سؤز: بولود قاراچورلو، سهند

خط: ریحان خاتین
@sahand1324


سهندین ایل دؤنومو اۆچون

          " قوُرتاریْش "
بوُلود قارا چؤرلو ــ سهند.

قارالیر آل قانی آنا توْرپاغین
قارداشی-قارداشدان آرالی گؤرجک
جیْریر کؤینه‌گینی آچیْر قوُرشاغین
شاه داغی، سهند-ی یارالی گؤرجک

قوْپوزا چئوریلیر میلیونلار اۆرک
سیْز-سیْز، سیْزیلداییر سن سیْزلادیقجا
بوُلودلار چاخناشیْر باغیریر شیمشک
یئر-گؤی دیله گلیر سن آغلادیقجا

قوُرتولوش ایستیرم محکوم ائلیمه
بوُ نه شیْلتاقلیقدیر نه طاماحکارلیق
دیلیزه دَیمیرم ،  دیلیمه دَیمه
بوُ سؤزون هاراسی سوُچدور،
گناهدیر؟

یازیْق دشمن منی فیْرلاتماق اۆچۆن
مازالاق تک دوره‌سینه فیْرلانیر
هم اؤزون، هم منی آلداتماق اۆچۆن
گاه دده‌می ، گاه دا دده‌سین دانیْر.

نسیمی بابا-می دیری سوْیدولار
مگر سوُسدو دیلی، کسیلدی سسی؟
چوْخ حق گؤرنلرین گؤزون اوْیدولار
گؤرونمزمی اوْلدو حقّین جِلوه‌سی؟

بوُلود تک کیشنه‌رَم، سئل تک آخارام
داغلاردا یوْلومو سدّ ائده بیلمز
شهاب اوْللام، شیطانلارا شاخارام
سهندین هئچ زمان باشی اَگیلمز

سؤز-سؤزو گتیریر، قوْی دئییم باری
پرده‌ده دانیْشماق هاچانا قَدر؟
بئش گۆن آرتیْق محنت چکمه‌دن ساری
اوْد توُتوب آلیشماق هاچانا قَدَر؟

دیلیمی کؤکوندن چیْخارسالادا
یازدیم هر دردیمی، هر نیسگیلیمی
من کی لال اوْلموشام، قوْیون غضب کار
هئچ اسیرگه‌مه‌سین، کسسین دیلیمی

دانقاز اوْل حیاتدا اگر دیری‌سن
عاجزلیک دشمنی هاوالاندیرار
بؤیوک سؤز اوُستاسی صابر دئمیشکن
کباب یاش تؤکر اوْد آرتیْق یاندیرار

آتالار دئدیگی سؤزلری باری
دوُیوب، منیمسه‌ییب، بیلمک گرکدیر
سارالا-سارالا قالماقدان ساری
قیْزارا-قیْزارا اؤلمک گرکدیر

قارتال اوْل قوُزغون تک مردار-ا قوْنما
کهلیک سینه‌سیندن رزقیوی آختار
حیوان اؤلوسوندن هئچ وقت پای اوُمما
حیاتدا اوُجالیق همتدن قوْپار

آلقیْش مرد یاشاییب، مرد اؤلنلره
آلقیْش قوْچاقلارین دلی‌لیگینه
آلقیْش حقی آنیْب، حق بیلنلره
قارقیْش قوْرخاقلارین دوْغان ائلینه

هله‌ده-هله‌ده انسان داردا دیر
هله‌ده چالیْشیب آج قالان چوْخدور
هله‌ده قیْفیللار دوْداقلاردا دیر
حق سؤزون جوابی سۆنونگودور،
اوْخدور

هله‌ده انسانلار قوُل تک ساتیلیر
هله‌ده " حرفه ای " آدامجیلار وار
وجدانین، شرف-ین داشی آتیْلیر
آرایا گلنده بیر اوْووج دوْلار.

اوُستادیم " وورغون "-ون قهرمانی تک
کاش منده آرزیْما چاتا بیله‌یدیم
هر غمه، محنته، درده دؤزه‌رک
دشمانا داشیْمی آتا بیله‌یدیم

یامان گۆندن، قارا گۆنون محنتینین
کؤهنه دنیا، کؤهنه حیات ذلتینین
دردین، غمین ؛  جیْراق ، دیدک
بیر کیرلنمیش بارداق ائدک
قارا داشا چالاق سیْنسین
قارا داشا چالاق سیْنسین.


بوگۆن بؤیوک سهند-ین ایل دؤنومودور، اولو تانریدان اونا رحمت دیله‌ییب بو گؤزل شعرینی سیزلره سوُنورام.

@sahand1324

دده قورقود بوی‌لاریندان
دلی دومرول داستانی


-نه سؤیلرسن، نه دئیرسن؟
گؤزوم گؤرن، کؤنلوم سئون.
اورک دوستوم گؤز ببه‌ییم.
قوچ ایگیدیم، شاه ایگیدیم.
دادلی-دادلی داماق وئریب،
سئویشدیگیم،
بیر یاسدیغا باش قویوبان،
امیشدیگیم.

قارشی یاتان، قاراداغی،
سندن سونرا نئیلیرم من؟
قبریم اولسون، کئچر اولسام.

سویوق-سویوق بولاق‌لاری،
سندن سونرا نئیلیرم من.
کفن آلیم، خرجلر اولسام.

سندن سونرا کیشی سئوسم،
کؤنول وئرسم، اونلا یاتسام،
بیر اود اولسون، یاخسین منی.
ایلان اولسون، شاخسین منی.

بیر قورو-بوش جاندا نه وار،
قییمادیلار سنه اونلار؟
عرش بیلسین،‌ کورس بیلسین،
یئر-گؤی بونا تانیق اولسون.
دونیا بیلسین، عالم بیلسین،
تانری اؤزو، تانیق اولسون.
بو جانیم قوربان‌دیر سنه،
دونیا بونا تانیق اولسون.
دئیه-خاتین یولوندا،
جان وئرمیه راضی‌لاشدی.
بونو گؤرن عزراییل،
جان آلماغا حاضیرلاشدی.

ایگیدلرین گؤرکملیسی،
یولداشینا قییمادی.
حق تعالی درگاهینا،
یالواریبان سیتقادی:
اوجالاردان اوجاسان سن.
کیمسه بیلمز، نئجه‌سن سن.
بعضی جاهیل آدام سنی،
گؤیده آرار، یئرده آرار.
بیلمزکی سن، نه گؤیده سن
نه یئرده‌سن، مؤمن لرین؛
اوره‌یینده، قلبینده سن.
داییم دوران، جبار تانری،
باقی قالان، ستار تانری.
اوزون یول‌لار اوزرینده،
عمارت‌لر تیکدیررم،
سنی دئیه
آج گؤرسم، یئدیردرم،
دویورارام سنی دئیه
چیپلاق گؤرسم گئییندیررم،
دولاندیررام، سنی دئیه.
جان آلیرسان، بیر یئرده آل،
ایکیمیزین جانیمیزی.
جان آلمیرسان، باغیش‌لیرسان
بیر باغیشلا ایکی‌میزی.

@sahand1324

سهند یارادیجیلیغیندا بایرام دب‌لری

قازان بَگین اوغلو اوْروزون دوستاق اولماسی داستانی‌نین باشلانیشی:

بیزیم اؤلکه‌میزده، بیزیم ائللرده،
ماراقلی رسم‌لر، عنعنه‌لر وار.
بو گؤزل عادت‌لر، بو گؤزل دب‌لر،
اوزاق کئچمیش‌لردن قالمیش یادگار.

قارا قیشین سونون، یازین ایلک گۆنون،
اسکی‌دن بیزلرده بایرام توتموش‌لار.
آدین «ایل بایرامی»، «باهار بایرامی»
یئری گلینجه‌ده «نوروز» قویموش‌لار.

بو بایرام حقینده دیللرده-دیشده،
غریبه ناغیل‌لار، افسانه‌لر وار.
بعضی‌لر سؤیلرلر بو دب، بو عادت،
«جمشید»دن، «زردوش»دان قالیب یادگار.

آنجاق هئچ بیر عادت، هئچ بیر عنعنه
معین بیر شخصه عاید اولانماز.
عادت ده دیل کیمی ائللرین کی دیر،
اونسوز تاپیلانماز، اونسوز قالانماز.

انسانین توپلانتی قورولوش‌لاری،
بیرده کی، طبیعی خصوصیت‌لر،
یارادیر هر دَبی، هر عنعنه‌نی،
تصادفی ایشلر دگیل عادت‌لر.

بایرام‌لار باشلانان آیا شرق‌ده،
آراز، فروردین یا حمل دئمیش‌لر،
لاکن بیزیم یئرده ساده‌جه‌سینه،
بایرام_آیی دئییر ساده کۆتله‌لر.

بو ساده‌لیکده چوخ دَرینلیک یاتیر
بایرام خاص معنادا ایشله‌نیر باخساق.
گؤرونور یگانه خلق بایرامی ایمیش،
بۆتون بایرام‌لاردان، توی‌لاردان قاباق.

بو گؤزل بایرامین تاپیلان یئری،
علم باخیمیندان آراشدیرساق بیز
دؤرد فصل منظم اولان یئرلرده،
آختاریشیب تاپماق گرک شبهه‌سیز.

او یئرلرده نجوم حساب‌لاری یوخ،
طبیعت آییریر، قیشی باهاردان.
باخاندا جغرافی بؤلگه‌لرینه،
بو بؤلگه‌ده دورور آزربایجان

چوخ قدیمدن قالیر باهار بایرامی،
کیمسه دئیه بیلمز هله هاچاندان.
قهار قوه‌لره باش اَییب انسان،
طبیعته باغلی اولان زماندان.

ائل‌ عادت‌لری دیر بایرام دب‌لری،
چوخ اینجه، کۆتله‌وی، آخار-باخاردیر.
هر کیچیک بیر رسمی پروبلئم‌لردیر،
ایچینده گئچمیشین ایزلری واردیر.

چیلله چیخار-چیخماز ایشه باشلاماق،
یورغان-دؤشک یوماق، ائو توزو تؤکمک.
گؤیرتی گؤیرتمک، سمنی قویماق،
ائو-ائشیگی سیلمک، باغچانی اکمک.

تازا پالتار تیکمک، میس قاب آغارتماق،
یومورتا بویاماق، قووورقا قووورماق،
آخیر چرشنبه ده بازارا گئتمک،
اونون گئجه‌سی ده تاراققا آتماق.

تازا کۆزه آلماق، چپ-چرز آلماق،
کله‌جوش پیشیریب، دولما دولدورماق،
دامدان شال ساللاییب، قولاق یاتیرماق.
گیرده‌کان اویناماق، اوددان آتیلماق.

آخشام داملار اۆسته تونقال‌لار یاخماق.
سحر-سحر چشمه باشینا چیخماق،
آغیرلیغی آخار سویا بوراخماق،
بایرام حمامینا گئتمک، آرینماق،

ساچا، ال-آیاغا خینا باغلاماق،
آخیر جوما آخشامی قبر اۆسته وارماق
نشانلی قیزلارا خونچا یوللاماق،
هر یئرده توپلانیب عابیده‌لره،
کینه‌نی-کۆسونو آتیب اونوتماق،
سولارا آل-الوان بالیق بوراخماق.
ایلین تحویلینده دعا اوخوماق:
«ای گؤزل کؤنول‌لری یارادان،
ای گؤرن گؤزلره ایشیقلار ساچان.
گئجه‌لری، گۆندوزلری فیرلادان،
ای دنیانی حالدان-حالا چئویرن.»
ایل دَییشَن کیمی قول-بویون اولماق،
ال سیخماق، -بایرامین مبارک-دئمک.
ائو به ائو دولانماق، گؤروشه گئتمک،
بایراملیق آپارماق، شیرین لیک یئمک.

بو هامی ماراقلی عنعنه‌لردن،
معنالی رمزلر آختارماق اولار.
هر بیری آچیلیب آراشدیریلسا،
بیر چوخ آچیلمامیش دۆگون‌لر آچار.

بو عادت‌لرین اَن گؤزه‌لی منجه
اؤلوب گئدنلری خاطرلاماق دیر.
هر کس عزیزینی، حرمت‌لیگینی،
زیارت ائیله‌ییب یادا سالماق دیر.



بولود قاراچورلو سهند

@sahand1324

گونش تانریسیدیر. او، عاغلی، جسارتی، قورخمازلیغی اؤزونده جمعلشدیریر. اسالن بوغا ایله 
بیرگه دیرسه، اؤلوم عالمتیدیر )فرهنگ نمادهای سنّتی(. اسالن، خاقان، گونش، قدرت، عقل، عدالت 
رمزی اولماغا برابرلیک)غرور(، منملیک )خودپرستی( معناسینی دا بیلدیریر. اسالن، معلّمدیر. 
مادّی- معنوی قدرتلر، الهی گوجون گؤستریجیسیدیر. )فرهنگ نمادها. ترجمهی سودابه تفضّلی(.
دوه/ شتر: آز یئییب-ایچمه‌یین؛ قناعتین رمزیدیر. اورتا آسیادا پیس خاصیّت، پیس داورانیشی دئییل؛ 
لوْوغالیق )غرور(، منملیک )خودپسندی(، اؤزونو اؤیمه‌یین رمزی حساب ائدیلیر. )جالل بیگدلی- تورک 
میتولوژیسی انسیکلوپدیاسی(. دوه تورک خالقالرینین مدنیتینده ثروتی، دؤزومو آندیریر. یهودیّتده
)توراتدا: سِفر الویان( دوه مُردار )نجس( حیوان حساب ائدیلیر. اکثر بدوی خالقالردا، چادر- اوبا 
حیاتی یاشایان قبیله‌لرده ثروت حساب ائدیلیر. اورتاعصر؛ شرقی آوروپادا دؤزوم، تمکین رمزیدیر.
مسیحیتده تمکین )متانت(، اطاعتی بیلدیرن حیواندیر. )هزار نماد( مسیحیتده تَنلیک )اعتدال(،
سلطنت، عزّت، اطاعت، دؤزوم آنالمی داشیییر. یوکونو تقدیم ائدنده دیزه چؤکدویونه گؤره 
آغیرباشلیلیق )وقار(، تمکین )فروتنی(، باشیآشاغیلیق )سربراهی( رمزی ده ساییلیر. یهودیلر
آراسیندا؛ دوه گَوْشه‌دییی )نشخوار(؛ دیرناغینین ایکیهاچالی اولمادیغینا گؤره قربان ائدیلمه‌سی حرام 
حساب ائدیلیر )فرهنگ نمادهای سنّتی(. 
داستانین دیلینده اوالن فعلی باغالما )قیود فعلی( آنالمیندا اوالن شکیلچیلر:
الف- ایکن/ کن: بو شکیلچی فعل یاخود سؤزلره آرتیراراق؛ زمان، حال و وضعیّت معناسینی ایفاده 
ائدیر. )سن وارایکن( )واختیکن(
ب- بَنی/ بانی/ ایبانی/ ایبنی: آرکائیک فعلی باغالما: سونرادان گلن ایکینجی فعل اوچون امکان یارادیر. 
)قالخیبانی/ گئدوبنی(.
پ- آراق/ اَرَک: فعله قوشولارااق حالت معناسینی بیلدیریر. چاپاراق/تاختکنان، آغالیاراق/ گریهکنان.
اساس فعلین سبب، زمان، کیفیّتینی ده بیلدیریر. )زمان، کیفیت، سبب وقوع فعل اصلی را بیان میکند(. 
عربجه تَنوینی اوالن سؤزلره قارشیلیق دوزلدنده ده استفاده اولونور. اؤرنک: قصداً/ عمداً= بیلهرک، 
استناداً= دایاناراق
ترتیب ائدن: حسن اوموداوغلو

@sahand1324

نفسی ده اوچ بیلیرلر: 1- نفس نباتی )بیتکی نفسی( 2- نفس حیوانی )کئییکلیک نفسی( 3- نفس 
انسانی)کیشیلیک نفسی(.
داستاندا اوالن 32 رقمی: بو رقم سکگیز رقمینین دؤرد قاتیدیر. خوشبخت و مکمّل بیر رقمدیر. قاباالدا
)کاباال( بیلگین اولماغین 32 یولو وار. قطب گؤسترن جیهازینین 32 نقطهسی وار. بودانین 32 اصیل، 80
فرعی سیمبولو واردیر. حروفیلیین بانیسی- شیخ فضلاله نعیمی استرآبادی ده 28 عرب حرفینه 4
حرف )گ، چ، پ، ژ( آرتیرماقال فارس الفباسینیی مکمّللشدیریلمهسینه اینانمیشدیر. شاهمات 
اوْیونوندا دا 32 داش وار. بو رقم توراتین2 »یِتصیرا« سیفرینده 32 دیشله باغلی اولدوغو دئییلر. 
تبریزلی عالیم محمّد پسندی حکمآبادی 32 رقمینی طاماح رمزی، مادیّاتا باغلی اولماق رمزی کیمی 
قیمتلندیرمیشدیر.
داستاندا میفیک اوبرازالر
بوْغا: )گاوِ نر/ ورزا(: اَرککلیک سیمبولو. گؤی تانریلارینا منسوب و مقدّسدیر. وئریملیلیک
)محصولدارلیق(، خاقانلیق، تؤرَنیش، ایرلیلَییش )رشد( رمزیدیر.
بوغا؛ اؤنو آلینماز قدرتی و شدّتلی حرکتی گؤستریر. اورکموش، قارشیسی آلینماز اَرککلیک
سیمبولودور. عینی حالدا یاخشیلیق، دینجلیک، صلحسئورلیک گوجونون گؤستریجیسیدیر. بوغا 
یارادیجیلیغی ده سیبمولیزه ائدیر. یونان اساطیرینده وحشی بوغا، زنجیرلرینی قیرمیش قابالیق، 
جنسی گوج، عدالت، کائناتدا نظام- انتظام معناسینی دا داشیماقدادیر. یونانلیادا زئوس، روملوالردا 
ژوپیتر بوغا شکلینده تصویر اولونور. 
اسالن/ شیر: گونشین ایالهی گوجون گؤستریر. داش اؤرکلیلیک رمزیدیر. آشور- بابیل تانریسی 
ایشتار کیمی گونش حرارتینی و گونشی سیمبولزه ائدیر. ذاتی اوْددور. اولولوق، قدرت، قورخمازلیق، 
اِتیک جسارت )اخالقی جسارت(، نظامی قدرتی بیلدیریر. شمسی مخلوقالرین اَن َدیرلیسی و گوجلوسو
حساب ائدیلیر. عدالتلی و قدرتلی خاقانی ایفاده ائتمکله، کیشیلییین ده رمزیدیر. ایکی باشلی 
اسالن، جنسی میللری ده رمزیلشدیر. انجیلده استعاری شکیلده شجاعت، باجاریق و قدرتی نمایش 
ائتدیریر. اسالن اؤلومو آندیران بیر رمز ده اوال بیلر. قدیم یوناندا؛ اسالنالر اؤلولرین قورویوجوسودور. 
قانادلی اسالن گونئی امپراتورونون رمزیدیر. جاه-جالل، فخارت آنالمینی دا ایفاده ائدیر. چین-ژاپون 
اساطیرینده قورویوجودور. شجاعتله یاناشی غدّارلیغ، ظلمو ده رمزیلشدیریر. اسالن، دؤیوش 
تانریالارینین سیمبولودور. او باکره الهه‌لری ]سئلجان خاتونو[ مشایعت ائدیر. اسالنی اؤلدرن قهرمان 
 
2-اسفار خمسه درتورات. اسفار پنجگانهي يا پنج كتاب موسى عبارت است از: 1–ژِنز/ سِفْرِ تكوين )bereşit( تا استقرار عبرانيان در مصر. 2–جالى وطن/يا سِفْرِ 
خروج )3 )şemet–سِفْرِ الويان )vayi/levi ( يا احكام صريح مذهبى4–سِفْرِ اعداد )bemidbar( يا شرح نيروى مادّى قوم. 5–سِفْرِ تثنيه )divarim( يا 
مكمل كتابهاى يادشدهي قبل


@sahand1324

آلتینجی بوی: قانلی قوجا اوغلو قانتورالی بوْیو
قانلی قوجا اؤز اوغلو قانتورالینی ائولندیرمک ایسته‌ییر، آنجاق قبیله ایچریسینده قانتورالینین آرزی 
ائتدییی قیز تاپیلمیر. آتا قیز آختارا- آختارا ترابوزانا گلیب چیخیر. ترابوزان حکمدارینین گؤزل و 
قهرمان بیر قیزی وارمیش. قیزین آتاسی بئله بیر شرط قویموشدو: »هر کیم اول اوچ جاناواری:- بوغا،
آسالن، بوغرانی باسسا، اؤلدورسه، قیزیمی اونا وئره‌جه‌یم«. باسمازسا، باشینی کسیب بورجدان 
آساجاغام. قیزا ائلچی دوشن اوتوز ایکی ایگیدین باشی کسیلمیشدی. قانلی قوجا اوچ جاناوارال کسیلن 
باشالری گؤروب تشویشه دوشور. او، ائوه قاییدیب، اوغلونا ماجرانی دانیشیر. قانتورالی قیرخ ایگیدین
گؤتوروب ترابوزانا گلیر. قانتورالی ترابوزان حکمدارینین شرطلرینی یئرینه یئتیریر، بؤیوک قهرمان-
لیقالر گؤستریر. حکمدار قیزینی قانتورالییا وئریر، اوزان گلیب شادلیق چالیر....«
قانتورالی سئل‌جان خاتونو گؤتوروب، وطنه دؤنور. یولدا یاتیر. الکین بو زامان ترابوزان حکمداری پشیمان 
اولور. اونالرین دالینجا آلتی یوز آدام سالیر. سئل‌جان خاتون قانتورالی ایله بیرلیکده ووروشور. سئلجان 
خاتون ووروشدا قانتورالیدان آیری دوشور. او، قانتورالینی تاپا بیلمیر. آخیردا سئوگیلیسینی یارالی 
تاپیر. تزه‌دن دوشمنی قاباغینا سالیب قوْوور. سئلجان خاتین قانتورالینی تَرکینه آلیب ووروش 
میدانیندان چیخاریر ]اوغوز یوردونا دؤنمک ایسته‌ییر[. بو ایش قانتورالییا آغیر گلیر. حتّی اونو 
اؤلدورمک ایسته‌ییر. اونلارین ووروشلارین‌دا سئل‌جان خاتون ایگید بیر قیز ایدی. قانتورالی اونونلا باریشیر، 
ائولرینه گلیرلر. توی اولور. دده قورقود گلیب شادلیق ائدیر. بوی- بویالییر، سوْی- سوْیالییر.
قانتورالی بویونون فلسفی آنالمی: بو بوی؛ فیرتینالار دنیزیندن کئچیب چتینلیکلره غلبه چالماق، کماال 
چاتماق، ایتمیش جنّتی آختارماق آنالمیندادیر. چتین سیناقلارا قارشیلاشماق. قارانلیقدان کئچیب 
ایشیغا چاتماق. اؤلومدن اؤلومسوزلویه، روحانی عالمین اؤزه‌یینه )سرچشمه( چاتماق، سرّلرین 
دونیاسینی تانیماق. کمال یولالریندا چتینلیکلره سینه گرمک دئمکدیر )فرهنگ نمادهای سنّتی(.
شکیلده ایشلنمیش »3« سایی. )داستاندا موجود اوچ حیوان اوبرازی(: اوچ رقمی
داستاندا ساکرال1
تانرینین گوج- قدرت سیمبولودور. اوچ، کائنات رقمی اوالراق قبول ائدیلیر. 1- الهوت )وجود کلّ( 
واجبالوجود./ 2- ملکوت )گؤیلر عالمی/ یئرله گؤیون آراسی(/ 3- ناسوت )مادّی دنیا/ مادّه عالمی(. 
اوچ رقمینین هندسی شکلی اوچبوجاق )مثلث(دیر. اوچ، ایلک چوخلوق )کثرت( بیلدیرن رقمدیر.
یارادیجی قوّه. ایره‌لیلَییش )رشد( رقمیدیر. »هامی« سؤزونون معناسینی ایفاده ائدن یگانه رقمدیر.
اوچ رقمینین گوجو اونیورسالدیر )جهانشمول(. طبیعتین اوچلوک وارلیغینی سیمبولیزه ائدیر: 1-
گؤی. 2-یئر. 3- سوالر./ 1-دوغوم،2- حیات، 3-اؤلوم/ 1- باشالنیش، 2-اورتا، 3-سون./ 1-کئچمیش، 
2- بوگون 3- گلهجک. انسان دا اوچ حصّهدن عبارتدیر: 1- بدن، 2- جان، 3-روح. حکمت علماسی



@sahand1324

ديرسهخان داستانی، سوژئت خطّی ايله »قازان خان و اوغلو اوروز« »بکیل اوغلو امران داستانی« ايله ده اوخشاردير.
همین داستانین يونان پارالئللري -1اليوس و اوْديپیوس )اوديپ//اديپ( و آروادي ژوکاستهدير. ديرسهخان/ اليوس
عکس قطبلر اوخشارلیغیديرالر. -2اوديسئیين اوغلو تلهقون؛ آتاسینی آختارماغا يوال چیخمیش و آناسینا ائلچی
دوران چوخ آدامالرالر ساواشمیشدير. -3يونان اساطیرينده اوالن »آقاممنون« آروادي »کیلیمئنسترا« و اوغلو
»اوريس/اوريستوس«آراسیندا گئدن احوالتین بیر حصّهسینده اوخشار و عکس اوخشار جهتلر واردير. داستانالرين
چوخ يئرلرينده بوغاج و اوريس آراسیندا اوخشارلیقالر و عکس اوخشارلیقالر وار. بوغاج آتاسی يولوندا قیرخ نامردله
دؤيوشه گیرير، اوريست ايسه، آتاسینین انتقامینی اَن ياخین آدمی »آنا«سیندان آلیر و آناسی ايله اونون اويناشینی
اؤلدورور. داستانالردا آروادالرين روْلو تمامیله فرقلیدير. آقاممنونون آروادي؛ اويناشی ايله بیرگه اؤز اَرينی )اقاممنونو(
اؤلدورمک ايستهيیر و نهايت اَرينی اؤلدورور. الکین ديرسهخانین قادينی آتا و اوغول آراسینداکی بؤيوك گرگینلییی
آرادان قالديرير.
بوغاج/اديپ/اوديپ )يونان پارالئللری(: "اوراکول"دان "فیو" حکمدارينا خبر گلیر، اوغلون سنی اؤلدوروب،
آناسیيال ائولنهجک. او ايسه اوغلونو قوللوقچوسونا تاپشیريب، اوندان اوغالنین اؤلدورولمهسینی طلب ائدير. قول ايسه
قبول ائدير. سونرا قولون اوغالنا رحمی گلیر، بونا گؤره ده ياالندان حکمدارا اوغالنین اؤلدورولدويونو دئییر. اوراکول
نئجه دئمیشديرسه او جور اولور. نهايت اوديپ ايللر سونرا، آتاسینی اؤلدورور و بیلمهدن آناسی ايله ائولنیر.
ديرسهخان قیرخ نامرددن چوْو)خبر(آلیر کی، اوغلون سنی اؤلدورهجک و آناسینا ال اوزاداجاق.)اوغوزالردا ياالن
اولمامیشدير(ديرسهخان اينانیر. قاباقحا قید ائتديییمیز کیمی دده قورقودداکی »ديرسه خان«، يونان اساطیريندهکی
»الي«دير. »بوغاج«ين يونان پارالئلی ايسه »اوديپ«دير. اوديپ آناسی ايله بیلمهدن ائولنديیینه گؤره اوالدالري
eteokl و polinik لعنتلنمیشلر. اوديپین قیزي antiqona دا، نهايت محو اولور. الکین بوغاج ديرسه خانال باريشیر.
اديپین آناسی iokasta( يوکاستا( اؤزونو اؤلدورور، بوغاجین آناسی اوغول و آتا آراسینداکی آنالشیلمازلیغی
سهماناليیر. هر ايکی داستاندا آتا قضا و قدردن قاچماق جهديندهديرلر هر ايکیسی ده اوالدين محوينه چالیشیرالر.
آتاالرين بیري درددن خوشبختلییه و او بیريسی ايسه خوشبختلیکدن بدبختلییه چاتیر.
توپاليیب ترتیب ائدن: حسن اوموداوغلو

بیرينی تانیماماسی اوندان ايرهلی گلیر کی، اونالر بیر- بیرينی هئچ گؤرمهمیشلر، تانیماق، آنجاق آتا طرفیندن اولور.
مادّي بیر نیشان ايله )اوزوك، بیلرزيک، قیلینج( ممکن اولور.
»دده قورقود« داستانالريندا آتا ايله اوغولون قارشیالشماسی ايکی بويدا، داها دوغروسو، بیرينجی و اونبیرنجی
بويالردا وئريلمیشدير. تانیما اوچون مادّي بیر نیشان انتخاب ائديلمهمیشدير، چونکی آتا و اوغول بیر-بیرينی
گؤرموشلر. ايلک آنالردا اونالرين بیر-بیرينی تانیماماسینا اساس سبب زاماندير. آتا و اوغول رَجز اوخودوقدان سونرا
بیر-بیرينی تانیییرالر. بیرينجی بويدا ديرسه خان قیرخ نامردين سؤزونه اوياراق اؤز اوغلونو اؤلدورمهيی امر ائدير. الکین
قیرخ نامرد ديرسهخانین اؤزونو اسیر آلیب آپارير. بوغاج آناسینین خواهیشیله 12 اوغلو بوغاج آغیر يارادان اؤلمور.
آتاسینی خالص ائتمک ايستهيیر. نامردلر ديرسهخانین اَلینی-قولونو آچیب اوغلونا قارشی گؤندريرلر. آتا ايله اوغول
بیر-بیرينی تانیییر.
-11جی بويدا اسیر دوشموش قازانی خالص ائتمهيه گلنلر بیر-بیر قازانین اؤزو ايله 13
قارشیالشیرالر. اَن آخیردا اوغلو اوروز آتاسینا قارشی چیخیر. قازان بوتون قهرمانالري، او جملهدن اوغلو اوروزو تانیییر.
اؤزونو بیلمه‌مزلییه وورور. بوردا يالنیز ائپیک بیر سادهلیک وار. رجز اوخويارکن اوروز اؤز آتاسی قازانی تانیییر. هر ايکی
گؤروش فاجعهسیز بیتیر. بوندان عالوه، -10جو بويدا ايکی قارداشین اگرك-سگركين قارشیالشماسی وئريلیر. بو دا
تانینما ايله نتیجه‌لنیر. بئله‌لیکله، »دده قورقود« آتا-اوغول ووروشو، باشقا داستانالرا نسبتاً ائپیک بیر سادهلیکله
وئريلديیی کیمی خوشبخت بیر نتیجه ايله ده يئکونالشديريلمیشدير. ديرسهخان و اوغلو بیلَركدن ساواشیرالر و
نهايت باريشیق اولور. »تئله‌قون« ايسه اؤز آتاسینی )اوديسئی( تانیمادان اؤلدورور. رستم ايله اوغلو سهراب )آتا- باال( دا
همین شکیلده ترسیم اولونور. يونانلیالرين »کروْن« آدلی آلالهی اوالدالرينی يئییردي. )آتا–اوغول مناسبتی(. نهايت
بیر گون قادينی reya دوغوالن اوشاغی )زئوس( گیزلدير. اسکیيه بوکموش داش پارچاسینی اَرينه وئرير، »کروْن«
اَلیندهکینی اوشاق ظنّ ائديب اودور. بئلهلیکله »زئوس« آتاسینین اَلیندن قورتولور و اونون سلطنتینی داغیدير و اؤزو
سلطنت قورور. بو بیلَركدن و مقدّسدير. يونان اساطیرينده آتاالرينی بیلمهدن اؤلدورَن »اديپ« و »تلهقون« کیمی
شخصیّتلر موجوددور.
آتا-اوغول قارشیالشماسی اکثر حالالردا تانینما ايله سونا چاتیر. يونان اساطیرينده آتا-اوغول قارشیالشماسیندا فاجعه
يارانیر و اؤلومله بیتیر، الکین دده قورقوددا گرگینلیک آرادان قالديريلیر. قارشیالشما، مثبت نتیجه ايله بیتیر. يونان
میفلرينده تک-تک قارشیالشمادا، يئنی کؤهنه تانینمیر، الکین تورك میفلرينده تانینیر. يونان میفینده زئوس
گوجه آرخاالنیب آتاسی »کروْن«ون سلطنتینی داغیدير. آنجاق بوغاج ديرسه خانال بو ايشی گؤرمور، او »آتا حاققینین
مقدّس اولدوغونو« اونوتمور.
ديرسهخانال قادينی/آقاممنونال قادينی: بو شخصیّتلر پارالئل اولساالر دا، معیّن فرقلري ده وار. آقاممنون-
آرگوس کرالی. آترهاوسون اوغلو، مئنهالئوسون قارداشیدير. »اِلکُترا، ايفهگئنا، اوْريستوْس«ون آتاسیدير. قهرمانالر
قهرمانی و کرالالر کرالیدير. او، آروادي )کلیتايمنئسترا/کیلیمئنئسترا( طرفیندن اؤلدورولور. آروادين اوْيناشی واردير.
اوْيناش ايسه آقاممنونون عمیاوغلوسو )آگیستوس(دور. نهايت او دا )آرواد( اؤز اغلو اوْريستوْس طرفیندن اؤلدورولور.

- دده قورقود و یونان داستانالری- علی سلطانلی. ]دیرسه خان اوغلونو اؤلدورمهیی بیر کسه امر ائتمیر. اصلینده اؤزو؛ ددهم قورقود اودومالمیش قاتی یایی اله آلیر اوزنگینین 12
اوسته قالخیر اوغلونون کورهیین نشان آلیب اونو اوخالییر. ح. اوموداوغلو[
- دده قورقود و یونان داستانالری- علی سلطانلی. یئنه بورادا دا دیرسهخان ا

آتا-اوغول دؤيوشو: آتادا يارادانین جیزگیلري وار.
آتا اوالدالري بالدان قورويان روحدور، ايلک جدّدير. قاالرقیلیق
و دؤل سیمبولودور. ملکیّت، استیالء، اوستونلوك، يوکسکلیک، نسیل، توْخوم رمزي و اوْبرازيدير. آتا قاداغان
ائدندير. قدرت، بؤيوکلوك، تانريلیق. دَيیشمک ايستهين يئنی گوجلر،گوج- قوّه آنالمی داشیییر. )فرهنگ نمادها/
آلن گري و ژان شوالیه ص 180(.)نمادهاي سنتی/ج. سی.کوپر ص67( آتا اؤلورلر عالمی ايله گنج ديريلر آراسیندا
باغلیلیقدير. آتا دونندير، اوغول ايسه بوگون. بونالرين قارشیالشماسی کؤهنهلیکله يئنیلییین قارشیالشماسیدير.
آتا اقتداردي. يئنی گوجلرين )دَيیشیلمهنین( اؤنونده دوران قاداغا و گوجون سیمبولودور. او هم قارانلیق هم ده ايشیق
رمزيدير. اوالد چالیشیر آتا اولسون، ائله همن مسئلهيه گؤرهدير کی، اساطیرده اوغولالر آتانی اؤلدوروب يئرينی
توتماق ايستهيیرلر. آتا اؤلولرله ديريلرين آراسیندا اوالن باغلیلیقدير. آتا-اوغول ووروشو دونیا خالقالري آراسیندا اَن
چوخ يايیلمیش موتیو و سوژهدير. بوتون ملّتلرين ناغیل، افسانه، داستانالريندا مرکزده يئر توتان موضوعدور.
يونان اساطیرينده، اوديسهنین سیرسئیادان تئلهقون آدلی اوغلو اولموشدور. اوديسه گئتديکدن سونرا سیرسئیا اوغلو
تئلهقونو اؤز آتاسی اوديسهيی آختارماغا گؤندرير. اوديسه تانیمادان اؤز اسیر اوغلو تئلهقون ايله قارشی- قارشییا گلیر و
ووروشمادا اؤلور. هئراکل اؤز آتاسی زئوس ايله ووروشو، الي )اليوس( اؤز اوغلو اوديپله قارشیالشیر )اوديپ بیلمهدن
اؤز آتاسی اليی اؤلدورور(. ايران داستانالرينداکی رستم و سهراب احواالتینی دا قید ائتمک اوالر. رستمین توران
شاهزادهسی تهمینهدن سهراب آدلی اوغلو اولور. رستم اونو گؤرمهمیشدي. ايران و توران اوردوالري قارشیالشديقدا،
رستم ايله اوغلو سهراب اوز-اوزه گلیرلر. بیرينجی ووروش نتیجهسیز قورتارير؛ ايکینجی ووروشدا سهراب غالب گلیر.
رستم گنج سهرابی آلدادير. سهراب اونو اؤلدورمور. اوچونجو دفعه رستم اؤز اوغلونو اؤلدورور. سونرا نیشان ايله اؤز
اوغلونو تانیییر.
بو موْتیوين باشقا واريانتالرينی فارس ادبیّاتیندا، قافقاز خالقالرينین قديم ناغیلالريندا تاپماق ممکندور. کئلت
7 ايله اوغلو کوْپالاوکس 6 افسانهلرينده ده،کوُخوُلین
قارشیالشیر. کوْخولین سحیرلی قالخان واسطهسیله اؤز اوغلونا غالب
8 گلیب، اؤلدورور. آلمان داستانالريندا هیلدئبراند
9 و اوغلو »هادوبراند«
قارشی-قارشییا گلیرلر. هیلدئبراند اونو
10 اؤلدورور. فرانسیز داستانالريندا میللئنین
اؤز اوغلو ايله قارشیالشیر. آنجاق اونالر بیر- بیرينی تانیییر. روس
ايله اوغلونون قارشیالشماسی و س... عینی موضوعدور. دونیا خالقالرينین ادبیّاتیندان بئله 11 داستانالريندا ايلیا
مثالالر گتیرمک ممکندور. توپالنمیش افسانهلر گؤسترير کی، بونالرين بیر قیسمی فاجعه ايله بیتیر؛ يا آتا اؤز
اوغلونو، ياخود دا اوغول اؤز آتاسینی اؤلدورور. داستانالردا آتا-اوغولون بیر- بیرينی تانیماسی؛ سونلوغون فاجعهسینی
قوّتلنديرير. بو داستانالردا آتانین اؤز اوغلونو اؤلدورمهسی داها چوخدور. بو قول عموم دونیا خالق داستانالريندا
نسبتاً قديمدير. ايکینجی قیسمده ايسه سونلوق تانیشلیق و باريش ايله نتیجهلنیر. بو قیسم نووَهلر )هسته( نسبتاً
يئنیدير. اوچونجو قیسمده سونلوق يوموشالمیشدير. هر حالدا، فاجعه ايله بیتمیر. هر اوچ قیسمده آتا ايله اوغلون بیر-

5
-قدیم تورکلرده آتا-آنا مقدّسلشدیریلمیش و تانریالشمیشدیر. اسالم دینی مقدّس کتابیندا دا آتا

،داستانین موضوع‌لاري
آد آلماق: هر بیر وارلیق اؤز ضدّينی اؤلدورسه آد آلیب ياشايا بیلیر. ]يَعْرَف االشیاء بِاالضدادها »هر شئی اؤز
[ بوغانی اؤلدورن آدام، بوغاج آدي آلیر. تورکلرده؛ شخصه آد وئرمه آنجاق 3 قارشیلیغی و ضدّي ايله تانینیر«.
يئتگینلیک )بلوغ جنسی( دؤرونده اولور. اَرگینلشمیش گنج اؤزوندن هونر گؤستريرسه همین هونر و گؤردويو ايش
اساسیندا آد قازانیر. آد گونو، دوغوم گونو ايله تمامیله فرقلنیر. معاصر دؤرده »آد گونو« ايفاده‌سی واردير. دوغوم گونو
ايله فرقلنن آد گونو، هر کسین آد آلديغی گوندور. چین فیلسوفو الئوتسه دئییر: اَزلی- ابدي حقیقت آدسیزدير
)تانرينین مین بیر آدي وار(. او دئییر: آد وئريلرکن نامعلوم؛ معلوما چئويريلیر. آد وئرديکده غیرمعیّن اوالن بیر شئی
معیّنلشديريلیر
اوالدسیزلیق/اوالد حسرتی: سونسوزلوق اهريمن)يانگ/ارلیک(دَن تؤرَنیر. چونکی، مرض و خستهلیکلري اهريمن
)اَرلیک/يانگ( ياراتدي.
4 آلقیش)دعا(-ائل آلقیشی ايله اوالد صاحبی اولماق.
قديم انسان‌لار اينانیرديالر کی، هر نهيی ديله گتیريرسنسه
همین شئی موجود اولور و جیسملشیر. خیاال و ديله گتیريلن هر بیر شئی اوبیکته )عینیّته( چئوريلیر. همین موضوع
بامسی بَیرك داستانیندا تکرار اولور. سونسوزلوق قورخوسو بوتون اوغوز ائلینی ناراحات ائدير. سونسوز ايگیدلر،
اوالدسیز اولدوقالري اوچون باشقا آدامالر طرفیندن الزيمی احترام گؤرمورلر. دُعا، نذر، خیراتالرينا گؤره آهلل اونالرا
اوغول)اوالد( وئرير. آذربايجان خالق داستانالريندا عینی نمونهلر واردير. آتا؛ اوالد حسرتی ايله بؤيوك نذر ائدير و
احسان وئرير، نتیجهده عائیله اوالد صاحبی اولور، بو داستان ايسه اونون آدي ايله باغالنیر. »نوروز و قنداب« »قوربان«
»لطیف شاه« »نجف و پريزاد« و ساير داستانالردا بونا پارالئلدير.
نذر وئرمکله اوالد صاحبی اولماق: ديرسهخانین قادينی توْي ائديب قوربان کسیر. پالتارسیزالرا پالتار وئرير.
يولالردا خالقین رفاهی اوچون عمارتلر تیکديرير. سوالرا )چايالرا( قیمیز جااليیر و....همین يولال اوالد صاحبی اولور.
سودان اوشاق آلماق: تورکلرده »پینار« مقدّسدير. آمّا قاينار سوالر؛ يئر آلتیندان چیخان سوالر، منفی روحالر
اوچون ده بیر قاپی و چیخیش يئريدير. چونکی يئردن جوشان سو، اَرلیک )شیطان( ]سومر- بابیل ده نئرکیگال[
يانیندان گلیر. سو اساطیرده دوغوم سیمبولودور.
ماناسین آناسی دوغا بیلمزدي، چون او چشمه باشیندا )گئجه( ياتمامیشدير. ديرسهخان و بوغاج داستانیندا،
ديرسهخانین آروادي سويا قیمیز جاالديقدان سونرا اوشاق صاحبی اولور.
اساطیرده اوالد صاحبی اولماق نهدير؟ اوالد؛ خالقین قدرت و قوّهسینین آرتماسینا تکان وئرن عامیل کیمی
تظاهر ائدير. شبهه‌سیز کی، جمعیّت، عائیله، نه قدر محکم اولورسا، نسیل داواملی صورتده آرتارسا، خالقدا قدرت و
گوج، متشکّللیک امکانی او قدر آرتیق اولور. بو موْتیوين اَن يوکسک اجتماعی ماهیّتی اونون عائیله حیاتینین سلسله-
وي داوامینا اوالن محبّت حسّلرينین ايفاده ائتمهسیندهدير. بیر ده کی، او داستانالرين خلقی عالمتلرينی عکس
ائتديرير. يوخسولالرا يارديم ائتمهيین؛ آج قارينالرين دويورولماسی، چیلپاقالرين گئیینديرمهسی نجیب، خیرخواه
ايش اولدوغونو، حتّی بوتون فعالیّتينده انسانالرين اؤز بؤيوك آرزوالرينا نائیل اوال بیلهجهيین تبلیغ ائدير.

3
-ابوعلی سینایا منسوب ائدیلن سؤزدور. امّا عرب منطقی و فلسفهسیندن آلینمیشدیر. )حرمتلی عالم، میرعلی سیّد سالمتین مقدمهای بر بررسی دده قورقود کیتابیندان
»االشیاء تعرف باالَضداد« کیمی قلمه آلمیشدیر.(
4
- زروان ایستاد و زمزمه کرد تا فرزندی داشته باشد )مقدمهای بر بررسی دده قورقود. سید سالمت(

ديرسه‌خان اوغلو بوغاج خان داستانیندان نوْتالر
آدالر
ديرسه‌خان: ديرسه، تئونمدير )دينی آد(.قديم شکلی"تیرسه"دير. ايکی حصّه‌دن عبارتدير: -1دير/تیر/تور/تؤر/توْر:
ديري، ديريلمک. -2سه//سی: شخص، نفر. بو گون کیمسه، بیريسی سؤزلرينده ده ايشلنیر. )ف. جلیلاوف(
بعضی عالیملرين فیکرينجه ده ديرسه: -1دير/تیر/تیري/ديري -2سه/سی/سین/سون: آدام، روح کیمی ايضاح ائديلیر.
معناجا ديري آدام. ديري شخص دئمکدير. دورسون/تورسون فورماالري دا واردير. )ش. جمشیداوف(
بوغاج: بوغ+ آج. بوغ: ايگید؛ يئنیلمز. آج/آجیماق: مرحمتلی. رحملی. بوغاج: مرحمتلی قهرمان. رحملی ايگید
دئمکدير )م. سید اوف(. بوغا سؤزو، قیرقیزالردا »بوکا«، باشقیردالردا »باقا«، توواالردا »بوکاك«، آلتايالردا »بوکا«
کیمی ايشلنیر. روس ديلینده "بوقاچوف"، گرجی ديلینده "بوقادزه" فامیلیاالري همین آددان تؤرنمیشدير. بیر سیرا
1 عالیملر، بوغاج آدينی- »بوغانی اؤلدورن، بوغانی آياقدان ساالن« کیمی ده ايضاح ائديرلر. الکین اصلینده بوغاج، بوغا
+
2 آج حصّهلريندن يارانمیش پالئوْ آنتروپونیمدير. ايکی سؤز بیرلشرکن »آ« سسی گیمِناسیايا
اوغرامیشدير. بوغا/ باغا
سؤزو قديم تورکجهده وحشی، حیوان، گوجلو و... معناالردا گلمیشدير. »آج« ايسه، هم صفت و آد دوزلدن شکیلچی
کیمی، هم ده مستقل لغت اوالراق غضب، هیبت، غیض، رحم، مروّت و ساير معناالردا گلمیشدير.
بوغانین میتولوژی سیماسی
بوغا اوْبرازي ايلک دفعه سومر اينانجالريندا گؤرونور. "بوغا بوللوق و گوج" رمزيدير. ايلک حیواندير کی، ابتدايی
انسانالر اونا عبادت ائتمیشلر. دونیا میتولوژيسینده نسیل، بوللوق، ارککلیک قوّهسینین سیمبولیزه ائدير. سومئرلرده
انسان باشی ايله تصوير اولونوردو. بوتون سامی خالقالريندا بوغا کولتو و تقدّسو اولموشدور. يهوديلرده »سامري«نین
دوزلتديیی »بقر/اينک« ده همین تقدّس اوزريندهدير. عربلرده »ثور« کیمی ايشلنن بو اوبراز يونانجا »توروس«دان
آلینمیشدير. همین حیوانین تقدّسو يونان و روملوالردا دا گؤرونور. يونانلیالردا »زئوس«، روملوالردا ايسه »ژوپیتئر«
بوغا شکلینده تصوير ائديلیر. بوغا؛ قديم تورکلرده آلپلیق و باتورلوق )ايگیديک( رمزي و تمثالیدير.
بوغانین توکلو جنسی )قوتوز/قوتاز( خاقانلیق رمزيدير. تونيوگوك )تانیو گؤك( کتیبهسینده خاقان، سیمیز بیر بوغا
ايله قارشیالشديريلیر. همین حیوانین قويروغو ]ياك قويروغو[، خاقان توغو و قهرمانلیق رمزيدير. بوغا بعضاً گؤيه
منسوب اوالراق »گؤك بوغا« کیمی ده قید اولونوردو. قديم تورکلرده »قارا بوغا« قارانلیق دونیانین تانريسی اوالن
»ارلیک« اوچون قوربان وئريلیردي. همین قوربان، تورپاغا )يئره( دفن اولونوردو.
ايران اساطیرينده: بوغانین هم منفی و هم ده مثبت اوبرازالري واردير. ايلک انسان و آغاجین يانیندا بیر بوغا دا
تصوير ائديلمیشدير. بوغانین قانیندان بیتگیلر يارانمیشدير. بوغاجین ياراسینا ملهم آختاران آنا و قیزالر، کئییکی
سیمبولیزه ائدير. »گئتديکده يئرين اوتالقالرين کئییک بیلور« )بوغانین قانیندان بیتن بیتگیلر بوغاجین ياراسینا
درمان اولور(. دده قورقود داستانالريندا بوغا؛ گوج، قوّت، ايگیدلیک رمزيدير.

#بولود_قاراچورلو
دده قورقود بوی‌لاریندان
دوخا قوجا اوغلودلی‌ دومرول

آنادان دا مأیوس اولوب،
قاییدارکن دلی دومرول،
حاضیرلانیب جان آلماغا،
یاخین‌لاشدی عزراییل.

-عزراییل، مره آمان!
او گؤرونمز ایلاهی‌نین
دئدیگینه یوخدور گومان.

-سؤیله گؤروم یئنه نه وار؟
مره دلی، نه دئییرسن؟
داها سؤزون؟ یئنه مندن،
نه آمانی دیله‌‌ییرسن؟
آغ‌ساققاللی قوجا بابان،
جان دیله‌دین، جان وئرمه‌دی
داها کیم وار، سنون اوچون،
جانین وئره، کئچه جان دان؟

-حسرتیم وار
-نه حسرتین؟
-یاد قیزی بیر حلالیم وار.
اوندان بیر جوت امانتیم.
ایکی کیچیک اوغلانیم وار
اونلاریلا گؤروشه‌لیم.
دئیه دومرول، آخین آخین
اؤز ائوینه سوردو آتین.

-بیلیرسنمی نه‌لر اولور؟
گؤی اوزوندن قیزیل قاناد،
عزراییل، اوچوب گلدی.
آغجا سینَم اوزرینه
قوندو منیم، شیرین جانیم،
خیرلادیبان آلار اولدو.
بابامدان جان دیله‌دیمسه،
جان وئرمه‌دی.
آنامدان جان دیله‌دیمسه
جان وئرمه‌دی.
سویله‌دیلر هر ایکیسی
جان عزیزدیر، دونیا شیرین.
اوجا-اوجا داغ‌لاریم وار،
سنون اوچون یایلاق اولسون.
سویوق-سویوق سولاریم وار،
سنون اوچون ایچیت اولسون.
طؤیله-طؤیله شاهباز آتیم،
سنون اوچون مینیگ اولسون.

قیزیل قوببا چادیرلاریم،
کؤلگه‌لوگون اولسون سنین.
قاتار-قاتار دوه‌لریم،
یوکله‌لیگون اولسون سنین.
آغ آییلدا، آغ قویونوم،
سوروسیله سنون اولسون.
کؤنلون کیمی توتار اولسا،
سئور ایسه، اَرین اولسون.
آنجاق ایکی اوغلان‌جیغی
باش‌سیز قویما، ائوسیز قویما.



https://t.me/sahand1324

بولود قاراچورلونون اؤز سسی ایله شعرلری

بوز چیچه یی

استاد اومود اوغلونون دکلمه هابئله آچیقلاماسیله

@sahand1324

#بولود_قاراچورلو


دده قورقود بوی‌لاریندان
دوخا قوجا اوغلو دلی‌دومرول

نه دئییرسن گؤز ببه‌ییم،
اوغول-اوغول، آسلان اوغول!
دوغولاندان، دوققوز بوغا! باسمارلاییب،
بوغان اوغول!
قیزیل قوببا چادیری‌مین،
سوتونوسان، دیره‌یی سن.
غازا بنزر قیز-گلینیم،
بزه‌یی سن.
قارشی یاتان قارا داغیم،
اوغول-اوغول، آسلان اوغول!
سؤیله‌گیلن عزراییله:
- سویوق-سویوق بولاق‌لاریم،
جئیران قاچار اوولاق‌لاریم،
گرکی ایسه، اونون اولسون.

قاتار-قاتار دوه‌لریم،
آلا، خال‌لی گَبه‌لریم،
گرکی ایسه، اونون اولسون.

آغ آییلدا آغجا قویون،
کیسه-کیسه آخچا-آلتون.
گرکی ایسه، اونون اولسون.

جان عزیزدیر، دونیا شیرین.
عزیز جانی قییمام بئله.
مندن عزیز، مندن سئوگی،
آنادیر گئت، اوندان دیله.

دلی دومرول، آتاسیندان،
اوز گؤره‌ییب، اوز دؤندردی.
گئدر-گئتمز آتین سوردو.
آناسینا قارشی گلدی.

-آنا بیلدین نه‌لر اولدو؟
گؤی اوزوندن آل قانادلی،
عزراییل اوچوب گلدی.
آغجا سینَم اوزَرینه،
قوندو منیم! شیرین جانیم،
خیرلادیبان آلار اولدو.
بابامدان، جان دیله‌دیم او،
وئرمز اولدو. ایندی سندن،
جان دیلَرَم، وئررمیسن؟
یوخسا دلی اوغول- دئیه،
دومرول- دئیه، مَلَرمیسن؟
جان دیلرم آنا سندن.
اوغول جانین آلیرسان می
یوخسا آنا، آغجا اوزه
آجی دیرناق چالیرسان می.

-نه دئییرسن گؤز ایشیغیم،
اوغول-اوغول، جانیم اوغول!
دوققوزجا آی دار قارنیمدا،
ساخلادیغیم قانیم اوغول!
قونداغینی بله‌دیگیم،
بوی آتماغین دیله‌دیگیم،
دولاب-دولاب آغ سودومو،
امیزدیگیم، جانیم اوغول!

اوجا بورج‌لو حاصارلاردا،
اوتراق اولوب،‌ توتولایدین،
آزغین دین‌لی کافرلره،
دوستاق اولوب توتولایدین
قیزیل-گوموش ساووروبان،
پول تؤکوبن قورتاراردیم.
ایندی ایسه یامان یئره،
وارمیش ایکن وارا بیلمَم.
دونیا شیرین، جان عزیزدیر.
اوغول جانیم، وئره بیلمَم.



#بولود_قاراچورلو



@sahand1324