیم گفتگوها در عمان نشان می‌دهد که مذاکرات بیشتر حول اعتمادسازی و کاهش ریسک طراحی شده‌اند تا دستیابی به یک توافق نهایی و بزرگ.

۳. سابقه مذاکرات پیشین
تجربه توافق‌هایی مثل «توافق موقت ژنو» در سال ۲۰۱۳ الگوی روشنی برای این نوع توافق فراهم می‌کند.در این توافق موقت، ایران تعهداتی مانند توقف غنی‌سازی بالای ۵ درصد را می‌پذیرد و در برابر آن، تحریم‌ها به‌صورت هدفمند و موقت کاهش می‌یابد. این مدل در سال ۲۰۱۳، پل ورود به توافق نهایی بود. چنین رویکردی برای هر دو طرف کم‌هزینه‌تر و قابل‌کنترل‌تر است.

۴. تحرکات دیپلماتیک موازی
   اظهارات مقامات آمریکایی مبنی بر آمادگی برای گفتگو بدون پیش‌شرط و موضع ایران مبنی بر استقبال مشروط از مذاکره، هر دو نشانگر زمینه‌سازی برای یک مصالحه موقت هستند.

❇️ سناریو توافق محدود و گام‌به‌گام، اگرچه همه انتظارات را برآورده نمی‌کند، اما بهترین گزینه برای «مدیریت بحران» در کوتاه‌مدت است و می‌تواند نقطه عزیمت و بستر یک گفتگوی جامع‌تر را در آینده فراهم سازد.

https://t.me/DrFardinGhoreishi
04/10/2025, 19:43
t.me/drfardinghoreishi/524
✳️ مذاکره در موقعیت فشار
   (برای تیم مذاکره‌کننده ایران)

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ در آستانه مذاکرات ایران و آمریکا، کشور در یکی از حساس‌ترین بزنگاه‌های دیپلماتیک قرار گرفته است. تصمیم به مذاکره، به خودی خود یک انتخاب مهم نیست؛ مهم، چگونگی مدیریت این روند و طراحی و پیمودن نقشه راهی واقع‌بینانهاست.

❇️ به نظر می‌رسد ایران به جای حساسیت بر روی موضوع مضحک مستقیم و یا غیرمستقیم بودن مذاکره، در خصوص موضوعاتی با اهمیت‌تر متمرکز شود. از جمله اینکه تیم مذاکره ایران بایستی بداند که در شرایط فشار، هرگونه عقب‌نشینی بدون دریافت امتیاز، نه‌تنها تنش‌ها را کاهش نمی‌دهد، بلکه باعث جسورتر شدن طرف مقابل خواهد شد.
 
❇️ ایران باید هوشمندانه ترکیبی از اقدامات دیپلماتیک و میدانی را در دستور کار قرار دهد. در این میان، نقش رهبری، رئیس‌جمهور و خود تیم مذاکره‌کننده بسیار تعیین‌کننده است:

۱. اعلام موضع از جایگاه اقتدار
جمهوری اسلامی بهتر است رسماً اعلام کند که پیشنهاد مذاکره را صرفاً از جهت آشکار ساختن حسن‌نیت خود پذیرفته است؛ اما مذاکره توام با فشار و تهدید را نمی‌پذیرد؛ لذا تنها در ازای تغییر رویکرد آمریکا و دقیقاً به همان میزان حاضر به همراهی در جهت حل و فصل موضوعات متنازع فیه است.

۲. فعال‌سازی دیپلماسی مشروط
در صورت مشاهده نشانه‌های جدی از حسن نیت متقابل آمریکا، ایران می‌تواند در اقدامی شجاعانه ویتکاف نماینده ویژه‌ آمریکا را برای ادامه مذاکرات به ایران دعوت نماید. این اقدام نه نشانه عقب‌نشینی، بلکه روشی برای تلطیف فضا و دستیابی به توافقی سودمند و رهگشا است.

۳. مهار تحریم از طریق طرح‌های ابتکاری
ایران می‌تواند اعلام کند که اگر طرف مقابل خواهان محدود شدن برنامه‌هایی چون هسته‌ای و یا موشکی است، باید در قبال آن:

✅ رفع کامل و غیرقابل بازگشت تحریم‌ها را بپذیرد.
✅ در جهت جبران خسارات حاصل از تحریم، در حد دو هزار میلیارد دلار سرمایه‌گذاری بین‌المللی در ایران را در یک بازه فرضاً پنج‌ساله تعهد کند.
✅ و صادرات تجهیزات مهمی نظیر هواپیماهای غیرنظامی و نظامی به ایران از سر گرفته شود.

۴. تداوم اقدامات میدانی برای حفظ اهرم چانه‌زنی
مناسب است با ظرافت دیپلماتیک به آمریکا اعلام شود که تنها زمانی تجدیدنظر در مواضع ایران امکان‌پذیر است که در برابر آن، دستاوردهای مشخص و ملموس حاصل شود. برای تحقق این هدف، ایران باید با دقت، اهرم‌های قدرت خود را حفظ و مدیریت کند.

۵. طراحی توافقی فراتر از برجام
اگر آمریکا خواهان توافقی بهتر از برجام است، ایران نیز باید خواهان دستاوردهایی فراتر از برجام باشد؛ توافقی که:

✅ منافع راهبردی ایران را بیش از برجام تأمین کند‌.
✅ اصل توان هسته‌ای، نفوذ منطقه‌ای و قدرت موشکی ایران را حفظ نماید و تعهدات فقط معطوف به کم و کیف آنها باشد.
✅ و همچنین شامل تضمین‌های امنیتی و حقوقی در سطح بین‌المللی باشد.

❇️ در مجموع، گفت‌وگو با آمریکا فرصتی برای تنش‌زدایی هوشمندانه است. ایران می‌تواند با بهره‌گیری از این فرصت، در عین حفظ خطوط قرمز راهبردی، شرایط جاری را مدیریت و منافع بلندمدت خود را تأمین کند. هر مذاکره‌ای که از موضع اعتمادبه‌نفس، واقع‌بینی و آینده‌نگری آغاز شود، می‌تواند مقدمه‌ای برای ثبات درون و اقتدار بیرونی باشد.

https://t.me/DrFardinGhoreishi
04/10/2025, 00:29
t.me/drfardinghoreishi/523
✳️ متفکران راهبردی در بزنگاه‌های دیپلماتیک چه وظیفه‌ای دارند؟

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ تصمیم به مذاکره با آمریکا، موضع هوشمندانه‌ای در جهت حفظ امنیت ملی بوده است. در شرایط فعلی که دستگاه دیپلماسی درگیر مذاکراتی حساس با رقیب استراتژیک خویش است، نقش متفکران راهبردی دانشگاهی صرفاً تفسیر رخدادها نیست، بلکه ایجاد شفافیت در ذهن تصمیم‌سازان و جامعه است. مذاکرات ایران و آمریکا، فارغ از نتیجه نهایی آن، صحنه‌ای است که می‌تواند مدل مشارکت متفکران راهبردی در سیاست خارجی را نیز بازتعریف کند. یک متفکر راهبردی در این موقعیت نباید تنها «تحلیل‌گر وقایع» باشد، بلکه لازم است به مثابه یک "معمار درک راهبردی" عمل کند. در این خصوص سه حوزه اصلی برای ایفای نقش بهینه وجود دارد:

۱. مدیریت انتظارات جامعه
   در فضای مه‌آلود مذاکرات، افکار عمومی مستعد افراط و تفریط است:
یا به توافقی کامل و فوری امید می‌بندد، یا از شکست و بن‌بست مطلق می‌هراسد.
نقش یک متفکر راهبردی اینجاست که:
ماهیت مذاکرات را توضیح دهد. زبان سیگنال‌ها را برای مخاطب غیرمتخصص رمزگشایی کند و به جامعه کمک کند تا بازی بلندمدت را ببیند، نه فقط هیجان لحظه را.

۲. تقویت سیاست‌گذاری مبتنی بر دانش
   در بسیاری از موارد، ساختارهای تصمیم‌ساز گرفتار «فشار اخبار»، «تحلیل‌های سطحی» و یا «روایت‌های امنیتی» می‌شوند. متفکران راهبردی می‌توانند با ارائه تحلیل‌های واقع‌بینانه، مبتنی بر شواهد و با لحاظ تجربه دیگر کشورها به دستگاه سیاست خارجی زاویه دیدی متفاوت و عمیق‌تر ببخشند.

۳. ایجاد پیوند بین واقع‌گرایی و خلاقیت راهبردی
بزرگ‌ترین سرمایه دانشگاه، استقلال فکری است. این استقلال می‌تواند منبعی باشد برای:
- پیش‌بینی سناریوهای آتی و طراحی پاسخ‌های هوشمند
- عبور از دوقطبی‌های سیاسی رایج (سازش/مقاومت، تعامل/تقابل)
- و ارائه «الگوهای راه میانه» که در پرتو آن هم از منافع ملی محافظت شود و هم افق‌های جدیدی گشوده آید.

❇️ اگر متفکران راهبردی دانشگاهی سکوت کنند، خلأ آن را یا رسانه‌های جنجالی پر می‌کنند، یا محاسبات نادقیق. مذاکره، نه جنگ است نه نمایش. بلکه فضایی است که عقلانیتِ علمی باید در آن بلندتر از هر صدای دیگر شنیده شود.

https://t.me/DrFardinGhoreishi
04/09/2025, 14:24
t.me/drfardinghoreishi/522
✳️ چرا انتخاب استیو ویتکاف برای مذاکره مهم است؟

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ در آستانه مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در روز شنبه ۲۳ فروردین در عمان، جزئیاتی که در ظاهر فرعی به نظر می‌رسند، گاه حامل پیام‌های راهبردی مهم‌تری از متن مذاکرات هستند. یکی از این جزئیات، انتخاب نماینده آمریکاست: استیو ویتکاف.
این انتخاب از منظر دیپلماسی و نظریه بازی‌ها، سیگنالی نرم اما تعیین‌کننده است. در ارتباط با این بحث توجه به چند نکته مهم است:

۱. ویتکاف کیست و چرا او؟
استیو ویتکاف، چهره‌ای با پیشینه اقتصادی، مشاور سیاست‌گذاری تجاری و از افراد نزدیک به حلقه ترامپ در حوزه سرمایه‌گذاری‌های خارجی است. او برخلاف بسیاری از فرستادگان قبلی آمریکا (همچون برایان هوک یا رابرت مالی) نه پرونده امنیتی دارد و نه سابقه تهدید یا مواضع تند علیه ایران. او با زبان بازار سخن می‌گوید، نه با زبان تهدید.

۲. سیگنالی چندلایه از سوی ترامپ
انتخاب ویتکاف چند پیام کلیدی را منتقل می‌کند:

✅ تغییر زبان مذاکره از امنیتی به اقتصادی:
این نشان‌دهنده آن است که ترامپ به‌دنبال یک گفت‌وگوی برد-برد با اولویت کاهش تحریم‌هاست، نه صرفاً وادار کردن ایران به عقب‌نشینی.

✅ مذاکره برای توافق:
انتخاب یک چهره تخصص‌گرا (نه رسانه‌ای یا ایدئولوژیک) نشان می‌دهد دولت ترامپ قصد مذاکره‌ی واقعی و معامله دارد، نه صرفاً نمایش دیپلماتیک.

✅ برنامه‌ریزی برای گشایش‌های کنترل‌شده:
سابقه ویتکاف در حوزه دارایی‌های بین‌المللی این احتمال را تقویت می‌کند که آمریکا ممکن است پیشنهاد آزادسازی محدود منابع مالی ایران یا گشایش‌های بانکی هدفمند را روی میز بگذارد – نه از سر امتیازدهی، بلکه به عنوان بخشی از بازی چندمرحله‌ای.

۳. انتخاب ایران نیز عباس عراقچی است که خود نوعی توازن‌سازی است. عراقچی، با تجربه بالا در برجام و سابقه دیپلماسی فنی، نماد عقل‌گرایی دستگاه دیپلماسی ایران است. حضور او نه‌تنها وزن گفت‌وگوها را بالا می‌برد، بلکه نشانه‌ای از تمایل تهران به کنترل تنش بدون عقب‌نشینی از خطوط قرمز هسته‌ای است.

۴. از منظر نظریه بازی‌ها و در چارچوب مدل بازی تکراری (Iterated Game)، ارسال چنین سیگنال‌هایی – یعنی انتخاب نمایندگان با منش و زبان متفاوت – می‌تواند مرحله اول اعتمادسازی تدریجی باشد. در بازی‌هایی با اطلاعات ناقص، طرفین به‌دنبال کشف نیت هم هستند. به نظر می‌رسد انتخاب ویتکاف از سوی آمریکا این پیام را می‌دهد:
«اگر آماده معامله‌ای منصفانه باشید، ما هم هستیم.»

✅ در مجموع رویکرد اخیر نه یک تصادف دیپلماتیک، بلکه حرکتی حساب‌شده در صفحه شطرنج ژئوپلیتیک منطقه است. اگر تهران این سیگنال را بدرستی رمزگشایی کند، شنبه می‌تواند نه نقطه پایان، بلکه نقطه شروعی آرام برای مهار یک بحران فرسایشی باشد.

https://t.me/DrFardinGhoreishi
04/08/2025, 11:25
t.me/drfardinghoreishi/520
با سپاس بسیار از لطف
سرکار خانم مهندس مهرناز ریاحی‌فر 🌺
04/07/2025, 19:48
t.me/drfardinghoreishi/519
پانترکیست کیست؟

یادداشت؛ فردین قریشی

▫️در سال‌های اخیر اصطلاحات پانترکیسم و پانترکیست رواج زیادی در ادبیات سیاسی ایران، یافته است. عده‌ای به پان‌ترکیسم متهم شده و به مثابه تهدیدی بر علیه امنیت ملی معرفی می‌شوند. اما حقیقت پان‌ترکیسم چیست و پان‌ترکیست کیست؟ 

متن کامل یادداشت

yazeco.ir
@yazeco
04/07/2025, 19:48
t.me/drfardinghoreishi/518
با سپاس بسیار از لطف
جناب آقای مهیار مهدی‌زاده
کاندیدای دکترای روابط بین‌الملل 🌺
04/07/2025, 19:47
t.me/drfardinghoreishi/517
منهای سیاست
.
شعر ؛ شور جاویدان
شاعر؛ دکتر فردین قریشی
خوانش ؛ مهیار مهدی زاده
.

https://t.me/Siasatkadeh2024
04/07/2025, 17:39
t.me/drfardinghoreishi/515
✳️ پانترکیست کیست؟

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ در سال‌های اخیر اصطلاحات پانترکیسم و پانترکیست رواج زیادی در ادبیات سیاسی ایران، یافته است. عده‌ای به پان‌ترکیسم متهم شده و به مثابه تهدیدی بر علیه امنیت ملی معرفی می‌شوند. اما حقیقت پان‌ترکیسم چیست و پان‌ترکیست کیست؟

❇️ در تعریفی دائره المعارفی پان‌تُرکیسم یک حرکت سیاسی و ایدئولوژی ملی‌گرایانه و توسعه‌خواهانه شکل گرفته در اواخر قرن نوزدهم به این‌سو است که برپایهٔ آن تمام مردمانی که تُرک‌تبار هستند یا به زبان‌های‌ ترکی سخن می‌گویند، باید تحت یک ملت و رهبری واحد در دولتی واحد و مستقل متحد شوند. هدف پان‌ترکیسم گردآوردن همهٔ ترک‌زبانان، از جمله ترک‌زبانان ترکیه، آذربایجان، قبرس، بلغارستان، شبه‌جزیره بالکان، آسیای مرکزی، عراق، ایران، افغانستان، ترکستان چین (ایالت سین‌کیانگ)، قفقاز، کریمه، ماوراء قفقاز، تاتارستان، حوالی رود ولگا و ترکمنستان تحت رهبری ترکیه است. تبعا پان‌ترکیست نیز کسی است که هوادار این حرکت و قائل به این ایدئولوژی است.

❇️ حال سوال این است که آیا افرادی که در ایران توسط عده ای مارک پان‌ترکیست می خورند، به همین معنا پانترکیستند؟ پاسخ این سوال برای هر کسی که از جامعه ترکان ایران اطلاعاتی ولو اجمالی داشته باشد، به وضوح منفی است. بعید می دانم کسی بتواند در کل ایران تعداد درخوراعتنایی نیروی پان‌ترکیست با شاخص های فوق الذکر پیدا کند.

❇️ ممکن است گفته شود هرچند در ایران پانترکیست به معنای فوق یافت نمی شود، اما افراد جدائی‌خواه که پیدا می شود. لذا پانترکیسم مشرب همین افراد است. این نکته نیز توجیه مناسبی نیست. چرا که اولا پانترکیسم با جدایی‌طلبی متفاوت است. ثانیا جدائی‌خواهان نیز بسیار بسیار کم‌شمارند. لذا به هیچ وجه عموم افرادی که برچسب پانترکیست دریافت می کنند، جدائی‌طلب نیز نبوده و هر خواسته ای داشته باشند، در چارچوب کشور خویش ایران است. بر این اساس پانترکیسم به معنای نادرست جدایی‌خواهی نیز واقعیت ندارد. پس بایستی به این پرسش بسیار قابل تامل فکر کرد که اگر در ایران پان‌ترکیسم چه به معنای اصلی آن و چه به معنای جدائی‌خواهی، چندان نمودی ندارد، پس فلسفه کاربرد این واژه به مثابه یک انگ سیاسی چیست؟

❇️ باید گفت اصطلاح پان‌ترکیست عموما از جانب ناسیونالیست‌های سکولار برای به عقب‌راندن افرادی به کار گرفته می شود که خواهان احترام به هویت ترک‌های ایران و احراز حقوق شهروندی آنان در تمامی ابعاد اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی هستند. این امر نادرست‌ترین و غیرمنصفانه ترین کاربرد برای واژه پانترکیسم است. چرا که انتظار احترام مساوی برای عموم شهروندان و تلاش برای احراز حقوق آنان نه تنها پانترکیسم نیست، بلکه بخشی از گفتمان انقلاب اسلامی و جزو اصول قانون اساسی است.

❇️ ناسیونالیست های سکولار و متاسفانه بخشی از دیگر نیروهای متاثر از آنان، بی‌محابا از این واژه که در واقع چیزی جز ترک‌ستیزی و ترک‌هراسی نیست، استفاده می کنند. در حالیکه به سه دلیل باید از این رویه پرهیز شود.

✅ اولا به لحاظ علمی و منطقی معنای حقیقی پانترکیسم چیزی است که در ایران وجود خارجی ندارد.

✅ ثانیا به کارگیری آن برای افرادی که دغدغه های اخلاقی و دینی دارند‌، شایسته نیست. خداوند متعال ما را حتی در مواجهه با دشمنانمان به مراعات عدالت فرا می خواند(سوره مائده، آیه ۸)، تا چه برسد به نوع تعامل با هم‌وطنان خویش.

✅ ثالثا حتی اگر کسی پروای دانش و آیین نداشته باشد، باید بداند که زدن برچسب پانترکیست به بخش وسیعی از شهروندان، عملا خدمت به پانترکیسم در مقیاس جهانی و یا جدائی‌طلبی در عیار ملی است. چرا که گستره جامعه‌شناختی و قدرت وسیع جریان برابری‌خواهی در آذربایجان (به مفهوم کل شمال غرب کشور)، در حدی است که شاید هر گروهی تمایل داشته باشد که آن به نام خویش مصادره کند. از این منظر دوستان نادان ایران، خام‌اندیشانه نیروی سیاسی و اجتماعی عظیمی را تقدیم تفکری بسیار حاشیه‌ای کرده و به تمامیت ایران آسیب می‌زنند.

❇️ در مجموع برابرسازی پانترکیسم با مطالبه حقوق برابر شهروندی از جانب هرکسی و جریانی، در تعارض با عزت و اقتدار ایران است. بهترین راهکار بازگشت به گفتمان انقلاب اسلامی است که خواهان برابری و برادری همه شهروندان است. نتیجه تاریخی گفتمان ناسیونالیسم سکولار که در صدد زدودن هویت اقوام ایرانی است، سقوط آنی ایران در دوره رضاشاه در شهریور ۱۳۲۰ بوده است، درحالیکه نتیجه حاکمیت گفتمان انقلاب اسلامی، مقاومت فرزندان ایران و از جمله فرزندان آذربایجان در برابر دشمنان بداندیش در دوره جنگ تحمیلی است.

https://t.me/fARDINgHOREISHI
04/07/2025, 15:44
t.me/drfardinghoreishi/514
✳️ چشم‌هایش – بزرگ علوی

❇️ رمان چشم‌هایش یکی از شاخص‌ترین آثار بزرگ علوی است که در آن عشق و سیاست درهم‌تنیده شده‌اند. این اثر، که در سال ۱۳۳۱ منتشر شده است، داستانی پررمزوراز درباره‌ی یک عشق ناکام، یک جنبش آزادی‌خواهانه و حقیقتی پنهان در پس یک نقاشی است.
داستان از زاویه‌ی دید ناظم مدرسه‌ای در تهران، روایت می‌شود. او به شدت تحت تأثیر شخصیت استاد ماکان، نقاش و مبارز آزادی‌خواه، قرار دارد. ماکان از رهبران جنبش ضد دیکتاتوری است که در تبعید درگذشته است.
در گالری آثار استاد ماکان، تابلویی به نام «چشم‌هایش» توجه همه را جلب می‌کند. این تابلو تصویری از زنی با چشمانی عمیق و مرموز است که ناظم را به جستجوی راز پشت آن وامی‌دارد.
ناظم که مجذوب راز این تابلو شده، به دنبال یافتن زنی که در تصویر کشیده شده است، برمی‌آید. سرانجام او به فرنگیس، زنی اشرافی و مرموز، می‌رسد که روزگاری مدل این نقاشی بوده است.
پس از مدتی تلاش، ناظم موفق می‌شود فرنگیس را متقاعد کند که راز تابلوی «چشم‌هایش» و رابطه‌اش با استاد ماکان را فاش کند.
فرنگیس داستان زندگی‌اش را تعریف می‌کند:
او زنی ثروتمند و اهل طبقه‌ی اشراف است که در ابتدا علاقه‌ای به مسائل سیاسی ندارد. اما در یکی از نمایشگاه‌های استاد ماکان، تحت تأثیر نقاشی‌های او قرار می‌گیرد. او جذب شخصیت کاریزماتیک، روشنفکرانه و آرمان‌گرای ماکان می‌شود، اما به جای یک رابطه عاشقانه، استاد با او به‌عنوان زنی سطحی و بی‌تعهد رفتار می‌کند.
فرنگیس که از بی‌توجهی استاد ناراحت است، سعی می‌کند نظر او را جلب کند. برای نزدیک شدن به ماکان، خود را به گروه مبارزان آزادی‌خواه نزدیک می‌کند، اما درحقیقت بیشتر به‌دنبال عشق است تا آرمان‌های سیاسی.
وقتی فرنگیس درمی‌یابد که ماکان به او همچنان مانند سایر زنان اشرافی نگاه می‌کند، دچار حسادت و خشم می‌شود. در یک لحظه‌ی بحرانی، او مرتکب خیانتی می‌شود: در یک محفل سیاسی، اطلاعاتی به مأموران امنیتی می‌دهد که باعث می‌شود ماکان تحت تعقیب قرار گیرد.
پس از این خیانت، فرنگیس دچار عذاب وجدان شدیدی می‌شود. او سال‌ها در سکوت و پشیمانی زندگی می‌کند، اما عشقش به ماکان همچنان باقی می‌ماند. استاد ماکان که در تبعید زندگی‌اش را از دست داده، هرگز نمی‌فهمد که خیانت‌کننده‌ی اصلی، محبوبه‌ی او بوده است.
فرنگیس در پایان اعتراف می‌کند که چشمان مرموز در تابلو، تصویر چشمان خودش است – چشمانی که حامل عشق، حسرت و گناه هستند. این تابلو بازتاب احساسی عمیق بین او و ماکان است، بدون اینکه ماکان هرگز حقیقت را بداند.
چشم‌هایش داستانی عاشقانه است، اما در پس این عشق، مسائل سیاسی عمیقی وجود دارد. عشق فرنگیس به ماکان نه‌تنها یک داستان شخصی، بلکه استعاره‌ای از رابطه‌ی مردم با روشنفکران مبارز است.
یکی از درون‌مایه‌های مهم رمان، خیانت ناخواسته‌ای است که ناشی از احساسات سرکوب‌شده است. فرنگیس، که در ابتدا تنها به دنبال عشق است، به خاطر غرورش دست به عملی می‌زند که او را به یک خیانتکار تبدیل می‌کند. اما سال‌ها عذاب وجدان، او را در نهایت به انسانی پشیمان و رنج‌کشیده بدل می‌کند.
فرنگیس نماینده‌ی زنی است که در جامعه‌ی سنتی ایران گرفتار موقعیت‌های متناقض شده است: او از طبقه‌ی اشرافی می‌آید، اما جذب ایده‌های آزادی‌خواهانه می‌شود؛ او به عشق آرمان‌گرایی می‌گراید، اما در نهایت خود را در دام غرایز و احساسات شخصی‌اش می‌بیند.
در این رمان، استاد ماکان نماد مردم آزادی‌خواه و روشنفکری است که برای عدالت و حقیقت مبارزه می‌کنند. او مانند یک رهبر فکری و سیاسی عمل می‌کند که در برابر ظلم و استبداد ایستاده است. سرنوشت او، که با خیانت، تبعید و مرگ در غربت همراه می‌شود، استعاره‌ای از سرنوشت بسیاری از مبارزان راه آزادی در تاریخ ایران است.
از طرفی، فرنگیس می‌تواند نماد بخشی از جامعه باشد که بین تمایل به آرمان‌گرایی و محدودیت‌های اجتماعی و فردی گرفتار شده‌اند. او در ابتدا نسبت به مسائل سیاسی بی‌تفاوت است، اما بعداً تحت تأثیر شخصیت ماکان، به دنیای مبارزه و اندیشه کشیده می‌شود. بااین‌حال، در یک لحظه‌ی بحرانی، احساسات شخصی‌اش بر عقلش غلبه کرده و منجر به خیانت می‌شود—نمادی از بخشی از جامعه که ناخواسته یا از روی ناآگاهی به جنبش‌های آزادی‌خواهانه آسیب می‌زند.
چشم‌های مرموز در نقاشی، تنها بازتابی از فرنگیس نیستند، بلکه نشان‌دهنده‌ی پیچیدگی‌های شخصیت انسان‌اند: حسرت، گناه، عشق، و رازی که همیشه در پس نگاه افراد پنهان است.
راز نهفته در تابلوی «چشم‌هایش»، نه‌تنها سرگذشت یک زن، بلکه بازتابی از تاریخ، سیاست و عشق در جامعه‌ی ایران است.


https://t.me/+R7F8stZZMWC8AWcM
04/04/2025, 12:14
t.me/drfardinghoreishi/513
✳️ جنگ و ابتکار استراتژیک

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ ماکیاولی در «شهریار» بر آن است که اگر جنگی «اجتناب‌ناپذیر» شد، بهتر است شما آن را شروع کنید تا زمین نبرد و قواعد آن را به نفع خود رقم بزنید. در غیر این صورت، منفعل ماندن یعنی بازی در چارچوب مطلوب دشمن، و این یعنی شکست از پیش تعیین‌شده. این اصل یکی از مفاهیم کلیدی در استراتژی نظامی است. تاریخ نشان داده است که بازیگرانی که قواعد جنگ را تعیین کرده‌اند، حتی در برابر دشمنان قوی‌تر، توانسته‌اند نتایج مطلوبی کسب کنند.

❇️ در بحرانی که امروز میان ایران و آمریکا در جریان است، از حیث تعیین قواعد جنگ، توجه حاکمیت ایران به برخی از تجربیات تاریخی مهم است:

✅ حمله پیش‌دستانه اسرائیل در جنگ ۱۹۶۷: اسرائیل با نابود کردن نیروی هوایی مصر و سوریه در اولین ساعات جنگ، ابتکار عمل را در دست گرفت و ظرف شش روز پیروز شد. این تجربه نمونه‌ای از اهمیت تسلط بر عنصر غافلگیری و ایجاد برتری استراتژیک حتی در شرایط عدم توازن امکانات است.

✅ عملیات آمریکا در افغانستان(۲۰۰۱): آمریکا با استفاده از نیروهای ویژه و حمایت هوایی گسترده، شیوه جنگ را از درگیری مستقیم به عملیات غیرمتقارن تغییر داد و در مدت کوتاهی طالبان را سرنگون کرد.

✅ حمله سایبری به تأسیسات هسته‌ای ایران (۲۰۱۰): ویروس استاکس‌نت نشان داد که جنگ‌ها دیگر محدود به میدان نبرد فیزیکی نیستند. این حمله، مفهوم جنگ سایبری به‌عنوان یک لایه جدید از نبرد را در معادلات نظامی تقویت کرد.

❇️ جنگ مستقیم میان ایران و آمریکا هنوز «اجتناب‌ناپذیر» نیست و حتی احتمال وقوع آن اندک است؛ اما تهدیدات نظامی آمریکا به‌گونه‌ای است که هرگونه غفلت، ایران را در موقعیت انفعالی قرار می‌دهد. در این شرایط، ایران باید:

✅ در تعیین زمین نبرد فعالانه عمل کند: اجازه ندهد جنگ در شرایط و جغرافیایی آغاز شود که دشمن انتخاب کرده است. ایران باید قابلیت انتقال درگیری به نقاط ضعف دشمن را توسعه دهد.

✅ قواعد بازی را دگرگون سازد: هرگونه درگیری باید از جنگ متعارف خارج شود و وارد حوزه‌هایی مانند عملیات سایبری، جنگ اطلاعاتی و نبردهای منطقه‌ای شود تا دشمن در موقعیت غیرقابل پیش‌بینی قرار گیرد.

✅ توان بازدارندگی و وارد آوردن ضربه دوم به مثابه واکنش مؤثر را گسترش دهد: در شرایط کنونی ایران باید در ذهنیت دشمن، ایجاد اطمینان کند که هرگونه حمله‌ای، هزینه‌های سنگینی به همراه خواهد داشت. انتقال چنین محاسبه‌ای به حریف در ممانعت از درگیری بسیار موثر خواهد بود.

❇️ مسیر آینده نه صرفاً در توان نظامی، بلکه در هوش استراتژیک و توانایی تغییر قواعد نبرد مشخص می‌شود. امید است حداقل در جنگی که البته کمتر محتمل است، کار همانند دیپلماسی فعلی، منفعلانه و گاهی حتی مضحک نباشد.

https://t.me/+R7F8stZZMWC8AWcM
04/03/2025, 21:13
t.me/drfardinghoreishi/512
✳️ سه تهدید برای تمامیت ایران

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ اتفاقات ایام نوروز در ارومیه، بار دیگر لزوم اصلاح شیوه مدیریت شکاف‌های هویتی را نشان داد. ایران ما با وجود وحدت فرهنگی، از تنوع قومی در خور توجهی برخوردار است. قرن‌ها، اقوام مختلف در کنار هم زیسته و در تقویت هویت ملی نقش داشته‌اند؛ اما در دوره معاصر تحت‌تأثیر ایدئولوژی‌های مدرن، همبستگی ملی ما از سه جهت تهدید می‌شود:

۱. فاشیسم قومی - فاشیسم زبان و نژاد را مبنای ملت می‌داند و برتری نژادی را ترویج می‌کند. در ایران، این رویکرد با ستایش نژاد آریایی و محدودسازی مفهوم ایرانیت به قوم فارس آغاز شد. نسخه نهایی این گرایش، تفکر ایرانشهری است که با تحقیر و توهین به اقوام غیرفارس همراه بوده است. اما این سیاست نتیجه معکوس داده و باعث شکل‌گیری مقاومت و حتی در مواردی فاشیسم متقابل در میان اقوام غیرفارس شده که تهدیدی جدی برای تمامیت ملی است. در واقع، هرگونه نگرش فاشیستی به زبان و نژاد، در نهایت کار نتیجه‌ای مهمی جز افزایش شکاف‌های قومی و تهدید تمامیت ایران ندارد.

۲. تمرکزگرایی افراطی - سانترالیسم باعث کنترل کشور از پایتخت و ایجاد نابرابری شده است. اقوام غیرفارس که عمدتاً در مناطق حاشیه‌ای زندگی می‌کنند، این نابرابری را تبعیض قومی تلقی می‌کنند. این امر موجب شکل‌گیری نارضایتی‌های گسترده و تقویت حس بی‌عدالتی شده است. تمرکزگرایی، خود از عوامل تقویت قومیت‌گرایی افراطی است و در عین حال، با ایجاد ترس از تجزیه، مانع توزیع عادلانه قدرت می‌شود. به جای تمرکزگرایی افراطی، می‌توان با واگذاری اختیارات محلی و افزایش نقش مناطق مختلف در مدیریت کشور، همبستگی ملی را تقویت کرد.

۳. ماکیاولیسم سیاسی - به نظر می‌رسد برخی سیاست‌پیشگان برای انحراف افکار عمومی از مشکلات اقتصادی و مدیریتی، به اختلافات هویتی دامن می‌زنند؛ یا کمک به تکوین منازعه میان اقوام را برای تسهیل کنترل آنها مفید می‌دانند. این روش در کوتاه‌مدت هرچند ممکن است بحران‌های اقتصادی را به حاشیه ببرد و یا اعمال سلطه بر اقوام را به خاطر ظهور تفرقه میان آنان آسانتر سازد، اما در درازمدت، نفرت‌پراکنی قومی را تقویت کرده و تاثیر ویرانگری بر وحدت و انسجام ملی خواهد نهاد.

❇️ تهدیدات سه‌گانه فوق هر سه حاصل ایدئولوژی‌های عاریتی اهریمنی است که به خاطر کوته‌اندیشی‌های ما شرایط همزیستی پیشاپهلوی ایران را تبدیل به شرایطی بحرانی نموده و راه‌حل‌های برگرفته از این رویکردها به وخامت بیشتر اوضاع دامن می‌زند. راه حفظ همبستگی ملی و تمامیت ایران، پرهیز از سه رویکرد مذکور و پذیرش برابری شهروندان در چارچوب نگرشی الهی، اخلاقی و مبتنی بر مطالعات تجربی بومی است. راهکار اساسی، افزایش مشارکت عمومی، توزیع عادلانه قدرت و پذیرش تکثر فرهنگی در چارچوب هویت ملی است. این امر می‌تواند به تقویت انسجام اجتماعی و کاهش تنش‌های قومی منجر شود.

https://t.me/+R7F8stZZMWC8AWcM
04/01/2025, 00:28
t.me/drfardinghoreishi/510
✳️ بندگان برگزیده خدا

❇️ عبادالرحمان عنوانی است که در قرآن مبین برای بندگان خاص و برگزیده خداوند به کار رفته است. این عنوان در سوره فرقان، آیات ۶۳ تا ۷۶ آمده و ویژگی‌های این بندگان به قرار زیر بیان شده است:

۱. تواضع و فروتنی
«وَعِبَادُ الرَّحْمَٰنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَى ٱلْأَرْضِ هَوْنًا» (فرقان: ۶۳)

بندگان واقعی خداوند با آرامش و بدون تکبر در زمین راه می‌روند.

۲. حلم و بردباری

«وَإِذَا خَاطَبَهُمُ ٱلْجَٰهِلُونَ قَالُوا۟ سَلَٰمًا» (فرقان: ۶۳)

در برابر جاهلان، با صلح و آرامش رفتار می‌کنند و از درگیری بی‌مورد پرهیز می‌کنند.

۳. عبادت شبانه و قیام برای خدا

«وَٱلَّذِینَ یَبِیتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّدًۭا وَقِیَامًۭا» (فرقان: ۶۴)

شب‌ها را به عبادت، سجده و قیام برای خداوند سپری می‌کنند.

۴. ترس از خسران حقیقی و امید به رحمت الهی

«وَٱلَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا ٱصْرِفْ عَنَّا عَذَابَ جَهَنَّمَ» (فرقان: ۶۵)

همیشه از عذاب جهنم بیم دارند و از خداوند طلب نجات می‌کنند.

۵. اعتدال در خرج و انفاق

«وَٱلَّذِینَ إِذَآ أَنفَقُوا۟ لَمْ یُسْرِفُوا۟ وَلَمْ یَقْتُرُوا۟» (فرقان: ۶۷)

در انفاق، میانه‌رو هستند و نه اسراف می‌کنند و نه بخل می‌ورزند.

۶. دوری از شرک، قتل و زنا

«وَٱلَّذِینَ لَا یَدْعُونَ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ وَلَا یَقْتُلُونَ ٱلنَّفْسَ ٱلَّتِی حَرَّمَ ٱللَّهُ...» (فرقان: ۶۸)

از شرک، قتل ناحق و زنا دوری می‌کنند.

۷. توبه و بازگشت به خداوند

«إِلَّا مَن تَابَ وَءَامَنَ وَعَمِلَ عَمَلًۭا صَٰلِحًۭا...» (فرقان: ۷۰)

اگر گناهی مرتکب شوند، سریع توبه کرده و اعمال صالح انجام می‌دهند.

۸ . راست‌گویی و صداقت

«وَٱلَّذِینَ لَا یَشْهَدُونَ ٱلزُّورَ» (فرقان: ۷۲)

از دروغ و شهادت ناحق پرهیز می‌کنند.

۹. پذیرش آیات الهی با تدبر و تفکر

«وَٱلَّذِینَ إِذَا ذُكِّرُوا۟ بِ‍َٔایَٰتِ رَبِّهِمْ لَمْ یَخِرُّوا۟ عَلَیْهَا صُمًّۭا وَعُمْیَانًۭا» (فرقان: ۷۳)

هنگام شنیدن آیات خداوند، با تفکر و بصیرت واکنش نشان می‌دهند.

۱۰. تقاضای خیر برای خانواده و نسل

«وَٱلَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَٰجِنَا وَذُرِّيَّٰتِنَا قُرَّةَ أَعْیُنٍۢ...» (فرقان: ۷۴)

از خداوند طلب خانواده‌ای شایسته و فرزندان صالح می‌کنند.

❇️ پاداش عبادالرحمان:
خداوند در پایان این آیات می‌فرماید که پاداش این بندگان بهشت و درجات والا است و مورد رحمت خاص الهی قرار می‌گیرند.

✅ عید فطر مبارک 🌱

https://t.me/+R7F8stZZMWC8AWc
M
03/31/2025, 11:48
t.me/drfardinghoreishi/509
✳️ رودین – ایوان تورگنیف

❇️ رمان رودین نخستین اثر بلند ایوان تورگنیف است که به بررسی شخصیت روشنفکران ناکارآمد روسیه در قرن نوزدهم می‌پردازد. این رمان در  سال  ۱۸۵۶ انتشار یافته است. نویسنده سرگذشت مردی به نام دیمیتری نیکولایویچ رودین را روایت می‌کند که شخصیتی فرهیخته و سخنور، اما بی‌عمل و ناتوان از تحقق ایده‌هایش است.

❇️ داستان در یک ملک روستایی متعلق به داریای میخایلوونا لاسونیا آغاز می‌شود. او زنی ثروتمند و باهوش است که در محافل روشنفکری محلی، بحث‌های فلسفی و سیاسی را میزبانی می‌کند. دختر او، ناتالیا الکساندرونا، دختری باهوش و آرمان‌گراست که به دنبال معنای زندگی و عشق حقیقی است.
در این محفل، شخصیت‌هایی از جمله لِژِنِف (دوست قدیمی رودین)، پاندالِفسکی (مردی چاپلوس و فرصت‌طلب) و چند فرد دیگر حضور دارند.

❇️ رودین، مردی دانشمند و خطیب، به طور ناگهانی وارد این محفل می‌شود. او با سخنان پرشور و ایده‌های فلسفی‌اش، همه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ناتالیا که به دنبال حقیقت و آرمان‌گرایی است، شیفته‌ی سخنان او می‌شود. داریای میخایلوونا نیز تحت تأثیر رودین قرار می‌گیرد و او را به عنوان یک فرد برجسته در جمع خود می‌پذیرد.

❇️ ناتالیا به تدریج عاشق رودین می‌شود و او را مظهر خرد و فضیلت می‌بیند. رودین نیز از عشق او آگاه می‌شود و تحت تأثیر احساسات ناتالیا، به او ابراز علاقه می‌کند. اما زمانی که ناتالیا تصمیم می‌گیرد عشقش را به مادرش اعلام کند، داریای میخایلوونا به شدت مخالفت می‌کند.
در این لحظه، ضعف اساسی رودین نمایان می‌شود: او که همیشه درباره‌ی شجاعت و تغییرات اجتماعی سخن می‌گوید، در عمل از تصمیم‌گیری و مقابله با موانع واقعی عاجز است. او نمی‌تواند با مادر ناتالیا روبه‌رو شود و به راحتی از عشقش چشم‌پوشی می‌کند. این مسئله قلب ناتالیا را می‌شکند و او را ناامید می‌کند.

❇️ پس از شکست عشقی، رودین جایگاه خود را در محفل از دست می‌دهد. افراد دیگر متوجه می‌شوند که او فقط در حرف قوی است، اما در عمل فردی ضعیف و بی‌تصمیم است. او که نمی‌تواند در این محیط دوام بیاورد، تصمیم می‌گیرد ملک را ترک کند.

❇️ سال‌ها می‌گذرد و لژنِف، دوست قدیمی رودین، به طور اتفاقی در پاریس با او برخورد می‌کند. رودین به یک انقلابی بی‌ثمر تبدیل شده که در فقر و سرگردانی زندگی می‌کند. در نهایت، رودین در جریان قیام‌های سال ۱۸۴۸ کشته می‌شود؛ مرگی که نمادی از ناکامی او در تحقق ایده‌هایش است.

❇️ تورگنیف در رودین تصویری از روشنفکرانی ارائه می‌دهد که پر از ایده‌های بزرگ هستند، اما در عمل توانایی ایجاد تغییر را ندارند. رودین نمونه‌ای از این افراد است که فقط در سخنوری مهارت دارد، اما در عمل ضعیف و بی‌ثبات است.

❇️ رودین در تمام داستان از تغییر و شجاعت سخن می‌گوید، اما وقتی زمان عمل فرا می‌رسد، عقب‌نشینی می‌کند. این تضاد نشان‌دهنده‌ی یکی از مشکلات اساسی روشنفکران قرن نوزدهم روسیه است.

❇️ داستان عشق ناتالیا و رودین نشان می‌دهد که چگونه احساسات آرمان‌گرایانه در برابر واقعیت‌های سخت زندگی از بین می‌روند. رودین که نمی‌تواند در برابر موانع ایستادگی کند، عشق ناتالیا را از دست می‌دهد.

❇️ جامعه‌ای که تورگنیف به تصویر می‌کشد، محیطی است که تغییر را برنمی‌تابد و هرگونه تفکر نوگرا را سرکوب می‌کند. داریای میخایلوونا نماینده‌ی این قشر سنتی است که نمی‌خواهد نظم موجود تغییر کند.

❇️ رودین رمانی است که شخصیت یک روشنفکر آرمان‌گرا اما بی‌عمل را به تصویر می‌کشد. این داستان، نقدی بر ناتوانی روشنفکران در ایجاد تغییرات اجتماعی و تناقض میان ایده‌آل‌ها و واقعیت‌های زندگی است. سرنوشت رودین، نشان‌دهنده‌ی سقوط کسانی است که نمی‌توانند ایده‌های خود را به عمل تبدیل کنند.

https://t.me/+R7F8stZZMWC8AWcM
03/28/2025, 12:13
t.me/drfardinghoreishi/508
✳️ کسی به سرهنگ نامه نمی‌نویسد – گابریل گارسیا مارکز

❇️ رمان کسی به سرهنگ نامه نمی‌نویسد اثری از گابریل گارسیا مارکز است که در سال ۱۹۶۱ منتشر شد. این داستان تأثیرگذار، زندگی سخت و سرشار از انتظار یک سرهنگ بازنشسته را به تصویر می‌کشد که در انتظار دریافت حقوق بازنشستگی خود است.

❇️ سرهنگ که در جنگ داخلی کلمبیا جنگیده است، پس از سال‌ها خدمت به کشورش، حالا با همسر بیمار خود در فقر زندگی می‌کند. تنها امید او دریافت نامه‌ای است که حقوق بازنشستگی‌اش را تأیید کند، اما این نامه هرگز نمی‌رسد.

❇️ او و همسرش که از بیماری آسم رنج می‌برد، در خانه‌ای محقر و فقیرانه روزگار می‌گذرانند. پسر آن‌ها، که به دلیل فعالیت‌های سیاسی کشته شده، یک خروس جنگی برایشان به جا گذاشته است. سرهنگ به این خروس به عنوان آخرین امید خود نگاه می‌کند، زیرا در مسابقات خروس‌بازی می‌تواند پولی به دست بیاورد.

❇️ هر جمعه، سرهنگ به اسکله می‌رود تا ببیند آیا نامه‌ای از دولت برایش رسیده است یا نه، اما همیشه دست خالی بازمی‌گردد. او بارها و بارها از فرماندار و سایر مقامات پیگیری می‌کند، اما تنها پاسخی که دریافت می‌کند، وعده‌های توخالی است.

❇️ در این میان، فشار فقر و گرسنگی بر زندگی او و همسرش سایه انداخته است. همسرش از او می‌خواهد که خروس را بفروشد تا حداقل برای مدتی غذا و دارو داشته باشند، اما سرهنگ نمی‌خواهد از این آخرین امید خود بگذرد.

❇️ در اوج فقر و ناامیدی، همسر سرهنگ با خشم و اندوه از او می‌پرسد که اگر چیزی برای خوردن نداشته باشند، چه خواهند کرد. سرهنگ، با صبر و استقامت، پاسخی نمادین می‌دهد:
«لعنتی... همیشه می‌شود صبر کرد!»
این جمله، روح اصلی داستان را به تصویر می‌کشد: انتظار بی‌پایان، امیدی که هرگز نمی‌میرد، و مبارزه‌ای بی‌ثمر در برابر سیستمی که هیچ اهمیتی به افراد نمی‌دهد.

❇️ این رمان کوتاه تصویری از تنهایی، فقر، فساد اداری و استقامت انسانی است. سرهنگ نماد مردمی است که در سیستم‌های بوروکراتیک و ستم‌گرانه، در انتظار عدالت و حق خود می‌مانند، اما هرگز به آن نمی‌رسند.

❇️ داستان سرهنگ، داستان هزاران نفر است که در سکوت و بی‌عدالتی فراموش شده‌اند، اما همچنان امید خود را از دست نمی‌دهند.

https://t.me/+R7F8stZZMWC8AWcM
03/27/2025, 16:37
t.me/drfardinghoreishi/507
✳️ پیشنهاد دیپلماتیک:
آمریکا ویتکاف را برای دریافت پاسخ ایران اعزام کند

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ در خصوص نامه دونالد ترامپ و درخواست وی برای مذاکره، پیشنهاد می‌کنم ایران اعلام کند که پاسخ این نامه آماده است و برای انتقال رسمی آن، آمریکا باید ویتکاف، نماینده ویژه خود در امور خاورمیانه را به تهران بفرستد. این پیشنهاد از چند جهت دارای اهمیت است:

✅ ابتکار دیپلماتیک
با این اقدام، توجه زیادی به این پیشنهاد معطوف گشته و فضای تنش‌آلود موجود تعدیل می‌شود و فرصت بیشتری برای حل و فصل موضوعات مورد اختلاف فراهم می‌آید. تلاش برای رمزگشایی از چنین ابتکاری در محافل سیاسی و گمانه‌زنی در خصوص ماجرا  به نظر می‌رسد به نفع ایران خواهد بود.

✅ تثبیت موقعیت ایران به عنوان بازیگر دیپلماتیک مهم
این خواسته می‌تواند جایگاه ایران را در عرصه بین‌المللی تقویت کند و به جهانیان نشان دهد که ایران بازیگری است که نه تنها آماده مذاکره در شرایط نرمال است، بلکه از موضع ابتکار و اعتماد به نفس، قواعد گفت‌وگو را نیز تعیین می‌کند.

✅ ایجاد یک فضای جدید در روابط فیمابین
این پیشنهاد می‌تواند شرایط بازی را تغییر داده و برخی بازیگران مؤثر را که خواهان تصاعد بحران به سمت درگیری نظامی هستند، دست‌کم تا مدتی در موضع انفعال قرار دهد.

✅ فشار دیپلماتیک بر آمریکا
هرگاه این پیشنهاد پذیرفته شود آثار کوتاه‌مدت مثبت آن بر اقتصاد کشور آشکار است و اگر آمریکا این پیشنهاد را رد کند، ایران می‌تواند با برجسته کردن این امتناع در رسانه‌ها و محافل دیپلماتیک، نشان دهد که اقدامات واشنگتن بیشتر در راستای اعمال فشار سیاسی است تا یک مذاکره واقعی.

✅ مقابله به مثل در اجرای سیاست چماق و هویج
پیشنهاد اعزام ویتکاف، به خاطر مواضع نسبتاً معتدل اوست. با این پیشنهاد ایران نیز در مقابله با آمریکا نوعی سیاست چماق و هویج را به اجرا می‌نهد. به این معنا که در عین مقاومت و سرسختب در برابر سیاستهای ظالمانه آمریکا، نشان می‌دهد که حاضر است برای اشخاص و نهادهایی که معتقد به ضرورت برقراری روابط معقول و احترام‌آمیز باشند، نقشی در اصلاح روابط دو کشور قائل شود.

❇️ در مجموع به نظر می‌رسد با این ابتکار دیپلماتیک می‌توان گامی در جهت خروج از موضع واکنشی فعلی و معرفی ایران به عنوان طرف تعیین‌کننده قواعد مذاکرات برداشت.

https://t.me/+R7F8stZZMWC8AWcM
03/26/2025, 02:45
t.me/drfardinghoreishi/506
✳️ خداحافظ گاری کوپر - رومن گاری

❇️ رمان «خداحافظ گاری کوپر» نوشتهٔ رومن گاری، نویسندهٔ فرانسوی، است که در سال ۱۹۶۹ منتشر شد. این کتاب اثری فلسفی و انتقادی است که به نسل جوان آمریکایی، بحران‌های هویتی، رد ارزش‌های سنتی، و تأثیر جنگ بر روحیهٔ آن‌ها می‌پردازد.

داستان حول محور شخصیتی به نام لنی می‌چرخد، یک جوان آمریکایی که از جنگ و سیاست‌های امپریالیستی آمریکا فرار کرده و در کوه‌های آلپ سوئیس زندگی می‌کند. لنی، به عنوان شخصیت اصلی رمان، یک آمریکایی ۲۱ ساله است که از جنگ و سیاست‌های آمریکا گریخته و در روستایی کوهستانی در سوئیس زندگی می‌کند. او مانند بسیاری از جوانان هم‌نسلش، از ارزش‌های سنتی آمریکایی – مانند قهرمان‌پرستی، سرمایه‌داری، و مداخلهٔ نظامی – دل‌زده است. او عاشق اسکی است و زندگی خود را به‌سادگی و در هماهنگی با طبیعت می‌گذراند. فرهنگ مصرف‌گرایانه و نظام سرمایه‌داری را رد می‌کند. از جنگ و سیاست‌های توسعه‌طلبانه آمریکا متنفر است.

نام کتاب اشاره‌ای است به گاری کوپر، بازیگر مشهور هالیوودی که در فیلم‌های وسترن نقش قهرمان‌های اخلاق‌مدار و شجاع را بازی می‌کرد. این عنوان به خداحافظی با قهرمانان سنتی و باورهای قدیمی آمریکایی اشاره دارد؛ لنی و نسلش دیگر به آرمان‌هایی مانند شجاعت فردی، نجات دیگران، و قهرمان بودن در میدان جنگ اعتقاد ندارند. لنی در این دهکده با چند شخصیت دیگر مواجه می‌شود که هرکدام نمایندهٔ نوعی تفکر و سرنوشت خاص هستند:

جسی:
دختر جوانی که مانند لنی، از آمریکا فرار کرده است. او نماد جوانان هیپی و سرگردان دهه ۶۰ است که دنبال آزادی و رهایی از سنت‌ها هستند.

آمریکایی‌های تبعیدی:
گروهی از افراد که به دلایل مختلف از آمریکا گریخته‌اند، از سرمایه‌داران سابق تا چپ‌گراهای ضدجنگ. هرکدام دیدگاه متفاوتی دربارهٔ آمریکا، آزادی، و معنای زندگی دارند.

کاپیتان کولدار:
شخصیتی نظامی که نشان‌دهندهٔ برخورد ارزش‌های کهنه و جدید است.

کتاب با لحنی طنزآمیز و درعین‌حال تلخ، سیاست‌های آمریکا در جنگ‌های مختلف را نقد می‌کند. لنی و هم‌نسلانش حاضر نیستند برای کشورشان بجنگند، چون به درستی یا عدالت جنگ ایمان ندارند. رمان نشان می‌دهد که رؤیای آمریکایی دیگر کار نمی‌کند. ارزش‌هایی مانند کار سخت، موفقیت، و قهرمان‌گرایی جای خود را به سرخوردگی، بی‌هدفی، و سرگردانی جوانان داده است.

لنی میان دو جهان متفاوت قرار دارد:
دنیای سنتی آمریکا که بر پایه وطن‌پرستی، قهرمانی، و سرمایه‌داری بنا شده است و دنیای جدید جوانان هیپی که خواهان آزادی، بی‌تعلقی، و زندگی ساده هستند.

در نهایت، لنی با واقعیتی تلخ مواجه می‌شود: هرچند او از آمریکا فرار کرده، اما نمی‌تواند از مشکلات درونی خود بگریزد. سرگردانی او نماد سرگردانی یک نسل است. او در کوه‌های آلپ، جایی که زندگی آرامی دارد، همچنان با گذشته و هویت خود درگیر است.

https://t.me/+R7F8stZZMWC8AWcM
03/23/2025, 10:31
t.me/drfardinghoreishi/505
✳️ سقوط - آلبر کامو

❇️ رمان سقوط در سال ۱۹۵۶ منتشر شد. این رمان یکی از مهم‌ترین و فلسفی‌ترین آثار آلبر کامو است. سقوط در قالب یک تک‌گویی طولانی روایت می‌شود و به بررسی عمیق گناه، قضاوت، ریاکاری و بحران اخلاقی انسان مدرن می‌پردازد.

❇️ داستان در یک بار کوچک در آمستردام، به نام مکزیکو سیتی، روایت می‌شود. راوی، ژان باتیست کلامانس، یک وکیل موفق سابق در پاریس، به شکلی یک‌طرفه و طولانی، تجربه‌های زندگی خود را برای یک شنونده (که هیچ‌گاه پاسخ نمی‌دهد) تعریف می‌کند. او زمانی خود را فردی اخلاق‌مدار و متعهد به عدالت می‌دانسته است، اما حادثه‌ای زندگی او را تغییر داده است.

❇️ یک شب، هنگامی که از کنار رود سن عبور می‌کرد، زنی را دید که به داخل آب پرید. او صدای فریادهای زن را شنید، اما هیچ کاری نکرد و به راه خود ادامه داد. صبح روز بعد، وقتی خبر مرگ زن را در روزنامه خواند، با بحرانی شدید مواجه شد. این اتفاق باعث شد او به مرور در مورد تمام اعمال گذشته‌اش شک کند و بفهمد که انسان‌ها، حتی وقتی وانمود می‌کنند اخلاقی و درستکارند، اغلب از روی ریاکاری و خودخواهی عمل می‌کنند.

❇️ پس از این حادثه، کلامانس شغل خود را رها کرد، از پاریس گریخت و در آمستردام زندگی جدیدی را به عنوان یک "قاضی توبه‌کار" آغاز کرد. او در این بار، با غریبه‌ها صحبت می‌کند و سعی دارد آنها را متوجه گناهان و خطاهایشان کند، درحالی‌که خود را نیز مورد قضاوت قرار می‌دهد.

❇️ این رمان مضامین و پیام‌های مختلفی دربردارد که از جمله آنها دو نکته اخلاقی است:

ریاکاری و خودفریبی - کلامانس نمونه‌ای از انسان مدرن است که فکر می‌کند خوب و اخلاقی است، اما در واقع دروغ‌گو و ترسو است.

قضاوت و مسئولیت - انسان‌ها همواره دیگران را قضاوت می‌کنند، اما زمانی که خود مورد قضاوت قرار می‌گیرند، حقیقت را انکار می‌کنند.

https://t.me/+R7F8stZZMWC8AWcM
03/21/2025, 14:51
t.me/drfardinghoreishi/504
✳️ مذاکره نرمال

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ بحران در روابط ایران و آمریکا در حال تصاعد است. برای کاهش شدت بحران «مذاکره نرمال» راهکار مناسبی به نظر می‌رسد. مقصود از مذاکره نرمال، مذاکره‌ای است که طرفین خواسته‌هایی دارند و برای رسیدن به خواسته‌های خود راه مناسبی جز توافق مرضی‌الطرفین نمی‌بینند. در چنین مذاکره‌ای هیچکدام از طرفهای گفتگو در موقعیتی نیستند که بخواهند خواسته خود را به طرف مقابل دیکته کنند.

❇️ هرچند پذیرش مذاکره از سر اجبار، پیشاپیش قبول برد حریف است، اما گریز از مذاکره نیز حاکی از عدم اعتماد به نفس بوده و نتیجه‌ آن از دست دادن امتیازاتی است که می‌تواند رهاورد یک دیپلماسی کارآمد باشد. از این حیث ایران باید با جدیت اعلام نماید که بدنبال انجام مذاکره‌ای نرمال با آمریکاست.

❇️ در این چارچوب مناسب است دولت به نامه ترامپ پاسخ دهد و در آن مواضع خود را برای انجام یک مذاکره نرمال اعلام نماید. اما پشتوانه واداشتن حریف به پذیرش این نوع مذاکره اقدامات بازدارنده‌ای است که آمریکا را از امکان دستیابی به اهدافش از طریق جنگ ناامید سازد.

❇️ هدف ایران در مذاکرات احتمالی باید دستیابی به توافقی باشد که بیش از برجام منافع ایران را تامین کند. همانطور که آمریکا در صدد توافقی بهتر از برجام است ما نیز باید بدنبال توافقی بهتر از برجام باشیم. باید به آمریکا در برابر افکار عمومی جهان خاطرنشان کرد که اگر قرار باشد ایران در سیاست‌های خود تجدیدنظر کند، این موضوع باید با پذیرش حقوق ایران در زمینه برخورداری از توانمندی هسته‌ای، حفاظت از توانمندی‌ دفاعی کشور در زمینه تسلیحات موشکی و به رسمیت شناختن وزن سیاسی متحدان ایران در منطقه همراه باشد.

❇️ مذاکره نرمال صرفا در زمینه متفرعات موضوعات فوق‌الذکر و نحوه تعامل طرفین در حوزه‌های مورد مذاکره امکان‌پذیر است. از جمله اینکه ایران می‌تواند در ازای رفع تحریم‌ها و جبران خسارات وارده از طریق سرمایه‌گذاری‌های انبوه، در خصوص کم و کیف مباحث مورد منازعه به رفع نگرانی‌های طرف مقابل اقدام نماید. در این خصوص در مصاحبه با خبرگزاری ایلنا اندکی بیشتر توضیح داده‌ام.

https://t.me/+R7F8stZZMWC8AWcM
03/18/2025, 14:02
t.me/drfardinghoreishi/503
✳️ گزینه‌های ایران در برابر تهدیدهای آمریکا؛

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ در روزهای اخیر، تهدیدات و تحرکات نظامی آمریکا علیه ایران افزایش یافته است. این فشارها عمدتاً به دلیل چالش ایران با نظام بین‌الملل، به‌ویژه در حوزه برنامه هسته‌ای، افزایش توان موشکی و گسترش نفوذ منطقه‌ای است. ایران اکنون در برابر سه گزینه قرار دارد:

1️⃣ عقب‌نشینی و پذیرش شرایط آمریکا
مذاکره و دیپلماسی، همواره یک راهکار منطقی در روابط بین‌الملل است، اما پذیرش مذاکره از موضع ضعف، نه‌تنها نتیجه‌ای مطلوب ندارد، بلکه پیامدهای خطرناکی در پی خواهد داشت. در شرایطی که ایران در دوران عادی، مذاکره را نپذیرفته است، اکنون پذیرش شروط آمریکا به‌معنای تسلیم و احیانا قرار گرفتن در مسیر اضمحلال تدریجی خواهد بود. لذا این گزینه قابل توصیه نیست.

2️⃣ ائتلاف با قدرت‌های بزرگ علیه آمریکا
روسیه و چین، گزینه‌های طبیعی برای یک ائتلاف ضدآمریکایی هستند، اما تجربه نشان داده که این کشورها در ازای حمایت خود بهای بسیار سنگینی طلب می‌کنند. ازاین‌رو، اتکا به این راهبرد، گزینه‌ای پرهزینه و نامطمئن خواهد بود.

3️⃣ تأکید بر توان ملی و راهبرد بازدارندگی فعال
بهترین گزینه، تکیه بر قدرت ملی و اتخاذ موضع بازدارندگی حداکثری است. در این راستا:

✅ ایران باید اعلام کند که در صورت اقدام نظامی آمریکا، منافع و متحدان واشنگتن در منطقه هدف قرار خواهند گرفت. این موضع ابهام‌آمیز که دایره شمولش از اسرائیل تا برخی دیگر از کشورها را دربرمی‌گیرد، می‌تواند تحرکاتی را برای منصرف ساختن آمریکا از مواضع فعلی‌اش برانگیزد. البته در عین‌حال ممکن است بخشی از دولتهای منطقه‌ را مرعوب ساخته و به آمریکا نزدیکتر سازد. بنابراین رعایت ظرایف و دقایق دیپلماتیک کار برای ممانعت از چنین نتیجه‌ای ضروری است.

✅ برگزاری رزمایش‌های نظامی و نمایش قدرت دفاعی، برای ارسال پیام آمادگی و اراده جدی مفید است. در تئوری بازی‌ها، حریفی که بترسد احتمال باخت بیشتری دارد.

✅ تقویت حمایت از متحدان منطقه‌ای و محور مقاومت به صورتی که روشن شود نیروهای این محور علیرغم ضرباتی که دیده‌اند، کماکان می‌توانند هزینه‌های سنگینی را به آمریکا تحمیل کنند.

✅ درگیری جدی در حوزه جنگ نرم و فعالیت‌های رسانه‌ای برای تأکید بر این واقعیت که جنگ گسترده با ایران، هزینه‌ای به‌مراتب بیشتر از جنگ‌های عراق و افغانستان (که هزاران میلیارد دلار برآورد شده است) خواهد داشت. روشن است که نه مردم آمریکا و نه خود ترامپ راضی به تحمل چنین هزینه‌ای نیستند. چرا که این موضوع به موقعیت رقابتی آسیب‌پذیر آنها در جهان به ویژه در ارتباط با چین بیشتر ضربه می‌زند.

✅ ایران باید به‌وضوح از طریق کانال‌های محرمانه و یا آشکار به دولت ایالات متحده اعلام نماید که اگر تهدیدات آمریکا از حدی خاص فراتر رود، تهران گزینه‌ای جز پیشروی در برنامه هسته‌ای و ساخت تسلیحات اتمی نخواهد داشت و برای اینکار منتظر دریافت ضربات نظامی نخواهد بود. اما در صورتی آمریکا حاضر به گفتگوی نرمال باشد، ایران برای حل و فصل اختلافات آمادگی دارد.

✅ به موازات اقدامات فوق‌الذکر باید در داخل کشور در خصوص کارآمدی گزینه‌های فوق اعتمادسازی نمود تا با فرض منتفی بودن احتمال درگیری نظامی، از نوسانات اقتصادی و فشارهای سیاسی تا حد ممکن جلوگیری شود.

❇️ توصیه‌های راهبردی فوق هرچند پرریسک هستند، اما برای کنترل موثر بحرانها، گاهی چاره‌ای جز مداخلات و اقدامات تهاجمی راهگشا وجود ندارد.

https://t.me/+R7F8stZZMWC8AWcM
03/18/2025, 01:07
t.me/drfardinghoreishi/502
✳️ فیلترینگ به مثابه تکلیف !

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ با تشکیل دولت جدید، امیدها برای پایان فیلترینگ غیرمنطقی در کشور افزایش یافت. اما با گذشت چند ماه از آغاز به کار دولت، همچنان پلتفرم‌هایی مانند تلگرام و اینستاگرام در لیست فیلترینگ باقی مانده‌اند.

❇️ سیاست‌ بیهوده فیلترینگ در ایران مثل بسیاری از سیاست‌های کشور از حیث چرایی وجودش مایه حیرت است . فیلترینگ با توجه استفاده گسترده از وی‌پی‌ان، هیچ تاثیری در دسترسی کاربران به پلتفرم‌های فیلتر شده نداشته و با شکست کامل همراه بوده است. اما دلیل این‌همه اصرار بر ادامه این سیاست روشن نیست. هرچند برخی به نقش مافیای فروش وی‌پی‌ان اشاره دارند، اما شاید تنها توجیه قابل تصور این است که گاهی دولتمردان ایران گمان می‌کنند که وظیفه آنان عمل به تکلیف است و نتیجه‌ کار اهمیتی ندارد. از آنجا که خطری از جانب برخی پلتفرم‌های فضای مجازی متوجه حاکمیت یا مردم است، باید با آن برخورد کرد. اگر نتیجه داد، عالیست؛ اما اگر نتیجه‌ای نداشت ما به وظیفه خود عمل کرده‌ایم. اما آنان ظاهراً نمی‌دانند که تکلیف آنها اتخاذ بهترین و کارآمدترین تدبیر است و تنها در این صورت است که هرگاه نتیجه دلخواه نیز حاصل نگشت، می‌توان از حیث عمل به مسئولیت اجتماعی خویش آسوده خاطر بود.

❇️ امروز تاثیر سیاست نادرست فیلترینگ عموماً پر کردن جیب فروشندگان وی‌پی‌ان، تحمیل هزینه به مردم، رها بودن فضای مجازی برای فعالیت متخلفین (به خاطر فقدان سیاست مدیریت موثر) و کمک ناخواسته به امکان ورود به سایت‌هایی است که فیلتر بودن آنها حتی مورد پسند اکثریت جامعه بوده است. سیاستگذاران این حوزه باید بدانند که مدیریت جامعه با تفکرات ساده‌انگارانه ممکن نیست. کارآمدی هر سیاستی باید از حیث میزان توفیق آن در تحقق اهداف تعیین شده مورد ارزیابی واقع شود.

❇️ روش سنجیده مدیریت فضای مجازی از یکسو رفع فیلتر شبکه‌های اجتماعی مورد استفاده اکثریت مردم و از سوی دیگر برخورد جدی با افرادی است که با سوءاستفاده از این فضا دست به کار نابودسازی فرهنگ کشور و بویژه ارزشهای اخلاقی جامعه هستند. روشن است که فیلترینگ می‌تواند به صورت هدفمند در مسدود ساختن سایت‌ها و محتواهای غیراخلاقی کماکان به کار برده شود.

https://t.me/+R7F8stZZMWC8AWcM
03/14/2025, 01:30
t.me/drfardinghoreishi/498
✳️ «مرگ ایوان ایلیچ» – لئو تولستوی

❇️ این رمان کوتاه که در سال ۱۸۸۶ منتشر شد، یکی از آثار برجسته لئو تولستوی است و به مسئله مرگ، معنای زندگی و خودفریبی انسان‌ها می‌پردازد.

❇️ خلاصه داستان:
ایوان ایلیچ، یک قاضی موفق و محترم در دستگاه قضایی روسیه است. او زندگی خود را طبق معیارهای اجتماعی پیش می‌برد و به دنبال مقام، ثروت و تایید دیگران است. ازدواجش ناموفق و سرد است، اما او برای فرار از مشکلات خانوادگی، خود را غرق در کار می‌کند.
یک روز، در حال نصب پرده در خانه جدیدش، دچار یک آسیب جزئی می‌شود. ابتدا آن را بی‌اهمیت می‌داند، اما درد او کم‌کم شدیدتر شده و بیماری‌اش پیشرفت می‌کند. پزشکان نمی‌توانند علت دقیق بیماری را پیدا کنند. ایوان ایلیچ متوجه می‌شود که در حال مرگ است، اما جامعه و حتی خانواده‌اش این حقیقت را نادیده می‌گیرند.

❇️ تقابل با مرگ:
با نزدیک شدن به مرگ، ایوان دچار بحران وجودی می‌شود. او درمی‌یابد که تمام زندگی‌اش بر پایه دروغ، جاه‌طلبی و ظواهر بوده است. در لحظات پایانی، پس از رنج فراوان، او به نوعی آرامش درونی می‌رسد و مرگ را می‌پذیرد. آخرین کلمات او نشان‌دهنده نوعی رهایی از درد و ترس است.

❇️ مضامین اصلی:
پوچی زندگی مادی: ایوان زندگی خود را صرف مقام و شهرت کرد، اما در لحظه مرگ فهمید که این‌ها بی‌ارزش بوده‌اند.
تنهایی در مرگ: اطرافیانش از مواجهه با مرگ او طفره می‌روند، و تنها خدمتکارش گراسیم با او همدردی می‌کند.
خودفریبی و بیداری: ایوان ابتدا سعی می‌کند مرگ خود را انکار کند، اما در نهایت حقیقت را می‌پذیرد.

این رمان، خواننده را وادار می‌کند که به معنای واقعی زندگی بیندیشد و ارزش‌های سطحی را زیر سؤال ببرد. مرگ ایوان ایلیچ، مرگ تمام انسان‌هایی است که عمر خود را بیهوده صرف جاه‌طلبی و تایید اجتماعی کرده‌اند.

https://t.me/+R7F8stZZMWC8AWcM
03/12/2025, 00:05
t.me/drfardinghoreishi/497
مصاحبه با خبرگزاری ایلنا
03/09/2025, 10:42
t.me/drfardinghoreishi/495
✳️ ایدئولوژی و قدرت در جهان مدرن: ایران در برابر نظم سکولار

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ هرچند نظریه‌پردازان رئالیست‌ روابط بین‌الملل، نقش ایدئولوژی را صرفا به توجیه مناسبات قدرت فرومی‌کاهند، اما واقعیات تاریخی حاکی از نقش‌آفرینی پراهمیت ایدئولوژی در تحولات جهانی است.

❇️ در دوران باستان، امپراتوری‌هایی مانند ایران و روم مشروعیت خود را از مذهب می‌گرفتند. در اروپای قرون وسطی، کلیسا قدرت فراوانی داشت و پادشاهان برای حکمرانی نیازمند تأیید آن بودند. در بلاد اسلامی نیز اسلام مولفه اصلی عموم بازیگران سیاسی مسلمان بود.

❇️ با تکوین رنسانس، اصلاحات پروتستانی و ظهور دولت‌های ملی، دین به‌تدریج از سیاست دنیای غرب کنار رفت و ایدیولوژی‌های اومانیستی مدرن اعم از ناسیونالیسم، لیبرالیسم و سوسیالیسم جایگزین تفکر مذهبی شدند. اما ساخت قدرت در دنیای اسلام، کماکان وجهه دینی داشت.

❇️ قدرتهای غربی برای بازگشت‌ناپذیر ساختن سکولاریسم سیاسی و بسط آن در سراسر جهان تلاش بسیاری کردند و از جمله اینکه با فروپاشی امپراتوری عثمانی در جنگ جهانی اول، کوشیدند بقایای این امپراتوری از هویت سیاسی مذهبی فاصله بگیرد‌. بر همین اساس نیز با مصطفی کمال آتاترک که پرچمدار سکولاریسم و غربگرایی در ترکیه مدرن بود همراهی کردند. در ایران نیز ماموریت سکولاریزاسیون جامعه را حتی به قیمت قربانی ساختن دموکراسی نوپای ایران که رهاورد انقلاب مشروطه بود، به رضاخان سپردند.

❇️ اسلام از عرصه رسمی سیاست جهانی حذف شد و در قرن بیستم رقابت اصلی میان ایدئولوژی‌های سکولار و اومانیستی فاشیسم، کمونیسم و لیبرالیسم بود. فاشیسم در جنگ جهانی دوم نابود شد. کمونیسم نیز پس از فروپاشی شوروی تضعیف گشت. اما لیبرالیسم به رهبری آمریکا ماند و امروز رقیب اقتدارگرایی چینی در نظم جهانی است که خود میراث‌دار مارکسیسمی است که به لحاظ اقتصادی لیبرالیزه شده است.

❇️ با انقلاب اسلامی ایران، تلاش برای احیای اسلام به‌عنوان یک قدرت سیاسی دوباره آغاز شد. اما باشگاه قدرت‌های سکولار جهانی، حاضر به پذیرش یک بازیگر جدید با هویت اسلامی نیست. آمریکا، چین و روسیه همگی بر سر جلوگیری از شکل‌گیری یک قدرت منطقه‌ای بزرگ تحت لوای اسلام هم‌نظرند. آنها قدرت را در چارچوب اومانیسم می‌فهمند و هیچگاه علیرغم مدعیات خویش، اجازه عرض اندام به رقبای استراتژیک را نمی‌دهند.

❇️ در دنیایی که تنها قدرت، تعیین‌کننده جایگاه کشورهاست، ورود به باشگاه قدرت‌های بزرگ، جز با تحمیل خود از طریق داشتن یک اقتصاد و نیروی نظامی قدرتمند ممکن نیست. تامین این دو نیز مستلزم فراست و علم و هوشمندی است و صرفا با آرزو و سردادن شعار محقق نمی‌شود.

https://t.me/+R7F8stZZMWC8AWcM
03/08/2025, 15:12
t.me/drfardinghoreishi/491
✳️ انقلاب و نظام: بازاندیشی برای آینده

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ وقتی انقلاب اسلامی رخ داد، همه می‌دانستند که چه چیزی را نمی‌خواهند. آنچه نمی‌خواستند نظام شاهنشاهی بود. مبنای مخالفت نیز تعارض عملکرد نظام مذکور با انتظارات مردم در زمینه آزادی، عدالت، استقلال و معنویت اسلامی بود. اما اینکه پس از انقلاب، نظام جدید برای تحقق انتظارات مردم چه شاخصه‌هایی خواهد داشت، چندان روشن نبود.

❇️ ساختاری که پس از انقلاب تحت عنوان جمهوری اسلامی ساخته شد، هرچند برای تحقق اهداف و انتظارات انقلابیون بود، اما ساختاری بود که در تناسبی تام با اوضاع و احوال روز و سطح معلومات و علائق و منافع نخبگان سیاسی موثر قرار داشت. در واقع آنچه پدید آمد، جزو اهداف انقلاب نبود بلکه سازه‌ و نهادی بود که برای تحقق اهداف انقلاب پدیدار گشت.

❇️ پس از استقرار سازه جمهوری اسلامی و تدوین قانون اساسی، بدون وجود هیچگونه مبنایی منطقی، سازه و قانون مذکور، رنگ و بویی قدسی به خود گرفت؛ به نحوی که نقد این سازه و این قانون، موجبات محرومیت بسیاری از شهروندان و نخبگان جامعه را از حقوق سیاسی آنان فراهم آورد.

❇️ نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی آن که باید همواره از حیث میزان کارآمدی آن در جهت تحقق اهداف انقلاب و انتظارات مردم سنجیده می‌شد، به خاطر جایگاه مقدسی که پیدا کرد به تدریج خود به یکی از موانع تحقق اهداف انقلاب مبدل شد و بر همین اساس نیز آرام آرام مشروعیت آن رو به کاهش نهاد؛ به نحوی که در سالهای اخیر تمایل مردم به مشارکت سیاسی در چارچوب سازه و قانون مورد بحث افت قابل ملاحظه‌ای یافت. امروز پس از گذشت بیش از چهار دهه از عمر نظام جمهوری اسلامی، داوری درباره میزان کارآمدی نظام در تحقق اهداف انقلاب ضرورتی حیاتی است. دستاوردهای نظام غیرقابل‌انکارند، اما ضعف‌های آن نیز بسیارند. ضروری است که برای تحقق بهتر اهداف انقلاب، سازه سیاسی و قانون اساسی ما بازنگری شود و این مهم باید با توجه به تحولات دانش سیاسی و مقضیات زمان صورت پذیرد.

❇️ به نظر می‌رسد برای بازنگری مذکور، سازه جمهوری اسلامی و قانون اساسی ما دو الگوی اصلی پیش رو دارد:

۱. دموکراسی مذهبی حداقلی که در آن احزاب مذهبی با احزاب سکولار رقابت می‌کنند و در صورت کسب رأی مردم، بر سر کار می‌آیند و در چارچوب موازین اسلامی حکومت می‌کنند. این مدل با آن گفته امام در پاریس که جمهوری اسلامی یک نظام جمهوری مثل تمام جمهوری‌های دنیاست، منطبق است و از آن جهت دموکراسی مذهبی تلقی می‌شود که مردم با اراده و اختیار آزاد، مراعات موازین مذهبی در کار حکومت را مطلوب دانسته‌اند و آن را به مثابه وظیفه‌ای برای دولتمردان تعریف کرده‌اند.

۲. دموکراسی مذهبی حداکثری که در آن التزام به موازین اسلامی به‌عنوان یک اصل در قانون اساسی تضمین می‌شود و قوانین و تصمیمات مغایر با اسلام، توسط دادگاه قانون اساسی رد می شوند. اما حاکمیت برمبنای رقابت حزبی است و اختیارات در دست منتخبان مردم است.

❇️ در صورتیکه هرکدام از دو مدل پیشنهادی فوق‌، مبنای اصلاح سازه جمهوری اسلامی و بازنگری در قانون اساسی واقع شود، به نظر می‌رسد گشایشی بس بزرگ در مسیر تحقق اهداف انقلاب و انتظارات مردم از این تحول بنیادین، در پیش رو خواهد بود.

https://t.me/+R7F8stZZMWC8AWcM
02/07/2025, 16:28
t.me/drfardinghoreishi/490
✅ از دفتر شعر؛
شور جاودان
https://t.me/+R7F8stZZMWC8AWcM
01/31/2025, 23:23
t.me/drfardinghoreishi/489
✳️ مهندسی اختلافات هویتی در فوتبال

✍ فردین قریشی
استاد دانشگاه تهران

❇️ در بازی اخیر تراکتور و پرسپولیس که روز یکشنبه هشتم بهمن ۱۴۰۳ به انجام رسید، شعارهای هویتی شرم‌آوری سر داده شد که شدت و غلظت و پوشش رسانه‌ای آن در فضای مجازی بهت‌آور و مایه تأسف بسیار بود. با تأمل در سوابق و موقعیت موضوع، بعید به نظر می‌رسد که این رویداد کاملا خودجوش و طبیعی رخ داده باشد.
    موضوع بیشتر به یک بازی جدید در عرصه سیاست کشور شبیه است. با تحولات اخیر در خاورمیانه و ایالات متحده، امروز ایران در آستانه تحولات بزرگی قرار دارد. نظر اکثریت مردم بر اصلاح اوضاع کشور و جایگزینی پارادایم توسعه به جای سیاست‌هایی است که کارکرد آن بیشتر در جهت گسترش فساد و تباهی است. به نظر می‌رسد بخشی از نخبگان قدرت، برای اینکه مردم برای تحقق هدف فوق متمرکز و متحد نشوند و در بازی سیاست و تحولات فعلی نقشی کلیدی نداشته باشند، احتمالا تلاش می‌کنند ذهن آنان را به موضوعات دیگری جلب کرده و از توجه به ماجرای اصلی جامعه منحرف کنند. چرا که در این صورت به تعبیر عامه، مردم به دنبال نخود سیاه خواهند رفت و هدایت ماجرا منحصرا در دست نخبگان قدرتی خواهد بود که هم مسئول اوضاع وخیم جاری هستند و هم در استمرار شرایط موجود و یا جایگزینی آن با یک گزینه مشابه بیشترین استفاده را می‌برند.

https://t.me/+R7F8stZZMWC8AWcM
01/30/2025, 12:23
t.me/drfardinghoreishi/488
Search results are limited to 100 messages.
Some features are available to premium users only.
You need to buy subscription to use them.
Filter
Message type
Similar message chronology:
Newest first
Similar messages not found
Messages
Find similar avatars
Channels 0
High
Title
Subscribers
No results match your search criteria