جنسیت و پاسخ‌های ایمنی (بخش اول)

✅به صورت کلی میدانیم که خانم‌ها پاسخ‌های ایمنی قوی‌تری نسبت به آقایان دارند و به همین علت مقاومت بیشتری در برابر عفونت‌ها نشان می‌دهند. خانم‌ها همچنین پاسخ‌های سرمی شدیدتری نسبت به واکسن بروز داده و نیز استعداد بیشتری برای ابتلا به بیماری‌های خودایمن دارند.

👀✍مشخص شده پاسخ‌های ایمنی میتوانند از کروموزوم‌های X و Y، هورمون‌های جنسی و نیز تغییرات سطحی این هورمون‌ها در طول زمان تاثیر پذیرند. کروموزوم X حدود ۵۰ ژن ‌با عملکرد ایمنی را کد می‌کند. هورمون‌های جنسی نیز می‌توانند تاثیرات پیش التهابی و ضد التهابی مختلفی را بر سلول‌ها اعمال کنند.

✅به نظر می‌رسد نسبت اجزای سلولی سیستم ایمنی نیز تحت تاثیر جنسیت قرار داشته و در خانم‌ها و آقایان متفاوت است. مطالعات مختلف نشان می‌دهد خانم‌ها از مقادیر بالاتری از سلولهای T و B، پلاسماسل، Treg، و سلولهای MAIT نسبت به آقایان برخوردارند. اما در مقابل تعداد سلول‌های مونوسیت کلاسیک +CD14 و غیرکلاسیک +CD16 و همچنین سلولهای NK در خانم‌ها نسبت به آقایان کمتر است. به علاوه خانم‌ها مقادیر بیشتری از انتی‌بادی IgM را تولید می‌کنند. تفاوت‌های مشابه با این در مدل‌های موشی نیز گزارش شده است.

✅هورمون‌های جنسی بر عملکرد سیستم ایمنی اثر میگذارند. مثلا طی مطالعه‌ای ۱۸۷۵ رونوشت ژنی در سلولهای مختلف ایمنی شناسایی شد که متاثر از هورمون‌های جنسی هستند. همچنین بسیاری از سلولهای ایمنی پذیرنده‌های مربوط به استروژن‌ها، پروژسترون و اندروژن‌ها را بیان می‌کنند.

1⃣استروژن‌ها بسته به غلظت و نوع سلول ایمنی اثرات پیش التهابی و ضد التهابی بر جا می‌گذارند.
غلظت های بالای استروژن در دوران بارداری و پیش از تخمک گذاری، فعالیت سلول‌های T، ماکروفاژها، نوتروفیل‌ها و DCها را مهار می‌کند. از طرفی سایتوکاین های التهابی TNF و IL6 و IL1 قادرند بیوسنتز استروژن‌ها را تحریک کنند.
پژوهش‌ها نشان میدهد استروژن‌ها بیان انزیم AID مورد نیاز در جهش سوماتیک و تغییر کلاس در سلولهای B را تنظیم می‌کنند. این هورمون‌ها همچنین بیان TLR3,7,9 و نیز تنظیم کننده آنها یعنی TRIM21 را افزایش می‌دهند. شایان ذکر است TRIM21 در تولید IL23 و تکامل Th17 که در بیماری‌های خودایمن مختلف مشارکت می‌کند نقش دارد.

2⃣اندروژن‌ها یا هورمون‌های جنسی مردانه عموما با خواص ضد التهابی شناخته می‌شوند. انها قادرند بیان NFκB را سرکوب کرده و از تولید سایتوکاین‌های التهابی جلوگیری کنند.
مشخص شده اندروژن‌ها همچنین تکثیر لنفوسیت‌ها و تولید ایمونوگلکبولین‌ها و سایتوکاین‌ها را مهار می‌کنند. این هورمون‌ها، در عملکردی متضاد با استروژن‌ها، می‌توانند بیان BAFF مورد نیاز تکثیر سلول B را مهار کنند.
از طرف دیگر مطالعات نشان داده بیان ژن AIRE مورد نیاز تولرانس مرکزی و نیز FOXP3 مهم در تکامل Treg، توسط اندروژن‌ها تحریک می‌شود.


(ادامه دارد...)






📱Instagram | اينستاگرام

🆔 @Immuno_Insights




🌐منبع:
https://www.nature.com/articles/s41577-024-00996-9




🖋تهیه و گردآوری:
علی عابدیان، دانشجو کارشناسی ارشد ایمونولوژی، دانشگاه علوم پزشکي شهید بهشتی