استقلال قوه قضائیه گامی مؤثر برای توسعه ایران
✍️ علی مرادی
سیر تطور قوه قضائیه در ایران نشاندهنده عزم و تلاشهای مستمر ايرانيان برای ایجاد نظام قضایی عادلانهتر است.
تلاش برای تحول نظام قضایی و دادگاههای کاملا سنتی دوران قاجار بدون قوانین مدون و شفاف تا دوران پهلوی اول با تاسیس دادگاههای مدرن و سیستم قضایی بر اساس قانون اساسی مشروطه و نهایتاً در دوران پهلوی دوم ،
مدرنیزاسیون دستگاه قضایی و اصلاحات جدی و تشکیل دادگاههای مدنی و کیفری ایجاد دیوان عدالت اداری و نهایتاً تغییر و تحولاتی در سیستم دستگاه قضایی در جمهوری اسلامی همه حکایت از تلاشهایی مستمر ايرانيان برای رسیدن به دستگاه قضایی مطلوب، مستقل و کارا و عادلانه بوده است.
با وجود تلاشهای مستمر حقوقدانان برجسته و اندیشمندان ایرانی، پیشرفتهای قابل توجهی صورت پذیرفته، اما تا حصولِ دستگاه قضایی مطلوب راه طولانی و درازی در پیش است، که نیازمند توجه، تلاش و اهتمام به اصلاحات بیشتری میباشد.
به نظر میرسد مهمترین مانع برای رسیدن به دستگاه قضایی مطلوب ساختار سیاسی کشور، مخصوصاً فرآیند انتخاب رئیس قوه قضاییه میباشد.
واقعیت این است که استقلال قوه قضاییه، یکی از ارکان اساسی برای تحقق عدالت در هر نظام حقوقی است و هرگونه وابستگی به نهادهای سیاسی یا نظامی میتواند به تضعیف این استقلال منجر شود.
انتصاب رئیس قوه قضاییه توسط شخص رهبر نقطه عزیمت برای عدم استقلال، عدم پاسخگویی و بسیاری از مشکلات قوه قضاییه از جمله کارایی مؤثر آن میباشد.
نقش رهبری در انتخاب و انتصاب رئیس این قوه، بهویژه در زمینه تأثیرات آن بر بیطرفی و کارایی قوه قضاییه، حائز اهمیت است.
با توجه به اینکه بسیاری از نهادهای کشور از جمله نهادهای نظامی، ائمه جمعه و جماعات، بنیاد مستضعفان و سازمان اوقاف و امور خیریه زیر نظر رهبری میباشند، و بالاخص دعاوی مربوط به مسائل سیاسی که یک طرفش نظام جمهوری اسلامی به زعامت رهبری میباشند، باعث شبهه در عدم استقلال دستگاه قضایی و تضیع حقوق ملت میگردد.
لذا پیشنهادی برای تقویت دستگاه قضایی از نظر استقلال و عدالت به صاحب نظران و اندیشمندان کشور ارائه میگردد، امید این است که با تغییر فرایند انتخاب رئیس دستگاه قضا شرایط مطلوب در این دستگاه برای استقلال و عدالت محوری و پاسخگویی مهیا گردد.
✅ اصل پیشنهاد برای انتخاب رئیس قوه قضاییه:
انتخاب رئیس قوه قضاییه توسط قضات عالی رتبه دستگاه قضا و تایید آن توسط نمایندگان منتخب مردم در مجلس به جای انتخاب آن توسط مقام رهبری
در ادامه به فواید و تاثیرات مثبت این تغییر و تحول اشاره میگردد.
1. انتخاب رئیس قوه قضاییه توسط قضات عالیرتبه:
• این اقدام میتواند به تقویت حس مسئولیت و تعهد در میان قضات منجر شود. وقتی قضات خودشان رئیس قوه قضاییه را انتخاب کنند، احتمال بیشتری وجود دارد که فردی با تجربه و دارای صلاحیتهای لازم برای مدیریت قوه انتخاب شود.
2. تأیید حکم توسط نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی:
• این مرحله میتواند به ایجاد شفافیت و پاسخگویی بیشتر در فرآیند انتخاب رئیس قوه قضاییه کمک کند. نمایندگان مردم، به عنوان نهادهای منتخب، میتوانند نظارت بیشتری بر عملکرد قوه قضاییه داشته باشند و از منافع عمومی دفاع کنند.
🔶🔹🔶 مزایای این رویکرد:
• افزایش اعتماد عمومی: با انتخاب رئیس قوه قضاییه از سوی قضات و تأیید آن توسط نمایندگان مردم، اعتماد عمومی به قوه قضاییه افزایش مییابد و این نهاد میتواند به عنوان یک مرجع بیطرف و مستقل شناخته شود.
• کاهش تأثیرات سیاسی: این تغییر میتواند به کاهش نفوذ نهادهای سیاسی بر قوه قضاییه کمک کند و به ایجاد فضایی عادلانهتر برای دادرسی در موضوعات حساس سیاسی، اقتصادی و اجتماعی منجر شود.
• تقویت کارایی و تخصص: انتخاب رئیس قوه قضاییه از میان قضات با تجربه میتواند به افزایش کارایی و تخصص در مدیریت قوه قضاییه کمک کند.
🔷🔸🔷 نتیجهگیری:
پیشنهاد برای اصلاح نظام انتخاب رئیس قوه قضاییه میتواند به عنوان یک گام مؤثر در جهت تقویت استقلال این نهاد و تحقق عدالت در جامعه مطرح شود. این اقدام نه تنها میتواند به بهبود عملکرد ،کارایی و اثربخشی قوه قضاییه کمک کند، بلکه به ایجاد اعتماد عمومی و افزایش احساس امنیت حقوقی در میان شهروندان نیز منجر خواهد شد.
به امید ایران آباد و آزاد و توسعه
یافته
https://t.me/Tahlile_Sysie