آریایی = گاوپرستی + ازدواج با محارم

@TehranUshaklari

🍎🏃📚✏️

🦋 🌷 🐻 کپنک آیی یا دئدی سنی سئویرم ...


آیی دئدی : ایندی ایسته ییرم یاتام، اوْلسون اوْیاناندان سونرا دانیشاریق ...

آیی قیش یوخوسونا گئتدی داها بیلمه دی کپنه یین عؤمرو اوٌچ گوٌنلوکدور ...

بعضن بیربیری ایله اولماق چیچکلرین عؤمروندن ده آزدیر!

گلین ان ساده زادلاری بیربیریمیزدن اسیرگه مه یک.

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮


╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

🌷👆👆👆🌷
(۳)
✍️سليمان اوغلو

بوُ يول بيزيم يول!


"نسنه لره اؤزه نله باق! :

گيزلرينی آچار سانا"

دئردی بيزيم بوُ بيزدن يئگلر
بيليمجی يوْل اوغلو



"بير ده ساقين!

سؤزجوک قاچاقچيلارينا اوُيما ياوروم

باق! :

باقديقجا گؤزه للَشر گؤزلرين"

دئرلردی منيم
اوُلو اوُيغور آنا- آتالاريم

***************************
آچيقلاييجی سؤزلوک :

اؤزه ن1 : آد. 1- ایچینده سو آخان یئر. چای. 2- میانا منطقه سینده آخان قیزیل اؤزه ن چایی. 3- خلیج. وادی.
اؤزه ن2 : آد. ت. ت. بیر ایشین الدن گلدیینجه یاخشی
اولماسینا چالیشما. اعتنا. اهتمام. همّت. بورادا ایکینجی آنلام ایشله نیبدیر.
باق : آذربایجاندا «باخ»
بیزدن یئگلر : آذربایجاندا بیزدن یئیلر دئییلن بیر سؤز. بیزدن یاخچیلار. معنویاتا فیکیر وئرنلر. فیریشته لر.
دئرلردی : دئییردی
گیز : آد. ت.ت. 1- سرّ. فا : راز. بورادا بو آنلام ایشله نیبدیر.
2- یئلکَنلی گمیلرده میزانا دئییلن قیچ دیره کده اَییک دوران بایراق سَره نی.
ساقین : اصلاً. مبادا.

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

شاه ایسماعیلین شعرلریندن

بیر بلادان قاچیبان یوز مین بلایا اوغرادیم

بیر زامان شاد اولمادیم درد و بلایا اوغرادیم

قان یوتوب هر لحظه بیر درد و بلایا اوغرادیم

نئیله ییم ائى دوستان من بی وفایا اوغرادیم


شول فلکین گردیشى، هئچ وقت منى شاد ائتمه دى

خسته کؤنلوم بیر بلادن، غمدن آزاد ائتمه دى

آیرى دوشدوم قووم و قارداشدان منى یاد ائتمه دى

من تکین بختى قارانى خانه ویران ائتمه دى

نئیله ییم ائى دوستان، من بى وفایا اوغرادیم؟


گؤرسه لر احوالیمى هر موبتلا ییغلار منه

آه و ناله مدن یانیب شاه و گدا ییغلار منه

دال ائدیپ بیگانه لر هر آشینا ییغلار منه

رحم ائدیب هر مفلس و هر بینوا ییغلار منه

نئیله ییم ائى دوستان، من بى وفایا اوغرادیم؟


ائى خودایا ائیله دین غمدن صنوبر قددیمى لام حالا

هئچ موسلمان اولماسین من تک غم ایچره موبتلا

لوطف ائدیب یا خیضرى پئیغمبر مدد ائت سن مانا

قالمیشام دار و فنا ایچره گیریفتار و بلا

نئیله ییم ائى دوستان، من بى وفایا اوغرادیم؟

╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╯••••••••••••••••••••••••••••••••╯

یازماق اوچون داریخمیشام
همت شهبازی

بلکه ده دونیادا گله‌جک نسیل اوچون بیر سیرا گویاکی مکتوبلاشمیش اوخوجوسوز کیتابلار قویان تکجه ملت بیزیک. دونیانین اکثر دیللرینده یازیلان هر بیر اثر، ایلک اؤنجه یاشادیغی چاغین اوخوجو نسلینی نظره آلاراق یازیرلار. بیزده ایسه بونون عکسی اولور. چاغیمیزین اوخوجوسو، واختیندا اوخومادیغی اوچون هارداسا بیرگون اؤز دیلینده اوخویان بیر ملت اولاجاغیق دئیه اثرلر اورتایا قویوروق. یئنه بو حاقدا دونیادا نادر اولان بیر ملت بلکه ده بیزیک.
.
«بیز یالنیز اؤز معاصرلریمیزی تانییریق» (#اومبئرتو‌ـ‌ائکو). بو سؤزده معین گئرچکلیک اولماسینا باخمایاراق، بیزیم یازیچی‌لیق شرایطیمیز معین معنادا اؤزوموزدن آسیلی اولمادیغی کیمی، اوخوجولوق شرایطیمیز ده بونا تایدیر. بیز هئچ، معاصریمیزی ده تانیمیریق. هله‌ بلکه یازارلاریمیز دریدن-قابیقدان چیخاراق اؤزلرینی دونیانین کیچیک بیر گوشه‌سینده سیخیلیب قالماقلارینی بیله‌رک یئنه ده دیل عشقینه، یورد عشقینه، ملت عشقینه، نه‌بیلیم هر نه‌یین عشقینه اولماسینی نظره آلماقلا یازیب یارادیرلار. یئنه ده دونیادا بلکه ده بیزیمکی‌لر یگانه یازارلاردیرلارکی اوخوجولاری اولمایاجاغینی بیله‌رک یازیرلار. فداکارلیق نئجه اولارمی؟
آنجاق اومبئرتو ائکویا سوال وئرمک اولار: سنین دئدیین چاغداش اوخوجو، بیزیم دئدییمیز چاغداش اوخوجو ایله برابر امکانلاردان فایدالانا بیلمیر. دانیشدیغی دیلینی، یازی اوزرینده اوخویا بیلمیر. چونکی اونا عادت ائتمه‌ییبدیر. تعلیم، گؤرمه‌ییبدیر. تعلیم، تکرار اولماق واسیطه‌سی ایله اؤز بهره‌سینی وئریر. ائله ائکونون اوخوجوسو اؤزونون تعلیم آلدیغی دیلی تکرار ائتمه‌سه، او دا بیزیم کیمی «باخار کور» اولاردی. او دا ائله ائکونون یازدیغینی اوخویا بیلمه‌یه‌جکدیر. ائکو، بیلمه‌لیدیرکی دونیادا باخار کور اولان اوخوجو وارسا او دا بیزیک.
.
#اورهان‌پاموک نوبئل نطقینده آتاسی‌نین اونا اؤزونون یازی‌لاری، فرانسا ادبیاتیندان ترجمه‌لری ایله دولو بیر چمداندان دانیشیر. بیر یازیچی اوچون چمدان او قدر ده اؤنملی دئییل. بونو پاریس محیطینی گؤروب، فرانسا ادبیاتیندان تورکجه‌یه چئویرن پاموکون آتاسی دا یاخشیجا بیلیردی. آهیل‌لیق یاشیناجاق اؤزو ایله گزدیردییی چمدانین ایچینده اونون بؤیوک حسرتی یاشاییردی. اونون ایچینده واختی ایله پاریسده، یالقیزلیغیندا یازدیغی اوره‌ک دؤیونتولری وار ایدی.
هئچ بیر شئی -حتتا یازارلیق لذتی ده بئله- یازی‌نین دینله‌ییجیسی اولماسی قدر شیرین دئییل. آتاسی‌نین یازدیقلاری ایله عکس حالدا دورماسینی ظن ائدن پاموک، بورادا آتاسی ایله عکس دوشونجه‌ده اولماسینا یانیخیر. اونون یانیخدیغی مسئله بیر یازیچی و شاعیرین ایللرله بوکولوب صاندیق ایچینده قالاراق اوخوجو اوزو گؤرمه‌مه‌سی‌دیر.
بوتون بونلاری اونا گؤره دئییرم کی آرتیق بیزیم ده یازدیقلاریمیز پاموکون آتاسی‌نین چمدانیندا بوکولوب قاتلاری آچیلمایان شعر دفترلرینه بنزه‌ییر. بو قدر «پیچاتدی(= باغلی) پاکاتین باغلی قالماسی» قالان ادبیاتیمیزین دورومو هئچ ده اوره‌ییمجه دئییل. بیز ایللرله یازیلاریمیزلا تک قالیریق. هردن اؤزوموزه اورک-دیرک وئریرک‌کی پاموکون آتاسی‌نین چمدانینداکی دفترلری کیمی هارداسا بیر گون بیزی ده زامانین، تاریخین چورویوب قوجالدیغی چاغیندا اوخویاجاقلار. آنجاق اوندا دونیانین مرکزینده قالان ادبیات، دوردوغو یئرده قالاجاقمی؟ یقین کی یوخ. اوندا دا پاموکون آتاسی‌نین ایللرله گؤزو قنشرینده یازاراق آنجاق پاموک (دینله‌ییجی) طرفیندن اونا هئچ بیر محل قویمادان آهیل‌لیق دؤورونده او یازیلارا بیر «حسرت قوتوسو» کیمی باخیلاجاغینی دویورام ایندیدن. پاموکون آتاسی بیر هفته سونرا اوتاغا گلدیکده، چمدانین یئریندن ترپندیینی گؤرور. دئمک بیریسی اونو اوخویاجاق. بو حیس اونو دویغولاندیریر. اؤزونو خوشبخت گؤرور و «همیشه‌کی کیمی گولدو» سؤزو ایله اؤزونو راحاتلاییر. باخ بئله‌دیر اوخوجونون یازیچییا وئردییی ان بؤیوک خوشبخت‌لیک.
.
بونلاری بیله‌رک یئنه ده یازیرام. اونا گؤره‌کی تاریخ بویو یازمادیغیمیزین اوتانجینی یاشاییرام. اوخوماق، یازماق منه ساکیت‌لشدیریجی بیر هَب کیمی‌دیر. اونلاری کنارا قویدوقدا هَببین ده تأثیری یوخا چیخیر. سون زامانلار یئنه ده یازماق اوچون داریخمیشام.
.
https://t.me/dusharge1

🍎🏃📚✏️

اولوس(میللت)

اولوس(میللت) طبیعی دورومدا بیر ائلین توپلومودور.
بو آنلامدا اورتاق تاریخ داها بیلیک(فرهنگ)
آندیراسی(میراث) ایله اورتادا گؤروشن بیر بوتون توپلوم.
اولوس یوخسا میللت چوخلوسو عئینی
توپراقلار اوزه رینده یاشایان، آرالاریندا دیل، تاریخ،
اوٌلکو(آرمان)، دویقو(احساس)، گله نک(آداب و رسوم)،
گؤره نک(سنت) بیرلیغی اولان اینسانلارین
اوْلوشدوردوغو توپلولوق.
بیر میللتی بیر بیریندن آییران شئی داها سیاسی دیر.
Ulus ya da millet çoğunlukla aynı topraklar üzerinde yaşayan, aralarında dil, tarih, ülkü, duygu, gelenek ve görenek birliği olan insanların oluşturduğu topluluk. Milleti etnik gruptan ayıran şey, daha politik olmasıdır.[1] Etnik milliyetçiler milleti etnisite ile aynı anlamda kullanırlarken, sivil milliyetçiler ise milleti anayasal bir şekilde (vatandaşlık bağıyla) kullanırlar, kültürel milliyetçiler ise milletin tanımını gelenek ve görenekle belirlerler

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮


╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

🌴علم اللاهی نیشانی ایمام جعفر صادق(ع) حضرتلرینین شهادتی
بوتون بیلگی(علم)، بیلگه(حکمت) و بیلیش(معرفت) آختارانلارا توختاقلیق 🤲🏿

🌴شهادت مظهر علم الهی
حضرت امام جعفر صادق علیه اسلام بر تمامی جویندگان علم و حکمت و معرفت تسلیت 🤲🏿



╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮


╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🌷👆👆👆🌷

🍎🏃📚✏️

✅ تۆرکۆن تایسیز دیلی(۲)


◀️ دلیک – دئشیک
🔴 Dəlik – Deşik دلیکلر

◀️ ازیک - اۆزۆک
🔴 Əzik – Üzük تینجیقلانمیشلار. ازیلمیشلر.

◀️ قوْی – گؤتۆر/ گؤتور قوْی
🔴 Qoy - Götür: آراشدیرما،
مصلحتله شمه. فکرله شمه.
چوخ گؤتور قوی ائدندن سونرا ماشینا میندیم یولا دوشدوم.

◀️ داغ - دره
🔴 Dağ - Dərə داغ-داش

◀️ ائو - ائشیک
🔴 Ev – Eşik یاشامالی یئر

◀️ دال - قاباق
🔴 Dal – Qabaq هر یان

◀️ قاری - قوْجا
🔴 Qarı – Qocaار-آرواد

◀️ دده‌ - ننه
🔴 Dədə - Nənə آتا-آنا

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮


╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

🌷👆👆👆🌷
(۲)
✍️سليمان اوغلو
بوُ يول بيزيم يول!
***********************
"آنلاياجاق سينيز منی
بيليرم


کندی - اؤزونوزو
آنلاديغينيز گيبی


آنلامايانلار ايسه
آنلاماياجاقدير کندی اؤزلرينی


بوُنو دا بيليرم"

دئردی يول بيليمجی
بارچاآق توُيون موزلراوغلو

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮


╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

بویالاردان بیری

قهوه رنگ : یاغیز. اسمر.

آچیق قهوه ای: قومرال. قونور.

توخ قهوه ای : یاغال. یانقال.
یاهال. یانغال. یانال.


╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮


╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

اولوسلار آراسی کیتاب گونو موبارک


هر زادین دوغروسونو بیلمک اوچون کیتاب اوخویاق.

کیتاب اوخوماق، یئنی دوشونمک دیر.

کیتابدان یاخشی یولداش نه تاپیلار، نه اولار!


╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮


╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

✅ تۆرکۆن تایسیز دیلی(۱)


⏪ دیلیمیزده قوْشا سؤزجۆکلر

Dilimizdə Qoşa Sözcüklər


◀️ دادلی - دۇزلۇ
🔴 Dadlı - Duzlu

◀️ یای - یاز
🔴 Yay – Yaz ایسسی آیلار

◀️ تای - تۆش
🔴 Tay – tüş یوْلداشلار

◀️ آییق - ساییق
🔴 Ayıq – Sayıq هوشلو باشلی

◀️ قوْل - قاناد
🔴 Qol – Qanad گوٌج. باشاری.
قوْل قاناد : آد. قاناد.
قول قانادی سینمیش قوش.
قوْل قاناد آچماق :
1- اوچماق اوچون قانادلارینی
آچماق.
2- مج. شاد اولماق. فرحله نمک.
قوْل قاناد اوْلماق : یاردیم ائتمک.
قوْل قاناد گرمک : ت.ت. یاردیم ائتمک.
قوْل قاناد وئرمک : شادلاندیرماق. روحیه وئرمک.
گوجله ندیرمک. جانلاندیرماق.
قوْل قانادی قیریلماق : کؤمکسیز وه آدامسیز قالماق.
قوْل قانادینی قیرماق : 1- بیرینی کؤمکسیز وه آدامسیز قویماق.
2- بیرینی گوجسوز، عاجز وه اقتدارسیز ائله مک.

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮


╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

📚🍎🏃 ✏️


(۱)
✍️سليمان اوغلو
بوُ يول بيزيم يول!
( داغينيق بير يازاناق )



"وار" اولانی يوق دئمه يين!


وارا يوق دييَن



"يوق" اولور...

دئردی بيزيم اۆلگن تانری

🌷👇👇👇🌷

╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╯••••••••••••••••••••••••••••••••╯

🍎🏃📚✏️

پرسه /پارسا /پارسه

پرسه یوخسا پارسا فارسجا دا قوشولان شعرلرده ایشله نن بیر سؤزجوک.
ترکان پارسی گوی بخشندگان عمرند ساقی بده بشارت رندان پارسا را .حافظ
هابئله قیزلارا یوخسا اوغلانلارا قویولان آد.
بیلدییمه گؤره بوراچان بو سؤز چوخ آچیقلانماییبدیر.
تورکییه سؤزلوکلرینه گلنده یازیلیب :
۱-
Bir izleyici topluluğu önünde yapılan gösteriden sonra toplanan para
Ali direkten indikten sonra eline aldığı bir tepsi ile ahaliye sarıldı ve parsa toplamaya başladı.
بیر نوماییشدن سونرا تاماشاچیلاردان ییغیلان پول.
علی دیرکدن ائنندن سونرا الینه آلدیغی بیر مژمئهی ایله اهالییه ساریلدی و پول ییغماغا باشلادی.
۲-
Yağlı güreşlerde karşılaşmaların bitiminde pehlivanların seyircilerden bağış yollu topladıkları para
یاغلی گولش قورتولاندان سونرا پهلوانلارین تاماشاچیلاردان ییغدیقلاری پول.
parsa toplamak.
Gösteriden sonra, bir kutu, tepsi vb. gezdirerek izleyicilerden para istemek

پارسا توپلاماق= دیله نچیلیکدن پول ییغماق.
گؤستریجیدن سونرا بیر قوتو، بیر تپسی و بئله بیر زادلار گزدیره ره ک ایزله ییجیلردن پول ایسته مک
. Parsa Ne Demek
Parsa kelimesi Türkçe'de "dilenci, derviş, zahit" anlamına gelir.
پارسا کلمه سی تورکجه ده دیلنچی، درویش، زاهد آنلامینا گلیر.
بورادا من بیله سی زاهد صوفی قارشیلیغیندا گؤز اؤنونده دیر نییه کی صوفیلر اؤز پیرلرینین بویوروغونا بورون یئلری آرادان گئتسین دئیه کوچه بازاردا گزه ره ک پول ییغاردیلار.

فارسجا قایناقلاردا

فرهنگ معین

راه رفتن بسیار و بی نتیجه، رفتن گدایان به گدایی.=
چوخ و نتیجه سیز یول یئریمک.، دیلنچیلرین دیلنچیلییه گئتمکلری.

فرهنگ عمید

دوره‌گردی، ولگردی
چرچیلیک ائتمه. دله گئیلیلیک.

دیلنچیلیک، سومسوکلوک.
[قدیمی] گدایی، دریوزگی،
* پرسه زدن: (مصدر لازم)

[عامیانه] راه رفتن بی‌هدف، گردش کردن در کوچه و بازار،
هدفسیز کوچه بازاردا یئریمک
[قدیمی] راه رفتن و دریوزگی کردن،
یول گئتمک و سومسوکله مک.

لغت نامه دهخدا
پرسه. [پ س / س ] (اِ) مخفف پارسه است که گدائی باشد. (برهان). رفتن گدایان:

پرسه پارسانیین قیسالمیشیدیر او دا دیلنچیلیکدیر.
قاضی نور اصفهانی :
- پرسه زدن، گردش درویشان برای سؤال. رفتن مرید پیری به دستوری پیر در بازارها و کویها چون گدایان با خواندن اشعار و دیگر اعمال گدایان برای کشتن خلق کبر و عجب و فیریدگی. هوای پرسه بازار همتت دارد
سحاب از آن به کف خود همی کشد اذیال.


پرسه له مک : درویشلرین دیلنچیلیک ائتمک اوچون گزمکلری.
پیر بویوروغو ایله الچاق کؤنول اولماغا گؤره مریدلرین کوچه بازاردا شعر اوخویاراق دیلنچیلیک ائتمکلری.

خوجا سؤزلوگو:
پرسه : باخ پارسا
پارسا : آد. ت.ت.> فا. ۱- دیله نمه. دیله نچیلیک. پارسه. ۲- دیله نچیلیکدن ییغیلان پول. داوولو بیز چالدیق پارسانی باشقاسی توپلادی.

ساغلام خوجا


╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

... شهر پارسه ای وجود ندارد..

اگر هر زمان توانستید یک بنای سنگی در این دشت که مدعی بودن شهر پارسه میکنید را پیدا کنید،. آنزمان،. فریاد بزنید... حتی ادعای پیدا شدن همین دروازه دوازده متری شهر پارسه،. به ادعای خودتان را، نشان نمیدهید،. چون از خاک و گِل ساخته شده است،. پس شهر پارسه، چگونه شهری است که حتی یک بنای سنگی همانند تخت جمشید در آن نیست و حتی دروازه دوازده متری آن..

⭕️ شهر با شکوه پارسه مدفون در زمین‌های زراعی مجاور تخت جمشید

📌زمین‌های زراعی نزدیک تخت جمشید، که عامل اصلی فرونشست زمین‌اند، تهدیدی جدی برای این محوطه باستانی‌ محسوب می‌شوند

♦️خبر کشف دروازه ۱۲ متری شهر پارسه در تخت جمشید، درست هنگامی منتشر شد که انواع تهدیدها از فرونشست زمین و هجوم گلسنگ‌ها گرفته تا دخالت در عرصه و حریم بر این یادگار دوران شکوه و جلال ایران سایه افکنده است؛ به‌طوری‌که بیم تخریب این محوطه باستانی حالا از مهم‌ترین دغدغه‌های کارشناسان و کنشگران میراث فرهنگی است. آن‌ها تاکید دارند که تخت جمشید هنوز راز و رمزهای نهفته بسیار دارد و نمی‌توان پایانی برای کاوش‌های باستان‌شناسی آن متصور شد.

بیشتر بخوانید...

@indypersian

سخنان دکتر صدرالاشرافی در باره ریشه فارسها.باید گفت بنا به وضعیت جغرافیایی و همسایگی هندوستان با ایران قبل از بوجود آمدن پاکستان برخلاف دروغ های پانپارسه ها که مدعی اند نیاکان آنها از سیبری آمده اند.واقعیت این است که پارسه هابخشی از ملت هندو هستند که از پاکستان امروزی وارد بلوچستان و از آنجا به دیگر نقاط ایران مهاجرت نموده اند که مردمان بومی ایران به آنها لقبهایی از جمله پارسه در معنی گدا و قره چی را داده اند که در زبان شعری از آنها به هندو یاد شده و آخرالامر کلمه پارس به این مردم تثبیت گردیده و صد البته بنا به زشت منظر بودن و سیه چرده بودنشان و فی الواقع شبیه همان هندی بودنشان دلیل هندو خطاب کردن آنان است. اما دو موضوع پیچیده در مورد فارسها وجود دارد یکی اینکه پارسه ها فقط همان اشخاص سیه چرده از جنس هندوها هستند که بیشتر در بلوچستان و کرمان و بوشهر و اصفهان هستند یعنی آن اشخاص سفید و غیره هر چند زبانشان فارسی هست لیکن از نژاد پارسه و هندو نیستند و همان تورک های الینه شده اند و دیگری خود زبان فارسی هست که از روی لغات تورکی و شکسته و بسته نمودن آنها یک زبان من درآوردی بدون ریشه به نام فارسی را خلق کرده اند.

🍎🏃📚✏️

چَکه
قاننی چَتَن

چتن ندیر

چَتَن : آد. ۱- چئوره سی اینجه چوبوقلارلا هؤرولموش،
قاننی ایله چکیلن اَن یئکه سبد. سامانلیغا او֯ن چتن سامان داشیمیشدیلار.
۲- چؤل‌ده قوزولاری ساخلاماق اوچون قارغی ایله هؤرولموش یئر.

۳- نازیک قارغی‌دان یوخسا جوٌووٌردن هؤرولموش دوٌیو سوزَن (تبریزده چَکه،‌ سوماق پالان دئییلیر).
چکه : دوٌیو سو̌زمک اوچون اینجه شو̌ولردن دوزه لمیش
تاباق. تَره جه. یاستی سله. سو̌زگج.

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

فولکلوروموزدا نئهره نغمه‌سی
یازیچی: #جلیل_عبدالله
کؤچورن: #نرگس_ابراهیمی

کره‌سی آت باشیجا!
آیرانی گؤز یاشیجا!
آرتسین مین برکتی
قیرخ کولفتین آشیجا!
نئهرم گل ائی، ترپَن گل،
ترپَن گل ائی، ترپَن گل!

باغدا بارین عشقینه،
داغدا قارین عشقینه.
من سنه ال وورموشام
امام‌لارین عشقینه.
نئهرم گل ائی، ترپن گل،
ترپن گل ائی، ترپن گل!

چتن-چتن¹ بالام وار،
نرگیزیم وار، لالام وار.
الیم آماندا قویما،
گؤزو یولدا قالان وار.
نئهرم گل ائی، ترپن گل،
ترپن گل ائی، ترپن گل!

۱- چؤل‌ده قوزولاری ساخلاماق اوچون قارغی ایله هؤرولموش یئر. ۲- نازیک قارغی‌دان هؤرولموش آش(دوٌیو) سوزَن (چَکه،‌ سوماق پالان).

#ادبیات_ائوى

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

اوستاد حبیب ساهیر دن بیر شعر

سارێ گۆللر آچێلان وقت
گۆنش پارلامادان
داغ یوْلۇندان بیری آهسته گلردی مئشه‌یه
سارێ بیرقێز
سارێ گۆلدن داها رنگین دیلبر
تشنه بیر قۇش کیمی
نازیله گیرردی دره‌یه
گؤرمۆسن مێ سۇلار اۆسته نئجه بیر گۆل بۇداغێ
ساللانێرکن داغێدار سایه‌ی ناز؟
گؤرمۆسن مێ سحرین پرده‌ی عشقینده دوْغان
سارێشێن قێز؟
سارێ گۆلدن داها رنگین رعنا
داغێداردی سوُیا گۆل رنگلی گیسۇلرینی
قصه‌ی شوْقۇنۇ سؤیلرکن، همن عاشیقینه
پاک ائدردی اوْ تۆتن گۆل یاناغێندان ترینی
بیر سحر آچمادێ آرتێق سارێ گۆللر باغدا
داغ یوْلۇندان مئشه‌یه گلمه‌دی جانان یالنێز
کؤلگه‌لر تک داغێ گزدیم
دره‌لرده اریدیم
گؤرمه‌دیم یارێما بنزر، اوْبا دا بیر سارێ قێز

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

سَنگَر : آد. گوللـه دن و قلپه دن(تَرکش) قوْرونماق اوچون دوشمان قاباغیندا سیغیناجاق یئر. باخ سنگیر.
سنگَرله نمک : سنگرده گیزله نمک. سنگره گیرمک.
سَنگیر : آد. داغ و تپه نین بوُرنو. دووارین قیرناسی. دووارین بوجاغی. سیغیناجاق یئر. سنگر بو سؤزدندیر.

🍎🏃📚✏️

شاه ایسماعیلین تاختی

غزل

ائی دئیَن کیم عاشقم دیوانه خوش گلمک گرکُ؛
کیم قیلیر لاف هونر، مئیدانه خوش گلمک گرک

گر عزیز میصردن اؤتمک دیلرسن ائی کؤنول
یوسف میصری کیمی زیندانه خوش گلمک گرک

ائی دل اوْل شاه قاتینا کندیسی وصفیندن آییت
کیم قولون هر بیر سؤزو سولطانه خوش گلمک گرک

زاهیدا! ویرد ایله دائم ذکر و فکر روی دوست
اهل اسلامم دئیَن ایمانه خوش گلمک گرک

کیم کی غرق اولماق دیلر در بحر عشق بیکنار
کشتیسیز بو لجه عوممانه خوش گلمک گرک

عاشقم دئرسن کؤنول شرطی بودور عاشقلرین:
هرنه کیم جانانه قیلسا جانه خوش گلمک گرک

ائی ختایی شعرینی اوْل یار ایستر دینله یه
دلربالر گوشینه دوْردانه خوش گلمک گرک

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️
سؤزلوک

بو֯زلاماج : آد. ساج اوستونده پیشیریلن قالین چؤرَک. سَرمه چؤرَک.
بو֯زلاماق : اوجا سَسله اوخشایا-اوخشایا آغلاماق. ۲-
عربجه حنین دئییلن دیشی دوه سَسی چیخارماق.
بوُزلاماق : 1- بوز حالینا گلمک. بوز باغلاماق. 2- برک اوٌشومک.
بوُزلانماق : نازیک یارپاق کیمی اوزو بوز باغلاماق.
بوُزلانمیش : اؤناد. بوزا دؤنموش. دوْنموش. منجمد.
بوُزلو : اؤناد. ایچینده بوزو اوْلان. بوز باغلامیش اوْلان. مُنجمد. ایچینه بوز قاتیلمیش اوْلان. بوزلو سو.
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

دوست نبیند به جز آن یک هنر
#جان_کرچمبولو
#دیل_کؤک
#سنگر
سنگر علی‌رغم کتمان برخی از زعمای معاصر علم لغت، مثل اکثر لغات نظامی از زبان تورکی وام گرفته شده است. این لغت در لغت‌نامه‌های دری چون لغت‌نامه‌ی دهخدا، ناظم‌الاطبا و معین در معنای جان‌پناه، پناهگاه، مانع، حصار، قلعه‌بندی، گودالی که سربازان برای محافظت از خود حفر کنند، آمده است.
در زبان تورکی ساختار صرفی سوم شخص مفرد حال کامل (و نه حال در جریان)، به صورت اسم فاعل نیز عمل می‌کند. آچار از فعل آچماق (گشودن)، کسر از فعل کسمک (قطع کردن، بریدن)، تاپار از فعل تاپماق (پرستیدن در اصل و در اینجا)، سالار از فعل سالماق (انداختن، رها کردن، حمله کردن)، تومار از فعل تومماق (کشتن و پنهان کردن که کاربردش فقط در تورکی فریدن باقی مانده)، قانار از فعل قانماق (درک کردن، پی‌بردن)، یازار از فعل یازماق (نوشتن) و نمونه‌های قدیم و جدید فراوان دیگر، مثالهایی از این ساختار هستند. کلمه‌ی سنگر تحریفی از سیغینر-تلفظ لهجه‌ی اوغوز از فعل سیغینماق در معنای پناه آوردن است در همین قالب. به عبارتی دیگر سیغینار یا سنگر یعنی جایی که امکان پناه گرفتن و از خطرات در امان ماندن را فراهم ‌کند، حال این مکان می‌تواند طبیعی باشد یا ساختگی.

#تورکی_هنر_است
#ملی‌دیل_رسمی‌دیل_تورکچه

بیزیم توركو شیرین دیل دیر
آنا گولدور٬ بیر گون سولار
آنا دیلى شیرین اولار
بیزیم توركو شیرین دیلدیر    
خوش صدالى٬ زنگین دیلدیر
دیل گونشدیر٬ ایشیق ساچار
آزادلیغا قاپى آچار
یادین دیلى بویوندوروق
بیر گئچیددیر بوروق بوروق
بویوندوروق خالقى بوغار
گئچیدلرده قولدور سویار
قوى یادلاشسین سئناتورلار
خالقى سویان تاجیر٬ توججار
یالتاق شاعیر یولون آزسین
تكجه فارسى غزل یازسین!
شعر جناب ساهر(اولکر)

🍎🏃📚✏️
سربست شعرین آتاسی حبیب ساهیرین دوغوم گونو موبارک



ساری گۆللر آچیلان واخت، گۆنش پارلامادان،
داغ یولوندان بیری آهسته گلردی مئشه یه،
ساری بیر قیز! ساری گۆلدن داها رنگین، دیلبر،
تشنه بیر قوش کیمی نازیله گیرردی دره یه...
***
گؤرمۆسن می سولار اۆسته نئجه بیر گۆل بوداغی،
ساللانیرکن داغیدار سایه ی ناز؟
گؤرمۆسن می سحرین پرده ی عشقینده دوغان،
ساری بیر گۆن نئجه گۆللرله ائدر راز و نیاز؟
**
ساریشین قیز، ساری گۆلدن داها رنگین، رعنا
داغیداردی سویا گۆل رنگلی گیسولرینی...
قصۀ شوقونو سؤیلرکن، همن عاشیقینه،
پاک ائدردی او تۆتن گۆل یاناغیندان ترینی...
***
بیر سحر آچمادی آرتیق ساری گۆللر باغدا،
داغ یولوندان مئشه یه گلمه دی جانان، یالنیز،
کؤلگه‌لر تک داغی گزدیم، دره‌لرده اریدیم،
گؤرمه دیم یاریما بنزر، اوبا دا بیر ساری قیز...

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

سَلَح ندیر

من ترکم و سرمستم ترکانه « سلح » بستم
در ده شدم و گفتم « سالار » سلام علیک...
.
.
«سلح» گوٌلشمکده سالیشماق اوٌچون پهلوانلار
بئللرینه سارییان پهلوانلیق قورشاغی.

سالیشماق : بیربیرینی گوٌلشمک اوٌچون قوجاقلاماق.
بیربیرینین قورشاغیندان یاپیشاراق دؤیوشمک.
اؤرنک :
من بیلیردیم یاندیرارسان عشق اؤتوندا سن منی/
اؤز جانیملا من سالیشدیم سنده بیلدین؟ بیلمه‌دین.
هوشنگ جعفری.

سالیشدیرماق : ایکی نفری بیربیری ایله گولشدیرمک یوخسا قوجاقلاداراق دؤیوشدورمک.
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️


سولدوزون خان توووز هابئله توووزداغینین ذیروه و منظره لریندن گؤرونتو
گوٌلن آیینین بیرینجی گونو ۱۴۰۰ جو ایلده
سولدوز شهرستانینین ساوالان داغچیلیق و قایا دیرمانیشی کولوبو

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

نقشه هوایی و توپوگرافی منطقه خان توووز شهرستان نقده

🍎🏃📚✏️

🍎🏃📚✏️

خان توْووز ندیر

آذربایجان تورکجه دیلینده خان توووز
دئییلن داغلیق یئره گؤره بیر باخیش.

سولدوزدا وزنه ایله بالیستان آراسی خوش آب وهاوالی،
یام یاشیللی، گزمه لی داغلیق بیر یئر واردیر
خان توْووز آدیندا.
تورکییه ده هان تاووس
آذربایجاندا
خان توووز، فارس قایناقلاریندا خان طاووس یازیلیر.

آشاغیدا ایکی باخیش خان توووز آدینا گؤره :
۱-داغچی هابئله طبیعت سئون چالیشقانلاریمیزدان
غلامرضا جعفری نین باخیشیندا قاراپاپاق ائلی
فتحعلیشاه چاغی سولدوزدا یئرلشنده اولارین
خان توووزا گئدنلری اؤز گلدییی یئرلرینین داغ آدینی
بو داغا قویموشلار یعنی قافقازدا اولان شمس الدینلو
ماحالینداکی توووزداغی آدینی سولدوزداکی
داغا قویموشدولار اونا گؤره خان توووزداکی داغ
داغ توووز داغی اولموشدور.
بورادا بو سوْرغو آرایا گلیر نییه به توووز داغی
یوخ خان توْووز آدی دیللره دوشوبدور.
بورادا خان سؤزو هارادان گلیبدیر؟!
بونو دا بیلیریک قاراپاپاقلاردان قاباق بو بؤلگه ده
اوْوشارلار، چاپیقلیلار، اینانلولار، موقددملر
هابئله قیزیلباشلار و ... و ... یاشاییردیلار. عباس میرزانین
بویوروغو ایله بو منطقه رسمی بونچاقلا قاراپاپاقلارا وئریلدی.

۲-مذهب فیرقه لری ایچینده یالنیز ایزدیلر یوخسا یزیدیلر مَلَک طاووس آددا قوتسال بیر وارمان(موجود)ا تاپینیرلار. مَلَک طاووس ائله بیز دئدییمیز شئیتاندیر. یزیدیلر اوْنا تاپینیرلار اوْلارین اینانجینا گؤره تانرینین ان مؤمن بنده لریندن بیری ائله شئیتاندیر. شئیتان تانریدان ساوای باشقا بیر یاراتیغا بوْیون اَیمه دی. بو اینانجی اؤن گؤرن، شاعیر، یازار صوفی شیخ عدی بن مسافر اموی میلادی ۱۳جو عصیرده بینؤوره سینی قویموشدور. یزیدیه سؤزجوکو ایزدیه داها یزد سؤزجوکوندن آلینیبدیر و اودا ایزد یانلیلاری آنلامیندادیر.
شئیتانا تاپینماق سبب اولدو ایللر بویو(۱۶جی یوزایللیکدن سونرا) شئیتانپرستلر مسلمانلار طرفیندن اذیت اولسونلار . بونا گؤره اولارین چوخوسو عراغین داغلیق یئرلرینده اوتراق ائتدیلر. سوْن ایللرده ایسه داعش طرفیندن چوْخلو سیخینتیلار گؤردولر. بیلیریق ایراندادا اؤزللیکده قره میسین(کرمانشاه) بؤلگه سینده شئیتانپرستلردن چوخدور. شاه زامانی سینیرلاری قوْروماق اوچون ایران طرفیندن اولارا دَیَر وئریلیب گوجلندیردیلر. (یادیما گلیر ۱۳۵۵ جی ایلده ایل یاریمدان چوخ سربازلیغمی شاه آباد غرب ده /ایندیکی اسلام آباد غرب - گئچیردیردیم پادگاندا چوخلو شئیتانپرستلردن وارایدی بولارین یانیندا کیمسه حاققی یوخویدو شئیتانا لعنت اوخوسون هابئله تورپاغا توپورسون). بیزیمده ایچیمیزده ایسه(آذربایجان) گوْرانلار چوخدولار گوْرانلارین ایچینده اوْلا بیلر ایزدیلردن ده اولسونلار. شئیتانپرستلرین مورادلاری اؤز خانقاهلارین داغلیق یئرلرده قورارمیشلار. بو خانقاهلاردان اؤنملیسی خانقا ه تووز(خانگاه طاووس) علامه دهخدانین یازدیغینا گؤره حلب بؤلگه سینده ایمیش و بو خانقاه سعدالدین گوٌموش تکین آدینا ثبت اولوبدور. منجه خان توْوز خانقاه توْووزایمیش. خانقاه توْووز سؤزونون قیسالمیشی خان توْووز اوْلموشدور. بلکی گئچمیشلرده ایزدیلردن بیری بو بؤلگه ده خانقاه قوروب و حلب خانقاهینی خاطیرلاتسین دئیه اؤز خانقاهینا حلب ده کی کیمی خانقاه طاووس آدی وئرمیش دیر. تانری بیلن یاخچیدیر.



╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

گوروندویو کیمی آذربایجان جمهوریتی ، آذربایجان فرهنگ و مدنیتینی، ژاپن سرگی سینده گؤسترمک و تانیتدیرماق ایچون چوخ عظمتلی ایشلر  گؤروب ، تاسف کی خودشیفته خانیم مجری، پارس محور دوشونجه سی ایله سرگی نی تقدیم ائدیب!

دئدی نییه بیری اؤزون باشقالاریندان اوستون توتور؟
دئدی چون آز گتیریر. اؤزونده بوشلوق حیس ائدیر.


⏭ Metam
✅ @pishroaz

🌷👆👆👆🌷
🍎🏃📚✏️
اوستده کی فیلیم دانیشیقلارینین تورکجه یه چئوریلمیشی

یاخچی اوشاقلار بو قوتونون ایچینده کی یاخین
یوز ایلین اؤندرلریندن بیریسینین گؤرونتوسودور
گؤروم کیم تخمین ائده جک قوتونون ایچینده کی کیمدیر؟
اوندا گلن هفته یه بیله سینه تکلیف وئرمه یه جه یم!
چوخ یاخچی سیزین ماراقلیلیغینزا عاشیقم
چوخ یاخچیدی
جو! سنین نظرین ندیر؟
- مادیر ترزا
-یاخچی! یاخچیدیر. نتانیل!
- حتما مارتین لوترکینگ جونیوردور.
-یاخچی تخمیندیر اولسون.
قویون سیزدن سوروشوم بیر یاخچی
رهبرین نه اؤزه للیکلری گرک اولسون؟ کیتی سن دئنن
-ادبلی هابئله سئوه جن اولسون، ائل سؤزونه قولاق آسسین
-چوخ یاخچیدیر. ناتانیل سن دئنن
اؤزونه اینامی(اعتماد بنفس) داها هوشلو اولسون.
-یاخچیدی خوشوما گلدی یاخچی من بو قوتونو
سیزه وئریرم ایچینه باخین گؤرون بو اؤندر کیمدیر؟
یاخچی بونو وئریرم سنه سونرا سن ده وئر
قالان قالان یولداشلارین گؤرسون
-یاخچی اونون ایچینده نه گؤرورسن جو!
گوزکو گؤرورم اؤزومو گؤرورم
یاخچی یاخچیدیر
یاخچی بیز بو سوره جدن نلر دوشوندوک
بیز بو اؤنرمه دن(قضییه) نه اؤیره ندیک؟
-کیتی سن دئنن
-بونو اؤیره ندیک بیز هامیمیز بیر اؤندریک ائلیییه
بیلریک گله جک اؤندرلردن اولاق هامی پوتانسییئللردن
دوز یارارلانساق!
- بوتونلوکده دوزدور
دئمه لییم یالنیز بیری بو قونوما(جایگاه) یئتیشمه یه
انگل اولا بیلر اودا اؤزونسن. سن یاشامی
دّییشدیرمه یه تک بیر اؤزون اولا بیلرسن.
سن اؤزون ائلییه بیلرسن اوغور و موتلولوغویان ائتگی بوراخاسان.
سنین یاشامین رئیسین دَییشیلمه سییله دَییشیلمز یاشام
سن اؤزون دَییشیلن چاغ دَییشیلر. بونون قاباغین آلانلاردان
اوزاقلاشین. بیلین یالنیز اؤزونوز مسئولسونوز.






╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

اوستادین اؤیرنجیلرینه گؤرسه تدیگی یاددان چیخمایان بیر قوتو


╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
🌷👇👇🌷

🍎🏃📚✏️ #

سولدوز غائله سی

۱۳۵۸جی ایلین آغلار گولن آیینین ۳۱ جی گونونده سولدوز
تهلوکه لی بیر اولایا توش گلدی بؤلوجولوک ایسته ین
کوردلرین سالدیریلاری قاباغیندا اوچ گون
ساواشان قئیرتلی سولدوزلولارا اورمودان موللا حسنی
اؤندرلیگی ایله یاردیمچیلار آخیندیلار
و آیریلیقچیلار دالا چکیلمه یه باشلادیلار.
اوْ اوٌچ گونون شهیدلرینه هابئله اؤندرلری اولان
حجت‌الاسلام غلامرضا حسنی (موللاحسنی)
کلبعظیم معبودی
حاج آقا محرره تانری رحمت ائله سین.


╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️


قرارایدی فارس دیلینی ثبت جهانی ائتمکدن اؤترو یونسکونون ثبت رئیسینی ایرانا چاغیرسینلار. بو ایش یئرینه یئتیریلدی. یونسکودان گلن رئیس شیرازی، اصفهانی، تئهرانی و... و... گزندن سونرا هابئله بیله سینه هدیه لر، سووقتلر وئریلندن سونرا سون باخیشی بویویدو : فارسجا دیلی عربجه، چینجه یوخسا تورکجه کیمی مستقل بیر دیل ده ییل، حتتا لهجه سیرالارینداایسه سانیلا بیلمز نه جوره سینه بونو مستقل بیر دیل تانیتدیراق؟
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

اسنلر سایقیلار یول یولداشلاریم✋



🔥 گوٌنگن (تقویم)


بوگوٌن سوٌد گوٌنوٌ🌈


☀️ آغلار گولر ۳۱ 1404 جلالی گۆنش ایلان ایل 🐍 ☀️

🌙 شوال ۲۱ 1444🌙


🌲 آپرئل ۲۰ 202۵ 🌲

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️


# قاجار شاهزاده سی عباس میرزانین

روسلارین سالدیری قارشینا گؤره

فیرانسا ایمپراتورونا یازدیغی بیتیک.

بو بیتیک تورکجه نین او زامان رسمی اولدوغونو گؤرسه دیر.

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

کیتابلار الی آچیقدیرلار !

وارلیقلاری اوره یه گوج هابئله اومود وئریجیدیر. اوخوماقلاری شنلیک له بیلینج(شعور) دیر.


کیتاب اوخوماق، یئنی دوشونمک دیر.
کیتابدان یاخشی یولداش نه تاپیلار، نه اولار!




╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰ ➤ @chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰••••••••••••••••••••••••••••••••╯

🍎🏃📚✏️
🌷👆👆👆🌷


🔴 «آفرین» قارشیلیغی تورکجه ده!

▪️ مدرسه ده دیل اؤیرنمه دن چوخلو تورکلر دیل بیلیمینین ایلک قوراللاریندن هابئله علمی و ادبی سؤزجوکلردن خبرسیزدیلر.
بونا گؤره بولار تورکلر اوچون بیر بوش دامار(نقطه ضعف) ساییلیر و بودا سبب اولور تورکه قارشی عونصورلارین سالدیریلارینا گؤره : «سیزین ربط حرفی، یوخسا فلان کلمه یوخونوزدو» اولارین غررورلاری پارچالانسین.

▪️ لوغت دارتیشماسینا گیرمه دن تورکجه دیلی بیر بیتیشیک(التصاقی)دیلدیر، اونون دیل بیلیم قورالی فارسجا کیمی بوٌکوٌملو(تحلیلی) دیللر ایله فرقیلیدیر. ربط ، اضافه ، قیرامئر اویناملاری(نقش) بوتونلوکده اکلرین عؤهده سینه دیر.

▪️ " آفرین" بیر آلقیشلاما(تشویق) دئییمیدیر. بیر دیلین دئییملرین هابئله آتالارسؤزلرینی کلمه کلمه باشقا دیله گرک چئویرمه یه سن، بلکه او سؤزجوکون قاورام قارشیلیغی ایشله نمه لیدیر، بوتون دیللرده بئله دیر.

▪️ آلقیشلاما هابئله تشککورائتمه دئییملری تورکجه ده : ساغ اوْلاسان، وار اوْلاسان، یاشا، مین یاشا، یاشاسېن، چوْخ گؤزل، چوْخ دَگَرلی، چوْخ سئویم‌لی، چوْخ یارارلی، ال‌لرینه ساغلېق، گؤزلرینه ساغلېق و...

▪️ اوخویون : تورکلرین موغول اولماسی! (https://t.me/anti_panfarsism/28)
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🌷👇👇🌷

🥀✒️🌞🖌🥀
فیروز، Fairuz
خواننده شهیر لبنانی،

@meshkinAcademyRX

🍎🏃📚✏️

آند آیاغی الینده

سو+ آند

ایسته ییر آند ایچسین (یئسین یوخ)

تورکوستاندان عیلامادک هر هانسی هئیکله باخسانیز آند آیاغی ایله آند ایچیرلر

آندی ایچرلر یئمزلر😄.

رحیم آق بایراق

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

ویدئو یوخاریدا
@tarixbil
نُهاد وَدیع حَدّاد با نام هنری فَیروز خواننده لبنانی که بلبل جهان عرب بوده را نمی شناختم،
سالهای دور قبل، روزی در دمشق بعنوان داور جشنواره جهانی کارتون در ماشین بودم و صدایی محزون از رادیو پخش می شد.صدای روح افزا انگار از دل دیوارهای باستانی شام و نخل و چشمهای سرمه کشیده و ماه و نسیم شبهای صحرای سینا بر می خواست. فیروز روح و تجسمات شرقی و عربی را با جلوه گریهایش زنده می کرد و اصالتی در صدایش داشت که تا امروز همراه سزن اکسو دو خواننده مورد علاقه ام بوده اند. از میزبانم رائد خلیل پرس و جو کردم و رائد خلیل بزرگواری کرد و سی دی این خواننده را برایم تهیه کرد.
در میان خوانندگان حتی به اصطلاح لس آنجلسی یا گران ترین بازیگران ایران و هنرمندان موسیقی به ریشه هر کس دست یازیدیم او را در اصالتی تورک یافتیم.
فارسی زبان ظریف و زیبایی است لیکن مانند عربی یا تورکی جهانی وسیع و گستردگی جمعیتی ندارد و مخاطبینش محدود هستند. اگر تصور کنید صدای این خوانندگانمان در بستر موغام و زبان خودشان جاری می شد امروز چند فیروز در جهان تورک داشتیم؟
سیاست پهلوی انکار و تحقیر و تنبیه عنصر تورک بود و شاید بقیه خوانندگان بزرگ از این رو با خجالت هویت و اصالت خود را پنهان کردند حالا ستار باشد که پدرش آذربایجانی است یا تتلو یا گوگوش ( قو قوش)و یا حتی خوانندگانی مثل قره باغی که دچار آسیمیلاسیون بودند.
برای این خیانت و نسل کشی فرهنگی پهلوی حتی هزار سال دیگر هم با تاثر و تاسف یادبود برگزار کنیم و از بشریت و دولتهای جهان بخواهیم در تغییر هویت انسانها بیش از این دستکاری نکنند تا روح هنر با سرچشمه های احساس خود شکوفا شود...

اسن قالین
رحیم آغ بایراق

#خوانندگان_آذربایجانی
#اسیمیلاسیون
#نسل_کشی_فرهنگی

کپشن آلتدا
@tarixbil

تیراختور ملوان اوینونون خلاصه سی

مسیح ین گوزاریشینن

💙❤️💚
❤️
💚
#HƏRBİCİ
@canim_azarbaycanim

🍎🏃📚✏️
یئرین گونون باشینا دولانماغییی کیم تاپدی ؟

کوپرنیک ؟ یوخسا گالیله ؟
جواب: هئچ بیری!
امیر تیمور صاحبقران توْرونو اولوغ بیگ نوجوم بیلگیسی ایله ایلک بیلگین ایدی یئرین گونش باشینا دولانماغینی کشف ائتدی.

بو آنلامدا : بو علمی اوْلقونون کاشیفی بیر تورک ایدی.

اؤنجهده دئییلن کیمی اینجا (https://t.me/Qizilbash_Yulo/1271) تورکلر نوجومدا ساوادلیلاردان ایدیلار.


╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️
تورکی ديليميزده بير سيرا اوخشار يازيلى
آنجاق باشقا آنلاملى اولان سؤزجوكلر
———————————————
AƏOÖUÜİl آ اَ وْ ؤ وُ يـْ يـٓ
———————————————
Son سوْن = آخر / پايان/ انتها
Sön سؤن = خاموش شو
Sun سوُن = عرضه كن/ ارائه بده
Sün سوٓن = الوار چوبى روى سقف
———————————————
On اوْن = ده/10
Ön اؤن = جلو / پيش
Un اوُن = آرد / پودر گندم
Ün اوٓن = شهرت / مشهور بودن
———————————————
Don دوْن = دامن / لباس زير
Dön دؤن = برگرد /بچرخ /دور بزن
Dün دوٓن = ديروز / روز گذشته
———————————————
Otur اوْتوْر = بشين
Ötür اؤتور=ول كن/رها كن/بيخيال شو
———————————————
Ot اوْت = علف / گياه هرز
Öt اؤت = آواز بخوان / به حرف بيا
Öt اؤت = گذر كن ازش / جلو بزن
Üt اوٓت = با آهن و يا آتش بسوزان
Ut اوُت= ببلع / قورت بده
———————————————
Od اوْد = آتش
Öd اؤد = كيسه سفرا / ماده تلخ
Ud اوُد =برنده شو /ببلع /قورت بده
———————————————
Yon يوْن = بتراش / صيقل بده
Yön يؤن = سمت /جهت / سو
Yün يوٓن = پشم / پشم گوسفند
———————————————
Bol بوْل = فراوان / زيادى
Böl بؤل = تقسيم كن / قسمت كن
Bul بوُل = پيدا كن
———————————————
Kor كوْر = نابينا / كور
Kör كؤر = نابينا /كور در تركى تركيه
Kür كوٓر = اسم رودخانه در آزربايجان
———————————————
Duş دوُش = دوش / دوش حمام
Düş دوٓش = برو پايين / بيافت
Düş دوٓش = رويا / روياهاى صادقه
Döş دؤش = پستان / سينه/ دامنه
———————————————
Çök چؤك = ته نشين شو
Çök چؤك = زانو بزن
Çok/çox چوْخ /چوْك= زياد / خيلى
———————————————
Cük جوٓك = جوانه
Cok جوْك = جوك براى خنده
———————————————
Com جوْم = جمع / يكجا
Cum جوُم = شيرجه بزن /حمله كن
———————————————
Boz بوْز = خاكسترى
Büz بوٓز = غنچه كن / تنگ كن
Buz بوُز = يخ
———————————————
Söz سؤز =حرف/صحبت/كلام/وعده
Süz سوٓز =آبكش كن/از صافى بگذران
———————————————
Söyüş سؤگوش = فحش / دشنام
Seviş سئويش = دو طرفه عشق بورز
Sovuş سوْووُش = بگذر / رد شو
———————————————
Gön گؤن = چرم
Gün گوٓن = روز / يوم / خورشيد
———————————————
Qol قوْل = بازو / شاخه
Qul قوُل = بنده / برده
———————————————
Sın سيٓن = بشكن
Sin سيْن = هضم شو / دلپذير باش
Sındır سيٓندير = بشكانش / بشكنش
Sindir سيْندير = هضمش كن
———————————————
Dol دوْل = پر شو / سرريز شو
Dol دوْل = سطل
Dul دوُل = بيوه
Döl دؤل = جنين
———————————————
Göl گؤل = درياچه
Gül گوٓل = گل
Gül گوٓل = بخند / خنده كن
———————————————
Kül كوٓل = خاكستر
Kol كوْل = بوته
———————————————
Üz اوٓز = صورت / چهره
Üz اوٓز = جدا كن / پاره كن
Üz اوٓز = ناراحت كن
ÖZ اؤز = خود
———————————————
Tük توٓك = مو
Tök تؤك = بريز
———————————————
Soy سوْى = نژاد
Soy سوْى = پوست بكن
Söy سؤى = فحش بده /دشنام بده
———————————————
At آت = بانداز
Ət اَت = گوشت
At آت = اسب
———————————————
Sor سوْر = بپرس
Sor سوْر = ميك بزن / بمك
Sür سوٓر = بران
———————————————
Soruş سوْروش =بپرس /پرسجو كن
Sürüş سوٓروش = رانندگى
Sürüş سوٓروش = بلغز / سر بخور
———————————————
Gör گؤر = ببين
Gür گوٓر = پر صدا / پرپشت
———————————————
Çul چوُل = پارچه زينتى / گونى
Çöl چؤل =صحرا /بيرون /جاى صاف
Cula جوُلا = كوچك / ريز
Çola /çala چوْلا /چالا=چاله / گودى
———————————————
Yol يوْل = راه
Yol يوْل = راه / روش
Yol يوْل = از ريشه بكن / در بياور
——————————————سای سالسانیز یالنیز یئرلی دانیشیق فرق ائله ییر
#👑ایالت-قشقایی بزرگترین رسانه فرهنگی وجامع تورکان قشقایی👑
@AYALAT_QASHQAEI

🍎🏃📚✏️

روْز کوْلو گوٌلو ایله یارادیجیلیق(خلاقیت)




╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️


دونیادا نه قدر درد اهلی وارسا
اینان منیم قدر یاراسی یوخدور

درد چکیب او قدر آغلامیشام کی
داها گؤزلریمین قاراسی یوخدو

تکری گؤیلره قالخیر نامردین
ایشی موشکولده دیر هر زامان مردین
چاراسی تاپیلمیر بو قدر دردین
آرسیزلیقدان باشقا چاراسی یوخدور

مین جور فیتنه ینَن قوروب کله یی
اوٌستومه اسدیریر اؤلوم کوٌله یی
ازلدن تانیرام ظالیم فله یی

بو یازیق بهمننن آراسی یوخدو
بو یازیق بهمننن آراسی یوخدو



╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

قارا صاندیق(قبیرصاندیق)

ایبراهیم ساوالان جنابلارینین بیر یازیسینی اوخوردوم
باخدیم یازیب : نادیرشاه چاغی اورمودا عسگرخان دروازاسینین
یاخینلیغیندا قارا صاندیق آددا بیر قبریستان وارایدی.
بو یازی منی اوشاقلیق چاغلارینا جومدوردو.
یادیما گلیر اوخولا گئتمه میشدن اؤنجه آنام
هر هفته قارا صاندیق یوخسا قبیر صاندیق دئیه
منله بیرلیکده قبیریستانا ساری گئدیب اورادا
قورآن اوخوداندان سونرا فاتحه وئریب
سونرا یئنه ده قاییدیب ائوه گلردیک.
او زامان (۳۰-۳۶)دیللره دوشن دئییم
آغا قبری،
قبیر صاندیق
و گاهدان
قارا صاندیق ایدی.
بیلیم یوردوندادا اوستاد تکلیف ائدییی بیر
یازاناقدا(گزارش) ایسه قبیر صاندیق
یازمیشدیم آنجاق هله اؤز اؤزومه قبیر صاندیق
یوخسا قارا صاندیق آنلامینی چؤزه بیلمه میشدیم.
بیر کیمسه دن ده اونون آنلامینی اؤیرنمه میشدیم.
یعنی بیلن یوخسا دئین یوخ ایدی.
ایللر اوٌستوندن سوْواندان سونرا یعنی یئتمیش ایلدن سونرا
بیلدیم قبیرصاندیق یوخسا قارا صاندیق آنلامی ندیر!
ایندی بو یازینی اوخویاندان سونرا بیلدیم
اورمو شهری بؤیومه میشدن اؤنجه عسگرخان
دروازاسیندا بیر قبیریستان قارا صاندیق آددا وارایمیش
سونرالار قبریستان یئرین دَییشیب هازاران دروازاسی
یاخینلیغینا گئدندن سونرا گنه ده
قبیر صاندیق یوخسا قارا صاندیق دیللرده ایمیش
و اونون یانیندا آغا قبیری ده ایشله نیردی.






╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

تیراختور ائله جدول باشیندا



╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️


سهند ایستادیوموندان بو سسی ائشیدیرسینیز

«تورک دیلینده مدرسه اولمالیدیر هرکسه»

نییه بو سس ایللردیر ائشیدیلمیر؟
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

❌ او سوغانی کی خرد ائله‌میشدیم، تاوادا تفت وئردیم.
❌دوْغرادیغیم سوْغانی تاوادا قوووردوم.

✅ دوْغرادیغیم سوْغانی تاوادا پؤشله دیم.

✅ دوْغرادیغیم سوْغانی تاوادا پؤرتده دیم

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

چکیمداشلیق، دنکلیک هویّتین( کیملیگین) بئش مؤلفه سینین آراسیندا، موختلیف بحرانلاری، چئشیتلی گرگینلیگی آرادان قالدیرانیدیر. موسلومان تورک میللیّتله شریعت، یئر-گؤی، فورما-معنا، ماتئریالیزمله ایدئالیزم آراسیندا تارازلیق، چکیمداشلیق یارادا بیلمه‌ینده، هر بیری‌نین رولونو دوغرو دوزگون یئرینه قؤیمویاندا اؤز توپلوموندا بیر حرکات یارادا بیلمز. بیز کیملیک گرگینلیگینده یاشیریق. دونیویلیک(سکولاریسم) آخینیندان (غربده تاجین پاپادان -اللهین نوماینده‌‌سی- شاها -خالقین نوماینده‌‌سی- وئریلمه‌سی پروسئسی؛ اینسانلاری دینسیز‌لشدیرمک دئییلدی) تأسف کی، موسلمان تورکلری‌نین میلّی حرکاتیندا، موجادله له رینده ترسه آنلاییش وئرمک له، خوصوصیله آذربایجاندا، ایسلاملیغیلا و تورکلوکون، میلّیلیکینن و شریعتینن، آراسیندا ساختا ایکیلیک، ایکی کیملیک یاراتماغیله اینسانلاری اؤز ایچ له رینده آغیر چکیمداشسیزلیغا گرگین لیگه هابئله ساواشا یورودوللر. اینسان و اینسانین ایچی دایما باشدان آیاغا بیر-بیرینی دؤین رینق بوکسو و تاتامییه داها چوخ بنزه‌ییر. بیلمیرلرمی کی، بئله بیر اینسانین حرکت، ترپنیش، دیرنیش، جوشقونلوق یاراتماق قابیلیّتی نئجه اولاجاقدیر؟! بئله بیر اینسان طبیعی اولاراق بئله قابیلیّتدن محروم اولور و داخیلی ضديّت و فطری ضديّت سببیندن ضعیف له‌ییر. اونا گؤره ده تورک موسلومانلارین میلّی فلسفه‌سی بوتون بیلیک له رین معرفت له رین ایستیفاده‌سینه مقدّمه‌ و اؤن گیریش ساییلیر. بیر نئچه حیصّه‌‌‌دن یارانیر.

بسم الله الرحمن الرحیم
1404/01/28
میللی فلسفه نین بیرینجی مسئله سی:
دکتر عبدالغفار بدیع

میلّی فلسفه‌نین بیرینجی مسئله‌‌سی منلیک مسئله‌‌سیدیر، اینسانین کیملیگی مسئله‌‌سیدیر. ملّتچیلیک، دیلدن باشلایان کیملیک و اونون قؤرونماسی شریعت ائوینه بیر پنجره‌دیر. شریعت قاپیسی‌نین قیفیلی میلّیّت آچاری ایله آچیلیر. باشقا سؤزله دئسک، حقیقی دیندار اولماق اوچون ایلک نؤوبه‌‌ده حقیقی کیملیک تانیان اولمالییق. کیمیلیگین تانینماماسی دینین تانینماماسینا و سونسوزلوغا گتیریب چیخاریر. عقیم منلیک تانیماق عقیم دین شناسلیغا گتیریب چیخاریر. دئمه‌لی، اصل موسلومان اصل هویّت شوناسدیر. اصلینده ایسلام شوناسلیغا گیریش هویّت شوناسلیقدان گئچیر. ایسلام، عربله‌رین اؤزونو کشف ائتمه‌سینده بیر اینقیلاب ایدی. ایسلام، اینسانی اؤزونه اؤزلوگونه قایتارماقدا ان بؤیوک چاغریش و دعوت ایدی، قالالارین، کؤنوللرین فتحینه سبب اولان بو اؤزونو کشف ائتمگیدی. قورآنین آخیرینجی سوره‌سی و ان سؤن پئیغمبرلیک تجروبه‌سی اولان مائده‌‌ سوره‌سی‌نین 105-جی آیه‌سینده بو معنایا ایشاره ائدیلیر: یا ایها الذین آمنوا علیکم انفسکم: "ائی ایمان گتیرنلر، اؤزونوزو تاپین تانیین. الله تعالی ایسراء سوره سینده 84 آیه ده شاکله دن دانیشیر. بیر اینسانین عملی و داورانیشیغی، گئدیشاتی، هر نه یی شاکله سیندن آسیلیدیر. (شاکله، هویّت، کیملیک، منلیکدن). قورآندا ایسراء سوره‌سی‌نین 84-جو آیه‌سینده یالنیز بیر دفعه‌‌ قئید اولونور. منجه بو، کیملیکله برابردیر: هر کس اؤز شاکله سینه (کیملیگینه) گؤره حرکت ائدیر. بونا گؤره ده شاکیله اینسانلاردا حرکت پلانینی موعيّن ائدیر، کاراکتئرین یارادیجیسیدیر. اینسانلارین یول خریطه سی کیملیگی، هویّتی تانیماقدادیر.
بیر آز دا کیملیکدن دانیشساق داها یاخشی اولار. کیملیک (تورکجه کیملیک، عربجه شاکله، لاتینجه Identity ایدئنتیتی) بیزیم باخیمدان 5 دنه سازنده عونصورو (مؤلّفه سی) واردی:
1.دیل: بیر میلله تین یا خالقین دانیشدیغی دیل. بو دیل تکجه اونسيّت، ایله تیشیم( ایرتیباط) واسطه‌‌‌سی دئییل، دیل اینسانلارین وارلیغیدی. (دازاین هایدیگر دئمه گینده).
2.دین: بیر میللتین و یا خالقین ایناندیغی عقیده لر و ایناجیلاردی. و اینسانلار چالیشیللار موختلیف سويّه‌‌له رده دیندارلیغی رعایت ائتسینلر
3.جوغرافیا: بیر میللتین و یا خالقین وطنیدیر. یانی اونلارین اجدادلاری‌ او توپراقلاردا تاریخ یارالدیب دیشی-دیرناقلا قایغی گؤستردیکلری، داغلارین یاماجلاریندا، سولاری‌نین ساحللرینده، تیجارت کئچیدلرینده یاشاییب مسکونلاشدیقلاری، سیویلیزاسییا یاراتدیقلاری بؤلگه جوغرافیا ساییلیر. اونون چاغداش تفسیری وطن دیر. و یا وطنله عینیدیر.
4.تاریخ: بیر میللتین و یا خالقین او جوغرافیانی ساخلاماق اوچون یاراتدیغی اولایلاردی. او جوغرافیانین بوتون ائنیش-یوخوشلاری، اوغورسوزلوقلاری و اوغورلاری ایله قورونوب ساخلانماسی اوچون یاراتدیلمیش حادثه‌‌‌لردیر.
5.کولتور، تؤره، رسم و یا عرف): جمعيّتین ایداره ائدیلمه‌سینده ایستیفاده اولونان مدنيّت، داها دقیق دئسک، بیزیم نؤقطه‌ی-نظریمیزدن مدنيّت: بیر خالقین 1. عادت-عنعنه‌‌لری، 2. دبله ری و 3. هونرله ریدیر. اونون مونایبه تینی دیگر میللت له رینن اورتا قؤیور. موعيّن ائدیر. مدنيّت و کولتور ( فرهنگ) حاقّیندا داها سونرا دانیشاجاغیق. هر بیر تورک موسلمانی‌نین 5 کیملیک عونصورو واردیر. هر هانسی بیر آوروپا اؤلکه‌سینه گئتسه‌نیز، سیزه دئیه‌جکلر: سیزین میللیّت منسوبیتینیز نه دیر؟ جاواب تورک اولماق موسلمان اولماق. دانسانیزدا دئیه‌جکلر: خئیر، سیز هله ده موسلومانسینیز و چکینمک یوخدور. بونا گؤره کی تورکونن ایسلام اتینن-دیرناق کیمیدیلر.
بو کونودا تورک موسلومان عاریف مولانا جلال الدین بلخی رومی بویورور:
تو یکی تو نیستی ای خوش رفیق*
بلکه گردونی و دریای عمیق
(مثنوی، دفتر سوم، بیت 1302)
سن دگیل سن گؤردوگون سن، ای حسن
دریاسان، اولدوزلو گؤی سن بیلمه دن
بو 5 عونصور اینسانین داخیلینده تارازلیغا، چکیمداشلیغا(توازن) چاتمالیدیر. بیر شخص و یا بیر ملّت بو 5 عونصورو اؤز داخیلینده باریشدیرماسا، هر بیری‌نین حودودلارینی و بوشلوقلارینی موعيّن ائتمیرسه و یا صولحه، دنکیلیگه( تعادل) نایل اولا بیلمیرسه، اؤز ایچه ریسینده راحاتلیق تاپا بیلمز. دیگر اینسانلارینان موناسبت قوراندا فضیلت و خوشبختلیک یارادابیلمز. بو کونودا تورک موسلومان عاریف مولانا جلال الدین بلخی رومی بویورور:من بو آتا ایله همیشه باریشمیشام. من بو دونیانی جنّت حِساب ائدیرم
من که صلحم دائما با این پدر*
این جهان چون جنّتستم در نظر
(مثنوی، دفتر چهارم، بیت3263 )
تاپیرام من کی حقیقتده حضور
گؤزله ریم هر بیر نه یی جنّت گؤرور

🍎🏃📚✏️

🎥 تورک هاواسییلا چین اؤلکه سینین میللی
تئلویزیوسوندان یاییلان اویغور لهجه سینده
تبریز اورمو شهرلرینین گؤزه لـله مه سی.

چین اؤلکه سینده سکسن میلیوندان آرتیق تورک یاشاییر.

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

چینلی چالقیچی‎نین سانشیئن چالیشی...ساز حاققیندا آچیقلا مادا وار ویدئودا..

@qopuntular

ایکی موغول قیزین شودراغا چالیشی..

@qopuntular

🍎🏃📚✏️
شیدیرقی

✍️ محمد اردم

اوجا داغلارین ییخیلیب بیر زامان توْزو قالدیغی کیمی، بعضن دیل‌ده‌کی سؤزجوک‌لر ده، گؤرکملی و مؤحتشم گئچمیش‌لریندن قوْپوب، اوج‌دا- بوجاق‌دا بیر یئرلرده، ایزلری قالیر. اوشاق‌لیقدان ائشیتدیییم و نه اولدوغونو آنلاماغا چالیشدیغیم، شیدرقی حاقیندا دا، چوخ‌دان بیر قیسا آچیقلاما یازماغی دوشونوردوم؛ بو یازی او دوشوندویوم اولدو.
***
شیدیرقی(şıdırqı)، آذربایجان تورکجه‌سینده بیر یاغمور صفتی اولاراق گؤرولور؛ سورعتله یاغان و قیسا زاماندا سئله دؤنن یاغیش‌دیر. سؤزجویون بو معناسی، تورکیه‌نین شرق لهجه‌لریندن قارص‌دا دا، شیدیرگی(şidirgi) شکلی ایله قید ائدیلمیشدیر. آنجاق آذربایجان جومهوریتی‌نده، بو آنلام یانیندا، بیر رقصه ده شیدیرغی(şıdırğı) آدی وئریلیر. اینترنت‌ده آختاریب، گؤرونتو و ویدئولارینا باخا‌بیلیرسینیز. او رقص ده بیر آز یئیین و سورعتلی آیاق (و اَل) حرکت‌لریله بیلینیر.
***
تاریخی قایناق‌لارا باخینجا، موسیقی اثرلرینده (مثلاً صفی‌الدین اورموی‌نین الادوار فی الموسیقی، عبدالقادر مراغی و اوغلو عبدالعزیز مراغی‌نین اثرلرینده) شدرغو، شترغو و حتا شترگو بیچیم‌لری ایله، بیر موسیقی آلتی‌ندن سؤز ائدیلیر. بو چالقی آلتی‌نین وصفینه باخینجا، آشاغی-یوخاری بو گون ده موغول‌لار آراسیندا شودراغا و شانز (Shudraga & shanz) آدلاری ایله بیلینن ساز اولدوغو آنلاشیلیر. بو موزیک آلتینه چین‌لی‌لر سانشیئن (Sanxian) آدی وئریرلر. سانشیئن، چین دیلینده «اوچ تئل‌لی» دئمک‌دیر و چین‌دن علاوه قونشو اؤلکه‌لرده، مثلا ‌ویتنام‌دا دا، بنزرلری وار. سئون‌لر و اؤیرنمک ایستَین‌لر، اینترنت‌ده Sanxian و Shudraga آدلارینی آختاریب اؤرنک‌لرینی دینله‌یه‌بیلیرلر. قوپونتولارین تلگرام آخاغی‌ندا، چین و موغول چالقیچی‌لاردان ایکی اؤرنک پایلاشاجاغیم. آنادولودا، عثمانیه آغزیندا، شودورگو(şüdürgü) «قامیشدان دیللی دودوک» معناسیندا واردیر. «دیللی دودوک» سؤیوت و قوْواق آغاجلاری‌نین اینجه بوداق‌لاریندان و یا قامیش‌دان دوزلتدیلن بیر نوع دودوک‌دور. دودوک(düdük) تورکجه‌ده «نی» قارشیلیغی‎ایدی. بو گون اونون یئرینه آنادولودا، قاوال واردیر. دودوک ارمنیجه‌یه گئچرک، duduk سؤیله‌ییشی ایله ارمنی‌لرین میللی موسیقی‌ آلت‌لری‌نین بیری‌نین آدی اولموشدور. کلمه اصلینده بو گون بئله لهجه‌لریمیزده یاشادیغی کیمی، توتَک(tütek) و دودَک(düdek) ایدی و اَن آز کاشغرلی‌نین دیوانی‌ندان بو یانا بیلینیر.
***
شیدرغو گئرهارد دؤرفر'ین آنیتلیق اثرینده ‌ده موغولجادان فارسجایا گئچن سؤزجوک‌لر آراسیندا ساییلمیشدیر. اونا گؤره شیدرغو موغولجاşidur- فعلیندن («یونتاماق، قاشیماق») گلیشرَک «دوز اَییری‌سیز، دیک، تیر-توش» معنالارینی آلمیش‌دیر. شیدیرغی سازی‌نین ایلک دقت چکن اؤزللییی (موسیقی‌دن خبرسیز اولدوغومو فرض ائدین) اونون اوزون بویلو اولدوغو و پرده‌سیز اولماسی‌دیر. بونا گؤره ‌ده، بلکه اوزون ساپلی عودلارلا قیاس ائدیله‌بیلر. سانشیئن‌ین کا‌سا‌سینا ایلان دریسی چکیلیر؛ موغول‌لار دا، شودراغا'نین چاناغینا ایشلنمیش دری/گؤن و چوخ یول ایلان دریسی چکیرلر. نه ایسه بو سازین اصلینده اورتا آسیادان چینه گئتدییی دوشونولور و اورتا آسیایا دا، اورتا شرق‌دن، گله‌بیله‌جه‌یینی ادّعا ائدنلر واردیر.

@qopuntular

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️


❤️قاشقاییلارین آذربایجانلا ایلگیلری ❤️

💢 قاشقاییلر اؤزلرینی آذربایجاندان آیریلمیش بیلیرلر، عصیرلر اؤز آنا وطنلریندن اوزاق دوشموشسه لرده دبیللی اورانین داغ-داش ، دوزنگاه، طبیعت و آداملارینا اوٌوه نیرلر و اونلارین آدی و یادی هابئله ائل بیلیکی (فرهنگ مردمی) ایله یاشاییرلار.

💢 قاشقایی دستانلاری آیریلیقلار دستانی، اوزاغا دوشمه لر دستانی هابئله اوجقارلاشمالاردی، هله ده چالقیچیلاریمیزلا شاعیرلریمیزین تزه نه لرینده و دیللرینده بو سسلر ایله دانیشیقلارینی قولاق ائشیدیر

بو یؤل گِدَر تَبریزَه
اؤ تَبریز عَزیزَه

خُدام بیر یُول وِر بیزَه
بیز گِدَگ اؤلکه میزَه

💢 اوخویانلاریمیزی درد و غم باسیب جوشدوغو چاغدادی کی دئییرلر:

*داغلار دا مارال ایسنگ چؤلَردَه جیران*
*ایروان، نخجوان بویینزَه قوربان*

💢 ایللر اوزاقلیقدان سونرا اؤز ترلان قوشلارینی هشترخان دا آختاریلار :

*خوب بِسلَدیم مَن اؤ طوار ترلانی*
*نه فایدا که هِچ بیلمَنَم هانّا دور*

*طوران اؤچؤر دوگوم طوار ترلانی*
*سوراغنی بیلمیشم هَشتَر خانا دور*

💢 اؤز وطن ایله گئچمیشلرینه اووه نیب موغان دوزنگاهیندان سؤز آچیرلار :

*پَرِم گَل تا واراگ گِدَگ بیزیم داغلا را*
*بیزیم باغچا لارین باری وار باری*

*گونگول آیرولور چؤل موغان لارا*
*موغان داغلا رنین قاری وار قاری*

💢 ظولوم آلتیندا قالان چاغلاری کوراوغلو دستانین اوخویور و اوندان اؤیره نیر آزادلیق اوچون جاندان کئچمک گره کدیر :

*ایگید اولان هِچ ایرولماز ائلینّان*
*ترلان اولان سونا ورماز گؤلونّان*


💢 باشقا بیر شعیرده :

*سفر دوشدی گورجیستانا*
بیزیمینان گَلَن گَلسین*

*مَرد گَلسَن نا مَرد گَلمَسین*
*قانلی چایدان گَچن گَلسین*

🎼 اصلی ایله کرم، شاه ختائی، غریب و صنم، کُوج عیوض، خان چوبان، محمود و ...کیمی قاشقاییلرین اصیل هاوالاری آذربایجان بیلیکی ایله ایلگیلرین گؤرستمکده دیر.

🎪 قاشقاییلرین چادیر لاری ایله پالتارلاری چوخلو شاهسونلره بنزردی، بونلارین توخودوغو خالی هابئله کیلیملرینین ناخیشلاری باکی-قافقازلا فرقی یوخدور.

🎼 قاشقایی چالقی هاوالاری ائله آذربایجاندان گلن آشیق هاوالاریدی.
📎 قاشقایی ائلی نین بوْیلاری ائله اذربایجاندا ساکن اولان بایات لار، قُجه بیگلولر، آقاجری لر، مغانلو لار، افشارلار، جعفربگلو لر، قزل باش لار، بیگدیلی لر،ارخلولار، و ...دیلر.

🍀 قاشقایی شاعیرلری هله ده اؤز کئچمیش وطنلریندن شعیر قوشورلار :

*سَرایول گَردنیم گیر دی بو باغا*
اؤ نینگ عصمَتِ نَن گؤلا نُور یاغا*

*دارایوب تِلَرینِ تُوکوب دِرناقا*
*هاوا اِدِب هَشتَر خانّان گَلایور*

🗻 باشقا یئرده سهند داغیندان سؤز آچیرلار :

*قارشیَه یاتان قارلی سَهَند*
*نه خوب اَسَر سَنینگ یِلِینگ*

*گِدَر قیشینگ گَلَر یازینگ*
*خُرَّم اُولور سَنینگ ائلینگ*

🎼 اورک توتولان چاغ نئی سسیله بئله اوخویور

*دربند که دیئَلَر بیر پارچا باغدور*
*آلت یانی دریادؤر اؤس یانی داغدور*

*ائتریب میوَه سیٔ دورمَه لی چاغدور*
*آلماسیٔ هیوا سیٔ ناری دربندینگ*

🎻 یوخسا اوخویورلار :

*گؤلُستانوم هِچ یاد اِدمَنگ بُول بُولو*
*نَظَر دَن سالموشانگ مَنِم تَک قولو*

*همراه تا گؤتورَگ عصا کشکولو*
*بَل کَه یاروم صیاد گؤرجستانادُور*

💢 قاشقاییلر آذربایجاندان اوزاق اولوب گونئی ده یاشاسالاردا گنه ده دنا داغینین اتگینده سهند ذیروه سیندن، کارون و قره قاج قیراغیندا آراز چاییندان و خسرو شیرین دوزنگاهیندا اولاندا موغاندان دانیشیرلار.

*گونگول اوا اِدِب موغان داغونا*
*موغان داغلارونون هیوا نارو وار*

🎼 اوره کلری داریخان چاغ بئله اوخویورلار :

*دُرنام گِدیرانگ تَبریزه*
*پنهانی سؤزوم وار سیزَه*

*قَلَم قاشا قَرَه گؤ زَه*
*مَنَن اونا سلام اِیلَه*

*دُرنام گِدیرانگ کورد لارا*
*یِنگی دان کُهنه یوردا لارا*

*قوچ ایگید بداو آتلا را*
*مَندَن اُونا سلام اُولسون*

*✦ * دکتر منوچهر کیانی یازان تاریخ مبارزات ایل قشقایی کتابیندان آلینمیش سؤز. * ✦




🆔 @ReyhanK1990

╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╯••••••••••••••••••••••••••••••••╯

یئری گلیمش کن ،
سن سیز لیک (تو شما لیک)معناسی وئریر . سن‌سیز‌لیک (سنسیزلیک) یاپیشیق یادا گوزل دوسشون دئیه یاریم آرایلا یازیلمالی‌ دیر . بئله یانلیش یازما چوخ یازیلاریمیزدا اولور .
گه تیر سین ❌گه‌تیرسین✅
اوره ییمین ❌اوره‌ییمین✅

🍎🏃📚✏️

عاریف شاه ایسماعیلدن بیر غزل

بوت پرست اولدی کؤنول بوتخانه لر کوٌنجونده دیر
من بیلیرمن بو دل-شئیدا نه لر کوٌنجونده دیر

گنج عشقین چون ووجودوم شهرینی قیلدی خراب
نیشه کیم گنجین یئری ویرانه لر کوٌنجونده دیر

یوسف کنعانی سالمیشدیر زنخدان چاهینه
زولفونه باغلی نئچه دیوانه لر کوٌنجونده دیر

جیسمینی ترک ائتدی دل کویونده توتموشدور مقام
کیم کی جان ترکین قیلور جانانه لر کوٌنجونده دیر

نرگیز مست خومارین قانیمی ایچمکلیگه
قاشلاری محراب اونون مستانه لر کوٌنجونده دیر

زاهدا دردین: ختایی رخت و دستارین هانی
قویموشام مئیچون گیروو مئیخانه لر کوٌنجونده دیر
🍎🏃📚✏️


╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╯••••••••••••••••••••••••••••••••╯

🍎🏃📚✏️

@dilocaqi

Əsənliklər sayın yoldaşlar


Aşağıdakı telegram axağında, quruculuq məhəndisliği ilə ilgili terimlərin türkcəsini öğrənə bilərsiniz.

Bu axağın yönəticisi, sayın ustad "əziz rəncbəri"dir.

***

أسَنلیکلر سایین یـوْلداش‌لار


آشاغیداکی تئلئگرام آخاغیندا، قۇروجولوق مهَندیسلیگٖی ایله ایلگیلی تئریم‌لرین تۆرکجه‌سینی اؤگٖره‌نه بیلرسینیز.

بۇ آخاغین یؤنَتیجیسی، سایین اۇستاد "عزیز رنجبری"دیر. 👇



https://t.me/ucan39

╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╯••••••••••••••••••••••••••••••••╯

🍎🏃📚✏️


پزشکیان پیمان یوسفی نین یالنیشین ساهمانلادی

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰ ➤ @chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰••••••••••••••••••••••••••••••••╯

🍎🏃📚✏️

آنام دبیللی دئیَردی :

سورفا باشیندا عاییبلایان کیمسه توخ اولان آدامدیر

ماهانا توتان اینسانلاریندا حیکایه سی بئله دیر

دوْیموش آداملار بیزی ایسته مزلر.

╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╯••••••••••••••••••••••••••••••••╯

🍎🏃📚✏️

تورکجه ایلین آی آدلاری

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

🟠 تورک، زیروه ده!

دونن ،
یئرسیز ، فیکیر قیلمادان پرده دالیندان : تورکجه شعر اوخوما!

بوگون
عاغیل اوزره بیر رسمی وئرلیشده موجرینین ایسته یی : 'حیدربابایا سلام' شعری اوخویون!

. . . ؛ دئمه میشدن بللیدیر دوکتور پیزیشکییانین وارلیغی و حوضورو اؤلکه نین موجریه قووه سینین باشیندا اولماسی دوشمان قیران جهانشمول تورک-تورکجه سؤزجوکونون اوستون اولماسینا بیر تاریخی ایمتییازدیر.

اولدوقجا بئله اولسون.


✍️علی آرغین
اود گونو ۲۷ آغلار گوٌلر ۱۴۰۴

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

🥀- دۆنێانؽن ایلک قادؽن ێازارلارؽ،(2),
🥀 - ائنهئدو آنا- Enhedu anna،
ێازان: متانت ۉاحید
...حرفی معناسؽ تخمینا « سمانؽن بزه ێینین اساس راهیبه سی »، کیمی ترجۆمه اوْلونان
«ائنهئدو آنا» اوْنون لقبیدیر، ۉ اصل آدؽ تاریخه معلوم دئێیل. ێارادؽجؽلؽغؽ تقریبا ۴۳۰۰ایل اؤنجه داش ۉ گیل لؤۉحلر اۆزرینه جؽزؽلمؽش، مۆعاصیر دؤۉرۆن بعضی ادبێاتلارؽندا
«بابیل دؤۉرۆنۆن شئکسپیری» آدلاندؽرؽلانا داها چوْخ شومر( سومر)، شئعرلرینین
مۆئلیفی کیمی تانؽنؽر. البته، اوْنا قده رده، تانرؽلارؽ مدح ائدن متنلر یازؽلمؽشدؽر، لاکین اوْنلارؽن مۆئلفی بیزه معلوم دئێیل. اوْنون متنلرینین اکثریێه تینده شومرپانتئوْنونون
دیگر تانرؽلارؽندان اۆستۆن اوْلان « نانا» قؽزؽ ایلاهه اینانا مدح اوْلونور. ائنهدو آنانؽن
دؤۉرۆمۆزه قده ر گلیب چاتمؽش۵۳ شعریندن اۆچۆ ایناناێا حصر اوْلونموشدور:
داۉامؽ ۉار👇👇👇

@meshkinAcademyRX



╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

🥀 دۆنێانؽن ایلک قادؽن ێازارلارؽ، (1)
ائنحئدو آنا- Enheduanna،
ێازان: متانت ۉاحید،

تدقیقاتچؽلار طرفیندن ایسمی تاریخه بللی اوْلان ایلک ێازؽچؽ کیمی قئێد اوْلونان ێازؽچؽ ۉ شاعیر، میلاددان اۉل ۲۲۸۵-۲۲۵۰جی ایللرده ێاشامؽش، مئزوْپوْتامێالؽ ائنحئدو آنا-Enheduanna، همچنین ایلک قادؽن ێازاردؽر. اوْ شیمالی ۉ جنوبی مزوْپوْتامێانؽ بیرلشدیرمیش، دۆنێا تاریخینده ایلک حاکیمیێت سۆلاله سینین اساسؽنؽ قوْێموش( میلاددان اۉال ۲۳۷۱-۲۳۱۶)، آکاد-Akkad حؤکمدارؽ سارقوْنون قؽزؽدؽر.
انحئدوآنا، آتاسؽنؽن قوردوغو ائمپئرێانؽن مرکزی اوْلان اور- Ur شهرینده« آێ تانرؽسؽ، ناننا» نؽن معبدینده باش راهیبه، عئێنی زاماندا، ناننانؽن حیات ێوْلداشؽ اوْلموشدور. بو حاقدا معلوماتؽ ۱۹۲۶جؽ ایلده اینگیلیس آرخئوْلوْگو « لئوْنارد ۉوللی»نین تاپدؽغؽ گیل لؤۉحه دن آلؽرؽق: اۆزرینده عیبادت ائدن راهیبه نین رسمی حک اوْلونموش ده ێیرمی لؤۉحه نین اوْبیری اۆزۆنده:«...ناننانؽن خانؽمؽ ...سارقوْنون قؽزؽ، ایفاده لری ێازؽلؽب....آردؽ ۉار��👇👇

@meshkinAcademyRX


╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

ایل آیلارین تورکو آدلاری

💙❤️💚
❤️
💚
#HƏRBİCİ
@canim_azarbaycanim

🍎🏃📚✏️


بؤیورتکَن : آد. اوْت. اؤز-اؤزونه باغلاردا، یوْل قیراقلاریندا،

نَملی داغ دؤشلرینده بیتن، قارا بوْیادا توتا بَنزَر میوه سی اوْلان،

گؤوده-سینده ایری تیکانلار گؤرونن یابانی کوْل بیتگیسی.

مو֯روق.

بوخور تیکان.

تیکان توتو.

ت.ت. قوش کیرازی.

فا : تمشک.

علمی آدی : Rubus.

کؤپکله دالاشماقدان بؤیورتکنله دوْلاشماق یئیدیر. آتالار سؤزو.


╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

🔴 يكان سؤزونه بير آچيقلاما

🖌بهرام اسدی

🔸آذربايجانيميزين غيرتلي انسانلار بسله‌ديگي بؤلگه‌لريندن بيري اولان يكانات ماحالي و يكان آدي داشييان نئچه پارا كندي دير. بو كندلر، تقسيمات بؤلومونده شرقي آذربايجان و مرند شهرينين اوستونده ساييليرلار. يكان ياخود يئكن بؤلگه‌سينين جغرافيايي بؤلوملر و تاريخي كئچميشيندن دانيشماغي بو ايشين اختصاص چيلارينا بوراخيب بو يازيدا آنجاق «يكان» سؤزونون آراشديرماسينا يئر وئره‌جگم.
ايلك باخيشدا و آلديغيميز فارس ديللي تحصيلاتا باخاراق «يكان» سؤزونون بير فارس سؤزو و دئمه‌لي «يك» سؤزونون جمعي اولدوغو گؤزه وورور و بير عده ده بونو اصل توتوب و «يكان» سؤزون معنالانديرميشلار. آنجاق بو بؤلگه‌ده هئچ زامان فارس ديللي خالقلار ياشاماميشلار و بو سؤز بير فارس سؤزو اولانماز.
بئله‌ليكله «يكان» سؤزونه باشقا بير باخيشلا باخمالي و اونو فرقلي معنالانديرمالي‌ييق. بو ساحه‌ده «يكان» سؤزون بؤلمه‌لي و اونون بؤلوملرينين معناسين چيخارماق بوينوموزا دوشور. بيز بير جغرافيايي آدي آراشديراندا ايلك اؤنجه او يئرين تاريخين بيلمه‌لي و اورايا وئريلن آدين نه زاماندا اولدوغون باشا دوشمه‌لي و اونا وئريلن آدين معناسين او زامانكي ديلدن آختارمالي و چيخارمالي‌ييق.
🔸مثال اوچون بير يئرين آدي اشكاني لر زاماني قويولوبسا اونون معناسين اشكاني ديليندن آختارمالي و معنالانديرمالي‌ييق و سلجوق دؤورونده قويولان آدي سلجوق ديليندن چيخارمالي اولوروق.
بو حساباتلا «يكان» سؤزون يكانين تاريخينه باغلاماق داها يئرليدير. آنجاق من بورادا تاريخي بير آراشديرمايا ال وورماق و يكان سؤزونون نه زاماندان بورادا يايقين اولدوغون ثبوتا يئتيرمك ايسته‌مه‌ديم. منيم گؤردوگوم ايش بو سؤزون اؤزونون آراشديرماسي و بوگونكو و بير نئچه يوز ايل بوندان اؤنجه‌كي ديليميزين قايدالارينا اويغون معنالانديرماغي اولموشدور.
«يك» ياخود «يئك-يئگ» سؤزو ديليميزده «ياخشي» معناسي داشي‌يير و بو سؤز بيزيم ديوان شعريميز و خالقيميزين آراسيندا دا يايقين بير سؤز اولموشدور. بو سؤز مولانا فضولينين بير غزلينين رديفيدير:
داغِ هجران‏ايله يانماقدان جگر قان اولسا يئگ
مولكِ دل غم منزلي اولونجا ويران اولسا يئگ
ياري اغيار ايله گؤرمك عاشقه دشوار اولور
بؤيله گؤرمكدن اسيرِ دردِ هجران اولسا يئگ.......
و باشقا بير يئرده:
يئگدير آندان كيم، سالير جانين غمِ هجرانينا
عشق رسمين عاشق اؤيرنمك گرك پروانه‌دن
و بؤيوك شاعريميز نسيمي بير غزلينده يازير:
جفالرى نه قدر آجى ايسه، يئگرك‏دير،
آنين آجيسى رقيبين ياغ ايله باليندان
البته ديليميزين زامان بويو گليشمه‌سي و «گ» حرفينين يوموشانماسي بو سؤزو بوگونكو ديليميزده «يئي» سؤزونه دگيشميشدير.
خالقيميزين ديلينده اولان «سيزدن يئي اولماسين» و «بيزدن يئي‌لر» دئييملري بو سؤزوموزه ثبوتدور. همين سؤز بوگونكو توركيه ديلينده «ايي=iy» و «اييي=iyi» فورماسيندا چوخ ايشلنن سؤزلردن بيريدير.
بو مقدمه ايله گليريك «يكان» سؤزونون آچيقلاماسينا:
🔸اسگي ديللريميزده «ان» بير جمع علامتي كيمي ايشلنميشدير. بو اسگي جمع علامتيندن بوگونكو ديليميزده بوراخيليب قالان «اوغلان» سؤزونه اشاره ائتمك اولار.
«اوغلان» سؤزو حقيقتده «اوغول» سؤزونون جمعيدير. اوغول+ان=اوغولان=اوغلان. اوغلان سؤزونون ديليميزده مفرد بير سؤز كيمي ايشلنمه‌سي اونون چوخ تكرار اولدوغوندان آسيليدير. بئله‌ليكله «يئكان» سؤزو «يئك» سؤزونون جمعي اولا بيلر و بو دا «ياخشيلار» معناسي وئرر.
دئمه‌لي «يئكان» ياخشي انسانلار ياشايان يئردير.
🔸باشقا بير آچيدان دا بو سؤزه باخماق اولار: «كان» اسگي ديليميزده بوگونكو «كند» سؤزودور. اونون مختلف دئييملري اولموشدور. «كان، كن، گان، گن، جان، قان، يان، وان و ...» بو سؤزون مختلف دئييملريندن ساييلير و هاميسي «كند» و آوادانليق معناسيندادير و مختلف توپونيملريميزده بو سؤزلر دفعه‌لرله ايشلنيب و تكرار اولوبلار: آذربايجان، گوگان، توفارقان، كرگن، جلديان، خاساوان و ....
بونلاري دا گؤز اؤنونه آلاركن «يئكان» سؤزون «يئ+كان» فورموندا بؤلمك اولار. بئله‌ليكله «يئ» بيرداها «يئك» سؤزونون باشقا دئييمي و «كان» ياخود «كن» آبادليق و آوادانليق معناسي وئرير و بو معنادا «يئكن»، ياخشي كند معناسي داشي‌يير. بو معنادا اولان مختلف كندلريميز اولموشدور: باشوان=ياخشي آوادانليق(ساققيزدا كند آدي)
خاساوان= ياخشي كند (اورمو گؤلونون گون چيخانيندا آوادانليق)
ائيوان=ياخشي آبادليق(جولفادا كند آدي)
يئكاوا=ياخشي آوادانليق (سالماسدا كند آدي)
گييان تپه‌= گئي، يئگ سؤزونون باشقا فورمودور(نهاوندده‌ تاريخي يئر)
كئيوان=عيني معنادا، كئي، يئك سؤزونون باشقا فورمودور.(قاراداغدا كند و قالا آدي)

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

گلمیشم سیزله برابر او گئچن گونلریمیزدن یاد ائدم.

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

تورکجه ده بیر ساده فعل ایله دئییلن سؤزو فارسجادا مرکب سؤز یوخسا جومله ایله دئمک اولار.

نئچه اؤرنَکه سای سالین :

1-آجیخماق : گرسنه شدن
2-آجیشدیرماق : به سوزش انداختن، به درد انداختن
3-آجیقلانماق : بر کسی خشم گرفتن
4-آچیلیشماق : قید و کمرویی رو کنار گذاشتن
5-آددیملاشماق : پابه پای کسی راه رفتن
6-آددیملاماق : قدم بزرگ برداشتن، قدم شماری
7-آددیملی : کسی که قدمهای بلند داشته باشد
8-آدلانماق : نامور شدن،مشهور شدن
9-آراغاج : سالی که گرما و رسیدن میوه زود تر از موعد شروع شده باشد
10-آرالاشماق : از جنگ و درگیری دست برداشتن
11-آرالانماق : از هم جدا شدن
12-آرتیق گلمک : با وجود مقصر بودن خود را ذیحق نشان دادن
13-آرخالانماق : متکی بودن، پشت گرم بودن
14-آریتلاماق : پاک کردن،تمیز کردن
15-آریتماق : پاک کردن
16-آریخلاماق : لاغر شدن
17-آزدیرماق : دک کردن. از راه بدر کردن.
18-آرغین : راه گم کرده
19-آزماق : گم شدن، منحرف شدن
20-آسقی : رخت آویز
21-آسیلی : دل واپس و نگران
22-آشیریم : کمره ی کوه
23-آغلاشما : گریه دسته جمعی
24-آغلامسینماق : بغض کردن
25-آغناق : محل آبرفت/ لجنزار.
26-آغناماق : به پهلو غلطیدن. ریزش کردن.
27-آغوز : نخستین شیر پستانداران
28-آلاچرپوو : کولاک و برف
29-آلاچیق : خانه یا سایه بان باغی
30-آلدیرماق : وادار به خرید کردن
31- آلدیرماق : برداشتن اصلاح و آرایشگری
32-آلقیش : کف زدن و تحسین کردن
33-آلقیشلاماق : مورد تشویق قرار دادن
34-آلیشدیرماق : روشن کردن آتش
35-آنلاشماق : همدیگر را درک کردن به تفاهم رسیدن
36-آنلاشیلماق : مفهوم شدن
37-آنیلماق : یاد شدن،به خاطر آورده شدن
38-آیاقلاشماق : پا به پای کسی رفتن
39-آیاقلاماق : لگد کردن
40-آیریج : دو راهی، محل تقاطع راه ها
41-اپریمک:پیر شدن،پلاسیده شدن
42-اتنه: جوجه پر در نیاورده
43-اردوərdu: چرکاب صابون
44-ارسین ərsin: میله آهنی نوک تیز تنور
45-ارلیک: دختر دم بخت
46-اره میک:زن عقیم و نازا
47:اریشمک ərişmək: سر به سر گذاشتن
48-ارینتی ərinti: آنچه از ذوب فلز بدست می آید
49-ارینمک:تنبلی کردن
50-اریمک: ذوب شدن
51-ازدیرمک:لوس بار آوردن
52-ازدیرمک:وادار به له کردن


منبع:مقایسه اللغتین
تألیف:پروفسور جواد هیأت


╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️
🌷👆👆👆🌷
عورفان ندیر

عورفان اینسان وارلیغینی وارلیقدان(هستی) درک ائتمک یاپیسی(ساختار)
اولاراق بیر بدعتدیر، حقیقته یئتیشمه یه بیر یولدور.
عاغیل ایله بئش دویو یانیلسامایا (خطای ادراکی)گؤره
آرخایین اولمالی دَییللر و تکلیکده وارلیغی هابئله وارلیق حقیقتینی
دوشونه بیلمیرلر بونا گؤره اینسانی حقیقت تاپمایا
یوللاندیرسین دئیه بیر آراچییا احتییاج واردیر
اودا «عورفان دوشونمه» سیدیر.

سید جواد میری یازیر :
ختایی دیوانینا باخساق قوشمالار بؤلومونده ۱۱ جی ساییدا
«اقرار وئردیم» سؤزو ایله باشلانان شعیر واردیر.
ختایی اؤز اولدوغو فیکرینه گؤره اوخویانلارینا بیر نوکته لر
سؤیله ییر بو عبارت له :
"تکرار یئنه تعلیم ائتدی بیر استاد" = ایکینجی یول اوستاد منه اؤیره تدی.
سؤز بورادادیر اوستاد هانسی یاتاقدا یوخسا هانسی
چرچیوه ده اؤز اؤیره تیلرینی شاه ایسماعیله سونوبدور؟
ایلگینج بودور شاه ایسماعیل او ۱۱جی ساییدا اوستاد سؤزونه
ایشاره ائدندن سونرا "تعلیمات"ین ایچریکینه(محتوا) ایسه ایشاره ائدیر.
او دئییر : (اوستاد " عورفان مکتب "ینده و
عورفان چرچیوه سینده اونا تعلیم وئردی). شاه یازیر :
"درسیمی-مکتبی عورفاندان آلدیم". آنجاق اؤنملی سوآل بودور
گؤره ک بو عورفان مکتبی یوخسا عورفان
یولونون هانسی مؤلفه یوخسا مؤلفه لری واردیر؟
دقیق بیر عبارتله قاباغا گئتسک فلسفی مکتبلر
"برهان" و "استدلال" یولو ایله حقیقتی تاپماغا چالیشیرلار
گؤره ک عورفان باخیشی ندیر؟
گؤره ن ختایی بو مقوله یه ال تاپیب یوخسا یوخ!
ختایی اؤیرندیی عورفان مکتبیندن سؤز آچاندا بئله وصف ائدیر :
جان گؤزی غفلتدن آچیلا دوشدی
ایکی‌لیک پرده‌سی سئچیله دوشدی
قدرت خزینه‌سی آچیلا دوشدی
جواهری، کانِ مرجاندان آلدیم
ختایی سؤیله ییر عورفان مکتبینین درس ایچریکلری بولاردیلار :
جان گؤزو غفلتدن آزاد اولور،
ایکیلیک(ثنویت) قیراغا قویولور
بئله لیکله اینسان بیرلیگه(وحدت) چاتیر و وارلیق(وجود)
قایناغیندان ووصال گؤهرینی اله گتیریر.
ختایینین باخیشیندا عورفان مکتبینده حقیقته چاتماق
هر کسین ایشی دَییل بلکه "بو بیر گیزلی سیردیر" و
هرکس بو گیزمی دوشونه بیلمز> "هر جان دویاماز". نییه؟
ختایی دئییر هرکس عشق اهلینین قاتارینا مینه بیلمز اونون دا سببی بودور
"گیزلی سیر" عقل یولو ایله اله گلن دَییل.

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

تاجلی عاریف شاه ایسماعیلین قوشمالاریندن

ایقرار وئردیم, دؤنمن الست بزمیندن

وئردیگیم ایقراری ایماندان آلدیم

باشقا سئیران گوردوم, کندی اؤزومدن

بو محبتی من مرداندان آلدیم

نار و باد و خاکدن بیلین خلق اوْلدوم

کندی-کندیمی آنا رحمینده بولدوم

مدت تامام اوْلدو دونیایه گلدیم

بو عیبرت نومایی جاهاندان آلدیم

بیلدیگیم اونوتدوم, ائیله رم فریاد

دردیم بودور, دیل یوخ ایستهٔ یم ایمداد

تکرار یئنه تعلیم ائتدی بیر اوستاد

درسیمی مکتبی-عورفاندان آلدیم

جان گوزو قفلتدن آچیلا دوشدو

ایکیلیک پرده سی سئچیله دوشدو

قودرت خزینه سی آچیلا دوشدو

جواهیری کانی-مرجاندان آلدیم

بو بیر گیزلی سیردیر, هر جان دویاماز

اهلی-عشقین قاتارینا اویاماز

دگمه, جووهرفوروش باها قویاماز

بو دوٌرری-یئکتادیر, عماندان آلدیم...

گل دوشونمه, آبلا سیبماز بو ائلیم

قودرت خزنه سی نین موفتاهی دیلیم

بیر اولو درگاها اولاشدی یولوم

بیلمهٔ ین سانیر کی, دوکاندان آلدیم

آه ائدیب اوتاندیم کندی سوزومدن

مست اولوب, تورابه دوشدوم اوزومدن

قانلی یاش آخیتدیم ایکی گوزومدن

ماجرایی چشمی-گیریاندان آلدیم

موسایه تسللی گؤروندو طوردن

مست اولوب, آبلینی شاشیردی سیردن

ان الحق سیررینی آلدیم منصوردن

محبت کمرین ارکاندان آلدیم...

حق بیلیر سوزومه حیله قاتمازام

هر کسه بو سیرری عیان ائتمزم

قییمتی بیلینمز یئرده ساتمازام

من بو نصیحتی بیر جاندان آلدیم

چالیش بو گیردابین چیخ یوره سینه

درمان گیزله نیبدیر درد آراسینا

ملهم ساریلارمی عشق یاراسینا؟

بو علمی حیکمتی لوقماندان آلدیم

عالم باشدان-باشا بیر سئیرنگاهدیر

گیر کؤنول شهرینه, گؤر نه درگاهدیر

بیر گیزلیجه سیردیر, قودرت وللاهدیر

یازیلمیش دفترو دیواندان آلدیم

ترک و تجرید اولدوم, تؤکدوم قبایی

اگنیمه گئییندیم شال و عبایی

مانا سوْرون کیمدن آلدیم یاسایی؟

ایسماییلا ائنن قورباندان آلدیم

دونیادان ال چکدیم ارکاندیر ایشیم

چشمیله بورهاندیر, تؤکولور یاشیم

سیزلره هدیه , الده دیر باشیم

اول یاشیل یاررابی سلماندان آلدیم...
آچیشدیرما🌷👇 👇👇🌷
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️
تیراختور آبیده سی جولفا دا🚩🚜🤘

╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╯••••••••••••••••••••••••••••••••╯

🍎🏃📚✏️

مساله! کیتاب آلماق چوخ باهایا چیخیر ده ییل،
مساله بودور کیتاب اوخوماماق بیله ین نئچه یه باشا گله جک دیر.

مساله این نیست که خرید کتاب چقدر گران تمام میشود،
مساله اینست که اگر کتاب نخوانی چقدر برایت گران تمام میشود!

╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╯••••••••••••••••••••••••••••••••╯

شامانیست (تانری‌لار و روح‌لار) ۲
تانری مفهومو

تورک میفولوگیاسین‌دا چوخلو تانری و روح واردیر. آنجاق بونلارلا ایلگیلی چوخ آیرینتیلی بیلگی‌یه صاحب دئییلیک. بو اساس‌دا بیلگی‌لر فرقلی تورک قبیله‌لرینه گؤره دییشمک‌ده، بونلار آراسیندا آنلاشیلماز یا دا متناقض ایفاده‌لر گؤرونمکده‌دیر. اؤرنه‌یین سونراکی سطیرلرده گتیردیییمیز کیمی بعضی عالیم‌لر اسلامیّت‌دن اؤنجه تورک‌لرده تک تانری اینانجی‌نین وار اولماسینی ساوونماق‌دا، آنجاق بونو تثبیت ائدن دلیل‌لر بیر چوخ محقق‌لره گؤره ضعیف قالماقدادیر. بو موضوع تمل‌ده دین‌لرین چوخ‌تانریچیلیقدان تک‌تانریچیلیغا دوغرو گلیشدییی تئزینه قارشی اورتایا آتیلان، تک‌تانریچیلیغین انسانلیق‌لا یاشید اولدوغونو و سونرالاری توپلوم‌لارین اینانج‌لاری‌نین چؤکمه‌سی و تنزّلینه رغماً، چوخ‌تانری‌چیلیغین اورتایا چیخدیغینی ایفاده ائدن باشقا بیر تئز ایله ایلگی‌لیدیر. بو تئز اسکی تورک‌لرده تک‌تانری‌چیلیغین ایزلری‌نین بولوندوغونا اشاره ائتسه ده، ایکینجی درجه‌ده تانری‌لار یا دا روح‌لارین دا وار اولدوغو گئرچه‌یینی اورتادان قالدیرماز.
بو گون استفاده ائتدیییمیز «تانری» سؤزو، اسلامیّت‌ده‌کی «الله» مفهومو ایله بیرلشیب یئنی بیر آنلام قازانمیشدیر. اصلینده تانری سؤزو، اسکی تورکجه‌ده‌کی «تنگری» کلمه‌سیندن گلمک‌ده و بو کلمه مختلف تورک قبیله‌لرینده بیر-بیریندن کیچیک فرق‌لر ایله هله ده ایشلک‌دیر. (هجرتین دؤردونجو قرن‌دن بویانا فارس دیلین‌ده ایشلک‌دیر و تورک شاعیر و یازارلار آپار میش‌لار. مثلاً خاقانی دئییر: «نایب تنگری تویی کرده بتیغ هندوی/ سنقر کفرپیشه را سن‌سن گوی تنگری» و یا عطار، تذکره‌الاولیادا یازیر: «ترکمانی‌ام هفتاد ساله، موی در گبری سفید کرده از بیابان اکنون برمی‌آیم و تنگری و تنگری می‌گویم»-ش.م).
تورک‌لرین تانری تصورّو گؤک-یئر/سو-آتالار فرمولو ایله ایفاده ائتدیییمیز مختلف کولت‌لرله بیرلیکده قارشیمیزا چیخمادادیر. بو دلیل ایله چوخ قدیم عصرلرده تک بیر تورک دینی ایله قارشی قارشی‌یا اولمادیغیمیزی سؤیله‌یه بیلیریک. تورک‌لرین دین آنلاییش‌لاری، قبیله‌لرین گؤستردییی اجتماعی قورولوشون دَییشیکلیک‌لری نه‌دَنی ایله زامانا و یئره باغلی اولاراق تفاوت‌لاری گؤسترمکده‌دیر. بوندان علاوه، دولتین دین آنلاییشی ایله ملّتین و خالقین دین آنلاییشی آراسیندا زامان-زامان اوچوروملار اورتایا چیخمیشدیر. نئجه‌کی خالق آراسیندا -یوخاریدا دئدیییمیز کیمی- بیر دسته اسکی اینانج‌لاردا بیرلشن شامانیست اویغولامالار و تطبیق‌لر مستقل‌کن -مثال اوچون گؤک‌تورک عصرینده اورخون یازی‌لاریندا دا آنلاشدیغی کیمی- بیر گؤک‌تانری اینانجی موجوددور. تکجه بعضی محقق‌لرین ساووندوغو کیمی بو، اونون بیر نوع تک‌تانریلیق دین اولدوغو آنلامینا گلمز. باش عنصر اولاراق، اسلامیّت‌ده اولان «الله» معناسی ایله ایلگیسی یوخدور (گؤی اوزونو قبول ائتمک ایله). قالدی کی اینانج‌لاردا گؤک تانری‌نین یانی‌سیرا «یئر تانری»دان و الهی کیفیت‌لر داشییان روح‌لاردان دا سؤز ائدیلمکده‌دیر.
بونونلا بیرلیکده اسلامیّتین اورتا آسیادا (تورکوستان‌دا) یاییلماسیندان سونرا، بو دینین تأثیری ایله مسلمان‌لارا ارتباطا کئچن تورک طایفالاریندا تک‌تانری مفهومونون گؤک تانری‌لیق کولتورو سایه‌سینده داها سهل یئرلشدییینی و اویغونلاماسینی قبول ائتمه‌لی‌ییک. نییه‌کی اونونجو عصرین (میلادی) باشلانیشیندا اوغوزلار آراسیندان کئچن ابن‌فضلان آدلی سیّاح، اوغوزلارین زوردا قالدیق‌لاریندا باش‌لارینی گؤیه قالدیریب «بیر تانری» دئدیک‌لرینی بیلدیرمکده‌دیر:
«ایچ‌لرینده بیری ظولوم و ستمه اوغرایارکن باشینی گؤیه قالدیریب -بیر تانری- دئییر. بو تورکجه «بیر الله» دئمکدیر. زیرا تورکجه‌ده بیر، واحد و تنگری ایسه الله دئمکدیر» (باخ:  R.Şeşen. X.Asırda Türkistan'da Bir İslam Seyyahı İbn Fazlan Seyahatnamesi Tercümesi. S 31).
تورک‌لرده دین مفهومو، گؤک-یئر/سو-آتالار فورمولونا اویغون اولاراق شکیل‌لنمیش اولدوغونو داها اؤنجه وورغولامیشدیق؛ بو، تورک‌لر اسلامیّت‌له ایلک قارشیلاشدیغی زامان‌لاردا دا بؤیله‌دیر. نییه‌کی ابن‌فضلان سیاحت‌نامه‌سینده اوغوزلاردا آتالار کولتورونه اشاره ائدن بو ایفاده‌لره ده یئر وئرمکده‌دیر:
«هئچ بیر شئیه عبادت ائتمزلر، عکس حال‌دا بؤیوک‌لرینه ربّ دئییرلر» (قاباقکی قایناق: ص ۳۰).
اسلامیّتین یاییلماغا باشلادیغی عصرلرده تورک‌لرین تانری آنلاییشی‌نین نه دورومدا اولدوغونو بیلمک اوچون، کاشغرلی محمودون بو سؤزلرینی اوخویا بیلریک:
«یئره باتمیش کافیرلر گؤیه تنگری دئییرلر... یئنه بو آدام‌لار بؤیوک بیر داغ، بؤیوک بیر آغاج کیمی گؤزلرینه اولو گؤرونن هر شئیه... تنگری دئییرلر. بو اوزدن بونلارا سجده ائدیرلر. یئنه بونلار بیلگین انسان‌لارا «تنگریگن» دئییرلر. بونلارین ضلالتیندن آللاها سیغینیریق» (divanü Lügat-it-Türk- Besim Atalay, 3, s. 377-378).

#شاهین_مرادی

شامانیست (تانری‌لار و روح‌لار) ۲
شاهین مرادی

شامانیزم تاریخچه‌سی (۱)
شاهین مرادی.

شامانیزم، میلاددان اؤنجه‌کی ایل‌لردن بو یانا تورک‌لرین و چئوره‌لرینده‌کی جامعه‌لرین، ایچ آسیا و اورتا آسیادا یاشادیق‌لاری بؤلگه‌لرده یئرینه یئتیررکن و شامان یا قام آدی وئریلن دین آدام‌لاری واسطه‌سی ایله گئرچک‌لشدیریلن بیر اینانج و اویغولامالار بوتونودور.
بعضی‌لرینه گؤره بیر دینی ایفاده ائدن بو تئرمینین قارشی‌ گلدییی اینانج سیستمی اصلینده اسلامیت، مسیحیت و بودیزم کیمی تام آنلامی ایله تشکّل ائتمیش بیر دین دئییل، تانری‌لار، روح‌لار و انسانلار آراسیندا ایلیشگی ساخلایان بیر سیستم و تکنیک‌دیر. باشقا بیر گؤروشه گؤره ایسه بیر دین اولماقلا بیرلیکده بو، بوتونلوکله قاورایا بیله‌جک یئترلی بیلگی‌یه صاحب اولمادیغیمیزدان آچیقجا اورتایا یئرلشدیریله بیلمیر. شامانیزم سؤزو تونگوز دیلین‌ده (تونگوز کؤکلو خالق‌لار قوزئی چین و روسیه‌نین مرکزی طرف‌لرینده و مانچوریادا یاشاماقدادیرلار و تورکدورلر) شامان آدیندان گلمکده‌دیر.
«شامانیسم» روس عالیم‌لری واسطه‌سی ایله علم ترمینولوژی‌سینه آرتیریلیبدیر. تورک تاریخینده «شامان» تئرمینین‌دن چوخ «قام» کلمه‌سی ایش‌لنیبدیر. قام سؤزو، «احاطه‌ ائدن» معناسیندادیر. قامچی دا همان معنادا گئدیر و اونو وورماق‌لا، آت و سایره‌نی احاطه‌یه گتیریر. بو اوزدن موضوعوموز اینانج‌لار بوتونونه قامچی‌لیق دئمک ده مومکوندور یا دا اورتا آسیانین بعضی بؤلگه‌لرین‌ده اولان «تانریچیلیق» و یا «تنگریچی‌لیک» ده دئمک مومکوندور.
شامانیسم قدیم تورک‌لر و اولارین قونشولاری آراسیندا چوخ داها اسکی چاغلاردان اعتباراً توتمیست اینانج‌لار، آتا کولت‌لری، حیوان کولت‌لری، طبیعت کولت‌لری ایله بیرلیکده گؤرولمکده‌دیر. بعضی عالیم‌لر، بورادان حرکت‌له شامانیزمین 4-5 یوز ایل‌لردن اؤنجه اورتا آسیادا بیلینمه‌دییینی ادّعا ائتمکده‌دیرلر (باخ: A.Yaşar Ocak. Bektaşi Menakibnamelerinde islam Öncesi İnanç Motifleri. s. 34-35)
بؤیوک عالیم «قومیلییئف» موضوع ایله ایلگیلی اولاراق: «گرک قام تئرمینی و گرکسه قاملیق سؤزو ایلک دفعه 7-جی یوز ایل‌لرده تثبیت ائدیلدیییندن، جونگاریا و آلتای تورک‌لری آراسیندا دا قاملیق سیستمی‌نین 7 الی 12 یوز ایل‌لر آراسیندا اورتایا چیخمیش اولماسی احتمالی چوخدور» گؤروشونو دیله گتیریر (L,N.Gumilev. Eski Türkler. çev: Ahsen Batur. s. 129)
بونونلا بیرلیکده سیبئریاداکی قایا رسیم‌لرینده چوخ داها اسکی تاریخلی و شامان اولدوغو دوشونولن و یا بؤیله تعبیر اولا بیله‌جک انسان تصویرلرینه راست گلمه‌سی بو موضوع اوزرینده داها چوخ آراشدیریلدیغی گرکدییینی اورتایا قویور. (تصویرینی پایلاشمیشیق).
ابوریحان بیرونی، الآثار الباقیه آدلی اثرینده شامانیزمین بودا اورتایا چیخمادان اؤنجه وار اولدوغونو سؤیله‌یرک بو اینانج سیستمی‌نین چوخ داها اسکی اولدوغونو بیلدیریر:
«شریعت‌لر مئیدانا گلمه‌دن و بودا اورتایا چیخمادان اؤنجه یئر اوزونون دوغوسوندا یاشایان انسان‌لار شامانیّون ایدیلر. بونلار بت‌پرست ایدیلر. بونلارین قالینتی‌لاری بوگون هندوستان، چین، توقوز گؤز اؤلکه‌سینده یاشاماقدادیرلار‌. خوراسان خالقی بونلارا شِمنان دئییر (سِمنان شهری‌نین آدی دا بوردان یارانمیشدی- ش.م).
بونلار زامانین ادبیاتینا، روح‌لارین تناسخونا، فلک‌ین سونسوز بیر بوشلوق‌دا دوشمکده اولدوغونا اینانیرلار» (باخ:  Tercüme için bkz Ramazan Şeşen. İslam coğrafyaçılarına göre Türkler ve Türk Ülkeleri. S 195).
تورک‌لر ان قدیم دؤرلردن بویانا اینانج سیستمی‌نین گؤک-یئر/سو-آتالار شکلین‌ده فرمول ائدیلدییی آنلاشیلماقدادیر. شامانیست اینانیش‌لار آراسیندا کائنات، دونیا، اؤته‌کی دونیا ایله ایلگیلی اینانج‌لار و دوشونجه‌لر ده یئر آلماقدادیر. بؤیله‌جه اورتایا چیخان بو بؤیوک و قارماشیق بوتون، یا دوغرودان دوغرویا میفولوژی وسعتینه و یایغین‌لیغینا گیرمکده یا دا مختلف میفولوژیک عنصرلرینی احتوا ائتمکده‌دیر.

#شاهین_مرادی

🍎🏃📚✏️

✍️ رعا اوجاق


بو «سکگیز یۆز» قانار؟، قانماز!

تاریخ بوْیو ایزیمیز وار
آرشینلاردا بئزیمیز وار
ایگید اوْغلان، قیزیمیز وار
کیمه نه وار؟ قالار قالماز!
بو «سکگیز یۆز» قانار؟، قانماز!

بوردا «تۆرک» وار. «عرب» واردیر
اؤز چالقیسی، طرب واردیر
اردملی دیر، ادب واردیر
یئکه باشلار آلار؟، آلماز!
بو «سکگیز یۆز» قانار؟، قانماز!

«کۆرد»ۆ واردیر. «لور»و واردیر
«تۆرکمن»ی، «خور»و واردیر
«قاشقای»لاردان دورو واردیر
بیلگینجه لر سانار؟، سانماز!
بو «سکگیز یۆز» قانار؟، قانماز!

«پیچاقچی» لار، «خلج» تۆرکۆ
«اووشار»لا «شایسون» کؤرکۆ
«خوراسان»ین دۆرگه بؤرکۆ
هنده ورین آنار؟، آنماز!
بو «سکگیز یۆز» قانار؟، قانماز!

بورا یالنیز «فارس» دئییلدی!
دیلده یالنیز «پارس» دئییلدی!
«هخی» لرده آس دئییلدی!
بونو بیلمز. بورا یانماز!
بو «سکگیز یۆز» قانار؟، قانماز!

بورا ائللردن قورولموش
قونشو قونشویا ووْرولموش
محروسه لردن دورولموش
بو بیر گئرچک. دانار، دانماز!
بو «سکگیز یۆز» قانار؟، قانماز!

بیزدن مانقورد اوْلماسایدی
اۆست مقاما دوْلماسایدی
گۆل-چیچگیم سوْلماسایدی
بلله نردی یانار، یانماز!
بو «سکگیز یۆز» قانار؟، قانماز!

عربدن آیریلمیش دیلی
تۆرکدن آلمیش آیی، ایلی
قاشیق، چنگل، بوشقاب گیلی
بورج وئرنی دانار؟، دانماز!
بو « سکگیز یۆز» قانار؟، قانماز!

نییه «نوبئل» آلان یوْخدور؟
دیلده گۆج یوْخ. یالان چوْخدور
قوندارمادی. سوْخا سوْخدور
بو بیر دردی. قانان، قانماز!
بو « سکگیز یۆز» قانار؟، قانماز!

«کئریولیت» دیل، دیله دؤنمز
قوْرخوسوندان یئره ائنمز
قوْرولماسا، «روبات» دینمز
دویغولانماز، اویغو آلماز
بو « سکگیز یۆز» قانار؟، قانماز!

آیری سئچگی سالان سن، سن!
توْرپاقلاری چالان سن، سن!
دوْغرو بیزیک. یالان سن، سن!
گل تؤک داشی، اتک قالماز!
بو «سکگیز یۆز» قانار؟، قانماز!

«قارداش دیللی» سوْخما بورا!
قوْی چوْخالسین «دری» سوْرا؟
سوسوز توْرپاق یوْرا، یوْرا!
شوران توْرپاق سو آلانماز
بو « سکگیز یۆز» قانار؟، قانماز!

بیز بیلیریک هدف ندیر؟
شرفسیزده، شرف ندیر؟
هاوار دورماق، طرف ندیر؟
قورو سامان یئر سالانماز
بو « سکگیز یۆز» قانار؟ ، قانماز!


╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╯••••••••••••••••••••••••••••••••╯

🍎🏃📚✏️
⭕️قالێش
✍️یازان: #شهرام_زمانی

بیرینجی بؤلۆم

بو اوْتوز اۆچ ایلده‌کی مستند ناغێل‌لاری قزئته‌لرده* یازێرام، بو ناغێل منیم اؤزۆمده هامێسیندان چوْخ تأثیر قوْیوبدور. اوْ دا بونا گؤره‌دیر کی، نئچه ایللیک یوْلداشیم «گۆرسس یوْرولماز»ین اوشاقلێق خاطیره‌سی‌دیر.

گۆرسس ایله من اورمودا قورولموش بیر ادبی یێغینجاغا دعوت اوْلموشدوق. بیرلیکده یوْلا دۆشدوک. میانانێن یوْل پوْلیسی‌نین قاباغێندا اتوبوس دایانارکن، کوْر بیر قوْجا کیشی ماشێنا چێخدی. گۆرسس‌ین دانێشیغی بیردن کسیلدی! اوْنون باخێشینی ایزله‌یرکن قوْجا کیشی‌نین الیندن یاپێشان بیر بالاجا اوشاغا یئتیشدیم. ماشێنین دالێسی طرفینه ایره‌لی‌لدیکده حزین سسی‌له سسله‌ییردی:
- عطر، عطر، قێزیل‌گۆل عطری‌دیر.

تۆک‌لری سارێ‌ ایدی، گؤزلری ده گؤی! گۆن قاباغێندا قالماقدان اۆزونون دَریسی قابێق وئرمیشدی. کامفا* کؤینک گئیمیشدی، منی ده ایستی باسدێ. چوْخ آرێق‌یدی! گؤن قایێشین قَییمدن باغلامێشدی کی، دیزی گئتمیش گئن شالواری اَڲـنینده دورسون! گۆرسس اؤزۆندن چێخمیشدی. گؤزۆ اوشاغێن آیاغێندایدی. من داها اؤزۆمه جرأت وئره بیلمه‌دیم بیر سوز دئیم!

ماشێن یوْللاندێ. گۆرسس اوْن دنه عطر آلمێشدی. نئچه دقیقه‌دن سوْنرا یوْلداشێم سؤزه باشلادێ:
- من اوشاق اوْلاندا، دَده‌م بیر قوْجا کاسیب کیشی ایدی. یئددی باجێ‌‌یدیق، ایکی قارداش. یادێمدادی قێشین قان دوْندوران واقتێیدی. اوْندا اۆچو اوْخویوردوم. ننه‌م نوْخوش ایدی. داوا، دکتر پولون قاباق – قاباق ایش صاحابێمدان آلمێشدیم. عوضینده گرک ایکی آیا، فرشی قورتارایدێم. مدرسه‌دن چێخاندان سوْنرا گئدردیم کرخانایا*. اوْ گۆنلر اۆش* دؤرد ساعات گۆنده‌کیندن آرتێق گرک توْخویایدێم. گئجه‌لری چوْخ بئواخت ائوه یئتیشردیم. اوْ گئجه‌سی دای لاپ آیاقدان دۆشدوم. گئجه‌نی کۆرسونون آلتێندا آیاقلارێمی کؤزه یاخێنلاشدیریردیم، یانێردی! اوزاقلاشدێریردیم یانێردی! نئچه گۆن ایدی جێریخ قالیش‌لارینان مدرسه‌یه گئدیردیم. آخێر دا زوْققولتێسینا داوام گتیره بیلمه‌دیم. دوردوم اوْتاغێ دؤرد دوْلاندێم. چوْخ گؤزله‌ییردیم ننه‌م‌گیل یوخودان اوْیانماسێن. ننه‌م نوْخوش ایدی آخی؛ دَده‌م ده پولسوز. ایسته‌میردیم اوتانسێن! دده‌مین سسی کی، دئییردی: «بالام، گۆلوم، به نیه یاتمایێبسان؟» منی اؤزۆمه گتیردی.
«هئچ نه ، دده دوردوم سو ایچه‌م.» - دئدیم. یانی کی، سو ایچه‌مـڲه گئدیردیم.

ننه‌م گؤردۆ یئرییه بیلمیرم. داها گیزلتمک اوْلمازیدی. آیاقلارێمین سولوق‌لارێن گؤرجک دده‌مین گؤزلری یاشلاندێ. گؤزۆمو گؤزلریندن گؤتۆردوم، گؤرمه‌سین گؤزلری‌نین یاشێن گؤردۆم. ننه‌م منی باغرێنا باسێب، آغلادێ. آیاقلارێما یئرآلماسێ باغلادێ. باغلایا – باغلایا گؤزلریندن تؤکۆلن یاش، مندن ده اختیاری آلدێ.

🔷آچێقلامالار؛

قالێش: گالُش
قزئته: درگی – روزنامه
کامفا: کاموا
کرخانا: کارخانه
اۆش: اۆچ

#آردێ_گلن_سایێدا...

@MuncuqAz

╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╯••••••••••••••••••••••••••••••••╯

🍎🏃📚✏️

عاریف شاه ایسماعیلدن بیر غزل

بوت پرست اولدی کؤنول بوتخانه لر کوٌنجونده دیر
من بیلیرمن بو دل-شئیدا نه لر کوٌنجونده دیر

گنج عشقین چون ووجودوم شهرینی قیلدی خراب
نیشه کیم گنجین یئری ویرانه لر کوٌنجونده دیر

یوسف کنعانی سالمیشدیر زنخدان چاهینه
زولفونه باغلی نئچه دیوانه لر کوٌنجونده دیر

جیسمینی ترک ائتدی دل کویونده توتموشدور مقام
کیم کی جان ترکین قیلور جانانه لر کوٌنجونده دیر

نرگیز مست خومارین قانیمی ایچمکلیگه
قاشلاری محراب اونون مستانه لر کوٌنجونده دیر

زاهدا دردین: ختایی رخت و دستارین هانی
قویموشام مئیچون گیروو مئیخانه لر کوٌنجونده دیر

╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╯••••••••••••••••••••••••••••••••╯

🍎🏃📚✏️

اسنلر سایقیلار یول یولداشلاریم✋



🔥 گوٌنگن (تقویم)


بوگوٌن دوز گوٌنوٌ🌈


☀️ آغلار گولر ۲۵ 1403 جلالی گۆنش ایلان ایل 🐍 ☀️

🌙 شوال ۱۵ 1444🌙


🌲 آپرئل ۱۴ 202۵ 🌲
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

👆👆👆

4. دانیشماق: اورتا و اسکی تورکجه‌ده تانماق شکلینده (دانماق: انکار ائتمک، فعلی‌ایله عینی یازیلیر و سؤیله‌نیر یعنی بیچیمداش ساییلیر) اولوب «استشاره/مشورت ائتمک» معناسیندا عربجه (و قرآن‌داکی) شاوَر'نین ترجومه‌سینده ایشله‌نیر. بورادان گلیشن تانیشماق/دانیشماق فعلی‌نین معناسی دا «مشورت ائتمک، گه‌ییشمک»‌دیر. اسم اولاراق دا دانیشیق/تانیشیق « استشاره/مشورت»‌دیر. (تانماق فعلی‌نین بیر‌ده اجازه/ اذن آلماق معناسی وار). اورتا تورکجه قایناقلاریندا «تانیر کیشی»، «خبره، متخصص» (یعنی مشورت و گه‌ییشمک اوچون اویغون اولان آدام) دئییمی‌ده واردیر دیلیمیزده. آنجاق آنلاشیلان سون نئچه یوز ایل‌ده، آذربایجان ساحه‌سینده، کلمه‌نین معناسی داها دا گئنیشله‌یَرَک، «صؤحبت ائتمک، سؤیله‌شمک» آنلامینی دا قازانیبدیر. بو یئنی معنانین یایقین‌لاشماسی نتیجه‌سینده، تانیشماق و دانیشماق فعل‌لری ایکی آیری بیچیم و معنا قازانمیشلار. تورکیه تورکجه‌سینده، بو فعلین یئنی‌دن یازی دیلینه قازاندیریلدیغی شکلینده، استشاره/مشورت معناسی اساس آلیندی. آذربایجان تورکجه‌سینده بو معنادا اسکی تورکجه‌دن گلن گه‌ییشمک(<کنگیشمک>کنکاش) واردیر. اسکی تورکجه‌دن بری بیلدیییمیز تانیماق/تانوماق «شناختن» فعلی ‌ده بو کؤکدن گلیر و یئنه‌ده اسکی تورکجه‌دن بری بیلینن تانیق/تانوق «شاهد» ‌ده بو فعلین تؤره‌تی‌لریندن ساییلماق‌دادیر. سون بیر ایکی یازی‌مدا، دانیشیر(danışır)ی یئنی فارسجاداکی گویشور و تورکیه تورکجه‌سینده‌کی قونوشور(konuşur) قارشیلیغی اولاراق ایشلتدیم.
5. قونشماق(konuşmak): تورکیه تورکجه‌سینه مخصوص کیمی گؤرونور. آنلاشیلان قونماق فعلی‌نین ایشدش‌لیک(مفاعله) اکی آلمیش بیچیمی‌دیر. یعنی اصلینده «بیرلیکده بیر یئره قونماق، بیر یئرده ساکن اولماق» معناسی داشیرمیش؛ آنجاق گئچن بیر نئچه یوزایل ایچینده، عثمانلی ساحه‌سینده، «دانیشماق، صؤحبت ائتمک» معناسی‌نی دا قازانمیشدیر. فعلین اسکی معناسیندان آناجاق و یادگار اولان «قونشو» (تورکیه تورکجه‌سینده قوْمشو) و قوناق سؤزجوک‌لرینی ‌ده سایابیلیریک. قونوشماق آذربایجان تورکجه‌سینده «پیچیلداشماق، گیزلیجه دانیشماق و ال-بیر اولماق» معنالاریندا واردیر و اسکی معناسیندان چوخدا اوزاق‌لاشمامیش‌دیر دییه‎بیلیریک.
دانیشماق و قونوشماق فعل‌لری، عربجه تکلَّم/یتکلّم(>متکلّم)، اینگیلیسجه‌ده‌کی to talk و to speak فعل‌لریله قیاس ائدیله‌بیلیر. بو فعل‌لرده ایکی طرفلی و قارشیلیق‌لی «سؤز آلیش-وئریشی، فیکیر پایلاشیمی» واردیر.

@qopuntular

جناب
@Optical_physics
دانیشماق فعلینه گؤره آچیقلاما ایسته‌میشدیلر.
بوردا اوستاد اردم‌ین جاوابین اوخویابیلرسیز.
👇👇👇

دئمک، سؤیله‌مک، آییتماق، دانیشماق


تورکجه‌میزده، «بیر سؤزو دیله گتیرمک» معناسیندا «دئمک» و «سؤیله‌مک» یانیندا، «دانیشماق» دا ایشله‌نیر. شفاف و دورو دوشونمه‌میز اوچون سؤزجوک‌لرین آنلام فرق‌لرینی دوزگون آییرد ائتمه‌میز اؤنملی‌دیر. طبیعی کی دانیشیق دیلینده فعل‌لرین و یا آدلارین بیربیرلرینه یاخین معنادا ایشلنمه‌سی چوخ گؤرولور. آنجاق دوشونجه و فلسفه عالمی‌نده، مومکون اولدوقجا آیدین و مبهم‌لیکدن اوزاق اولونمالی. بو قیسا یازی‌نی بیر آرخاداشین سوالی اوزرینه یازدیم و بیر نئچه فعلی آییرد ائتمه‌یه چالیشدیم. بو فعل‌لرین بوتون تؤره‌تی‌لرین(=مشتقات) سایماق ایسته‌مه‌دیم.
1. دئمک: اسکی تورکجه‌دکی تئمک‌دن گلرَک، آشاغی-یوخاری بوتون تورک دیل‌لرینده عمومی آنلام‌دا «دیله گتیرمک» معناسینی داشیماق‌دادیر. بو فعل‌دن، دیلیمیزده، دئییش (=شعر، جومله)، دئییم (اصطلاح، تعبیر) کیمی آدلار یانیندا، دئنمک(=دئییلمک)، دئدیرتمک (=دئمه‌یه مجبور ائتمک، بیری‌نین دئمه‌سینه سبب اولماق)، دییه (جومله‌لرده فعلین سببی‌نی بیلدیرن ادات: یولداشیمیز سئوینسین دییه، اونا بیر کتاب هدیه ائتدیم، کیمی)، دئیینمک(>دئییندیرمک)، دئییشمه کیمی توره‎‌تی‌لر ده واردیر.
2. سؤیله‌مک: فعل بو شکلی ایله اوغوز تورکجه‌لرینده واردیر. باشقا تورک دیللرینده، آز فرقله اسکی تورکجه‌‌ده‌کی شکلی یعنی «سؤزله‌مک» وار. سؤزله‌مک فعلی، اسکی تورکجه‌ده سون درجه یایقین‌ و سؤز کلمه‌سیندن گلدییی آچیق‌دیر. «سؤز»، باشقا بیر یئرده تحلیلینی گتیردیییم کیمی، سایماجا/فرضی بیر فعل اولان *سؤمک‌دن گلیر. سؤگمک(>سؤیمک/سؤیمک)، «یامان دئمک، یامان یوْووز سؤیله‌مک» فعلی ‌ده بو فعل‌دن گلیشمیش اولاجاقدیر. آیریجا بلکه او *سؤمک فعلین‌دن گلیشن، بیر *سؤرمک فعلی ‌ده واریمیش. چونکو تورکجه‌ده‌کی سؤرچک(sörçek)، سؤلجک(sölcek) «افسانه، ناغیل» بورادان گلمیش اولاجاق‌دیر. آذربایجان تورکجه‌سینده بیر ‌ده سؤله‌مک(sölemek) فعلی واردیر و او دا «چوخ دانیشماق، یانشاماق» معناسیندا، بو فعلین قیسالمیش شکلی اولابیلر. دانیشیق دیلیمیزده بو دئییمی دفعه‌لرجه ائشیتمیشم: «قَجَله! خئیر سؤله!». قَجَله یعنی ساغساغان قوشونون مسافیر خبرچی‌سی اولدوغونا اینانیلیر و دام-دوواردا گؤرولونجه، اوندان خئیر خبرلر گتیرمه‌سی ایسته‌نیر بو خطاب‌ایله.
3. آییتماق و کؤکدش‌لری بوگون اوغوز تورکجه‌لرینده گؤرونمز و یا آزاراق گؤرونور. آنجاق قیبچاق تورکجه‌لرینده (قازاقجا، قیرقیزجا، تاتارجا) یایقین‌دیر و تورکمنجه، اویغورجا و اؤزبکجه‌ده ‌ده واردیر. آنجاق اسکی و اورتا تورکجه‌ده، سون درجه ایشلک بیر فعل‌دیر. فعلین اساس بیچیمی «آیماق»دیر؛ دئمک معناسیندا. بورادان تؤره‌دیلن آییغلی(ayıġlı) «سؤیله‌ییجی، متکلّم»، آیغوچی(ayġuçı) «دئییجی، گوینده»، آییغ/آییق «سؤز، وعده، قول»، آیغاق(ayġaq) «تؤهمت، افتراء» (بو گونکو اؤزبکجه‌ده: جاسوس، خبرچین) آدلار یانیندا، آییلماق(ayılmaq) «دئییلمک، دئنیلمک، سؤیله‌نمک» و آیینماق «آییلماق کیمی و او آنلام‌لاردا»، آییتماق(ayıtmaq) «1. سوال ائتمک، سوروشماق، 2. دئمک، سؤیله‌مک» (>آیتغو(aytġu) «سورغو، سوال»)، آییتیشماق(ayıtışmaq) «مخاطبه، سؤیله‌شمک» کیمی فعل‌لر‌ ده بو کؤکدن تؤره‌دیلمیشدیر تورک دیل‌لرینده.
اوستده‌کی فعل‌لر، بیر زادین تک طرفلی اولاراق دیله گتیریلمه‌سینی بیان ائدیرلر و بو باخیمدان فارسجا «گفتن»، عربجه «قال/یقول» و «حدَّث/یحدِّث» و اینگیلیسجه‌ده‌کی to say و to tell فعل‌لریله قیاس ائدیله‌بیلیرلر. بیلیندییی کیم اینگیلیسجه to say مخاطب‌سیز اولابیلر و مخاطبی اولونجا to say to someone شکلی‌نده اولور. آما to tell فعلی مخاطب‌سیز اولابیلمز. بلکه عربجه‌ده‌کی حدَّث/یحدِّث فعلی‌ ده بئله‌دیر. تورکجه‌میزده بو ایکیسی آچیقجا آییرد ائدیلمه‌سه‌ده، سانیرام سؤیله‌مک‌ده مخاطبین اولماسی داها گوجلو احتمال‌دیر؛ مثلاً انسان اؤز-اؤزونه دوشونورکن «دئدیم اوّل چؤرک آلیم، سونرا ائوه گئدیم» دییه‌بیلیر. آما بورادا سؤیله‌دیم فعلی دوغرو و یئرینده اولماز.


@qopuntular
👇👇👇

🍎🏃📚✏️

🚜دونیادا ان‌ چوخ تورک طرفداری اولان تیم نه بشیکتاش، نه گالاتاسارای نه فنرباغچه دیر؛ «تراختور» دور
✍️تورکیه‌لی بلاگر اسرا آی‌دوغدو.
🚜
آهنگ میکس: من اونا عاشیقم
🔥🚜🏃🚜
داغلار آی داغلار؛
خوراسان‌دان بیر سلام؛
آپار تبریزه داغلار
🚜🙏
داغلار آی یاغی داغلار
ائللر اوتراغی داغلار
سیزه خزان چوردور
بیزه ائل داغی داغلار
❤️🚜
*داغلارا داغلارا
دوشدوم اوزاق یوللارا
داغلارا داغلارا
دردیمه یوخدور چارا
داغلارا داغلارا
💚🚜
دایان باخ دیزه داغلار
دایاق اول بیزه داغلار
خوراسان دان بیر سلام
اپار تبریزه داغلار
��🏃
@xorasanturk
🚜🚜🙏


╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

👈 نهج البلاغه ده ۱۴ یول آذربایجان آدی گلیبدیر آما ایران آدی بوتونلوکده گلمه ییبدیر. پانفارس چئوریجیلر نهج البلاعه نین هاراسیندا اهل الفرس(اهل فارس) کلمه سین گؤروبدورلر ایران سؤزونه چئوریبدیلر. آنجاق نهج البلاغه ده اهل الفرس(اهل فارس) دان منظور شیراز ایله تیسفون دیر. ایندیکی ایرانین بوتونو یوخ.


╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️
نئچه موددت بوندان قاباق انجمن خوشنویسان ایران اؤز سیناق دؤوره سینه گؤره بیر سؤال طرح ائله دی، اورادا
بؤیوک سلجوق ایمپراتورونو وحشی تورکلر ، چؤلچو هابئله مدنیتسیز تانیتدیردی آنجاق تورکلرین یایقین تپکیسینه گؤره گئری دؤنه ره رک سیناغی پوزدو.
سورون بوردادیر سیز بیر کاسا بیر دوواردا یازی مثلا متمدن هخامنیشیانلاردان آذربایجاندا هابئله ایرانین ۲۶ اوستانیندا تاپا بیلمزسینیز. آما هر هانسی بیر جیغیر یولدا گؤزل، شاشیردیجی اثرلردن اویغارلی سلجوقلاردا تاپا بیلرسیز.
دوغوشدان نه جور بو مایاسیز پانفارسیزمین جعلیات و خیالات سوْی اوستونلوک باغنازلیغی و سخیف ادبیاتی درس کیتابلارینا و بیلیم یوردچولارین آغیزلارینا و مدنیتبازلارا یول آچیبدیر؟
بونلارین گیزلین اینجه لیکلرینی بیلمک اوچون کلاب هاوس ا قولاق آسین.
رحیم آغ بایراق

@bilgamish_podcast

#سلجوقیان



╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️
عجب یالان😀

مختومقلی دؤولت بیلیم یوردو ۱۹۳۱ = ۱۳۰۹ یوخسا ۱۳۱۰ اولور

باکو دؤولت بیلیم یوردو ۱۹۱۹ = ۱۲۹۷ یوخسا ۱۲۹۸

کابل بیلیم یوردو ۱۳۱۱

پنجاب بیلیم یوردو ۱۸۸۲= ۱۲۶۰

استانبول دارالفنونو محمد فاتح چاغی ۱۴۵۳ بو بیلیم یورد آوروپانین ۱۰ اسکی بیلیم یوردلارینداندیر.
استانبول بیلیم یوردو ۱۹۳۳ = ۱۳۱۱ استانبول دارالفنونون ادامه سیدیر.

╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️
#آذرین_بیر_باشقا_ماهنیسی
------
نه ظفر گونو، نه ده یئنیلگی گونو، آنالیز گونو اولماز.
. غالیب طرف ظفرین غرورونا اویوب، اؤزونو ازلدن ابده اوستون سایار. یئنیلمیش طرف حسرت چکه‌رک دردلرینی سیزلاییب آغلار.
بیزده ده بئله اولدو.

آذرین ایگیرمی‌بیرینده ال اله چالیب اوینایان خالق، ایگیرمی‌ایکیسینده وای‌وای دئییب آغلادی. کیمسه او آجی دهشتی آنالیز ائتمک هوسینده ده ییلدی. کیمی جانینی گؤتوروب تک باشینا دربنده قاچماق ایسته‌ییردی، کیمی او قورخونج هنگامه‌دن ایتمیش سئوگیلیسینی گؤتوروب قاچیرتماق دیله‌ییردی. بیرشاعیر تبریزین دولان‌با‌دولان کوچه‌لرینی دولانیب، یان‌یانا دوزولموش جنازه‌لره باخیب موحتشم دوننی خاطیرلایاراق ائل دردینی سیزلاییردی:

گلمیشم اوتاغینا اویادام سنی
قاراگیله اویادام سنی
نه گؤزل خلق ائیله‌میش یارادان سنی
قاراگیله یارادان سنی
گؤتوروب من قاچیریم آرادان سنی
قاراگیله آرادان سنی
یامان یئل اسدی، صبریمی کسدی،
قاراگیله آغلاما بسدی

تبریزین کوچه‌لری دولان‌با‌دولان
قاراگیله دولان‌با‌دولان
اگر منی سئومیرسن گئت آیری دولان
قاراگیله گئت آیری دولان
دربند آرالی، کؤنلوم یارالی، بیریار سئومیشم
قاراگیله تبریز مارالی

آرازین اوتایینا قاچانلار بو ماهنی‌نی دیلدن دیله سالدیلار. اونو اوخویان چوخ اولسادا، کیمسه اونو اردبیللی روبابه کیمی سیزلامادی.
بو ماهنی‌نی سئومه‌ین اولماز.
ابوالفضل ائلچی‌بین ان‌سئودیگی ماهنی ائله بویدو. اونون تاپشیریغی ایله دفین مراسیمینده تبریزین جنازه دولو کوچه‌لرینین خاطیره‌سینه بو ماهنی‌نی اوخویوب آغلادیلار.
-------

#ابراهیم_رشیدی_(ساوالان)

ادبیات ائوی: روبابه مرادووانین آتاسی، همن او وطن‌لریندن دیدرگین دوشن‌لردن بیری ایدی. 13 یاشیندا روبابه و باجیسی ماهرخ‌ون الیندن یاپیشیب اوتایا قاچیرلار. بیلدییینیز کیمی، ماهنی‌‌نین اصلی متنی «تبریزین کوچه‌لری»دیر، آنجاق روبابه، «شهرین کوچه‌لری» دئییر. ساوئت حاکمیتی بو مسئله‌یه واقف ایدی و تبریز کلمه‌سینه اذن وئرمه‌میشدی.

@adabiyatevi
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••

🍎🏃📚✏️

" ایران " و " آریانا "چه معنا و مفهوم دارد؟

ما در این جا صرف روی کلمات و ریشه آن از لحاظ زبان شناسی بحث می‌کنیم...

زمانی که یک واژه و یا یک مطلب را به بحث می‌گیریم ابتدا باید ریشه و ماهیت واژه را بشناسیم و ریشه یابی نمایم که اصل واژه چیست وبه کدام زبان تعلق می‌گیرد بعداً آنرا خدمت خوانندگان پیشکش نمایم تا از لحاظ فکری و منطقی قناعت شان فراهم گردد و جای سوال در ذهن شان باقی نماند.
ما امروز به واژه های ایران و ایرانویچ بر می‌خوریم که گویا به تعبیر عده‌یی؛ ریشه این دو کلمه را به زبان های فارسی ، فارسی قدیم، اوستا، سانسکریت و پهلوی ربط داده تلاش دارند این کلمات را فارسی و یا هم به اصطلاح خود شان ( آریایی ) جلوه‌ بدهند. در حالیکه بدون اینکه به معنای ریشوی آن بپرداند ادعای ناحق می‌کنند و ثابت کرده نمی ‌توانند که ریشه فارسی دارد.
واژه ایران بسیار کهن و قبل از آمدن به اصطلاح ( آریایی ها ) به سر زمین کنونی ایران اطلاق می‌شد و نام تازه نیست.
پروفسور " آرتور اپهام پوپ" ایران شناس مشهور آمریکایی در کتاب " شاهکار های هنری ایران " که توسط داکتر پرویز خانلری به زبان فارسی ترجمه شده است می‌نویسد : کلمه ایران به فلات و توابع جغرافیای آن حتی در هزاره پیش آریاییان ( آریایی ها ) نیز اطلاق می‌شود.
پس از این جاست که به واقعیت مسله می ‌رسیم نظر به شواهد تاریخی قبل آمدن به اصطلاح آریایی ها در سر زمین کنونی ایران و همجوار آن ایلامی های تورک، کاسیان تورک، ماد های تورک و اشکانیان تورک و... زندگی می‌کردند از خود دولت ها و امپراتوری ها بر قرار کرده صاحب تمدن های ارزشمندی بودند، دیده می‌شود که ایران و همجوار آن به سرزمین تورکان معروف تاریخ بوده است و جغرافیای ایران را هم بنام خود شان ( تورکی ) گذاشته باشند.
می‌پردازیم به ریشه شناسی کلمه:
"ایران" در اصل یک کلمه تورکی اوزبیکی است، مرکب از ( ایر + ان یا اینک ) می‌باشد
ایر = به معنی مرد، نامدار، جسور، شجاع، دلیر. و ان/ اینک پسوند تاکید بر صفت اسم و شی است.
ایران / کشور ایران یا ایران اولکه‌سی = به معنی سر زمین تورکان، کشورمردان، کشور جسوران، کشور دلیران و کشور مردان و مرد خیز می‌باشد.
ایرانویچ = واژه تورکی اوزبیکی ( ایران + ویچ یا اویچ در اصل اویش از مصدر اویشماق به معنی متحدشدن، باهم هماهنگ شدن است ) به معنی اتحادیه یا ائتلاف مردان یا مردان جسور و سلحشور می‌باشد.
آریانا هم واژه تورکی اوزبیکی است مرکب از (آری + انا یا آنا ) می‌باشد.
" آری " به معنی پاک، مقدس، پاکیزه، عاری از صفت های ناپسند می‌باشد.
انا، آنا یا آنه به معنی مادر.
آریانا = مادر پاک و مقدس و قابل پرستش می‌باشد.
جهت معلومات بیشتر مراجعه کنید به تاریخ مختصر تورکستان جنوبی.
آن عده کسانی این دو کلمه را به فارسی ربط می‌دهند ریشه کلمه را بشناسند بعد به صفحات مجازی بیایند و ادعا شان این دو واژه را فارسی می‌دانند به معنی این است که چکش را به آب می‌کوبند.

✍️ بهرالدین شارق از افغانستان

https://t.me/yurdumuz1


╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

🍎🏃📚✏️

گلمیشه م اوتاغینا اویادام سنی،
قارا گیله، اویادام سنی.

نه گؤزل خلق ائلیب یارا‌دان سنی،
قارا گیله، یارا‌دان سنی.

گؤتوروب من قاچیرام آرا‌دان سنی،
قارا گیله، آرا‌دان سنی.

قیزیل گول اسدی، صبریمی کسدی،
سیل گؤزون یاشین، قارا گیله،

آغلاما بس دی.

تبریز ین کوچه‌لری دولان با دولان،
قارا گیله دولان با دولان.

اگر منی سئومیرسن،
گئت آیری دولان.

نه سنه قیز قحط دیر،
نه منه اوغلان،

قارا گیله، نه سنه اوغلان.

آغاج اولایدیم، یولدا دورایدیم،
سن گلن یئره قارا گیله،کؤلگه سالایدیم.



╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn

***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╯••••••••••••••••••••••••••••••••╯

🍎🏃📚✏️

تحلیل اتیمولوژیک نوغادی
به نظر می رسد مناسب ترین تحلیل از این اسم، تجزیۀ آن به دو مورفم مغولی nuġa/nuqa و –dei/-dai باشد. نوغا/نوقا و شکل palatalized آن نوگه معنای روشنی در مغولی دارد: چمن و
سبزه زار. [2] پسوند –dei/-dai که شکل دیگری از - –tai/-tei است، معنای مالکیت و داشتن را القا میکند و
از رایج ترین پسوندهای مغولی است. برای نمونه: moritai )به معنای صاحب اسب و سوارکار( از morin به
معنای اسب، çasutai به معنای پوشیده از برف، از çasu به معنای برف، udumtai به معنای دارای سنّت،
از لفظ udum به معنای سنّت، arbatai به معنای ده ساله، از کلمۀ arban به معنای دَه مشتق شده است.
بنابراین نوغادای معنای واضحی خواهد داشت: مرغزار و چمنزار [3] یعنی مکانهایی که برای عشایر و صاحبان
احشام مهم اند.
حضور طولانی مدت ایلات و طوایف مغول در آذربایجان و مناطقی که امروزه کردستان محسوب می شود )نکته یی
که در مقالۀ قافلانتی بدان مختصرا اشاره شد( به خوبی توجیه کنندۀ وجود و وفور اسامی مغولی در نقاط و نواحی
3
مزبور است. همان طور که قبلاً هم اشاره شد احتمالاً برخی اسامی مختوم به دِه در آذربایجان ممکن است –
منشاء مغولی داشته و تحریفی از پسوند –dai باشند. اگر روزی اطلس و کاتالوگ تفصیلی اسامی جغرافیایی و
توپونیمیک در ایران تهیه شود، سکونتگاه ها و محل های حضور اقوام مغول در این نواحی مشخص خواهد شد.
تبدیل نوغادی به نوجه ده
به احتمال زیاد، تحریف و تصحیف )و شاید هم با قصد تصحیح( اسم نوغادی از فرم نوگه دی ناشی شده است.
ظاهراً چنین تصور شده که نوگه ) nügä ( مرکب از نو)=تازۀ فارسی( و گه است و گه هم تحریف عامیانۀ چه/- -
جه محسوب شده است. رسیدن از –dey به دِه فارسی، در زمانی که دیگر اهل علم و عامۀ مردم لفظ و پسوند
مغولی را در نمی یافتند، کار دشواری نخواهد بود. از آنجا که در قرن هفتم و اواسط قرن هشتم هجری هنوز
ایلات مغول را به صورت مستقل در عرصۀ سیاسی و مناطق مسکونی و ییلاق و قشلاقشان می بینیم، تحول
فوق الذکر باید از قرن نهم و دهم به بعد اتفاق افتاده باشد.
[1] مسجد صفوی خسروشهر )خسروشاه(،تبریز: انتشارات مهد آزادی، 1382 .
[2] . چندین لغتنامۀ مغولی، از جمله فرهنگ مفصل لسینگ)( را زیر دست دارم، اما سایت اتیمولوژی مغولی،
عمدۀ منابع لغوی مغولی را به همراه تحلیلهای اتیمولوژیک محققین شاخص زبانها و فیلولوژی آلتاییک را به
صورت آنلاین عرضه می کند و بسیار مفید است:
Mongolian etymology:
http://starling.rinet.ru/cgi-bin/query.cgi?basename=\data\alt\monget&root=config&morpho=0
[3] . البته احتمال دیگری هم وجود دارد که نمی توان رد کرد اما چندان قوی هم به نظر نمی رسد؛ و آن اینکه
جزء اول کلمه را از نوقای به معنای سگ بگیریم و *نوقاتای/نوقادای را اسم قبیله یا طایفه یی محسوب کنیم.
چنین تحلیلی احتیاج به شواهد و قراین تاریخی دالّ بر وجود و حضور چنین قبیله یی خواهد داشت

@chgrmn