جهان بینی تنگریچیلیک (بخش سه)
قبل از وورود به بحث وحدت وجود باید معنی و ارزش ماده را نسبت به جهان معنوی در ادیان مختلف و تنگریچیلیک بحث کرد.
ماده و معنویات از نظر ادیان مختلف:
اسلام: در اسلام، جهان مادی مخلوق خداوند است و هدف آن، آزمون انسانها و زمینهای برای رسیدن به کمال معنوی است. ماده فناپذیر است، اما روح انسان جاودانه است.
- مسیحیت: در مسیحیت نیز جهان مادی آفریده خداوند است و هدف آن، تجلی قدرت و حکمت الهی است. ماده ممکن است نابود شود، اما روح انسان جاودانه است.
- هندوئیسم: در این مکتب، جهان مادی تجلی "مایا" (توهم) است و حقیقت نهایی "برهمن" است. ماده ناپایدار و گذرا است، اما روح (آتمن) جاودانه است.
- بودیسم: در بودیسم، جهان مادی وابسته به علت و معلول است و هیچ ذات مستقلی ندارد. ماده و هر چیز دیگر ناپایدار است و هدف معنوی، رسیدن به نیروانا و رهایی از چرخه تولد و مرگ است.
....
در تنگریچیلیک
در تنگریچیلیک (که ریشه در ادیان کهن ترکی دارد)، جهان به عنوان یک نظام هماهنگ آفریدهشده توسط تنگری (خدا) تلقی میشود. جهان مادی و طبیعت با نیروی الهی مرتبط بوده و به عنوان تجلی تنگری مورد احترام قرار میگیرند.
پایانی برای جهان مادی در نظر گرفته نشده است، همانطور که آغاز آن نیز مشخص نیست. داستانهای آفرینش اغلب از سطح کره زمین (آب) یا بعد از یخبندان و سیل روایت میشوند.
اما ماده در چرخه تبدیل، ابدی نیست و تبدیل میشود و چرخه طبیعت جاریست.
جهان مادی بخشی از جهان روحانی در نظر گرفته میشود، در حالی که معنویت دارای ارزشی بالاتر است.
به عبارتی در تنگریچیلیک جهان ماده از جمله کوهها، جنگلها، رودها، دریاها، آتش و خاک نیز جان دارند و همچنین روح محافظ دارند و حفظ آنها از این رو مهم است و این جهان مادی بخشی از جهان معنویت است نه جایی که نابود خواهد شد.
حتی روایت قالخانجی (قیامت) تورک با این روایت برای پایان کره زمین روایت میشود که تا زمانی که ما در آتش جنگ و مجادله نکوبیم، قالخانجی نخواهد شد. و باز پایانی برای کائنات تصویر نشده.
بنابراین تورکها در حفظ طبیعت و کره زمین بسیار کوشیدهاند و زمین را جای موقت و مسافرخانه ندیدهاند.
#تنگریچیلیک
🖋️ Qam Ana
🔰@mektebchilik_org | مکتبچیلیک