Штомесячны дзіцячы часопіс "Вясёлка" (№ 1, 1992 г.) з матэрыяламі патрыятычнага зместу. З кнігазбору @viktarkorbut.

З кніг па сельскай гаспадарцы, выдадзеных у Менску ў 1930-я гг. Знаходзіліся з таго ж часу ў кнігазборы агранома Сцяпана Адзярыхі і яго нашчадкаў — у прыватным доме ў раёне Грушаўка, знесеным некалькі гадоў таму. З кнігазбору @viktarkorbut.

З кніг па сельскай гаспадарцы, выдадзеных у Менску ў 1930-я гг. Знаходзіліся з таго ж часу ў кнігазборы агранома Сцяпана Адзярыхі і яго нашчадкаў — у прыватным доме ў раёне Грушаўка, знесеным некалькі гадоў таму. З кнігазбору @viktarkorbut.

Гэты канал прысвечаны пытанням беларускай мовы і ідэнтычнасці.

💡 Усіх, каго цікавяць пытанні гісторыі балтаў, Літвы і балцкай, літоўскай ідэнтычнасці насельніцтва Беларусі і сумежных зямель, запрашаю на канал:
▶️ https://t.me/ltvilkas

✅ Калі ласка, рабіце рэпосты з каналаў і дзяліцеся інфармацыяй аб іх.

❗️ Ваша актыўнасць стымулюе рабіць больш цікавых постаў. Усім дзякуй за падтрымку!

З кніг па сельскай гаспадарцы, выдадзеных у Менску ў 1930-я гг. Знаходзіліся з таго ж часу ў кнігазборы агранома Сцяпана Адзярыхі і яго нашчадкаў — у прыватным доме ў раёне Грушаўка, знесеным некалькі гадоў таму. З кнігазбору @viktarkorbut.

З кніг па сельскай гаспадарцы, выдадзеных у Менску ў 1930-я гг. Знаходзіліся з таго ж часу ў кнігазборы агранома Сцяпана Адзярыхі і яго нашчадкаў — у прыватным доме ў раёне Грушаўка, знесеным некалькі гадоў таму. З кнігазбору @viktarkorbut.

З кніг па сельскай гаспадарцы, выдадзеных у Менску ў 1930-я гг. Знаходзіліся з таго ж часу ў кнігазборы агранома Сцяпана Адзярыхі і яго нашчадкаў — у прыватным доме ў раёне Ляхаўка, знесеным некалькі гадоў таму. З кнігазбору @viktarkorbut.

Верш Кастуся Цвіркі "Яцвягі" з паэтычнай анталогіі "Беларусы", выдадзенай у Мінску ў 1988 г. к 70-годдзю Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі.

Рэдкае прыжыццёвае, 1932 года, выданне твораў класіка беларускай літаратуры і аднаго з бацькоў сучаснай беларускай літаратурнай мовы Кандрата Крапівы (сапр. Атраховіч). З кнігазбору @viktarkorbut.

Пісьмо за 19 красавіка 1944 г. ад беларуса, які працаваў падчас Другой сусветнай вайны ў Германіі, мабыць, як прымусовы работнік. Месца адпраўкі і прызначэння невядома. Дакумент набыты ў раёне Ваўкавыска. З калекцыі @viktarkorbut.

Гэты канал прысвечаны пытанням беларускай мовы і ідэнтычнасці.

💡 Усіх, каго цікавяць пытанні гісторыі балтаў, Літвы і балцкай, літоўскай ідэнтычнасці, запрашаю на канал:
▶️ https://t.me/ltvilkas

✅ Калі ласка, рабіце рэпосты з каналаў і дзяліцеся інфармацыяй аб іх.

❗️ Ваша актыўнасць стымулюе рабіць больш цікавых постаў. Усім дзякуй за падтрымку!

З 1922 г. гэты часопіс выходзіў пад рознымі сімваламі і назвамі — то па-руску, то па-беларуску, то на абедзвюх мовах асобнымі выданнямі, то на дзвюх мовах у адным. З'яўляліся ў ім і мае публікацыі па гісторыі і культуры Беларусі, Літвы, Польшчы. Апрача нумароў з уласнымі публікацыямі, у калекцыі @viktarkorbut сабраліся выпускі за 1946, 1958 і 1993 гг., прадстаўленыя вашай увазе.

Якія пісьменнікі і чаму ўключаліся ў нацыянальны пантэон на старонках газеты «Наша Нива» у 1906 -1907 гг.

Пра гэта піша Віктар Корбут у зборніку навуковых артыкулаў «Літаратура Новага часу ў люстэрку сучаснай гуманітарыстыкі». У 1906 - 1907 гг. пісьменнікі Ян Чачот, Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч, Францішак Багушэвіч (Мацей Бурачок), Ян Неслухоўскі (Янка Лучына), да якіх далучаўся Адам Міцкевіч, на старонках газеты «Наша Нива» ўключаліся ў своеасаблівы беларускі нацыянальны пантэон, у якім яны засталіся і да сённяшняга дня.

Творчасць на беларускай мове ўспрымалася як уласна нацыянальны рух. Аднак, калі дзеячы пачатку XX стагоддзя ўжо ўсведамлялі сябе беларусамі, то іх папярэднікі толькі адзначалі адметнасць беларусаў і іх мовы (Чачот называў беларускую мову сяляна-крывіцкай).

У нацыянальна пантэон уключаліся і польскія пісьменнікі, якія паходзілі з беларуска-літоўскіх зямель. Адным з першых стаў Адам Міцкевіч («вялікі пясняр нашага краю»). А вось Эліза Ажэшка ў той час не ўключалася ў беларускі пантэон.

Этыкеткі апельсінавага напітку (напою) Fanta. Сярэдзіна — другая палова 1990-х гг. З калекцыі @viktarkorbut.

У сваёй доктарскай (кандыдацкай) дысертацыі «Беларуская мова як фактар фарміравання беларускай нацыянальнай ідэнтычнасці ў перыяд рэвалюцыі 1905–1907 гг. у публіцыстыцы першых беларускамоўных газет «Наша Доля» і «Наша Нива» я разглядаю сярод іншага погляды заснавальнікаў беларускага нацыянальнага руху пачатку ХХ ст. на мінулае сваёй нацыі і ўзаемаадносіны з літоўцамі (літвінамі), палякамі, украінцамі і яўрэямі (жыдамі). Фрагмент гэтай працы апублікаваны: Віктар Корбут, Гісторыя беларусаў і іх суседзяў на старонках газет «Наша Доля» і «Наша Нива» ў 1906–1907 гг., „Białoruskie Zeszyty Historyczne = Беларускі гістарычны зборнік” 2024, Nr 57, s. 195-235; ISSN 1232-7468.

Адно з пытанняў, якое абмяркоўвалася на IV пасяджэнні XI сесіі Вярхоўнага Савета Беларускай ССР XI склікання 28 ліпеня 1989 г., — аб флагу бела-чырвона-белым, а таксама аб гербе "Пагоня" і іншай зарэгістраванай і незарэгістраванай сімволіцы. Бадай, упершыню гэта праблема была ўзнята ў сценах парламента. Стэнаграма пасяджэння перадае цікавы дыялог дэпутатаў, які і сёння гучыць злабадзённа. З кнігазбору @viktarkorbut.

Адным з ключавых крокаў па вяртанні беларускай мове рэальнага дзяржаўнага статусу ў Беларусі сталі рашэнні, прынятыя на IV пасяджэнні XI сесіі Вярхоўнага Савета Беларускай ССР XI склікання 28 ліпеня 1989 г. Як гэта было, расказвае стэнаграма пасяджэння парламента. З кнігазбору @viktarkorbut.

Варшава (а таксама Кракаў і Беласток) на старонках часопіса "Работніца і сялянка" (№ 1, студзень 1956 г.). З кнігазбору @viktarkorbut.

"Чаму Прэзідэнт Беларусі не гаворыць на беларускай мове?" — такое пытанне ў сценах беларускага парламента ўпершыню прагучала 28 ліпеня 1989 г. Хто ж быў гэтым Прэзідэнтам і чаму ён не гаварыў па-беларуску? Чытайце дакумент эпохі. З кнігазбору @viktarkorbut.

Гісторыя пасляваеннага аднаўлення Мінска на старонках часопіса "Работніца і сялянка" (№ 2, ліпень 1955 г.). З кнігазбору @viktarkorbut.

Працягваючы тэму школьных падручнікаў па гісторыі Беларусі. Перад вамі дзве часткі аднаго падручніка для дзесяцікласнікаў, якія ўбачылі свет з вялікім інтэрвалам: у 1994 г. (тыраж 138 500 экз.) і 1997 г. (тыраж 180 000 экз.), пра што выразна сведчаць і іх вокладкі. З кнігазбору @viktarkorbut.

"Шаноўнаму Янку Саламевічу з найлепшымі пажаданнямі. 12.VII.75. Міх[ась] Рам[анюк]", -- такі аўтограф знайшоўся ў набытым на днях экзэмпляры часопіса "Помнікі гісторыі і культуры Беларусі", што ўбачыў свет роўна паўстагоддзя таму (№ 2 за 1975 г.). З кнігазбору @viktarkorbut.
З Я. Саламевічам я кантактаваў праз майго настаўніка Віталя Скалабана, а ў сваёй калекцыі захоўваю кнігі з яго аўтографамі іншым вядомым людзям. Таксама я знаёмы з сынам М. Раманюка -- Дзянісам.

Падручнік для пяцікласнікаў па гісторыі Беларусі (са старажытнейшых часоў да сярэдзіны І тыс.) Эдуарда Загарульскага, зацверджаны Міністэрствам адукацыі Рэспублікі Беларусь і выпушчаны выдавецтвам "Народная асвета" ў 2000 г. тыражом 22 700 экз., адметны тым, што, бадай, гэта адна з нямногіх кніг, выдадзеных беларускімі вучонымі за апошнюю чвэрць стагоддзя (а тым больш сярод падручнікаў), у якой гаворыцца "з упэўненасцю: плямёны жалезнага веку, якія насялялі Беларусь, належалі да балцкай групы народаў і гаварылі на падобных мовах. [...] Такі вывад можна зрабіць на падставе таго, што тэрыторыя Беларусі ўся ўваходзіць у тую вобласць, дзе шырока распаўсюджаны балцкія назвы рэк. Да таго ж, амаль усе плямёны жалезнага веку з'яўляюцца тут прамымі нашчадкамі больш старажытнага насельніцтва бронзавага веку" (с. 90-91). З кнігазбору @viktarkorbut.

Каталог нямецка-беларускай выстаўкі старажытнага мастацтва Літвы і Беларусі, якая адбылася ў Менску ў 1918 г. Выдадзены тады ж немцамі ў Менску. Набыты летась у Германіі. З кнігазбору @viktarkorbut.

15 сакавіка — Дзень Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь. Перад вамі — адно з першых яе афіцыйных выданняў. З кнігазбору @viktarkorbut.

Гэтыя нумары часопіса Историк-марксист за 1934 і 1935 гг. паступілі з Масквы ў Менск і захоўваліся, адпаведна, у наступных кнігазборах, пра што сведчаць пячаткі: Інстытут Гістпарту пры ЦК КП(б)Б. Бібліятэка і Бібліатэка Аб'яднанай Белар. Вайсковай Школы імя Калініна М. І. Гэта даваенныя пячаткі. Прычым, мяркуючы па арфаграфіі, вырабленыя не пазней за 1933 г. Пасля вайны, як сведчаць ідэнтычныя пячаткі на абедзвюх кнігах, іх месцам захавання была наступная ўстанова: Библиотека Института истории партии при ЦК КПБ. г. Минск. А пасля 1991 г., як паведамляе пячатка на экзэмпляры 1934 г., адбылося наступнае падарожжа прынамсі аднаго выдання: Галоўнае архіўнае ўпраўленне пры Савеце Міністраў Рэспублікі Беларусь. А потым, мабыць, часопісы выкінулі. Бо набыты мною былі ў зборшчыка макулатуры. Цяпер захоўваюцца ў кнігазборы @viktarkorbut. А Аб'яднаная беларуская вайсковая школа імя М. І. Калініна знаходзілася ў Менску ў будынку, дзе цяпер размешчана Мінскае сувораўскае ваеннае вучылішча (вул. Максіма Багдановіча, 29).

Паштоўка Са святам 8 Сакавіка. Міжнародны Жаночы дзень. 1960-я гг. (?). З калекцыі @viktarkorbut.

Гэты падручнік Прыродазнаўства з кнігазбору @viktarkorbut быў падпісаны да друку 15 мая 1945 г. Яго рэдагаваў Янка Маўр. Надрукаваны ў Маскве тыражом 70 тыс. экз. У той час прыродазнаўчыя навукі на беларускай мове ўжо (з другой паловы 1930-х гг.) фактычна не развіваліся. Аднак школьныя падручнікі заставаліся "аазісам", дзе функцыянавала і ўдасканальвалася беларуская навуковая тэрміналогія.
Дарэчы, у гэтым падручніку пазваночнік названы хрыбетнікам, але рэчыва -- вяшчэствам.

У Вільні ўбачыў свет артыкул: Korbutas Viktaras, Rytų Lietuvos ir Gudijos baltų Kolumbas. Mano susitikimai ir susirašinėjimas su akademiku Zigmu Zinkevičiumi, [in:] Kalba buvo jo gyvenimas. Zigmui Zinkevičiui – 100 metų, sud. L. Šinkūnienė, V. Zinkevičius, M. Šinkūnas, Vilnius: Lietuvių kalbos institutas; Vilniaus universitas 2025, p. 279-285; ISBN 978-609-411-377-2. У ім я ўспамінаю пра сустрэчы і перапіску з літоўскім мовазнаўцам Зігмасам Зінкявічусам. Падкрэсліваю значэнне яго кнігі Rytų Lietuva praeityje ir dabar ("Усходняя Літва ў мінулым і цяпер"), якая раскрывае малавядомыя факты пра прысутнасць балтаў на тэрыторыі сучаснай Беларусі. Выказваю думку, што гэту і іншыя працы Зінкявічуса варта перакласці на беларускую мову, каб папулярызаваць малавядомыя факты аб мінулым нашага краю. Звяртаю ўвагу на амаль поўную адсутнасць падтрымкі з боку літоўскіх дзяржаўных устаноў справы папулярызацыі даследаванняў (у тым ліку Зінкявічуса) пра агульную гісторыю Літвы і Беларусі ў інфармацыйнай прасторы Беларусі.

Аднак з кніг 1930-х гг., набытых летась у калекцыю @viktarkorbut. Паходзіць з дома (не існуе) агранома Адзярыхі ў мінскай Грушаўцы. Усяго з гэтага збору набыта каля 30 даваенных беларускамоўных кніг па сельскай гаспадарцы.
Кідаюцца ў вочы ў гэтай кнізе 1935 г. некаторыя асаблівасці мовы, у якіх захаваліся рысы правапісу, што дзейнічаў да рэформы 1933 г.: схэматычная, у цалі, Бягомля, Слуцак (але Полацк), Пятрыкоў, Магілеў (але Рагачоў), аднак: Мсціслауль, Орша.

Два вобразы Радзімы: 1974 і 1993 г. З кнігазбору @viktarkorbut.

Беларускія і літоўскія газеты 1961-1994 гг., адрэстаўрыраваныя за апошнія дні. З калекцыі @viktarkorbut. На аднаўленне цэласнасці аднаго экзэмпляра часам сыходзіць некалькі гадзін. Што да зместу, то тут і артыкул пра "Нашу Долю", і заметка пра адкрыццё мемарыяльнай дошкі Францішку Багушэвічу ў Нежыне, і рэцэнзія Генадзя Кісялёва... на рэцэнзію Адама Мальдзіса, і пераклады вершаў беларускіх паэтаў на літоўскую мову. Выпадковыя нумары з цэлымі пластамі культурнай спадчыны, якая падзабыта, але не страціла вартасці.

У 1906-1907 гг. пісьменнікі Ян Чачот, Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч, Францішак Багушэвіч (Мацей Бурачок), Ян Неслухоўскі (Янка Лучына), да якіх далучаўся Адам Міцкевіч, на старонках віленскай беларускай газеты «Наша Нива» ўключаліся ў своеасаблівы беларускі нацыянальны пантэон, у якім яны засталіся і да сённяшняга дня. Гэта звязана з тым, што беларуская мова з’яўлялася галоўным фактарам фарміравання беларускай нацыянальнай ідэнтычнасці, таму творчасць на ёй успрымалася як уласна беларускі нацыянальны рух. Калі вам цікава даведацца больш, чытайце мой артыкул на гэту тэму: Корбут В. А., Рэцэпцыя літаратурнай спадчыны польска-беларускіх пісьменнікаў ХІХ — пачатку ХХ стагоддзя на старонках газеты «Наша Нива» (1906–1907 гг.), [у:] Літаратура Новага часу ў люстэрку сучаснай гуманітарыстыкі: зборнік навуковых артыкулаў, укл. Ю. А. Масарэнка, рэд. кал.: А. А. Карп [і інш.], навук. рэд. Г. М. Кісліцына, Мінск: «Беларуская навука» 2024, с. 307-312.

💡 Вітаю новых і ранейшых чытачоў на маім канале:

▶️ https://t.me/drkorbut

✅ Калі ласка, рабіце рэпосты з канала і дзяліцеся інфармацыяй аб ім.

❗️ Ваша актыўнасць стымулюе рабіць больш цікавых постаў.

Пісьмо на беларускай мове з Германіі (?) у акупіраваную немцамі заходнюю Беларусь. 1941-1944 гг. З калекцыі @viktarkorbut.