Boris Golender kuni kecha
podkastda shunday degan edi:
“Turkiston koloniya bo‘lmagan. Vkladlar, vkladlar va yana vkladlar… olimlar, vrachlar, topograflar ishlagan.”
Tarixchi Chuhovich bunga javoban shunday
deydi:“Tarixchi bo‘lmagan odamlar, ayniqsa yoshlar, Markaziy Osiyodagi mustamlakachilikni inkor etsa — ajablanmayman, ular yetarli bilimga ega emas. Buni amaldorlar, ruhoniylar inkor etsa ham tushunsa bo‘ladi — ular manfaatdor. Ammo ’Rus Turkistoni’ haqida yozgan, matn asosini o‘zlashtirgan odamning inkor etishi esa sirligicha qolmoqda.”
Boris Chuhovich keltirgan kitob va gazetalardan parchalarga yuzlanamiz.
“1865-yilda Toshkent zabt etilib, Turkiston general-gubernatorligi tashkil topdi”
— bu klassik kolonial tuzilma
“Rossiya bu hududni paxta, oltin va geosiyosiy nazorat uchun egallagan”
— bu siyosat gazetada ochiq yozilgan: “необходим для русской колонизации, для хлопководства...”
“Mahalliylar fuqarolik huquqidan mahrum bo‘lgan, ruslar esa alohida posyolkalarda yashagan”
“Sarmoya kiritilgan” deyish – nimani yashiradi?
Sh,f: Men tarixchi emasman, lekin Boris Golenderning bilimini e’tirof etaman — u juda ko‘p ma’lumotga ega inson, va men uni bekorga ’tirik afsona’ deb atamaganman. Ammo bu holatda, men Boris Chuhovich fikrlariga to‘liq qo‘shilaman. Chunki u aytganidek, tarixiy manbalar, statistik to‘plamlar va o‘sha davr matbuoti ochiq-oydin ko‘rsatadiki, Turkiston Rossiya imperiyasi tomonidan mustamlakaga aylantirilgan. Mustamlakachilik siyosati – faqat harbiy bosib olish emas, balki huquqiy tengsizlik, iqtisodiy ekspluatatsiya va madaniy asimilatsiyani ham o‘z ichiga oladi. Bunday aniq tarixiy faktlar oldida “koloniya bo‘lmagan” degan da’volar – ongli ravishda o‘tmishni oqartirish yoki uni romantizatsiya qilishdir.
—
🇷🇺 Борис Голендер вчера в
подкасте сказал следующее:
"Туркестан не был колонией. Вклады, вклады и еще вклады... работали ученые, врачи, топографы."
Историк искусства и архитектуры, ассоциированный исследователь Монреальского университета Чухович в ответ на это
говорит:"Когда неисторики, особенно в молодом возрасте, отрицают колонизацию Средней Азии, я не удивляюсь - они мало знают. Когда ее отрицают чиновники, церковники и пр., тоже не удивляюсь - они заинтересованы. Однако отрицание со стороны бытописца "Русского Туркестана", освоившего матчасть, остается загадкой. "
Обратимся к отрывкам из книг и газет, которые приводит Борис Чухович.
"В 1865 году Ташкент был завоеван, и было образовано Туркестанское генерал-губернаторство"
- это классическая колониальная структура.
"Россия захватила эту территорию ради хлопка, золота и геополитического контроля"
- эта политика открыто описана в газете:
"необходим для русской колонизации, для хлопководства..."
"Местные жители были лишены гражданских прав, а русские жили в отдельных поселках."
Что скрывается за утверждением "были сделаны вклады"?
Я не историк, но признаю знания Бориса Голендера - он очень эрудированный человек, и я не зря назвал его "живой легендой." Однако в данном случае я полностью согласен с Борисом Чуховичем. Потому что, как он сказал, исторические источники, статистические сборники и пресса того времени ясно показывают, что Туркестан был превращен в колонию Российской империей. Колониальная политика включает в себя не только военное завоевание, но и правовое неравенство, экономическую эксплуатацию и культурную ассимиляцию. Утверждения о том, что Туркестан "не был колонией" перед лицом таких конкретных исторических фактов - это сознательное обеление прошлого или его романтизация.
👍 @archemistryurban