🕛مدت مطالعه: 110ثانیه


7.2.2. انتقال از ذكر به تذكر
برخی آیات اشاره به انتقال از ذکر به تذکر دارند؛ یعنی ذكر می‌آید و جان را می‌پروراند و سرخوش می‌کند و آن‌گاه منتقل به تذكر می‌شود. خداوند به پیامبر خویش می‌فرماید:

«فَذَكِّرْ إِنَّمَا أَنْتَ مُذَكِّرٌ»‌ .
پس تذكر ده كه تو فقط تذكردهنده‌ای.

یا در جای دیگر می‌فرماید:

«وَ ذَكِّرْ فَإِنَّ الذِّكْرَی تَنْفَعُ الْمُؤْمِنِینَ»‌ .
و پیوسته تذكر ده؛ زیرا تذكر مؤمنان را سود می‌بخشد.

8.2.2. محرومیت از ذكر
غم‌انگیزترین مطلب دربارۀ ذکر، محرومیت از ذكر است. قرآن کریم در این‌باره می‌فرماید:

«وَ مَنْ یَعْشُ عَنر ذِكْرِ الرَّحْمنِ نُقَیِّضْ لَهُ شَیْطَاناً فَهُوَ لَهُ قَرِینٌ»‌ .
و هركس از یاد خدا رویگردان شود، شیطان را به سراغ او می‌فرستیم؛ پس همواره قرین اوست.

واژۀ «یَعْشُ» از ریشۀ «عَشْو» می‌آید. در كلام عرب به كسانی كه چشمشان خوب نمی‌دید و كم‏بین بودند، «أَعْشَى» می‌گفتند. همچنین به پوست و جلد اولیۀ تخم مرغ، «قَیْض» گفته می‌شود و خصوصیت آن همین است كه تمام تخم مرغ را می‌پوشاند. آیه می‌فرماید، كسانی كه خودشان را به ندیدن و نابینایی از ذكر خدا بزنند و به ذكر الهی التفات نكنند و فرورفته در غفلت باشند، تمام وجود آنان به‌طور كامل در اختیار شیطان قرار می‌گیرد. شیطان نیز دام فراگیرش را بر روی آن‌ها می‌افكند و دیگر رهایشان نمی‌كند و بر آن‌ها مسلط خواهد شد. علت اینكه در این آیه، به‌جای «ذِكْرِ الله»، «ذِكْرِ الرَّحْمنِ» گفته شده است، بیان توجه فراگیر خداوند به بندگان خویش است؛ یعنی اگر بندگان او اعم از دوست یا دشمن پا به میدان ذكر بگذارند، رحمانیت گستردۀ الهی آن را در پوشش حمایت خویش می‌گیرد.
نكتۀ پایانی که دربارۀ این مفهومِ بسیار زیبا می‌توان گفت و برخی آیات نیز بدان اشاره کرده‌اند، بی‌توجهی به ذکر است. خداوند به وجود نازنین پیامبر اسلام(ص) می‌فرماید:

«وَ لاَ تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَن ذِكْرِنَا»‌ .
و از كسانی كه قلبشان را از یاد خود غافل ساختیم، اطاعت مكن.

یعنی انسان باید پیوسته مراقب باشد که غفلت نورزد و تحت تأثیر غافلان قرار نگیرد. علت بی‌توجهیِ غافلان نیز فرورفتن در لذت‌ها و خیالات بی‌پایان دنیوی و گرفتاری‌هایی است كه وجود آنان را تهدید می‌كند. به‌همین دلیل است که خداوند می‌فرماید:

«وَ لَمْ یُرِدْ إِلَّا الْحَیَاةَ الدُّنْیَا»‌ .
از كسی كه جز زندگی مادی دنیا را نمی‌طلبد، اعراض كن.

آری، ذكر درمان درد آدمی است و همان‏گونه كه فكر معرفت می‌آورد، ذكر نیز محبت به همراه دارد. همان‌گونه كه ما به دانستن نیاز داریم، به تذكر نیز نیازمندیم. دانستنی‌های فطری ما آشكار نمی‌شود، مگر با تذكر و به‌همین علت بخش عمده‌ای از آیات قرآن تذكر است؛ چون ما را به فطرت پاک انسانی باز می‌گرداند. ذكر نشان‌دادن مسیر است، معرفی آدمیت انسان است، هدف‌گذاری در زندگی است و كلید محبت: «اَلذِّكرُ مِفتاحُ الاُنسِ» (ذکر کلید انس‌گرفتن است) و به بیان پیر هرات:

«الهی، ذكر تو بهرۀ مشتاق است و روشنایی دیده و دولت جان و آیین جهان، یك ذرّه فزون به دوستی از دو جهان است، یك لحظه با دوست خوش‌تر از جان است، یك نفس با دوست ملك جاودان است، عزیز آن بنده كه سزاوار آن است، این چه كار است كه بی‌نام و نشان است، شغل بنده است و از بنده نهان است» .

ادامه دارد...

بخش‌هایی از کتاب گام‌های موفقیت در پرتو قرآن کریم، محمدعلی انصاری
#متن‌مکتوب_گام‌های موفقیت در پرتو قرآن کریم
🏝@Pious114
💫متقیان💫