ЧИН ДУНЁДАГИ ОНАЖОНИМГА...
Аяжоним!.. Жону жаҳоним, борлиғим, суянчим, юпанчим, мунисим, мушфиқим, дардкашим...
Йигирма кундан ошибдики, сизсизликка чидолмаяпман. Бирор дақиқаям Сизни эсламасдан яшолмаяпман, аяжон. Шунча кундан бери қўлимга қалам ололганим йўқ. Арзирли бирор нарса қоралай десам, кўзимдан дувиллаб ёш келиб, кўнглим тўлиб, ўксиб-ўксиб йиғлайман. Ҳозир ҳам бошладиму, изиллаб юбораяпман, аяжон. Қийин бўларкан. Онаси ўтганларни, уларнинг дарди дунёсини яқинроқ ҳис қилаяпман.
Мен-ку, шу ёшда, оқу қорани бироз таниб, шунча қийналаяпман, Сиз – ўн бир ёшда онадан етим қолиб, мурғак укаларини бировга ўкситмай, катта қилган, кейинроқ – ҳам ўзи ўқиб, ҳам бизни вояга етказиб, умри шу ташвишлар аро ўтган фидойигинам, қийналмаганмидингиз? Бировга бир оғиз нолиганингиз йўқ эди-ку, аяжон.
Ҳа-я, бир воқеани эсладим. Ёдингиздами, Сиз тандир-тандир нон ёпардингиз, мен – ўша атрофда кулча илинжида ўралашиб юрган серсавол гўдакнинг шўх қилиқлари ортиқча, денг. Бир гал “Нон ёпишни қаерда ўргангансиз, ая?” деб сўрасам, дабдурустдан йиғлаб юборгансиз. Ҳайрон қолиб, кўзимни катта-катта очиб турсам, “Онам ўтганларида, кичкина, сочлари жамалак қизалоқ эдим. Ўшанда тандиргаям бўйим етмасдан, ноиложликдан, оёғим тагига тоғорани тўнкариб, нон ёпардим. Кўрган кунларим қурсин” дедингиз-у, ўзингизни тутолмай, бўзлаб юборгансиз.
Кейин, йиллар оша, яна бир марта, атиги бир бора, ўшандаям, тўрт йил давом этган сурункали дард жонингизни ўртаб юборгандагина, “Дунёга фақат азоб чекиш учун келган эканман-да, болам” деб зорлангандингиз. Дардингизга дармон бўла олмаган ўғлингизни, фарзандларингизни кечиринг, аяжон!..
Баҳор келишини, мартнинг илк кунларида ёққан қорни шунчалар ёмон кўриб қоламан, деб ўйламагандим. Шу пайтгача, Сиз билан қувониб кутиб олардик-да бу кунларни, меҳрибоним. Биз – баҳорни интиқиб кутган, завққа ошно кўнгиллар – кўкламдан, Сиз эса – ниҳоят, кунлар исиб, оёқ оғриғингиз босилишидан шод эдингиз. Айни яшариш фасли келиши билан Сиздан айрилиб қолишимни ҳечам ўйламагандим...
Ўша машъум кунда ҳам бошингиз узра титраб-қақшаб, изиллаб турган фарзандларингизни – умр бўйи шуларни ўйлаб, шуларни деб, яшаганингиз етмагандек, яна бир бор аядингиз-а, аяжон. Тизза бўйи ёққан қор то эриб кетмагунча, жон таслим қилмадингиз. 5 март куни, ҳаво сал илиши биланоқ...
Тўғри, ҳеч биримиз гуноҳлардан фориғ эмасмиз. Аммо Рамазон ойида вафот этганларга сўроқ-савобда енгиллик бор, дейишади. Наздимда, Сиз шундоғам жаннати эдингиз, шу дунёсининг ўзидаям савобларингиз олам-жаҳон эди, беозорим.
Оҳ, менинг ердаги фариштагинам!..
Каминани китобга, шеърияту санъатга ошно қилган ҳам, илмга меҳр уйғотган ҳам, бошқа яқинларим “Мактабни олтин медаль билан тугатган йигит дурустроқ, жиддийроқ касб-корнинг бошини тутгани афзал”, деб оёқ тираб турганида, “Кўнглингга қулоқ тут, болам”, деб, ҳозирги машғулотимга йўллаган ҳам, сирдошим, кўнгилдошим, суянчим ҳам Сиз бўлдингиз, аяжон. Шунданми, кўпроқ Сиз билан дардлашдим, ҳеч кимга айтолмаган, пинҳон дардларимниям болаликдан сизга ёрдим. Бу шўр-талх дунёсидаги энг қийин синовлардаям ёнимда, қошимда, бошимда турдингиз. Мени, саркаш ўғлини ҳаммадан яхши тушунган ҳам – Сиз эдингиз.
Энди нима қиламан...
Ҳар гал дадам билан Сизни кўргали олдингизга бориб, Тошкентга қайтар чоғимда муштдеккина бўлиб, дуолар қилиб, то бизнинг қорамиз кўринмай қолгунча йўлга мунгли термулиб қолардингиз. Бу ёқда эса мен ҳам сиз кўринмай қолгунингизча ортга қарай-қарай, “Эй, худойим, ишқилиб шу сафарги кўриб қолишим – сўнггиси бўлмасин, аяжоним билан яна дийдорлашай”, деб кетардим. Мана, ўша ўзим бир умр қўрққан кун келди. Наҳот!..
Мени бу гал Қўрғоннинг “Сармозор”ида янги пайдо бўлган қабр мунгли кузатиб қолди. Э-воҳ!.. “Дод” дегиларим келаяпти...
Аяжон, совуқда оёқларингиз шишиб, оғрирди-ку, улар нам ернинг остида оғримаяптими? Ё яна сабр қилаяпсизми?.. Умрингиз шундоғам сабр билан, сабот билан, чидам билан ўтиб кетди-ку, мунглиғим.