AK
TAQRIZLAR
https://t.me/akadem_taqriz
Channel age
Created
Language
Uzbek
-
ER (week)
-
ERR (week)
Asosiy kanal: @akademnashr Iqtiboslar: @akadem_iqtibos Mundarija va fragmentlar: @akademkitoblar Onlayn xarid: @akademsavdo Guruh: @akademnashr_uz
Found
31
results
#Mutolaa
Taniqli turk hajv yozuvchisi, dramaturg Aziz Nesin qalamiga mansub "Tayoq yemasdan turolmayman" hikoyalar to'plamini yakunladim. 9ta hikoyani o'zida jamlagan ushbu kitobchani ko'rgandagi ilk xulosa - yosh bolalar uchun mo'ljallangan degan tasavvur keladi xayolga. Muqova ustidagi muqova va kitob nomi shunga ishora qilganday go'yo. Aslida esa yosh bolalar uchun emas balki, kattalar uchun yozilgan. Ushbu satirik hikoyalarni o'qishni tavsiya qilaman. Ishoning bitta o'tirishda o'qib qo'yasiz bu 71 sahifali kitobchani. Bilishimcha, bu kitob Namangandagi kitob do'konlarida yo'q. Akademnashr nomli nashriyotga tegishli ushbu kitobni ular orqali topish mumkin. Yoqimli mutolaa))
Telegram | Instagram
Taniqli turk hajv yozuvchisi, dramaturg Aziz Nesin qalamiga mansub "Tayoq yemasdan turolmayman" hikoyalar to'plamini yakunladim. 9ta hikoyani o'zida jamlagan ushbu kitobchani ko'rgandagi ilk xulosa - yosh bolalar uchun mo'ljallangan degan tasavvur keladi xayolga. Muqova ustidagi muqova va kitob nomi shunga ishora qilganday go'yo. Aslida esa yosh bolalar uchun emas balki, kattalar uchun yozilgan. Ushbu satirik hikoyalarni o'qishni tavsiya qilaman. Ishoning bitta o'tirishda o'qib qo'yasiz bu 71 sahifali kitobchani. Bilishimcha, bu kitob Namangandagi kitob do'konlarida yo'q. Akademnashr nomli nashriyotga tegishli ushbu kitobni ular orqali topish mumkin. Yoqimli mutolaa))
Telegram | Instagram
04/17/2025, 14:36
t.me/akadem_taqriz/179
#taqriz
Murod Chavush - Hech
Mening ichimni boʻm-boʻshlik qoplab olgan, puch yongʻoqqa oʻxshaydi. Uni nima bilan toʻldirishni bilmayman. Menda qaror yoʻq. Fikr muqim turmaydi. Hayot menda vazifasini bajarib boʻlganday. U ichimda eskirib qolganday. Har kuni bir kun takrorlanadi. Vaqt oʻtadi. Nimanidir yoʻqotayotganday boʻlaveraman. Yoʻqotayotgan narsam umrim emas, vaqt ham emas. Nima unda? Ishga boraman-uyga qaytaman. Buning ichida hayot yashaydi. Men gʻoyaning isboti uchun yashayotgandayman. Borliqning borligini isbotlash uchun yashashga mahkumdaymiz. Shuni bilaman: mening hayotim zabt etilgan, uning har bir qarichini bugun egallab olgan. Yoʻqotayotgan narsamni bilgandirsiz, u erta, kundan-kun, yildan-yil oʻtgan sayin ertamni yoʻqotib boryapman.
Bu asarni dastlab oʻqiganimda kuchli maʼnoga ega asarligi sezgandim, ammo uni anglashga menga hali erta edi. Shuncha yildan soʼng uni qayta oʻqidim va yozuvchining falsafasini tushuna boshladim. Asar oʻzbekning "Begona"sidek gap. Hayot absurdlikdan iborat boʻlsa... qanday yashamoq kerak? Hayotning maʼnosi nima? Maʼno bormi oʻzi? Begonalik hissi... Maʼno topa olmaganingda yashash naqadar ogʻir. Goʻyo hayoting tuzoqday. Nega endi sen qandaydir qoliplarga boʻysunib yashashing kerak? Asar bizni hayotga boshqa nigoh bilan qarashga undaydi. Qiyin... Maqsadsiz, nega yashayotganligini, kim uchun yashayotganligini bilmay kun oʻtkazish oson emas. Tan oling har birimizda shunday davr boʻladi. Maʼnosizlik domiga tushib qolamiz. Hech nima qilgimiz kelmay qoladi. Meni oʻzimda ham baʼzida sodir boʻlib turadi. Bir xil hayot tarz, uy-ish. Kunda shu sugʻur kuni takrorlanadi. Kimdir yozib bergan ssenariy boʻyicha rolimizni bajarayotgandekmiz. Goʻyo labirintga tushib qolganmizu chiqish yoʻlini topa olmayotgandekmiz. Hammasiga qoʻl siltab tugata qolging keladi. Ogʻriqni his qilyapmizmi demak tirikmiz, mavjudmiz. Hech nimani his etmaslik yomon. Hissizlik, boʻshliq insonni ichidan yemiradi. Maʼnosizlik insonni oʻldiradi. Ham ruhan, ham jismonan. Maʼno topish uchun esa sevish kerak, nimanidir... kimnidir.
@rakhmonalievs_blog
Murod Chavush - Hech
Mening ichimni boʻm-boʻshlik qoplab olgan, puch yongʻoqqa oʻxshaydi. Uni nima bilan toʻldirishni bilmayman. Menda qaror yoʻq. Fikr muqim turmaydi. Hayot menda vazifasini bajarib boʻlganday. U ichimda eskirib qolganday. Har kuni bir kun takrorlanadi. Vaqt oʻtadi. Nimanidir yoʻqotayotganday boʻlaveraman. Yoʻqotayotgan narsam umrim emas, vaqt ham emas. Nima unda? Ishga boraman-uyga qaytaman. Buning ichida hayot yashaydi. Men gʻoyaning isboti uchun yashayotgandayman. Borliqning borligini isbotlash uchun yashashga mahkumdaymiz. Shuni bilaman: mening hayotim zabt etilgan, uning har bir qarichini bugun egallab olgan. Yoʻqotayotgan narsamni bilgandirsiz, u erta, kundan-kun, yildan-yil oʻtgan sayin ertamni yoʻqotib boryapman.
Bu asarni dastlab oʻqiganimda kuchli maʼnoga ega asarligi sezgandim, ammo uni anglashga menga hali erta edi. Shuncha yildan soʼng uni qayta oʻqidim va yozuvchining falsafasini tushuna boshladim. Asar oʻzbekning "Begona"sidek gap. Hayot absurdlikdan iborat boʻlsa... qanday yashamoq kerak? Hayotning maʼnosi nima? Maʼno bormi oʻzi? Begonalik hissi... Maʼno topa olmaganingda yashash naqadar ogʻir. Goʻyo hayoting tuzoqday. Nega endi sen qandaydir qoliplarga boʻysunib yashashing kerak? Asar bizni hayotga boshqa nigoh bilan qarashga undaydi. Qiyin... Maqsadsiz, nega yashayotganligini, kim uchun yashayotganligini bilmay kun oʻtkazish oson emas. Tan oling har birimizda shunday davr boʻladi. Maʼnosizlik domiga tushib qolamiz. Hech nima qilgimiz kelmay qoladi. Meni oʻzimda ham baʼzida sodir boʻlib turadi. Bir xil hayot tarz, uy-ish. Kunda shu sugʻur kuni takrorlanadi. Kimdir yozib bergan ssenariy boʻyicha rolimizni bajarayotgandekmiz. Goʻyo labirintga tushib qolganmizu chiqish yoʻlini topa olmayotgandekmiz. Hammasiga qoʻl siltab tugata qolging keladi. Ogʻriqni his qilyapmizmi demak tirikmiz, mavjudmiz. Hech nimani his etmaslik yomon. Hissizlik, boʻshliq insonni ichidan yemiradi. Maʼnosizlik insonni oʻldiradi. Ham ruhan, ham jismonan. Maʼno topish uchun esa sevish kerak, nimanidir... kimnidir.
@rakhmonalievs_blog
04/17/2025, 08:43
t.me/akadem_taqriz/178
“Hech” vaqtni, yo‘qlikni, bo‘shliqni nimadir bilan to‘ldirishni istayotgan ruhan qari va miyang‘i musavvirning tush va o‘ng orasidagi alahlashi...
📖 Batafsil o‘qish
📖 Batafsil o‘qish
04/14/2025, 18:25
t.me/akadem_taqriz/177
04/08/2025, 13:33
t.me/akadem_taqriz/176
Murod aka “Hech” asarini mastlikda yozganga o‘xshaydi, o‘sha mastlikni menga ham yuqtirdi. Xiyobonga kirishdan oldin mast bo‘lganmi, yoki keyin? Har qalay xiyobonga kirishga beixtiyor jurat topgan, va bu hammaga ham nasib qilmaydi.
Sutdan qaymoqni ajratib olish uchun qayta qayta o‘qiyapman. Birinchi o‘qiganimda fikrlar aralash kelgandek tuyildi, keyingi o‘qish davomida bildimki, fikriy oqim ketma ketligi qonuniyatiga yetib oldim. Endi esa asar tugashini xohlamay o‘qiyapman, agar tugasa ham davomini o‘zim yozishga tayyor holda o‘qiyapman.
Mirodil Joʻrayev
https://t.me/Akademnashr/3270
Sutdan qaymoqni ajratib olish uchun qayta qayta o‘qiyapman. Birinchi o‘qiganimda fikrlar aralash kelgandek tuyildi, keyingi o‘qish davomida bildimki, fikriy oqim ketma ketligi qonuniyatiga yetib oldim. Endi esa asar tugashini xohlamay o‘qiyapman, agar tugasa ham davomini o‘zim yozishga tayyor holda o‘qiyapman.
Mirodil Joʻrayev
https://t.me/Akademnashr/3270
04/05/2025, 20:34
t.me/akadem_taqriz/175
Muhammadxon Yusupov “Ilk”
Muhammadxon Yusupovning “Ilk” nomliqissasi ham Munavvar qori Abdurashidxonovning hayoti va faoliyati tasviriga bag‘ishlangan. Qissaning o‘ziga xos jihati shundaki, bosh obraz, ya’ni Munavvar qorining xarakteridagi nozik tomonlar, xususan, jur’atsizlik, qo‘rquv kabi xususiyatlarning uning ruhiyatidagi sakinatning barqarorligida va oldiga qo‘ygan maqsadlarining amalga oshishida ulkan to‘siq bo‘lib turganligi mahorat bilan tasvirlanadi. Bu qo‘rquvning asosini yozuvchi uning bolalik davridagi voqealarga bog‘laydi.
Olti yoshida to‘satdan yo‘lidan chiqib oppoq harbiy libos kiygan, otda darg‘azab holda kelib unga qattiq gapirgan rus zobiti oldidagi qo‘rquv uning yuragiga mustahkam o‘rnashib, ham otlarga, ham sobiq sho‘ro hukumatiga nisbatan tahlika solib qo‘yadi. Hatto otasi bilan bo‘lgan so‘nggi sayrda ham: “Munavvar egarni mahkam tutib olib, ko‘zlarini ham hadeganda ochavermagan, axiyri Abdurashidxon uni yana yerga tushirganida, ko‘zlarini ochib, yig‘lab yuborgan edi…” Adib qahramon psixologiyasini shu tarzda mahorat bilan tasvirlaydiki, kitobxon natijada uning qilayotgan xatolarini ham to‘g‘ri deb qabul qilishga “rozi” bo‘ladi. Uning maktab ochish jarayonidagi o‘quvchilarni yig‘ish voqeasi asardagi tugun sanaladi.
Do‘sti Abdusomiy maktabga birinchi navbatda faqir-u ehtiyojmand bolalarni jalb etishni xohlasa, undan farqli o‘laroq Munavvar qori o‘ziga to‘q, xalq orasida nufuzga ega bo‘lgan oilalarning farzandlarini yig‘ishga harakat qiladi. Buning asosiy sababi maktabning ochilish va keyingi faoliyatida ularning ota-onasidan ko‘mak ilinji edi. Shu sababdan yoniga kelgan oilasining yagona boquvchisi, biroq ilmga tashna“ilk” o‘quvchisining ismini ham bilishga qiziqmaydi.Bu holat esa Qur’oni Karimdagi “Abasa” surasida keltirilgan payg‘ambarimiz Muhammad s.a.v. holatlarini esga soladi. Ma’lumki, Kitobning faqat bir o‘rnidagina Alloh Taolo tomonidan payg‘ambarimizga bir qancha tanbeh beriladi va ularning kamchiligi ko‘rsatiladi. Ya’ni Rosululloh s.a.v. o‘z ta’limotini boy savdogarlar bilan muhokama qilayotgan vaqtlarida yonlariga kelib ularni qayta-qayta savolga tutgan ko‘zi ojiz hamda miskin kishiga qoshlarini chimirib, yuzlarini burishtiradilar.
Bundan Yaratganning qahri kelib, quyidagi sura nozil bo‘ladi. “Abasa” – arabchada “qoshini chimirmoq, yuzini burishtirmoq” ma’nolarini anglatadi. Munavvar qorining ham yuqoridagi tutumi natijani Xoliqdan emas, maxluqotdan kutishi, ilmni unga ehtiyoji bor odamga emas, aksincha ilm talabida bo‘lmagan insonlarga berishga urinishi ham Qur’on oyatlari bilan hamohang tarzda tasvirlanadi.
Babayeva Sevara Baxtiyor qizi
GulDU katta oʻqituvchisi, filologiya fanlari boʻyicha falsafa doktori (PhD)
Nasr kengashining 2024-yil faoliyati yakunlariga bag‘ishlangan yillik hisobot yig‘ilishidagi ma’ruzasidan
https://t.me/Akademnashr/4024
Muhammadxon Yusupovning “Ilk” nomliqissasi ham Munavvar qori Abdurashidxonovning hayoti va faoliyati tasviriga bag‘ishlangan. Qissaning o‘ziga xos jihati shundaki, bosh obraz, ya’ni Munavvar qorining xarakteridagi nozik tomonlar, xususan, jur’atsizlik, qo‘rquv kabi xususiyatlarning uning ruhiyatidagi sakinatning barqarorligida va oldiga qo‘ygan maqsadlarining amalga oshishida ulkan to‘siq bo‘lib turganligi mahorat bilan tasvirlanadi. Bu qo‘rquvning asosini yozuvchi uning bolalik davridagi voqealarga bog‘laydi.
Olti yoshida to‘satdan yo‘lidan chiqib oppoq harbiy libos kiygan, otda darg‘azab holda kelib unga qattiq gapirgan rus zobiti oldidagi qo‘rquv uning yuragiga mustahkam o‘rnashib, ham otlarga, ham sobiq sho‘ro hukumatiga nisbatan tahlika solib qo‘yadi. Hatto otasi bilan bo‘lgan so‘nggi sayrda ham: “Munavvar egarni mahkam tutib olib, ko‘zlarini ham hadeganda ochavermagan, axiyri Abdurashidxon uni yana yerga tushirganida, ko‘zlarini ochib, yig‘lab yuborgan edi…” Adib qahramon psixologiyasini shu tarzda mahorat bilan tasvirlaydiki, kitobxon natijada uning qilayotgan xatolarini ham to‘g‘ri deb qabul qilishga “rozi” bo‘ladi. Uning maktab ochish jarayonidagi o‘quvchilarni yig‘ish voqeasi asardagi tugun sanaladi.
Do‘sti Abdusomiy maktabga birinchi navbatda faqir-u ehtiyojmand bolalarni jalb etishni xohlasa, undan farqli o‘laroq Munavvar qori o‘ziga to‘q, xalq orasida nufuzga ega bo‘lgan oilalarning farzandlarini yig‘ishga harakat qiladi. Buning asosiy sababi maktabning ochilish va keyingi faoliyatida ularning ota-onasidan ko‘mak ilinji edi. Shu sababdan yoniga kelgan oilasining yagona boquvchisi, biroq ilmga tashna“ilk” o‘quvchisining ismini ham bilishga qiziqmaydi.Bu holat esa Qur’oni Karimdagi “Abasa” surasida keltirilgan payg‘ambarimiz Muhammad s.a.v. holatlarini esga soladi. Ma’lumki, Kitobning faqat bir o‘rnidagina Alloh Taolo tomonidan payg‘ambarimizga bir qancha tanbeh beriladi va ularning kamchiligi ko‘rsatiladi. Ya’ni Rosululloh s.a.v. o‘z ta’limotini boy savdogarlar bilan muhokama qilayotgan vaqtlarida yonlariga kelib ularni qayta-qayta savolga tutgan ko‘zi ojiz hamda miskin kishiga qoshlarini chimirib, yuzlarini burishtiradilar.
Bundan Yaratganning qahri kelib, quyidagi sura nozil bo‘ladi. “Abasa” – arabchada “qoshini chimirmoq, yuzini burishtirmoq” ma’nolarini anglatadi. Munavvar qorining ham yuqoridagi tutumi natijani Xoliqdan emas, maxluqotdan kutishi, ilmni unga ehtiyoji bor odamga emas, aksincha ilm talabida bo‘lmagan insonlarga berishga urinishi ham Qur’on oyatlari bilan hamohang tarzda tasvirlanadi.
Babayeva Sevara Baxtiyor qizi
GulDU katta oʻqituvchisi, filologiya fanlari boʻyicha falsafa doktori (PhD)
Nasr kengashining 2024-yil faoliyati yakunlariga bag‘ishlangan yillik hisobot yig‘ilishidagi ma’ruzasidan
https://t.me/Akademnashr/4024
04/05/2025, 19:55
t.me/akadem_taqriz/174
Furqat Alimardon “Qorakuya”
Furqat Alimardonning “Qorakuya” qissasida muallif bugungi jamiyatdagi ba’zi bir illatlarni tanqidiy nigoh bilan badiiy aks ettirishga urinadi. Nafs, xiyonat, manfaatparastlik, laganbardorlik, johillik kabi insoniyatni ma’naviy botqoqqa botiruvchi xususiyatlar asar qahramonlar xarakterida jonli tarzda ochib berilgan.
Asarning bosh qahramoni sifatida tasvirlangan Shavqiddin Amirovich esa murakkab xarakterli shaxs bo‘lib, qissa davomida uning turli hislatlarini kashf etish mumkin. Ijodkorlik, kitobxonlik, notiqlik, kirishuvchanlik uning xarakteridagi ijobiy belgilarni ifodalasa, manfaatparastlik, xoinlik kabilar esa uning bilim va tajribalarini tuban maqsadlarga yo‘naltirgan shaxs sifatida ko‘rsatadi.
Qissaning ekspozitsiya qismida maktab tadbiri tasviri keltirilgan bo‘lib, erta bahorning sovuq kunlarida “katta” amaldorlarning tashrifi kutilayotganligi anglashiladi: “Bir tomonda osh damlanyapti, bir tomonda sumalak qaynayapti. Binoga kirish eshigi yonida olti-yetti nafar o‘quvchi qiz turibdi. Havoning sovuqligiga qaramay atlas ko‘ylak kiyib olgan qizlar dir-dir titrashadi. Atrofdagilar esa o‘qituvchilar, mahalla faollari – kurtka-yu paltolarining tugmalarini oxirigacha qadab olib, nimalarnidir muhokama qilishyapti” Buning natijasida esa amaldorlar so‘zga chiqqan vaqtda qizlarning ketma-ket yo‘tal ovozlaridan notiqlarning nutqlari davradagilarga eshitilmaydi.
Bundan tashqari, tadbirda ishtirok etayotgan obrazlar ismi bilan emas, balki “direktor”, “paltoli”, “kurtkali”, “shoir” kabi nomlar bilan keltiriladiki, go‘yoki ularga ism qo‘yish ham hayf. Ulardagi tilyog‘lamalik, ikkiyuzlamachilik xususiyatlari portret va dialoglar orqali yuzaga chiqadi. Ularning orasida Shavqiddin Amirovichning haydovchisi Mavlonboy obrazigina ajralib turadi va uning fikricha, “kattakon”larga yoqishga harakat qilganlar podshohlarga yoqish uchun jonini beradigan haramdagi kanizaklarga o‘xshaydi. Albatta, bugungi kunda tez-tez uchrab turadigan ushbu holatlarning badiiy asarda keltirilishi yozuvchining sinchi ekanligini anglatadi.
Yana bir dialogda ham muallif kinoya usulidan foydalanadi. Yoniga arz bilan kelgan insonga bu ishga mas’ul emasligini aytgan Shavqiddin Amirovichga:
“ – O‘zi siz nimalarga mas’ulsiz, inim? – qiziqsinib so‘radi u.
– Menmi, men adabiyotga, ta’limga, ma’naviyatga, madaniyatga mas’ullardanman, aka…
– Haa, bizga keraksiz nasalarga mas’ul ekansiz-da unda inim, – xulosa yasadi mehmon.
– To‘g‘ri, o‘zi ko‘pchilikka keraksiz bo‘lib qoldi bular…”
Ushbu dialog orqali bugungi ko‘plab insonlarning ma’naviy qiyofasi achinarli tarzda fosh etiladi. Asar sarlavhasi ham shu yo‘sinda qo‘yilganki, majoziylik kasb etadi. Muallif unga personaj tilidan shunday ta’rif beradi: “Bu siyosat deganlari xuddi qorakuyaga o‘xshaydi. Yaqinlashdingmi, albatta, qorasi yuqmay qo‘ymaydi. Qanchalik ezgu niyat bilan kirgan bo‘lsang ham foydasiz, ado qiladi, ado…”
Babayeva Sevara Baxtiyor qizi
GulDU katta oʻqituvchisi, filologiya fanlari boʻyicha falsafa doktori (PhD)
Nasr kengashining 2024-yil faoliyati yakunlariga bag‘ishlangan yillik hisobot yig‘ilishidagi ma’ruzasidan
https://t.me/Akademnashr/4018
Furqat Alimardonning “Qorakuya” qissasida muallif bugungi jamiyatdagi ba’zi bir illatlarni tanqidiy nigoh bilan badiiy aks ettirishga urinadi. Nafs, xiyonat, manfaatparastlik, laganbardorlik, johillik kabi insoniyatni ma’naviy botqoqqa botiruvchi xususiyatlar asar qahramonlar xarakterida jonli tarzda ochib berilgan.
Asarning bosh qahramoni sifatida tasvirlangan Shavqiddin Amirovich esa murakkab xarakterli shaxs bo‘lib, qissa davomida uning turli hislatlarini kashf etish mumkin. Ijodkorlik, kitobxonlik, notiqlik, kirishuvchanlik uning xarakteridagi ijobiy belgilarni ifodalasa, manfaatparastlik, xoinlik kabilar esa uning bilim va tajribalarini tuban maqsadlarga yo‘naltirgan shaxs sifatida ko‘rsatadi.
Qissaning ekspozitsiya qismida maktab tadbiri tasviri keltirilgan bo‘lib, erta bahorning sovuq kunlarida “katta” amaldorlarning tashrifi kutilayotganligi anglashiladi: “Bir tomonda osh damlanyapti, bir tomonda sumalak qaynayapti. Binoga kirish eshigi yonida olti-yetti nafar o‘quvchi qiz turibdi. Havoning sovuqligiga qaramay atlas ko‘ylak kiyib olgan qizlar dir-dir titrashadi. Atrofdagilar esa o‘qituvchilar, mahalla faollari – kurtka-yu paltolarining tugmalarini oxirigacha qadab olib, nimalarnidir muhokama qilishyapti” Buning natijasida esa amaldorlar so‘zga chiqqan vaqtda qizlarning ketma-ket yo‘tal ovozlaridan notiqlarning nutqlari davradagilarga eshitilmaydi.
Bundan tashqari, tadbirda ishtirok etayotgan obrazlar ismi bilan emas, balki “direktor”, “paltoli”, “kurtkali”, “shoir” kabi nomlar bilan keltiriladiki, go‘yoki ularga ism qo‘yish ham hayf. Ulardagi tilyog‘lamalik, ikkiyuzlamachilik xususiyatlari portret va dialoglar orqali yuzaga chiqadi. Ularning orasida Shavqiddin Amirovichning haydovchisi Mavlonboy obrazigina ajralib turadi va uning fikricha, “kattakon”larga yoqishga harakat qilganlar podshohlarga yoqish uchun jonini beradigan haramdagi kanizaklarga o‘xshaydi. Albatta, bugungi kunda tez-tez uchrab turadigan ushbu holatlarning badiiy asarda keltirilishi yozuvchining sinchi ekanligini anglatadi.
Yana bir dialogda ham muallif kinoya usulidan foydalanadi. Yoniga arz bilan kelgan insonga bu ishga mas’ul emasligini aytgan Shavqiddin Amirovichga:
“ – O‘zi siz nimalarga mas’ulsiz, inim? – qiziqsinib so‘radi u.
– Menmi, men adabiyotga, ta’limga, ma’naviyatga, madaniyatga mas’ullardanman, aka…
– Haa, bizga keraksiz nasalarga mas’ul ekansiz-da unda inim, – xulosa yasadi mehmon.
– To‘g‘ri, o‘zi ko‘pchilikka keraksiz bo‘lib qoldi bular…”
Ushbu dialog orqali bugungi ko‘plab insonlarning ma’naviy qiyofasi achinarli tarzda fosh etiladi. Asar sarlavhasi ham shu yo‘sinda qo‘yilganki, majoziylik kasb etadi. Muallif unga personaj tilidan shunday ta’rif beradi: “Bu siyosat deganlari xuddi qorakuyaga o‘xshaydi. Yaqinlashdingmi, albatta, qorasi yuqmay qo‘ymaydi. Qanchalik ezgu niyat bilan kirgan bo‘lsang ham foydasiz, ado qiladi, ado…”
Babayeva Sevara Baxtiyor qizi
GulDU katta oʻqituvchisi, filologiya fanlari boʻyicha falsafa doktori (PhD)
Nasr kengashining 2024-yil faoliyati yakunlariga bag‘ishlangan yillik hisobot yig‘ilishidagi ma’ruzasidan
https://t.me/Akademnashr/4018
04/05/2025, 19:54
t.me/akadem_taqriz/173
Bayram Ali “Tunkezar bolalar”
“Tunkezar bolalar” qissasi beg‘ubor bolalikdan yoshlik sari qadam qo‘yayotgan to‘rt yigitning oila, do‘stlik, sevgi, sadoqat borasidagi his-tuyg‘ulari, iztirob va hasratlari haqida hikoya qiladi. Qissada tasvirlangan har bir obraz o‘ziga xos xarakterga ega bo‘lib, ijodkor har ikkala qissada yaratgan qahramonlari ham kitobxon ko‘z o‘ngida yaqqol jonlanadi. Ularning ruhiyatini ochish maqsadida qo‘llanilgan psixopoetik matnlar asarning badiiy qiymatini yanada ortishiga xizmat qilgan.
Yozuvchi Luqmon Bo‘rixon ushbu qissa haqida quyidagi fikrlarni keltiradi: “Tunkezar bolalar” qissasi Bayram Ali ijodidagi katta bir o‘sishni belgilab turibdi, deb ayta olaman. Unda yosh adib o‘smirlar hayotidan hikoya qilarkan, yengil yumorga, istehzoga boy uslubni qo‘llaydi.Bugungi navqiron avlodning dunyoqarashini, intilishlarini, orzu-umidlarini har xil rakurslardan turib tasvirlaydi”.
Badiiy asar tili ravon va jozibador bo‘lib, asar davomida ko‘plab xalqona so‘zlarni uchratish mumkin. Shuningdek, o‘z o‘rnida original tarzda qo‘llanilgan metaforalar o‘quvchini ham, beixtiyor, o‘smirlikning samimiy olamiga olib kiradi.“Dalada esa erta bahorning yam-yashil o‘t-o‘lanlari shataloq otib qochgan shumtakalarday sochilib yotardi. Osmonda to‘p-to‘p bulutlar misoli piyoz polizidan quvilgan o‘yinqaroq bolalarday suzib yurar, quyoshning lohas qiluvchi nurlari ko‘zlarimizni qamashtirib, atay biz bilan o‘yin o‘ynamoqchi bo‘layotganga o‘xshab tuyilardi”.
Shuningdek, har ikkala qissani ham muallif kutilmagan nihoya bilan yakunlaydi. Syujetdagi tugunni shunday yechadiki, ijodkorning badiiy tafakkuri va ijodiy konsepsiyasini asarni tugatmasdaaan turib to‘liq anglab bo‘lmaydi. Bu jihat ham Bayram Ali uslubidagi yana bir o‘ziga xos xususiyat sanaladi.
Babayeva Sevara Baxtiyor qizi
GulDU katta oʻqituvchisi, filologiya fanlari boʻyicha falsafa doktori (PhD)
Nasr kengashining 2024-yil faoliyati yakunlariga bag‘ishlangan yillik hisobot yig‘ilishidagi ma’ruzasidan
https://t.me/Akademnashr/4031
“Tunkezar bolalar” qissasi beg‘ubor bolalikdan yoshlik sari qadam qo‘yayotgan to‘rt yigitning oila, do‘stlik, sevgi, sadoqat borasidagi his-tuyg‘ulari, iztirob va hasratlari haqida hikoya qiladi. Qissada tasvirlangan har bir obraz o‘ziga xos xarakterga ega bo‘lib, ijodkor har ikkala qissada yaratgan qahramonlari ham kitobxon ko‘z o‘ngida yaqqol jonlanadi. Ularning ruhiyatini ochish maqsadida qo‘llanilgan psixopoetik matnlar asarning badiiy qiymatini yanada ortishiga xizmat qilgan.
Yozuvchi Luqmon Bo‘rixon ushbu qissa haqida quyidagi fikrlarni keltiradi: “Tunkezar bolalar” qissasi Bayram Ali ijodidagi katta bir o‘sishni belgilab turibdi, deb ayta olaman. Unda yosh adib o‘smirlar hayotidan hikoya qilarkan, yengil yumorga, istehzoga boy uslubni qo‘llaydi.Bugungi navqiron avlodning dunyoqarashini, intilishlarini, orzu-umidlarini har xil rakurslardan turib tasvirlaydi”.
Badiiy asar tili ravon va jozibador bo‘lib, asar davomida ko‘plab xalqona so‘zlarni uchratish mumkin. Shuningdek, o‘z o‘rnida original tarzda qo‘llanilgan metaforalar o‘quvchini ham, beixtiyor, o‘smirlikning samimiy olamiga olib kiradi.“Dalada esa erta bahorning yam-yashil o‘t-o‘lanlari shataloq otib qochgan shumtakalarday sochilib yotardi. Osmonda to‘p-to‘p bulutlar misoli piyoz polizidan quvilgan o‘yinqaroq bolalarday suzib yurar, quyoshning lohas qiluvchi nurlari ko‘zlarimizni qamashtirib, atay biz bilan o‘yin o‘ynamoqchi bo‘layotganga o‘xshab tuyilardi”.
Shuningdek, har ikkala qissani ham muallif kutilmagan nihoya bilan yakunlaydi. Syujetdagi tugunni shunday yechadiki, ijodkorning badiiy tafakkuri va ijodiy konsepsiyasini asarni tugatmasdaaan turib to‘liq anglab bo‘lmaydi. Bu jihat ham Bayram Ali uslubidagi yana bir o‘ziga xos xususiyat sanaladi.
Babayeva Sevara Baxtiyor qizi
GulDU katta oʻqituvchisi, filologiya fanlari boʻyicha falsafa doktori (PhD)
Nasr kengashining 2024-yil faoliyati yakunlariga bag‘ishlangan yillik hisobot yig‘ilishidagi ma’ruzasidan
https://t.me/Akademnashr/4031
04/05/2025, 19:52
t.me/akadem_taqriz/172
Bayram Ali “Bosiriq”
Bayram Alining “Bosiriq” nomli qissasi bugungi ilm-fan va texnika kundan kunga rivojlanib borayotgan bir kunda insonning jamiyat orasidagi ruhiy yolg‘izligi, begonalik hissi va ushbu holatda real hayotdan ko‘ra ko‘proq xayoliy tasavvurlar orasida yashashni afzal bilishi haqida. Xo‘sh, nima uchun asar qahramonining “miyasi suyilib ketgan, xayollari parishon?”
Negaki, u atrofida ro‘y berayotgan hodisalardan, yonidagi insonlarning “aqlliliklar”idan shu darajada bezib ketganki, “olam ichra kichik bir olamchaga o‘xshaydigan yovvoyi qushlar galas”iga qo‘shilib, olislarga uchib ketgisi keladi. Unga nasihat qiluvchi “benomuslardan benomuslarcha qasd olgan” Oypar otin, uning gap sotishga o‘ch kotiblari Abdushukur mechkay, Avaz dovdir, Murodali qasamxo‘r, o‘zining naqadar bachkana ekanligini sezmaydigan Norboy rassom, qishloqda mashhurlikka erishgan Keldiyor kalta va uning o‘g‘li Asomjon, hattoki uning turmush o‘rtog‘i ham ushbu parishonlikning asl sababini tushunmaydilar.
Yozuvchi Temirpo‘lat Tillayev qissa haqida o‘zining “Talotum iztirobi yoxud jimlik ortidagi ovoz” nomli maqolasida quyidagi fikrlarni keltiradi: “Kitobdagi ikkala qissa va barcha hikoyalarda Bayramali o‘zining yorqin adabiy iste’dodini namoyon qilgan. Zotan, uning jumla qurishida baxshilarning bo‘zloviga monand sirli va sokin ajib ichki ohang mujassamki, bu mashqlarda o‘zlashtirilmaydigan, faqat ijodkorning savqi tabiiysida tug‘iladigan, demak yo qon xotirasi, yo ruh ilmiga oid noyob adabiy hodisa...” Demak, asar badiiyatining nechog‘lik yuksak bo‘lishi faqat mashq va izlanish bilangina emas, balki ijodkor botinidagi ilohiy mag‘izning qanchalar yetilganligi bilan ham o‘lchanadi. Zotan, ijod – ilohiy hodisa. Bayram Ali asarlarida ham ushbu jihat yaqqol ko‘zga tashlanadi.
Asar mohiyatini ochish maqsadida muallif qissani hikoyachi qahramon tilidan beradi va bu jihat ifodadagi erkinlik va ko‘lamdorlikni ta’minlaydi. Asar tilida juda ko‘plab o‘xshatishlarning noyob topilmalariga duch kelish mumkin. Jumladan, tuxum qo‘yishga shoshayotgan tovuqday, mezon tolalariday uzuq-yuluq o‘y-xayollar, yovvoyi ifodalar kamalagi, loyqa suvday oqib kelayotgan odamlar, chigirtka bosqiniday yog‘ilgan xatlar va h.k. Shuningdek, qissada bir nechta maromiga yetgan portret va peyzaj tasvirlarini ham uchratish mumkin.
Shu bilan bir qatorda qissa to‘g‘risida ayrim mulohazalar ham mavjud. Xususan, asar davomida ba’zi bir takrorlarning qo‘llanilishi nutqiy bo‘yoqdorlik emas, balki buning aksiga xizmat qilgan o‘rinlar ham mavjud. Ammo bu kabi kamchiliklar asar saviyasiga ta’sir o‘tkazmaydi.
Babayeva Sevara Baxtiyor qizi
GulDU katta oʻqituvchisi, filologiya fanlari boʻyicha falsafa doktori (PhD)
Nasr kengashining 2024-yil faoliyati yakunlariga bag‘ishlangan yillik hisobot yig‘ilishidagi ma’ruzasidan
https://t.me/Akademnashr/4031
Bayram Alining “Bosiriq” nomli qissasi bugungi ilm-fan va texnika kundan kunga rivojlanib borayotgan bir kunda insonning jamiyat orasidagi ruhiy yolg‘izligi, begonalik hissi va ushbu holatda real hayotdan ko‘ra ko‘proq xayoliy tasavvurlar orasida yashashni afzal bilishi haqida. Xo‘sh, nima uchun asar qahramonining “miyasi suyilib ketgan, xayollari parishon?”
Negaki, u atrofida ro‘y berayotgan hodisalardan, yonidagi insonlarning “aqlliliklar”idan shu darajada bezib ketganki, “olam ichra kichik bir olamchaga o‘xshaydigan yovvoyi qushlar galas”iga qo‘shilib, olislarga uchib ketgisi keladi. Unga nasihat qiluvchi “benomuslardan benomuslarcha qasd olgan” Oypar otin, uning gap sotishga o‘ch kotiblari Abdushukur mechkay, Avaz dovdir, Murodali qasamxo‘r, o‘zining naqadar bachkana ekanligini sezmaydigan Norboy rassom, qishloqda mashhurlikka erishgan Keldiyor kalta va uning o‘g‘li Asomjon, hattoki uning turmush o‘rtog‘i ham ushbu parishonlikning asl sababini tushunmaydilar.
Yozuvchi Temirpo‘lat Tillayev qissa haqida o‘zining “Talotum iztirobi yoxud jimlik ortidagi ovoz” nomli maqolasida quyidagi fikrlarni keltiradi: “Kitobdagi ikkala qissa va barcha hikoyalarda Bayramali o‘zining yorqin adabiy iste’dodini namoyon qilgan. Zotan, uning jumla qurishida baxshilarning bo‘zloviga monand sirli va sokin ajib ichki ohang mujassamki, bu mashqlarda o‘zlashtirilmaydigan, faqat ijodkorning savqi tabiiysida tug‘iladigan, demak yo qon xotirasi, yo ruh ilmiga oid noyob adabiy hodisa...” Demak, asar badiiyatining nechog‘lik yuksak bo‘lishi faqat mashq va izlanish bilangina emas, balki ijodkor botinidagi ilohiy mag‘izning qanchalar yetilganligi bilan ham o‘lchanadi. Zotan, ijod – ilohiy hodisa. Bayram Ali asarlarida ham ushbu jihat yaqqol ko‘zga tashlanadi.
Asar mohiyatini ochish maqsadida muallif qissani hikoyachi qahramon tilidan beradi va bu jihat ifodadagi erkinlik va ko‘lamdorlikni ta’minlaydi. Asar tilida juda ko‘plab o‘xshatishlarning noyob topilmalariga duch kelish mumkin. Jumladan, tuxum qo‘yishga shoshayotgan tovuqday, mezon tolalariday uzuq-yuluq o‘y-xayollar, yovvoyi ifodalar kamalagi, loyqa suvday oqib kelayotgan odamlar, chigirtka bosqiniday yog‘ilgan xatlar va h.k. Shuningdek, qissada bir nechta maromiga yetgan portret va peyzaj tasvirlarini ham uchratish mumkin.
Shu bilan bir qatorda qissa to‘g‘risida ayrim mulohazalar ham mavjud. Xususan, asar davomida ba’zi bir takrorlarning qo‘llanilishi nutqiy bo‘yoqdorlik emas, balki buning aksiga xizmat qilgan o‘rinlar ham mavjud. Ammo bu kabi kamchiliklar asar saviyasiga ta’sir o‘tkazmaydi.
Babayeva Sevara Baxtiyor qizi
GulDU katta oʻqituvchisi, filologiya fanlari boʻyicha falsafa doktori (PhD)
Nasr kengashining 2024-yil faoliyati yakunlariga bag‘ishlangan yillik hisobot yig‘ilishidagi ma’ruzasidan
https://t.me/Akademnashr/4031
04/05/2025, 19:50
t.me/akadem_taqriz/171
Бошга гурзи шеърлар - Суҳроб Зиёнинг "Дарё" китоби таассуротлари ("Излам" туркумидан)
✍️ Аваз Алижонов
https://teletype.in/@akademnashr/daryo-suhrob-ziyo
✍️ Аваз Алижонов
https://teletype.in/@akademnashr/daryo-suhrob-ziyo
04/03/2025, 10:00
t.me/akadem_taqriz/170
Руҳпоралар - Мансур Жумаевнинг “Биз кутган фасл” китоби таассуротлари (“Излам” туркумидан)
✍️ Аваз Алижонов
https://teletype.in/@akademnashr/biz-kutgan-fasl
✍️ Аваз Алижонов
https://teletype.in/@akademnashr/biz-kutgan-fasl
03/24/2025, 10:23
t.me/akadem_taqriz/169
Руҳият битиклари - Раҳмат Бобожоннинг “Рўбарў” китоби таассуротлари (“Излам” туркумидан)
✍️ Аваз Алижонов
https://teletype.in/@akademnashr/robaro
✍️ Аваз Алижонов
https://teletype.in/@akademnashr/robaro
03/24/2025, 10:13
t.me/akadem_taqriz/168
Чуқур дарё шеърлари - Жалолиддин Саййиднинг “Ҳуққабоз” китоби таассуротлари (“Излам” туркумидан)
✍️ Аваз Алижонов
https://teletype.in/@akademnashr/huqqaboz
✍️ Аваз Алижонов
https://teletype.in/@akademnashr/huqqaboz
03/24/2025, 09:46
t.me/akadem_taqriz/167
Эссе ҳайратлари - Севара Алижонованинг “Маҳкум саёҳати” китоби таассуротлари (“Излам” туркумидан)
✍️ Аваз Алижонов
https://teletype.in/@akademnashr/mahkum-sayohati
✍️ Аваз Алижонов
https://teletype.in/@akademnashr/mahkum-sayohati
03/24/2025, 09:41
t.me/akadem_taqriz/166
“Қирқ биринчи кун”, МоҳиРа
Моҳира Эшпўлатова насри мен учун кутилмаган воқеа бўлди. Муаллиф ҳикоялари орқали кунда кўриб кўниккан дунёмизнинг биз сезмаган, сезсак ҳам, тадқиқ этишга юрак бетламайдиган манзараларига мурожаат қилади. Воқеа жойларининг аксари бизга нотаниш бўлса ҳам қаҳрамонлар кечинмалари сизу бизники.
Муаллиф образ ярата олади. Унинг қаҳрамонлари хотирада қолади, кейинчалик ҳам тақдири, ҳикоя мазмуни ҳақида қайта мулоҳазага чорлайди.
Дейлик, “Катена” ҳикоясидаги Саломат момо образи деярли яқин‑яқингача бўлган бутун ўзбек бувиларининг типик образи дейиш мумкин. Ёки “Ниначилар қарғиши” ҳикоясидаги она ва бола, ака‑сингил муносабатларига умрида бир марта бўлса ҳам дуч келмаган одам бўлмаса керак.
“Тугалланмаган куй”, “Ҳаётга кириш”, “Қирқ биринчи кун”, “Олов рақси” ҳикояларидаги муҳаббат ва нафрат, садоқат ва хиёнат, соғлик ва хасталик, эрк ва тутқунлик, ҳаёт ва ўлим конфликти ўқувчи қалбида узоқ вақт акс‑садо бериб туради. “Ҳаётга қайтиш” ҳикоясидаги Рашид ва Асила муҳаббати беихтиёр Ромео ва Жульеттани ёдга солади. Бетама, беғараз ишқ ва аламли айрилиқ. Улардан фарқли равишда бу ҳикоялар якунида ёруғ умид қолади.
Муаллиф ўз ижодида АЁЛ образи биринчи ўринга қўяди. Баъзи эпизодларда бу ҳолат муаллифнинг холислигини сақлашга халақит беради. Шундай ўринларда у аёл бўлиб туғилишни фожиа, қаҳрамон аёлларини эса мазлума қилиб тасвирлайди. Бу қанчалик тўғри эканини ўйлаб кўриш керак.
Отабек Бакиров
Наср кенгашининг 2024-йил фаолияти якунларига бағишланган йиллик ҳисобот йиғилишидаги маърузасидан
https://t.me/Akademnashr/4012
Моҳира Эшпўлатова насри мен учун кутилмаган воқеа бўлди. Муаллиф ҳикоялари орқали кунда кўриб кўниккан дунёмизнинг биз сезмаган, сезсак ҳам, тадқиқ этишга юрак бетламайдиган манзараларига мурожаат қилади. Воқеа жойларининг аксари бизга нотаниш бўлса ҳам қаҳрамонлар кечинмалари сизу бизники.
Муаллиф образ ярата олади. Унинг қаҳрамонлари хотирада қолади, кейинчалик ҳам тақдири, ҳикоя мазмуни ҳақида қайта мулоҳазага чорлайди.
Дейлик, “Катена” ҳикоясидаги Саломат момо образи деярли яқин‑яқингача бўлган бутун ўзбек бувиларининг типик образи дейиш мумкин. Ёки “Ниначилар қарғиши” ҳикоясидаги она ва бола, ака‑сингил муносабатларига умрида бир марта бўлса ҳам дуч келмаган одам бўлмаса керак.
“Тугалланмаган куй”, “Ҳаётга кириш”, “Қирқ биринчи кун”, “Олов рақси” ҳикояларидаги муҳаббат ва нафрат, садоқат ва хиёнат, соғлик ва хасталик, эрк ва тутқунлик, ҳаёт ва ўлим конфликти ўқувчи қалбида узоқ вақт акс‑садо бериб туради. “Ҳаётга қайтиш” ҳикоясидаги Рашид ва Асила муҳаббати беихтиёр Ромео ва Жульеттани ёдга солади. Бетама, беғараз ишқ ва аламли айрилиқ. Улардан фарқли равишда бу ҳикоялар якунида ёруғ умид қолади.
Муаллиф ўз ижодида АЁЛ образи биринчи ўринга қўяди. Баъзи эпизодларда бу ҳолат муаллифнинг холислигини сақлашга халақит беради. Шундай ўринларда у аёл бўлиб туғилишни фожиа, қаҳрамон аёлларини эса мазлума қилиб тасвирлайди. Бу қанчалик тўғри эканини ўйлаб кўриш керак.
Отабек Бакиров
Наср кенгашининг 2024-йил фаолияти якунларига бағишланган йиллик ҳисобот йиғилишидаги маърузасидан
https://t.me/Akademnashr/4012
03/06/2025, 08:40
t.me/akadem_taqriz/165
“Дераза ортида”, Муҳаммадхон Юсупов
Китоб шу номдаги туркум ҳикоялар ва “Илк” номли қиссадан иборат. 8 та ҳикоя ҳажми турлича бўлса ҳам мутолаа якунида худди ярим саҳифа матн ўқигандай таассурот қолдиради. Бу, менимча, муаллифнинг қисқа ҳикоя ‒ драбллар ёзиш бўйича кўп йиллик тажрибаси маҳсули бўла керак.
Ҳикоялар ортиқча тафсилот, тушунтириш, шарҳдан холи. Ўқувчи воқеаларни четдан туриб, борича кузатади. Худди яширин камера ёзувларини томоша қилгандай. Аммо унда фақат тасвир эмас, у орқали одамларнинг ички дунёси, оилавий ҳаёти очиб берилади.
Муаллиф асосий эътиборни оила ва болалар тарбиясига берган. Бу орқали гўдакликдан бошлаб балоғат ёшигача бўлган даврда бола ва оила, бола ва жамият муносабатлари ёрқин, содда ва моҳирлик билан очиб берган.
Ушбу тажриба мукаммаллашиб бораверсин.
Отабек Бакиров
Наср кенгашининг 2024-йил фаолияти якунларига бағишланган йиллик ҳисобот йиғилишидаги маърузасидан
https://t.me/Akademnashr/4024
Китоб шу номдаги туркум ҳикоялар ва “Илк” номли қиссадан иборат. 8 та ҳикоя ҳажми турлича бўлса ҳам мутолаа якунида худди ярим саҳифа матн ўқигандай таассурот қолдиради. Бу, менимча, муаллифнинг қисқа ҳикоя ‒ драбллар ёзиш бўйича кўп йиллик тажрибаси маҳсули бўла керак.
Ҳикоялар ортиқча тафсилот, тушунтириш, шарҳдан холи. Ўқувчи воқеаларни четдан туриб, борича кузатади. Худди яширин камера ёзувларини томоша қилгандай. Аммо унда фақат тасвир эмас, у орқали одамларнинг ички дунёси, оилавий ҳаёти очиб берилади.
Муаллиф асосий эътиборни оила ва болалар тарбиясига берган. Бу орқали гўдакликдан бошлаб балоғат ёшигача бўлган даврда бола ва оила, бола ва жамият муносабатлари ёрқин, содда ва моҳирлик билан очиб берган.
Ушбу тажриба мукаммаллашиб бораверсин.
Отабек Бакиров
Наср кенгашининг 2024-йил фаолияти якунларига бағишланган йиллик ҳисобот йиғилишидаги маърузасидан
https://t.me/Akademnashr/4024
03/06/2025, 08:39
t.me/akadem_taqriz/164
“Босириқ”, Байрам Али
Китоб етти ҳикоя ва икки қиссадан иборат. Ҳикоялар тўлиқ миллий колоритга тўйинган ‒ Сурхон воҳаси ҳаётига кўзгу тутади. Уларда дўстлар ва ёр ‒ севги учбурчаги каби умумбашараий ва анъанавий мавзулардан тортиб, хаста ўғилни қалдирғоч уясига чўмилтириш, кекса чавандознинг отини кўрмагунча жон таслим қилмаслиги каби янги ва оригинал мавзуларга ҳам дуч келасиз.
“Илинж”, “Топишмоқ”, “Дардли қуш” ҳикояларини олқишлаш мумкин.
“Ҳамдардлар” ҳикояси бир қарашда сунъий сюжетга эга. Тиббий текширув натижасида айни дамда фарзандли бўла олмаслигини эшитган эркак оғироёқ аёлини хиёнатда айблаб ажрашади. Йиллар ўтиб ўша аёлнинг ўғли олис юртда отаси билан ҳамшиша бўлади. Иккаласи бир-бирини танимайди. Лекин якунда бармен бир‑бирига икки томчи сувдай ўхшаш бири кекса, бири навқирон одамга қараб лол қолади. Бу орқали ҳаётда ҳамма нарса бўлиши мумкинлиги, тиб илми ҳам юз фоизлик ташхис бера олмаслиги ҳақида гап кетади. Ўқувчи кўнглида бир изтироб илдиз отади.
“Куз ёмғирлари” эса жўн ҳикояга айланиб қолган, балки бош қаҳрамон Жаъфарсодиқнинг руҳияти, таржимаи ҳолига қисқача тўхталиб ўтиш керак эди. Ҳар ҳолда туфлиси эскилиги учун ёмғир ёғса ишга кеч қолувчи ходим ва раҳбарнинг унга янги оёқкийим совға қилгани бутун бошли ҳикоя учун камлик қилади.
Ёки “Почча” ҳикоясида ҳам сунъий воқелик яратилгандай. Аниқроқғи, Ўткир Ҳошимовнинг “Янга” ҳикоясига ғариб тақлид кўринишига тушиб қолган.
Отабек Бакиров
Наср кенгашининг 2024-йил фаолияти якунларига бағишланган йиллик ҳисобот йиғилишидаги маърузасидан
https://t.me/Akademnashr/4031
Китоб етти ҳикоя ва икки қиссадан иборат. Ҳикоялар тўлиқ миллий колоритга тўйинган ‒ Сурхон воҳаси ҳаётига кўзгу тутади. Уларда дўстлар ва ёр ‒ севги учбурчаги каби умумбашараий ва анъанавий мавзулардан тортиб, хаста ўғилни қалдирғоч уясига чўмилтириш, кекса чавандознинг отини кўрмагунча жон таслим қилмаслиги каби янги ва оригинал мавзуларга ҳам дуч келасиз.
“Илинж”, “Топишмоқ”, “Дардли қуш” ҳикояларини олқишлаш мумкин.
“Ҳамдардлар” ҳикояси бир қарашда сунъий сюжетга эга. Тиббий текширув натижасида айни дамда фарзандли бўла олмаслигини эшитган эркак оғироёқ аёлини хиёнатда айблаб ажрашади. Йиллар ўтиб ўша аёлнинг ўғли олис юртда отаси билан ҳамшиша бўлади. Иккаласи бир-бирини танимайди. Лекин якунда бармен бир‑бирига икки томчи сувдай ўхшаш бири кекса, бири навқирон одамга қараб лол қолади. Бу орқали ҳаётда ҳамма нарса бўлиши мумкинлиги, тиб илми ҳам юз фоизлик ташхис бера олмаслиги ҳақида гап кетади. Ўқувчи кўнглида бир изтироб илдиз отади.
“Куз ёмғирлари” эса жўн ҳикояга айланиб қолган, балки бош қаҳрамон Жаъфарсодиқнинг руҳияти, таржимаи ҳолига қисқача тўхталиб ўтиш керак эди. Ҳар ҳолда туфлиси эскилиги учун ёмғир ёғса ишга кеч қолувчи ходим ва раҳбарнинг унга янги оёқкийим совға қилгани бутун бошли ҳикоя учун камлик қилади.
Ёки “Почча” ҳикоясида ҳам сунъий воқелик яратилгандай. Аниқроқғи, Ўткир Ҳошимовнинг “Янга” ҳикоясига ғариб тақлид кўринишига тушиб қолган.
Отабек Бакиров
Наср кенгашининг 2024-йил фаолияти якунларига бағишланган йиллик ҳисобот йиғилишидаги маърузасидан
https://t.me/Akademnashr/4031
03/06/2025, 08:38
t.me/akadem_taqriz/163
“Сир”, Жуманазар Йўлдош
“Ёмғирдан сўнг”, “Есенинни севган қиз”, “Отам ва ўғлим”, “Балиқ ови” ҳикоялари жонли тили ва ибратли хулосалари билан кўнгига анчайин таъсир ўтказади.
“Сир” ҳикояси барчасидан кўра мукаммал ёзилган дейиш мумкин. Негаки Ажнабий образи, унинг ҳаракатлари, атрофидаги воқеалар ривожи аниқ ва маҳорат билан тасвирланган. Ҳикоя бўйлаб унинг одамларга қўшилмаслиги, сирли ҳужраси ва ғайриоддий характери ўқувчини бир хулосага келишига йўл бермайди. Аммо якунда кутилмаган ечим берилади. Барчасига сабаб Ажнабийнинг ўз ўлимининг аниқ вақтини билишида экан. Бу орқали инсон ўз ўлими, умуман, келажакни олдиндан билса нималарга олиб келиши мумкминлиги ҳақида баҳс қилади. Ушбу ҳикоя “Шарқ юлдузи” журналининг 11‑сонида “Ажнабий” номи билан берилган эди ва бу сарлавҳа ўзини оқламаганини қайд этиб қўйгандим. Китобда эса моҳиятни очиб берувчи “Сир” сарлавҳаси билан алмаштирилгани айни муддао бўлибди.
Лекин бошқа ҳикоялар ҳақда аниқ бир сўз айта олмайман. Чунки уларни тушунмадим десам ҳам бўлади. Маъносини англашга бўлган уринишларим ҳам зое кетди. Бунинг учун махсус билим талаб этилса керак.
Отабек Бакиров
Наср кенгашининг 2024-йил фаолияти якунларига бағишланган йиллик ҳисобот йиғилишидаги маърузасидан
https://t.me/Akademnashr/4021
“Ёмғирдан сўнг”, “Есенинни севган қиз”, “Отам ва ўғлим”, “Балиқ ови” ҳикоялари жонли тили ва ибратли хулосалари билан кўнгига анчайин таъсир ўтказади.
“Сир” ҳикояси барчасидан кўра мукаммал ёзилган дейиш мумкин. Негаки Ажнабий образи, унинг ҳаракатлари, атрофидаги воқеалар ривожи аниқ ва маҳорат билан тасвирланган. Ҳикоя бўйлаб унинг одамларга қўшилмаслиги, сирли ҳужраси ва ғайриоддий характери ўқувчини бир хулосага келишига йўл бермайди. Аммо якунда кутилмаган ечим берилади. Барчасига сабаб Ажнабийнинг ўз ўлимининг аниқ вақтини билишида экан. Бу орқали инсон ўз ўлими, умуман, келажакни олдиндан билса нималарга олиб келиши мумкминлиги ҳақида баҳс қилади. Ушбу ҳикоя “Шарқ юлдузи” журналининг 11‑сонида “Ажнабий” номи билан берилган эди ва бу сарлавҳа ўзини оқламаганини қайд этиб қўйгандим. Китобда эса моҳиятни очиб берувчи “Сир” сарлавҳаси билан алмаштирилгани айни муддао бўлибди.
Лекин бошқа ҳикоялар ҳақда аниқ бир сўз айта олмайман. Чунки уларни тушунмадим десам ҳам бўлади. Маъносини англашга бўлган уринишларим ҳам зое кетди. Бунинг учун махсус билим талаб этилса керак.
Отабек Бакиров
Наср кенгашининг 2024-йил фаолияти якунларига бағишланган йиллик ҳисобот йиғилишидаги маърузасидан
https://t.me/Akademnashr/4021
03/06/2025, 08:37
t.me/akadem_taqriz/162
#taqriz
Sevara Alijonova — "Mahkum sayohati"
Esse. Bu ko‘pchiligimiz "bilamiz" deb o‘ylaydigan lekin, bilmaydigan tushuncha. To‘g‘risi men ham oldinlari esse deganda til sertifikati imtihonida yozib beriladigan fikrlar majmui deb tushunardim. Bunday imtihonlarda siz o‘zingizni o‘ylashga, yozishga majburlaysiz.
Lekin muallif nazarda tutayotgan esse esa, bu umuman falsafiy va ilohiy tushuncha. Keling ushbu tushunchaga muallifning o‘zi bergan tarif bilan tanishsak:
"Esse — "nimadir haqida" tinimsiz o‘ylash, tafakkur qilish, uni shaxsiy kuzatuv, tajribalarning chig‘irig‘idan o‘tkazib, oqqa tushirish.
Esse — falsafa, insoniyatning azaliy savollariga javob izlash, anglanmagan, anglab bo‘lmas borliqni anglashga intilish, insoniy qadriyatlar, fazilat va illatlarga munosabat yoki inkor falsafasi.
Esse — yakun, tugal xulosa. Essenavis jurnalist yoki yozuvchidek xulosani o‘quvchiga qoldirmaydi. Mavzuga o‘z xulosasi bilan nuqta qo‘yadi. Yoki xulosa mahsuli bo‘lib esse yaraladi".
Muallifning qaysidir essesini ajratib shunisi yoqdi deyish mushkul. Chunki, barchasi sirli, purma’no hamda mushohada yuritishga undaydi. Muallif kitob ibtidosini buyuk essenavislar xotirasiga sukut saqlash bilan boshlagan bo‘lsa, keyingi essesida esa har birimiz qachondir "begemotga aylanishimizga" ishora qiladi. Kitobdagi eng yaxshi essesida esa muallif barcha inson umri davomida nimadirga mahkum, eng asosiysi o‘limga mahkumligimizni eslatadi. Kitobning intihosi esa, nodir shaxslar Sherali Toshmatov, Erkin Yusupov, Xurshid Do‘stmuhammad, Xudoyberdi To‘xtaboyevlarga bag‘ishlangan maqolalaridan iborat.
Men kitobni ayni vaqtida uchratdim, mutolaa qildim deb o‘ylayman. Chunki, muallif har xil sabablar tufayli ilm qilish yo‘lida ikkilanayotgan menga butun umrini ilmga sarflagan insonlar bilan tanishtirdi va ular hech ham kam bo‘lishmaganini isbotlab berdi. Buning uchun muallifdan minnatdorman.
Kitob hajman kichkina va yengil o‘qiladi. Barchaga o‘qishni tavsiya qilaman. Mahkumga (muallifga) esa o‘z sayohatida davom etishini tilab qolaman . . .
@doston_chustiy
Sevara Alijonova — "Mahkum sayohati"
Esse. Bu ko‘pchiligimiz "bilamiz" deb o‘ylaydigan lekin, bilmaydigan tushuncha. To‘g‘risi men ham oldinlari esse deganda til sertifikati imtihonida yozib beriladigan fikrlar majmui deb tushunardim. Bunday imtihonlarda siz o‘zingizni o‘ylashga, yozishga majburlaysiz.
Lekin muallif nazarda tutayotgan esse esa, bu umuman falsafiy va ilohiy tushuncha. Keling ushbu tushunchaga muallifning o‘zi bergan tarif bilan tanishsak:
"Esse — "nimadir haqida" tinimsiz o‘ylash, tafakkur qilish, uni shaxsiy kuzatuv, tajribalarning chig‘irig‘idan o‘tkazib, oqqa tushirish.
Esse — falsafa, insoniyatning azaliy savollariga javob izlash, anglanmagan, anglab bo‘lmas borliqni anglashga intilish, insoniy qadriyatlar, fazilat va illatlarga munosabat yoki inkor falsafasi.
Esse — yakun, tugal xulosa. Essenavis jurnalist yoki yozuvchidek xulosani o‘quvchiga qoldirmaydi. Mavzuga o‘z xulosasi bilan nuqta qo‘yadi. Yoki xulosa mahsuli bo‘lib esse yaraladi".
Muallifning qaysidir essesini ajratib shunisi yoqdi deyish mushkul. Chunki, barchasi sirli, purma’no hamda mushohada yuritishga undaydi. Muallif kitob ibtidosini buyuk essenavislar xotirasiga sukut saqlash bilan boshlagan bo‘lsa, keyingi essesida esa har birimiz qachondir "begemotga aylanishimizga" ishora qiladi. Kitobdagi eng yaxshi essesida esa muallif barcha inson umri davomida nimadirga mahkum, eng asosiysi o‘limga mahkumligimizni eslatadi. Kitobning intihosi esa, nodir shaxslar Sherali Toshmatov, Erkin Yusupov, Xurshid Do‘stmuhammad, Xudoyberdi To‘xtaboyevlarga bag‘ishlangan maqolalaridan iborat.
Men kitobni ayni vaqtida uchratdim, mutolaa qildim deb o‘ylayman. Chunki, muallif har xil sabablar tufayli ilm qilish yo‘lida ikkilanayotgan menga butun umrini ilmga sarflagan insonlar bilan tanishtirdi va ular hech ham kam bo‘lishmaganini isbotlab berdi. Buning uchun muallifdan minnatdorman.
Kitob hajman kichkina va yengil o‘qiladi. Barchaga o‘qishni tavsiya qilaman. Mahkumga (muallifga) esa o‘z sayohatida davom etishini tilab qolaman . . .
@doston_chustiy
03/04/2025, 08:15
t.me/akadem_taqriz/161
#taqriz
Rauf Parfi — "Iymon asiri"
Rauf Parfi nomini eshitgan har bir adabiyotga, she’riyatga oshno qalb egasining etlari junjikib ketadi. Chunki shoir yangi uslub, yangi nafas olib kirgan, o‘zbek she’riyatini yangi pog‘onaga ko‘targan deb qaraladi. Haqiqatan ham muallifning she’rlarini mutolaa qilarkansiz, qandaydir ilohiy ruhiy yaqinlikni his qilasiz.
Qolganlarda qanday bilmadimku-ya, menda ma’lum vaqtda yoki davr bo‘ladiki, she’riyatga muhtojligim paydo bo‘ladi. Bu muhtojlikni esa, Rauf Parfi she’riyati bilan qondiraman.
Nima uchun "Iymon asiri" ? Bilmadim, iymon shoir uchun go‘yoki bu she’riyat, vatanga muhabbatdir. Uning ibodati she’riyat va Ona Turkistoniga bo‘lgan muhabbatidir. Shuning uchun ham kitobning nomi "Iymon asiridir".
E’tiborimni tortgan yana bir narsa shu bo‘ldiki, shoirning boshqa mamlakatlar shoirlari ijodi bilan yaqindan tanish bo‘lgani va ularga atab yozgan ba’zi she’rlari bo‘ldi. Bundan tashqari, ko‘plab she’rlarida xuddi jadidlar singari Turkistoning mustaqilligiga shama qilib yozgan she’rlari ham e’tiborga molikdir.
Muallifning she’rlariga detallarigacha to‘xtalmadim, chunki o‘zim bu narsalarga tushunmayman ham. Shoirning she’rlarida ishlatilgan ilohiy so‘zlarni shunchaki rohatlanib, his qilib o‘qidim. Zero she’rdan zavq olish bo‘lsa, shunchalik bo‘lar. Quyida esa, shoirni kashf qilishimga sababchi she’rini siz bilan bo‘lishmoqchiman:
"Yana jimlik, yana sukunat,
To‘lib ketar hech narsadan dil.
Hech narsadan boshlanadi gap,
Hech narsani so‘zlar yana til.
Qichqiradi bezabon xulyo,
Sukunatda qiynaladi jon.
Hech narsani tan olmas go‘yo
Hech narsadan boshlangan jahon".
So‘ng so‘z o‘rnida sizlarga aytar gapim shuki: She’r o‘qing! His qilib, o‘qing! Va albatta Rauf Parfini o‘qing!
@dostom_chustiy
Rauf Parfi — "Iymon asiri"
Rauf Parfi nomini eshitgan har bir adabiyotga, she’riyatga oshno qalb egasining etlari junjikib ketadi. Chunki shoir yangi uslub, yangi nafas olib kirgan, o‘zbek she’riyatini yangi pog‘onaga ko‘targan deb qaraladi. Haqiqatan ham muallifning she’rlarini mutolaa qilarkansiz, qandaydir ilohiy ruhiy yaqinlikni his qilasiz.
Qolganlarda qanday bilmadimku-ya, menda ma’lum vaqtda yoki davr bo‘ladiki, she’riyatga muhtojligim paydo bo‘ladi. Bu muhtojlikni esa, Rauf Parfi she’riyati bilan qondiraman.
Nima uchun "Iymon asiri" ? Bilmadim, iymon shoir uchun go‘yoki bu she’riyat, vatanga muhabbatdir. Uning ibodati she’riyat va Ona Turkistoniga bo‘lgan muhabbatidir. Shuning uchun ham kitobning nomi "Iymon asiridir".
E’tiborimni tortgan yana bir narsa shu bo‘ldiki, shoirning boshqa mamlakatlar shoirlari ijodi bilan yaqindan tanish bo‘lgani va ularga atab yozgan ba’zi she’rlari bo‘ldi. Bundan tashqari, ko‘plab she’rlarida xuddi jadidlar singari Turkistoning mustaqilligiga shama qilib yozgan she’rlari ham e’tiborga molikdir.
Muallifning she’rlariga detallarigacha to‘xtalmadim, chunki o‘zim bu narsalarga tushunmayman ham. Shoirning she’rlarida ishlatilgan ilohiy so‘zlarni shunchaki rohatlanib, his qilib o‘qidim. Zero she’rdan zavq olish bo‘lsa, shunchalik bo‘lar. Quyida esa, shoirni kashf qilishimga sababchi she’rini siz bilan bo‘lishmoqchiman:
"Yana jimlik, yana sukunat,
To‘lib ketar hech narsadan dil.
Hech narsadan boshlanadi gap,
Hech narsani so‘zlar yana til.
Qichqiradi bezabon xulyo,
Sukunatda qiynaladi jon.
Hech narsani tan olmas go‘yo
Hech narsadan boshlangan jahon".
So‘ng so‘z o‘rnida sizlarga aytar gapim shuki: She’r o‘qing! His qilib, o‘qing! Va albatta Rauf Parfini o‘qing!
@dostom_chustiy
03/04/2025, 08:15
t.me/akadem_taqriz/160
#tugatdim
Harper Lining "Mazaxchini o‘ldirish" romanini o‘qib tugatdim. Ushu kitobni o‘qishimga "Akademnashr" nashriyoti rahbari Sanjar Nazarning tavsiyasi turtki bo‘ldi.
Asar badiiy jihatdan ma'nolarga boy, zeriktirmaydigan, sodda tilda yozilgan. Bolalar hayotini ifodalash mohirona amalga oshirilgan. Bizda bolalar hayotini O‘tkir Hoshimovning "Dunyoning ishlari" asarida ilk bor o‘qigandim.
Asar nafaqat bolalar uchun, balki kattalar uchun ham birdek o‘qishga arzigulik. Asardagi adolat, teng-huqulilik, ratsizmni qoralash tushunchalari zamon tanlamas holatlardir. Asarni o‘qing, ham o‘z bolalik paytlaringizni yodga oling, ham oliyjanoblik fazilatlarini o‘zingda shakllantiring. Bu yo‘lda sizga omad tilayman!
✨ @muslimbekblogi ✨
Harper Lining "Mazaxchini o‘ldirish" romanini o‘qib tugatdim. Ushu kitobni o‘qishimga "Akademnashr" nashriyoti rahbari Sanjar Nazarning tavsiyasi turtki bo‘ldi.
Asar badiiy jihatdan ma'nolarga boy, zeriktirmaydigan, sodda tilda yozilgan. Bolalar hayotini ifodalash mohirona amalga oshirilgan. Bizda bolalar hayotini O‘tkir Hoshimovning "Dunyoning ishlari" asarida ilk bor o‘qigandim.
Asar nafaqat bolalar uchun, balki kattalar uchun ham birdek o‘qishga arzigulik. Asardagi adolat, teng-huqulilik, ratsizmni qoralash tushunchalari zamon tanlamas holatlardir. Asarni o‘qing, ham o‘z bolalik paytlaringizni yodga oling, ham oliyjanoblik fazilatlarini o‘zingda shakllantiring. Bu yo‘lda sizga omad tilayman!
✨ @muslimbekblogi ✨
02/28/2025, 22:24
t.me/akadem_taqriz/159
Vaqt, vaqt, vaqt... U bunchalar tez oʻtadi? Qayoqqa bunchalar shoshadi? Bu qattol shiddat inson umrini tushga, roʻyoga aylantirib qoʻymaydimi? Uxlading-u uygʻonding. Qisqagina davom etgan tushingda esa butun umringni koʻrding.
Bunchalar shafqatsizsan, vaqt?..
Abduqayum Yoʻldosh – "Puankare"
Qahramonimiz nomzodlik ishini Farang matematigi Anri Puankare tomonidan ilgari surilgan gipotezani isbotlashga, yechishga qaratgan edi. Ilmiy ish sekin-astalik bilan oldinga siljiyotgan bir vaqtda yigitning boʻyniga olaxurjun ilinadi va oilaviy hayoti boshlanadi. U tirikchilik tashvishlari deya orzu-umidlarini, umrini qurbon qiladi.
Jamiyatimizning qonun-qoidalari yoki umuman odamlarning urf-odatlari qiziq. Inson umri davomida uyim-joyim, bolam-chaqam deb yashaydi. Yurakdagi orzular armonga aylansa ham mayli, bir dard – iztirob hayoti davomida tark etmasa ham mayli, lekin oilasi tinch boʻlsin. Ayni kuch-gʻayratga, bilimga toʻlgan vaqtda yoshlar turmush quradilar. Oʻqish, ish, karyera hammasi sekin-asta boʻlaveradi, avval boshini ikkita qilish kerak, deyishadi kattalar. (Kattalar bir narsani bilmasa gapirarmidi?) Pul topish, umuman keraksiz boʻlgan urf-odatlarni ham odamlar koʻzi uchun, albatta, risoladagidek oʻtkazish lozim boʻladi. Oʻzbek xonadonlarida toʻy boʻlgan joyda kattagina qarzga botish ham tabiiy holdir. Keyin yana boshqa tashvishlar boshlanadi: uyni kengroq qilish kerak, turmushni farovonligini taʼminlash kerak, farzandlarni voyaga yetkazish, oʻqitish, oʻgʻilni uylantirish, qizni turmushga berish kerak va hokazo. Shunday qilib, tirikchilik va roʻzgʻor bilan butun umri oʻtib ketganligini sezmay qoladi odam. Ulkan orzular oʻrnini mayda-chuyda tashvishlar egallaydi. Eng katta orzu-maqsadlarni koʻngliga tugib qoʻyganlar ham turmush tashvishlariga berilib, hammasiga jimgina qoʻl siltab qoʻya qoladi. Osongina yechim shu.
Hayoti davomida eng yuksak marralarga erishgan insonlar haqida gap ketganda hammasiga oʻz kuchi, bilimi, salohiyati bilan erishgan deymiz. Bu fikr ham toʻgʻri. Biroq insonni hayotda nimagadir erishishida oilasining, yaqinlarining oʻrni beqiyos. Hech boʻlmaganda atrofidagi odamlar uning yoʻliga toʻgʻanoq boʻlmasligi, xalaqit bermasligi kerak. Hal qiluvchi qadamni qoʻyish uchun insonga mustahkam iroda lozim.
Dunyoni har kim oʻz nigohi bilan koʻradi, oʻz qarichi bilan oʻlchaydi. Inson uchun eng katta fojia oʻz haqiqatini anglamay, oʻz jumbog'ini yechmay bu dunyodan oʻtib ketish boʻlsa kerak. Inson boʻlib yashash, inson boʻlib qolish bilan birga qalbingizni boy berib qoʻymang.
@biroz_adabiyot
Bunchalar shafqatsizsan, vaqt?..
Abduqayum Yoʻldosh – "Puankare"
Qahramonimiz nomzodlik ishini Farang matematigi Anri Puankare tomonidan ilgari surilgan gipotezani isbotlashga, yechishga qaratgan edi. Ilmiy ish sekin-astalik bilan oldinga siljiyotgan bir vaqtda yigitning boʻyniga olaxurjun ilinadi va oilaviy hayoti boshlanadi. U tirikchilik tashvishlari deya orzu-umidlarini, umrini qurbon qiladi.
Jamiyatimizning qonun-qoidalari yoki umuman odamlarning urf-odatlari qiziq. Inson umri davomida uyim-joyim, bolam-chaqam deb yashaydi. Yurakdagi orzular armonga aylansa ham mayli, bir dard – iztirob hayoti davomida tark etmasa ham mayli, lekin oilasi tinch boʻlsin. Ayni kuch-gʻayratga, bilimga toʻlgan vaqtda yoshlar turmush quradilar. Oʻqish, ish, karyera hammasi sekin-asta boʻlaveradi, avval boshini ikkita qilish kerak, deyishadi kattalar. (Kattalar bir narsani bilmasa gapirarmidi?) Pul topish, umuman keraksiz boʻlgan urf-odatlarni ham odamlar koʻzi uchun, albatta, risoladagidek oʻtkazish lozim boʻladi. Oʻzbek xonadonlarida toʻy boʻlgan joyda kattagina qarzga botish ham tabiiy holdir. Keyin yana boshqa tashvishlar boshlanadi: uyni kengroq qilish kerak, turmushni farovonligini taʼminlash kerak, farzandlarni voyaga yetkazish, oʻqitish, oʻgʻilni uylantirish, qizni turmushga berish kerak va hokazo. Shunday qilib, tirikchilik va roʻzgʻor bilan butun umri oʻtib ketganligini sezmay qoladi odam. Ulkan orzular oʻrnini mayda-chuyda tashvishlar egallaydi. Eng katta orzu-maqsadlarni koʻngliga tugib qoʻyganlar ham turmush tashvishlariga berilib, hammasiga jimgina qoʻl siltab qoʻya qoladi. Osongina yechim shu.
Hayoti davomida eng yuksak marralarga erishgan insonlar haqida gap ketganda hammasiga oʻz kuchi, bilimi, salohiyati bilan erishgan deymiz. Bu fikr ham toʻgʻri. Biroq insonni hayotda nimagadir erishishida oilasining, yaqinlarining oʻrni beqiyos. Hech boʻlmaganda atrofidagi odamlar uning yoʻliga toʻgʻanoq boʻlmasligi, xalaqit bermasligi kerak. Hal qiluvchi qadamni qoʻyish uchun insonga mustahkam iroda lozim.
Dunyoni har kim oʻz nigohi bilan koʻradi, oʻz qarichi bilan oʻlchaydi. Inson uchun eng katta fojia oʻz haqiqatini anglamay, oʻz jumbog'ini yechmay bu dunyodan oʻtib ketish boʻlsa kerak. Inson boʻlib yashash, inson boʻlib qolish bilan birga qalbingizni boy berib qoʻymang.
@biroz_adabiyot
02/25/2025, 23:20
t.me/akadem_taqriz/158
Andrey Platonovning "Jon" asarini joni bor kitobxon o'qiydi.
Asar jonidan boshqa hech vaqosi yo'q bo'lgan elatning tirik qolishi haqidagina emas, xuddi shunday holdagi bir insonning yoxud butun insoniyatning omon qolishi to'g'risidadir, balki.
Ilk varoqlardagi "zerikish vodiysi"dan o'tib olsangiz bas. Uyog'iga qahramonlar bilan birga jon olib, jon berishga tayyor bo'lasiz. Birgalikda kurashasiz, joningizni saqlash uchun yakdil harakat qilasiz.
Har birimizning ichimizda Nazar, Oydin, Nurmuhammad, Gulchatoy, Mulla Cherkes, Xonim yoki Ksenya tuyg'ular shaklida yashaydi. Qay biri g'olib kelsa, taqdirimiz shunga evriladi.
Asarni o'qiyotganingizda xuddi o'zbek yozuvchisi tomonidan yozilgandek taassurot uyg'otadi. Unda o'zbek qahramonlar uchragani uchun emas, tarjimon Sharifjon Ahmadning mahorati tufayli deb o'ylayman.
Qissa tili nihoyatda ravon, ifodalar tiniq. Ancha-muncha kitob o'qigan bo'lsangizda, "Jon" orqali kamida 10 ta yangi o'zbekcha so'z yoki jumla o'rgansangiz, ajabmas.
✍️MehrNoz
https://t.me/Akademnashr/3406
Asar jonidan boshqa hech vaqosi yo'q bo'lgan elatning tirik qolishi haqidagina emas, xuddi shunday holdagi bir insonning yoxud butun insoniyatning omon qolishi to'g'risidadir, balki.
Ilk varoqlardagi "zerikish vodiysi"dan o'tib olsangiz bas. Uyog'iga qahramonlar bilan birga jon olib, jon berishga tayyor bo'lasiz. Birgalikda kurashasiz, joningizni saqlash uchun yakdil harakat qilasiz.
Har birimizning ichimizda Nazar, Oydin, Nurmuhammad, Gulchatoy, Mulla Cherkes, Xonim yoki Ksenya tuyg'ular shaklida yashaydi. Qay biri g'olib kelsa, taqdirimiz shunga evriladi.
Asarni o'qiyotganingizda xuddi o'zbek yozuvchisi tomonidan yozilgandek taassurot uyg'otadi. Unda o'zbek qahramonlar uchragani uchun emas, tarjimon Sharifjon Ahmadning mahorati tufayli deb o'ylayman.
Qissa tili nihoyatda ravon, ifodalar tiniq. Ancha-muncha kitob o'qigan bo'lsangizda, "Jon" orqali kamida 10 ta yangi o'zbekcha so'z yoki jumla o'rgansangiz, ajabmas.
✍️MehrNoz
https://t.me/Akademnashr/3406
02/24/2025, 09:36
t.me/akadem_taqriz/157
"Buvamning oshqozonidagi mamlakat" — gap oshqozon haqida emas!
Qobiljon Shermatov yosh bo'lishiga qaramay, bolalar adabiyoti yo'nalishida juda samarali ijod qilib kelmoqda. U kishining asarlari tili ravon, sodda, bolalar uchun tushunarli, o'ziga xos shiraga ega bo'lishi bilan birga tarbiyaviy ahamiyatga ham ega.
Yozuvchining "Buvamning oshqozonidagi mamlakat" asari ham zohiran bir insonning ichida kechgan voqealarni bayon qilgani bilan, aslida, jajji o'quvchilarni halollik, to'g'rilik, rostgo'ylikka undaydi.
Bahodir va Baxtiyor ismli ikki bola maktabdan kelib, chanqab ketganidan muzlatkichdan sharbatga o'xshash ichimlik olib ichishadi. Lekin bu ichimlik akasining tajriba uchun tayyorlagan suyuqligi bo'lib, u kichraytiruvchi xususiyatga ega edi. Shunday qilib, ikki bolakay ko'z ilg'amas darajada kichrayib, buvasining oshqozoniga tushib ketdi.
U yerda dastlab Oshqozon shahrida bo'lishdi. Maktabda ko'chirgani uchun ko'zi ojiz bo'lib, yolg'on gapirgani uchun tili soqov bo'lib, ko'p sinovlarni boshdan kechirishdi. So'ngra Yurak shahriga yo'l olishdi. Bu yerdagi sarguzashtlar ham o'ziga xos bo'ldi...
▪️ Kitob 2022-yilda “Bolalar va o‘smirlarga bag‘ishlangan eng yaxshi kitob” deb topilgan;
▪️ Asarning bir nechta bobi maktab darsligiga kiritilgan;
▪️ “Yosh kitobxon” tanlovida o‘qilishi kerak bo‘lgan kitoblar qatoridan o‘rin egallagan.
Ushbu havola orqali kitobdan qisqacha o'qib ko'rishingiz, mundarijasi bilan tanishishingiz hamda xarid qilish uchun bog'lanishingiz mumkin.
#Kitob
@GiyosiddinYusuf
Qobiljon Shermatov yosh bo'lishiga qaramay, bolalar adabiyoti yo'nalishida juda samarali ijod qilib kelmoqda. U kishining asarlari tili ravon, sodda, bolalar uchun tushunarli, o'ziga xos shiraga ega bo'lishi bilan birga tarbiyaviy ahamiyatga ham ega.
Yozuvchining "Buvamning oshqozonidagi mamlakat" asari ham zohiran bir insonning ichida kechgan voqealarni bayon qilgani bilan, aslida, jajji o'quvchilarni halollik, to'g'rilik, rostgo'ylikka undaydi.
Bahodir va Baxtiyor ismli ikki bola maktabdan kelib, chanqab ketganidan muzlatkichdan sharbatga o'xshash ichimlik olib ichishadi. Lekin bu ichimlik akasining tajriba uchun tayyorlagan suyuqligi bo'lib, u kichraytiruvchi xususiyatga ega edi. Shunday qilib, ikki bolakay ko'z ilg'amas darajada kichrayib, buvasining oshqozoniga tushib ketdi.
U yerda dastlab Oshqozon shahrida bo'lishdi. Maktabda ko'chirgani uchun ko'zi ojiz bo'lib, yolg'on gapirgani uchun tili soqov bo'lib, ko'p sinovlarni boshdan kechirishdi. So'ngra Yurak shahriga yo'l olishdi. Bu yerdagi sarguzashtlar ham o'ziga xos bo'ldi...
▪️ Kitob 2022-yilda “Bolalar va o‘smirlarga bag‘ishlangan eng yaxshi kitob” deb topilgan;
▪️ Asarning bir nechta bobi maktab darsligiga kiritilgan;
▪️ “Yosh kitobxon” tanlovida o‘qilishi kerak bo‘lgan kitoblar qatoridan o‘rin egallagan.
Ushbu havola orqali kitobdan qisqacha o'qib ko'rishingiz, mundarijasi bilan tanishishingiz hamda xarid qilish uchun bog'lanishingiz mumkin.
#Kitob
@GiyosiddinYusuf
02/20/2025, 07:14
t.me/akadem_taqriz/156
Ойна тутувчи қиссалар - Муҳаммадхон Юсуповнинг “Дераза ортида” китоби таассуротлари (“Излам” туркумидан)
✍️ Аваз Алижонов
https://teletype.in/@akademnashr/w3a5huh5AxX
✍️ Аваз Алижонов
https://teletype.in/@akademnashr/w3a5huh5AxX
02/18/2025, 09:05
t.me/akadem_taqriz/155
Yashalgan hislar hikoyalari - MohiRa “Qirq birinchi kun”
✍️ Аваз Алижонов
https://teletype.in/@akademnashr/xof7aEInNvH
✍️ Аваз Алижонов
https://teletype.in/@akademnashr/xof7aEInNvH
02/18/2025, 09:01
t.me/akadem_taqriz/154
Бир шингил ташхис - Гулрангнинг “Гулқайчи” китоби таассуротлари (“Излам” туркумидан)
✍️ Аваз Алижонов
https://teletype.in/@akademnashr/9v6q3HT-j5m
✍️ Аваз Алижонов
https://teletype.in/@akademnashr/9v6q3HT-j5m
02/18/2025, 09:00
t.me/akadem_taqriz/153
02/06/2025, 15:12
t.me/akadem_taqriz/152
TASHBEH REFORMASI
Kitobni qanday yozish kerak? Uzoq o‘ylaysan. Shiftga termilasan. Shift osmon emas, unda birorta yulduz yo‘qligi xayolingni chalg‘itmaydi. Senga yulduz emas, fikr kerak. U tomonga ag‘darilasan, javob yo‘q. Bu tomonga ag‘darilasan, shu hol. Gʻoya qanday paydo bo‘ladi? Uni qanday yozish kerak? Har qalay, g‘oya baliq emas – hovuzda yetishtirsang. Bisotingda hovuz ham yo‘q. Senda g‘aroyib asar yozish ishtiyoqi bor, xolos. Mayli, g‘oya ham topildi. Gap g‘oyada edimi? Yo‘q, quruq g‘oya o‘quvchini zeriktirib qo‘yishi mumkin, agar kalavaning uchi topilmasa.
Masalan, Borxesday yozish kerak. Yo‘q, masalan emas. Aniq Borxesday yozish kerak. Hammasi mutolaaning ichida paydo bo‘ladi. Obrazlarni istalgan kitobdan olasan. Har qanday kitobdagi g‘oya seniki bo‘ladi. Uni bemalol o‘zlashtirib olishing mumkin. Faqat uni shunchaki ko‘chirib qo‘yolmaysan. Borxes bunday qilmagandi. Fikrni ko‘chirish yomon, fikrdan oziqlanish mumkin. Bitta kitob senga bir dona fikr bermasa, bu mutolaaning pista chaqishdan nima farqi bor? Buyuklar g‘oya ulashadilar.
Borxes Averroes haqida o‘qigandi. Ammo o‘qiganlaridan ko‘ngli to‘lmagan. Unga voqelikni o‘z ko‘zi bilan ko‘rish, Averroes atrofidagi odamlar bilan muloqot qilish muhim edi. Bu sharoitni o‘zi uchun hozirlagan. U ko‘hna tashbehlarni yangilashi kerak edi, “zotan butunjahon tarixi bir necha tashbehlar tarixidan boshqa narsa emas”. Bombay dorilfununi huquqshunoslik kulliyoti talabasi nega ota-bobolari dinidan yuz o‘girdi-yu, yana baribir Al-Muhtasimga yaqinlashdi?
Borxes bu bitiklarni mushohada etishdan charchadi. Kalavaning uchi boshqa tomonda edi. U devorning orqa tomoniga o‘tdi. Ko‘rganlarini yozdi. Ko‘rmaganlarini yozish uchun ishoralar qoldirdi. Ishoralar tilsimini ochish uchun Alibobo bo‘lishing kerak. Sehrli g‘orning kaliti hamisha “sim-sim” bo‘lavermaydi. Har bir ishora yangi bir ilm so‘raydi.
Ishoraning hikmatiga yetolsang, zohir bu shunchaki yigirma sentavolik oddiy tanga emasligini tushunasan. Borxes buni bilish uchun butun boshli kutubxonani o‘zi uchun kundalik ozuqaga aylantirgandi. Uning maʼnaviy ratsioni o‘zgarib turardi.
Endi o‘sha zohirni 100 so‘mlik tangaga aylantirib, unga turli timsol yuklash bilan yangi asar paydo bo‘lib qolmaydi. Ammo o‘z zohiringni kashf etishing uchun Borxes qoldirgan ishora tilini topishing kerak.
Kitob qanday yoziladi? Tonggacha javobi chiqmaydigan savol va Borxes. Buyuklar g‘oya ulashadilar...
👉 @xurshidabdurashid
Kitobni qanday yozish kerak? Uzoq o‘ylaysan. Shiftga termilasan. Shift osmon emas, unda birorta yulduz yo‘qligi xayolingni chalg‘itmaydi. Senga yulduz emas, fikr kerak. U tomonga ag‘darilasan, javob yo‘q. Bu tomonga ag‘darilasan, shu hol. Gʻoya qanday paydo bo‘ladi? Uni qanday yozish kerak? Har qalay, g‘oya baliq emas – hovuzda yetishtirsang. Bisotingda hovuz ham yo‘q. Senda g‘aroyib asar yozish ishtiyoqi bor, xolos. Mayli, g‘oya ham topildi. Gap g‘oyada edimi? Yo‘q, quruq g‘oya o‘quvchini zeriktirib qo‘yishi mumkin, agar kalavaning uchi topilmasa.
Masalan, Borxesday yozish kerak. Yo‘q, masalan emas. Aniq Borxesday yozish kerak. Hammasi mutolaaning ichida paydo bo‘ladi. Obrazlarni istalgan kitobdan olasan. Har qanday kitobdagi g‘oya seniki bo‘ladi. Uni bemalol o‘zlashtirib olishing mumkin. Faqat uni shunchaki ko‘chirib qo‘yolmaysan. Borxes bunday qilmagandi. Fikrni ko‘chirish yomon, fikrdan oziqlanish mumkin. Bitta kitob senga bir dona fikr bermasa, bu mutolaaning pista chaqishdan nima farqi bor? Buyuklar g‘oya ulashadilar.
Borxes Averroes haqida o‘qigandi. Ammo o‘qiganlaridan ko‘ngli to‘lmagan. Unga voqelikni o‘z ko‘zi bilan ko‘rish, Averroes atrofidagi odamlar bilan muloqot qilish muhim edi. Bu sharoitni o‘zi uchun hozirlagan. U ko‘hna tashbehlarni yangilashi kerak edi, “zotan butunjahon tarixi bir necha tashbehlar tarixidan boshqa narsa emas”. Bombay dorilfununi huquqshunoslik kulliyoti talabasi nega ota-bobolari dinidan yuz o‘girdi-yu, yana baribir Al-Muhtasimga yaqinlashdi?
Borxes bu bitiklarni mushohada etishdan charchadi. Kalavaning uchi boshqa tomonda edi. U devorning orqa tomoniga o‘tdi. Ko‘rganlarini yozdi. Ko‘rmaganlarini yozish uchun ishoralar qoldirdi. Ishoralar tilsimini ochish uchun Alibobo bo‘lishing kerak. Sehrli g‘orning kaliti hamisha “sim-sim” bo‘lavermaydi. Har bir ishora yangi bir ilm so‘raydi.
Ishoraning hikmatiga yetolsang, zohir bu shunchaki yigirma sentavolik oddiy tanga emasligini tushunasan. Borxes buni bilish uchun butun boshli kutubxonani o‘zi uchun kundalik ozuqaga aylantirgandi. Uning maʼnaviy ratsioni o‘zgarib turardi.
Endi o‘sha zohirni 100 so‘mlik tangaga aylantirib, unga turli timsol yuklash bilan yangi asar paydo bo‘lib qolmaydi. Ammo o‘z zohiringni kashf etishing uchun Borxes qoldirgan ishora tilini topishing kerak.
Kitob qanday yoziladi? Tonggacha javobi chiqmaydigan savol va Borxes. Buyuklar g‘oya ulashadilar...
👉 @xurshidabdurashid
02/05/2025, 21:51
t.me/akadem_taqriz/151
02/03/2025, 09:51
t.me/akadem_taqriz/150
02/01/2025, 13:33
t.me/akadem_taqriz/149
Search results are limited to 100 messages.
Some features are available to premium users only.
You need to buy subscription to use them.
Similar message chronology:
Newest first
Similar messages not found
Messages
Find similar avatars
Channels 0
High
Title | Subscribers | |
|---|---|---|
No results match your search criteria
| ||