🔸Урыстәыла акультура аминистрра анапынҵала Росконцерт имҩаԥнаго апрограмма "Агастроль дуқәа" ахь есышықәса ааԥхьара амоуп Фазиль Искандер ихьӡ зху атеатр, уи — культуратә дипломатиоуп ҳәа иҳәеит актиор, арежиссиор Џьамбул Жорданиа.

Ари апрограмма есышықәса иаладырхәуа атеатрқәа даараӡа имаҷуп иара Урыстәыла аҩнуҵҟа ҳәа азгәеиҭеит иара.

"2-3 шықәса рахь знык иақәшәо ыҟоуп, ҳара даараӡа пату ақәаҳҵоит дара ҳазҿлымҳаны есышықәса ҳахьаладырхәуа ҳара ҳҭакԥхықәра еизнарҳауеит, иахагьы-уахагьы аусура ҳаҿуп. Ҳахьнеиуа закә коллективузеи ҳәа рҳәаратәы ҳхы мҩаԥаагоит", — иҳәеит актиор.

🖇РУСДРАМ "Агастроль дуқәа" рахь ицоит лаҵара 1 инаркны 14 рҟынӡа. Перми Челиабински аԥснытәи артистцәа ахәаԥшыҩцәа иддырбоит аспектакльқәа "Софичка", "Абацәеи ахшареи", "Ахьча Махаз", Екатеринбург ҩ-спектакльк — "Абацәеи ахшареи", "Ахьча Махаз". Апрограмма Росконцерт имҩаԥнагоит Урыстәыла акультура аминистрра анапынҵала.

Инеиҵыху аиҿцәажәара шәазыӡырҩыр ҟалоит абра.

Аџьынџьтәылатәи аибашьра Ду ианалага Чито Аҳмеҭ-иԥа Ҷыҭанаа 27 шықәса ихыҵуан. Иара рҵаҩыс аус иуан, аха изанааҭ ааныжьны абџьар даҵагылеит.

1941 шықәсазы Аџьынџьтәылатә еибашьра Ду ианалага Чито Сталинградҟа дрышьҭуеит. 1943 шықәсазы Сталинград ахәра иоуит. Иара агоспиталь ашьҭахь, игәабзиара аиҭашьақәыргылара аамҭа рацәа анаҭахха, аҩныҟа даарышьҭуеит. Усҟантәи аамҭазы иеибашьратә лшамҭақәа рзы ианаршьахьан "Аиаҵәа ҟаԥшь" аордени хыԥхьаӡара рацәала амедалқәеи.

Чито инысымҩа анҵоуп иԥа Анатоли Ҷыҭанаа иажәақәа рыла.

Инарҭбаау аматериал шәаԥхьар ҟалоит абри азхьарԥш ала — Аиааира ду ҳзаазгаз — 80 шықәса.

Чычба ихьӡ зху Аҟәатәи амузыкатә ҵараиурҭеи Шәачатәи аҟазаратә коллеџьи русеицуразы аиқәшаҳаҭра рнапы аҵарҩит.

Ауснагӡатә алыршахеит Аҧсни Урыстәылеи рҵараиурҭақәа рыбжьара аимадарақәа рыбжьаҵаразы Россотрудничество имҩаҧнаго апроект аҳәаақәа  ирҭагӡаны.

🖇 Аҟәатәи амузыкатә ҵараиурҭа аҧҵан рашәара 15 1930 шықәсазы. Еиуеиҧшым аамҭақәа рзы аҵараиурҭа иалгеит еицырдыруа ашәаҳәаҩцәеи акомпозиторцәеи: Нодар Ҷанба, Манана Шамба, Алиса Гыцҧҳа, Хьыбла Гьерзмааҧҳа.

Ашколқәа роушьҭымҭацәа рзы аолимпиада "Аҳаракырахь амҩа" мҩаԥгахоит Аԥснытәи аҳәынҭқарратә университет аҟны лаҵарамза 16 инаркны 18 рҟынӡа.

Ихадоу ахықәкқәа:

▪️аҟыбаҩ злоу аҿар ралԥшаара, урҭ адгылара рыҭара,
▪️аҟазаратә лшарақәа рырҿиара,
▪️рзанааҭ алхраҿы рымҩақәҵара.

2025 шықәсазы ашколқәа роушьҭымҭацәа рзы аолимпиада алахәхаразы ирҭахуп — атәылауаҩшәҟәи абжьаратә школ ишьоушьҭамҭацәоу зыршаҳаҭуа аилыркаагеи.

🖇 Ҵыԥх аолимпиада иалахәын 447-ҩык, урҭ рахьынтәи 26-ҩык актәи аҭыԥқәа ааныркылеит, 109-ҩык аԥышәарақәа рыда Аҳәынҭуниверситет рахыԥхьаӡалараз ажәалагала ҟаҵан.

Асовет Еидгыла ажәларқәа зегьы хамеигӡарала Аиааира Ду хәызмаӡам рыхәҭа алырҵеит, абас аҳәамҭа ҟаиҵеит Урыстәыла ахада Владимир Путин амарафон "Адыррақәа.Раԥхьатәиқәа" аҟны данықәгылоз.

Дара хацәнамырха Аԥсадгьыл ду шырыхьчоз удыруазар, Урыстәыла аԥеиԥш мҩа ишану еилукаауеит иҳәеит иара.

Аҵарадырра ахырхарҭала русеицура иалацәажәеит Аԥсны аԥыза-министр Владимир Делбеи Нхыҵ-Кавказтәи афедералтә университет аректор Дмитри Беспалови.

Аԥсны аҵарадырра аминистрреи, Урыстәыла аҭҵарадыррақәеи иреиҳаӡоу аҵарадырреи рминистрреи Нхыҵ-Кавказтәи афедералтә университети аус еицыруеижьҭеи 10 шықәса ҵуеит.

"3,5 нызқьҩык Аԥсны атәылауаа аԥышәеизырҳаратә курсқәа ирхысхьеит, урҭ ашкол адиректорцәа, урҭ рхаҭыԥуаа, аметодистцәа, апсихологцәа, еиуеиԥшым анагӡаратә усбарҭақәа рҟынтәи аҳәынҭқарра-уаажәларратә усзуҩцәа, иара убас анаплакҩцәа реилазаара рхаҭарнакцәа", — иҳәеит Беспалов.

Владимир Делба НКАУ аректор инаигӡо иус азы иҭабуп ҳәа иеиҳәеит.

Аԥсны ахада Бадра Гәынба Аԥсны иҟоу Урыстәыла АШәМ Аҳәаахьчаратә усбарҭа 16 шықәса ахыҵра рыдиныҳәалеит.

"Жәаф шықәса урыстәылатәи аҳәаахьчаҩцәа аԥснытәи рколлегацәеи дареи ҳҳәаақәа рыхьчоит. Арҭ ашықәсқәа ирылагӡаны аԥсуа-аурыс ҳәаахьчаҩцәа иаӡәыкны аус шеицыруа шьақәдырӷәӷәеит", — иҳәеит Гәынба.

Атәыла ахада иазгәеиҭеит Урыстәыла Аԥсны ашәарҭадаразы хәдықәҵара азнауеит, астратегиатә партниорцәоуп ҳәа.

Аԥсны Аҳәынҭавтоинспекциа амҩа-гәаҭарҭатә ҭыԥ "Баӷрыԥсҭа" аусура иалагеит.

"Ҳауаажәлар рзы еиуеиԥшым ауадаҩрақәа аԥнаҵаргьы, ари аҭыԥ аусура хымԥадоуп — амҩатә шәарҭадара ахылаԥшразы", — иҳәеит Аԥсны аҩнуҵҟатәи аусқәа рминистр Роберт Кьиут.

Амҩа-гәаҭарҭатә ҭыԥ амҩатә ԥҟарақәа реилагаҩцәа раанкылара адагьы, зыԥшаара рылаҳәоу ахаҿқәа раарԥшразы ицхыраагӡахоит ҳәа иҳәеит аҩнуҵҟатәи аусқәа рминистр ихаҭыԥуаҩ Беслан Ҷкадуа.

🖇 Аҳәынҭавтоинспекциа амҩа-гәаҭарҭатә ҭыԥ "Баӷрыԥсҭа" уахгьы-ҽынгьы аус аулоит.

🔸Аџьынџьтәылатә еибашьра Ду аҿы иҭахаз аибашьцәа ирызку амемориал аиҭашьақәыргылараз аусурақәа ирҿуп Бзыԥ аҳаблан.

Аҳабла аиҳабы Едгар Кьетиа иажәақәа рыла, Урыстәылатәи Афедерациа ахада игрант аҟынтәи аус анагӡаразы иазоужьу аԥарақәа рыла акомплекс аҿаԥхьа ишьҭаҵаз ахаҳәқәа рыцқьан, амемориалтә ӷәқәа рҽеин, аҵлақәа еиҭаҳан.

Ан лгәырҩа зныԥшуа абаҟа ажьакцеи ашәытақәеи рҟынтәи идрыцқьоит, иажәыз астела аԥсахра азагәаҭоуп.

Кьетиа ишазгәеиҭаз ала, лаҵара 9 аҟынӡа астела арҿыцра залшом, избан акәзар уи аамҭа рацәаны иаҭаххоит. Атехнологиа инақәыршәаны, ажәытә хаҳә ықәхны аҿыц ҟаҵатәуп — мышкы х-цәаҳәак еиҳамкәа, иара урҭгьы мышқәак рыбжьаҵаны.

🖇 Аџьынџьтәылатә еибашьра Дуӡӡа аан афашизм иаҿагыланы еибашьуаз Бзыԥ ақыҭауаа 133-ҩык рхы ақәырҵеит.

Ақыҭан абаҟа аадыртит 1975 шықәсазы, уи аахыс акапиталтә ремонт мҩаԥгаӡамызт. Абаҟа автор — аскульптор Иури Ҷкадуа.

🔸Аԥсуа радио астудиа ҿыц аадыртит Аԥснытәи аҳәынҭқарратә телерадиоеилахәыраҿы.

Амилаҭтә радио аира 93 шықәса ахыҵра иақәыршәаны имҩаԥгаз аусмҩаԥгатә далахәын атәыла аԥыза-министр Владимир Делба. Иара иазгәеиҭеит арадио ахаангьы акырзҵазкуа информациатә хыҵхырҭаны ишыҟоу.

"Ҳара аамҭа кьаҿк иалагӡаны FM дырраҭара адагьы онлаин-дырраҭарақәа рахь ҳцәырҵит. Аԥсуа радио асаит аашәыртыр, адунеи зегьы аҿы шәаҳзыӡырҩыр шәылшоит. Иара убасгьы аплатформақәа аԥаҳҵеит, астримқәа мҩаԥаҳгоит, Telegram-канал аҿы ишиашоу ицо адырраҭара азыӡырҩразы алшара ыҟоуп", — иҳәеит Аԥсуа радио аиҳабы Адгәыр Гәынба.

Аԥсуа телерадиоеилахәыра анапхгаҩы Ирина Агрԥҳа инаҵшьны иазгәалҭеит, арадиодырраҭарақәа актуалра рыҭара — рус хадақәа ишыруаку.

“Уажәы Аԥсуа радиоҿы имҩаԥысуа ауснагӡатәқәа зегьы — иахьатәи аамҭа ашьашәалара иазку шьаҿақәоуп ҳәа ахысҳәаауеит",, — лҳәеит Агрԥҳа.

🖇 Аԥсуа радио раԥхьаӡакәны аефир ахь иҭыҵит 1932 шықәса мшаԥы 30 рзы.

Аԥсны аспорт азы Аҳәынҭқарратә еилаки Урыстәылатәи Афедерациа ахада иплатформа "Урыстәыла – алшарақәа ртәылеи" русецуразы знапы аҵарҩыз аиқәшаҳаҭра — аԥснытәи аспортсменцәа зыҩаӡара ҳараку аспорттә еицлабрақәа рылахәхаразы алшара рынаҭоит, абри атәы иҳәеит Аҳәынҭспортеилакы ахантәаҩы ихаҭыԥуаҩ ин.н. Беслан Қарчаа.

🖇 Мшаԥымза 29 рзы астолтә ԥкьаҭмпыл азы Аԥсни Урыстәылеи рфедерациақәа русеицуразы Амеморандум рнапы аҵарҩит. Ахықәкы – ҩ-ганктәи аусеицура арӷәӷәареи астолтә ԥкьаҭмпыл иреиҳаӡоу жәларбжьаратәи аҩаӡараҿы аларҵәареи роуп.

Инарҭбаау аиҿцәажәара шәазыӡырҩыр ҟалоит Sputnik асаит аҟны.

Акурорт Имеретински Аҟәеи еидызҳәало жәларбжьаратәи афымцадәыӷба "Диоскуриа" уаҵәы инаркны Аԥсныҟа аныҟәара иалагоит.

Актәи амаршрут "Адлер – Аҟәа – Адлер" ала апассаџьырцәа ирыцны аныҟәара мҩаԥыргоит ахәыҷқәа рааӡараз абжьгаҩцәа – апроект "Детские навигаторы" алахәылацәа. Урҭ Аиааира агара 80 шықәса ахыҵра иазкны аҟазара-классқәа мҩаԥыргоит.

Афымцадәыӷба EP2DM еиқәыршәоуп аҳауа-хылаԥшрала, USB-қәа, аинвалидцәа рзы ашьҭыхгақәа, амаланыҟәақәа рзы аибаркыгақәа рыла. Авагонқәа дырԥшӡеит урыстәылатәии аԥснытәии асахьаҭыхыҩцәа.

Аусмҩаԥгатә рхы аладырхәуеит иреиҳау ачынуаа, "Урыстәылатәи аихамҩақәа" рдиректор хада ихаҭыԥуаҩ Иван Колесников дназлоу.

🖇 Акурорт Имеретинск – Аҟәа ахь абилеҭқәа рыҭира мшаԥы 21 рзы иалагеит. Адәыӷбақәа бжьалоит ҽнак ҩынтә, Абааҭа, Гагрыԥшь, Гагра, Бзыԥҭа, Гәдоуҭа, Ԥсырӡха, Афон ҿыц рҿы иааҭгылалоит.

Аԥсни Урыстәылеи рҳазалхратә усбарҭақәа рхаҭарнакцәа 2024-2025 шықәсқәарзтәи ацитрустә сезон аихшьаалақәа ҟарҵеит.

Аганқәа рылацәажәеит:

▫️Аԥснынтәи ашәыр-уҭраҭыхтә аалыҵқәеи ралгараан аҳазалхратә усмҩаԥгатәқәа ирыдҳәалоу апроблематә зҵаарақәа;

▫️агәаҭаратә пунктқәа русура;

▫️аамҭеидара аныҟоу аамҭазы аҳазалхратә усурақәа реишьаршәалара.

Иааиуа акурорттә сезон атуристцәа рхыԥхьаӡара аганахьала рекордтә сезонны иҟалар алшоит ҳәа аанацҳауеит Аԥсны атуризм аминистрра.

Аиԥылара алахәылацәа иазгәарҭеит ирыдыркыло аусӡбарақәа 2025 шықәсазтәи атуристтә сезон аангьы Аԥсни Урыстәылеи рҳәааҿы аушьҭратә лшарақәа шдырҳаракуа.

Апарламентбжьаратә усеицура иалацәажәеит Аԥсны Апарламент аиҳабы Лаша Ашәбеи Аахыҵ Уаԥстәылатәи иколлега Алан Маргиеви.

Аганқәа иазгәарҭеит еиуеиԥшым аформатқәа рыла аусеицура арӷәӷәаразы аамҭа-аамҭалатәи адиалог шхымԥадатәиу.

Аԥсны аҵара аминистр Хана Гәынԥҳаи Нхыҵ-Кавказтәи афедералтә университет аректор Дмитри Беспалови русеицура арҿиаразы азҵаарақәа ирылацәажәеит.

Аиԥылараҿы аурыс бызшәеи алитературеи, афилологиеи, ахәыҷбаҳчақәа рааӡаҩцәеи рзы аспециалистцәа рзанааҭтә ҩаӡара аизырҳара иадҳәалоу азҵаарақәа ирзааҭгылеит.

Гәынԥҳа инаҵшьны иазгәалҭеит аҵарадырразы азакәан адкылара шхымԥадатәиу.

"Ҳара даара ҳақәгәыӷуеит ари ахырхарҭаҿы ишәымоу шәԥышәеи шәыцхыраареи".

Акриптовалиута арҳаразы 104 аппарат ылыргеит Очамчыра, Тҟәарчал, Гагра араионқәа рҿы мшаԥы 15 инаркны 30 рҟынӡа, абри атәы аанацҳауеит Аԥсны аҩнуҵҟатәи аусқәа рминистрра.

▪️47 — Ԥақәашь ақыҭан инхо Баҭал Кацәба,
▪️17 — Очамчыра инхо Едуард Голубиов,
▪️3 — Агәбедиа ақыҭан инхо Адгәыр Аршба,
▪️10 — Тҟәарчал инхо Геронти Бигәаа,
▪️9 — Тҟәарчал инхо Альберт Бекир-оӷлы,
▪️4 — Цандрыԥшь ақыҭан инхо Денис Гәымба,
▪️14 — Ԥшьаԥ ақыҭан инхо Сергеи Папазиан.

🖇 Аԥсны акриптовалиута арҳарази амаининг азы амаругақәеи атәылахь раагаразы аԥкрақәа рыҿҳәара 2026 шықәса ԥхынҷкәын 31 рҟынӡа иацҵоуп.

Аҳаиртә еилахәырақәа "Икар", "Аҩадатәи аԥша", "Аерофлот" Аҟәаҟа аԥыррақәа рымҩаԥгараз рылшарақәа аус рыдырулоит ҳәа аанацҳауеит Урыстәыла атранспорт аминистрра.

Аусбарҭаҿ иазгәарҭеит анаҩстәи ареисқәа Аҟәаҟа реиҿкаара шалыршахо:

▪️авиоеилахәыра "Итар" — Уфантәи рашәара 3 инаркны,
▪️авиоеилахәыра "Аҩадатәи аԥша" — Казанынтәи рашәара 4 инаркны,
▪️авиоеилахәыра "Аерофлот" — Москвантәи лаҵара 31 инаркны.

Урыстәылеи Аԥсни рыбжьара аҳаиреимадара лаҵара 1 инаркны ихацыркхоит.

Аҟәеи Москвеи рыбжьара 30 шықәса раахыс ираԥхьаӡатәиу аҳаиреимадара лаҵара 1 азы ихацыркхоит.

Аилахәыра "ЮВТ Аэро" иатәу аҳаирплан аҳаирбаӷәаза "Внуково" аҟынтәи аԥыррақәа мҩаԥнагалоит.

Аҳаирплан аҿы апассаџьырцәа ирзыԥшуп:

▪️агәалашәаратә ҳамҭаҷқәеи аԥсуа милаҭтә чысқәеи;
▪️аекипаж акомандаҟаҵаҩ иҟынтәи аԥсшәаҳәара;
▪️ахәыҷқәеи адуцәеи рзы арлахҿыхратә программа.

Аҳаирбаӷәаза аартра иазку аусмҩаԥгатә ахь ааԥхьара рыҭоуп аветеранцәа, зҽаԥсазтәыз аусзуҩцәа, Аԥсны актәии аҩбатәии ахадацәа – Владислав Арӡынбеи Сергеи Багаԥшьи рҭаацәа.

Аҟәатәи аҳаирбаӷәазаҿы раԥхьатәи апассаџьырцәа кәашарала-шәаҳәарала ирԥылоит, урҭ атрадициақәа ирызку ажәабжьқәа рзеиҭарҳәоит.

🖇 Аҟәатәи аҳаирбаӷәаза 1993 шықәса раахыс аус ауӡомызт. Урыстәыла алахәны аиҭашьақәыргыларатә усурақәа 2023 шықәсазы ирылагеит, раԥхьатәи аԥышәаратә ԥырра ҳазҭоу ашықәс жәабран 7 азы имҩаԥысит.

🔶 Аҟәа иҟоу Москва Аҩны аҿы иаатит ацәыргақәҵа "Иаҳзеиԥшу Аиааира – 80 шықәса".

Ацәыргақәҵа аекспозициаҿы еизгоуп Аџьынџьтәылатә еибашьра Дуӡӡа аҭоурых еиуеиԥшым аамҭахәҭақәа ртәы еиҭазҳәо афотосахьақәеи адокументқәеи, Кавказ азы аибашьрагьы уахь иналаҵаны.

Уи адагьы, ацәыргақәҵаҿы аԥснынтәи иалҵыз 24-ҩык Асовет Еидгыла Афырхацәа рфотосахьақәа цәыргоуп.

"Асовет Еидгыла Афырхацәа рхыԥхьаӡара уажәгьы ишьақәыргылам, раԥхьа 22-ы ракәын иҟаз, анаҩс – 23-ҩык, 24-ҩык. Иара убасгьы иҟоуп Афырхаҵа ҳәа ахьӡ роурц зыӡбахә ҳәаз, аха измоуз", — ҳәа азгәалҭеит Аԥсны иҟоу Россотрудничество ахантәаҩра аусзуҩ Наталиа Каиун.

🖇 Аԥсны иҟоу Россотрудничество ахаҭарнакра Нхыҵ-Кавказтәи афедералтә университети Аԥснытәи агуманитартә ҭҵаарақәа ринститути рыцхыраарала, Афонд "Аԥсадгьыл аҭоурыхи" Урыстәылатәи аҭоурыхтә Еилазаареи рыдгыларала ацәыргақәҵа аздырхиеит.

150-200 шықәса раԥхьа аԥсуа иҭеиҭԥш, иеибыҭашьа, иԥшышьа, игылашьа зеиԥшраз ҳзырдыруа, узцәымҩашьо ҭоурыхтә хыҵхырҭоуп Григори Гагарин исахьақәа. Иӡбахә цәыраҳгоит иахьа, диижьҭеи 215 шықәса аҵра инамаданы (1810 - 1893).

Баша-маша ауаа Кавказ иқәнагаломызт иара усгьы, еиҳарак ара аибашьра анцоз аамҭақәа рзы. Аҭауаджәла, аурыс ҳәынҭқар илаацәа иреиуаз, Европа бзиа иныҟәахьаз адипломат, аҟазараҭҵааҩ, архитектор, абжьагаҩ маӡа. Маҵурала аинрал-маиор ичын аҟынӡа даныҩаӡа, игәы каршәны дзызгәышьуаз асахьаҭыхра иҽеиҭеит. Аҿыханҵа аԥсы ахазҵоз абаҩхатәра илан, "аурыс Леонардо" ҳәа ишьҭан. Пушкин исахьа ҭиххьан, Лермонтови иареи ԥсык еицырхан. Апоет Кавказҟа данахырга, иҩызцәа гәакьақәа дрыцны дааит иаргьы.

Дахьааз иибаз аҭымхшьа имамызт. Еидикылт ҩ-альбомк ирызхашаз аматериал: "Кавказ блахкыга", "Кавказаа реилаҳәашьа", аҩбагьы Париж иҭижьт, еимҵәаны иргеит. Ашәҵатәқәа ирызку амацара 36 литографиа агәылан. Адунеи иаирбеит ашьхарыуаа рыԥшӡара, рԥагьара, ргәыцқьара, излеиԥшу, излеиԥшым. Ибла ҵарын, ихшыҩ ҵарын, аԥсабара амӡанрақәа, ажәларқәа ркультура иаҵкару акы иаҩшәар иҭахымызт.

Ҳәарада, даара аҭоурых дазҿлымҳан, аҭоурыхтә ҵабырг аиқәырхара дашьҭан. Иуҳәар ауеит кавказаа рықәԥара игәы азцон ҳәа, ргәымшәара рџьишьон. "Ари адгьыл сықәԥшцыԥхьаӡа, иара зџьынџьу ауаа ргәыбылра скуеит, абра ҳааны ҳазҿу есааира исцәымӷхоит, игәнаҳароуп" иҳәон. Даҽаџьарагьы иаҳԥылоит абас: "Кавказ хаала ҳнапаҿы иҟалартә ҳзымныҟәеит, абра ҳмааир ада ԥсыхәа аныҟамла, ҳааира дара рзгьы ифеидазароуп".

Ас ихәыцуаз аристократцәа маҷҩымызт. Иџьашьатәым, усҟан миллионҩыла аруаа рыцәҭахахьан даргьы, аха ҿыц еиҭадыргылон. Ишьаарҵәыраз аибашьра аанкылашьа амамызт, еинышәаракгьы азыԥшаамхеит.

🧡 Ахьыуардын шәақәтәа

⚡️Урыстәылатәи аруаа Донецктәи Жәлар Рреспубликаҿы аиланхарҭа Новое ахы иақәиҭыртәит, абри атәы аанацҳауеит Урыстәыла атәылахьчара аминистрра.

Аҟәа араион аҿы ақыҭанхамҩатә программа анагӡаразы х-миллион мааҭ азоурыжьуеит.

Апрограмма иалахәхо азыҳәаҩ иааркьаҿны ипроекти уи азы ахарџьи рыхҳәаа ҟаиҵароуп, шықәсрацәалатәи аҵиаақәа реиҭаҳара ахьиҭаху адгьыл анализи, иара иалихыз акультура уи адгьылҭыԥ ианаало ианымаало азгәеиҭароуп. Аусшәҟәқәа ҭырҵаауеит араион ахадараҿы еиҿкаахо акомиссиа.

Араион ауааԥсыра апроект алахәхаразы арзаҳалқәа лаҵара 5 инаркны рашәара 30 рҟынӡа акомиссиа ирыдыргалар рылшоит.

🖇 Апроект ахықәкы – аҭыԥантәи ақыҭанхамҩатә аалыҵ атәыла аҩнуҵҟатәи аџьармыкьаҿы андаҭларалшара аизырҳара, аарыхра амҽхак аизырҳара, ақыҭанхацәа аусурҭа ҭыԥқәа рыла реиқәыршәара .

Волгоградтәи Жәларбжьаратәи аҳаирбаӷәаза ахьӡ ԥсахуп Сталинград ҳәа.

Аҳаирбаӷәазаҿы апассаџьыртәии аидарамҩангагатәии ҳаирпланқәа адкылара иалагеит 1952 шықәсазы. Уажәы аҳаирбаӷәазаҿы ҩ-терминалк аус руеит: аҩнуҵҟатәии жәларбжьаратәии авиацәаҳәақәа рзы. Есышықәса иаднакылоит — 1,5 миллионҩык апассаџьырцәа.

Аҭоурыхтә хьӡы архынҳәразы аҳәара ҟарҵеит Волгоградтәи аобласт аҿы инхо аветеранцәа, урҭ раԥшьгара аҳәынҭқарра ахада Владимир Путин иҟынӡа инеигеит арегион агубернатор.

Урыстәылатәи АШәМ аусзуҩцәа Ханты-Мансииск атеракт амҩаԥгара зҽазызкуаз украинатәи амаҵзура ҷыдақәа рагентцәа хҩык ааныркылеит.

Украина иалҵыз ауаҩԥси Белоруссиа атәылауаҩи Киевтәи адҵала, Арратә операциа ҷыда иалахәыз Урыстәыла Атәылахьчара аминистрра хатәгәаԥхаралатәи абаталион аибашьҩы ишьразы аҽазышәара рҽазыҟарҵон.

Абомба аидкылараан итҟәацит. Ҩ-нхарҭа уадак еилабгеит, хәҩык ауаа, атеррористцәагьы уахь иналаҵаны ахәшәтәырҭақәа рахь инаган.

Иара убасгьы дааныркылеит Польша, Литва, Белоруссиа дрылсны зхатә автобус хәыҷ ала абомба ахәҭақәа аазгаз Молдавиа атәылауаҩ.

Урыстәыла арегионқәа рҿы аҳауаҽацәыхьчаратә хархәагақәа уахыкала 34 дрон ҭадырхеит ҳәа аанацҳауеит Атәылахьчара аминистрра.

▪️15 — Курсктәи аобласт аҿы,
▪️8 — Бриансктәи,
▪️7 — Орловтәи аобласт аҿы,
▪️3 — Владимиртәи аобласт,
▪️1 — Белгородтәи аобласт аҿы.

Иахьа Шәачантәи Аԥсныҟа "иаку абилеҭ" ахархәарала ауаа рымҩангара иалагеит.

Атуристцәа Адлернӡа дәыӷбала иаар рылшоит, анаҩс Гагра, Пицунда, Гәдоуҭа, Афон ҿыц, мамзаргьы Аҟәаҟа ицо автобусқәа ирҭалоит.

Автобусқәа есыҽны иныҟәалоит цәыббра 30 рҟынӡа.

Абилетқәа аархәар ҟалоит акассақәа, "Урыстәылатәи адәыӷбамҩа" асаит, ма амобилтә цҵаҿы.

📎 Аԥсшьаратә аамҭахәҭа алагамҭазы, даҽа ҩ-дәыӷбак рыла ауаа рныҟәгара иалагоит. Урҭ руак — атуристтә дәыӷба "Шәача", аҩбатәи — "Диоскуриа" ҳәа зыхьӡырҵаз лаҵара 1 инаркны Шәачеи Аҟәеи ирыбжьало "Ласточка".

Аиааира Дуӡӡа амш – Аԥсны атәылауаа зегьы еидызкыло рыцхәуп ҳәа азгәеиҭеит Жәлар Реизара-Апарламент аиҳабы Лаша Ашәба, Жәларбжьаратәи афорум "Аҭынха ду – еицаҳзеиԥшу аԥеиԥш" апленартә еилатәараҿы дықәгыло.

"Аԥснынтәи афронт ахь ицеит 55-нызқьҩык инареиҳаны аибашьцәа. Урҭ хҩык рахьынтәи аӡәы аибашьра адәы аҟны даанхеит. Милаҭрацәала Аԥсны инхо ауааԥсыра афронтқәа зегьы рҿы еибашьуан. Дара Москвеи Сталингради рыхьчеит, Украина, Белоруссиа, Асовет Еидгыла мраҭашәаратәи арегионқәеи Мрагыларатәи Европеи рхы иақәиҭыртәит, Реихстаг ргеит, аиааира Берлин иазгәарҭеит", — ҳәа иҳәеит Ашәба.

Иазгәеиҭеит, Аԥсни Урыстәыла ахада игрантқәа рфонди ирыбжьоу аусеицура ҷыда иабзоураны иахьа ареспубликаҿы аибашьраан иҭахаз рыхьӡала игылоу абаҟақәа реиҭашьақәыргылара ишаҿу.

Аԥсны Аџьынџьтәылатә еибашьра аветеранцәеи атыл аусзуҩцәеи рыцхырааразы иҟарҵо рацәоуп. Аҭоурыхтә гәалашәара аиқәырхара иазку хыԥхьаӡара рацәала аусмҩаԥгатәқәа еснагь традицианы иҟан ҳәа инаҵшьны иазгәеиҭеит Апарламент аиҳабы.

Ашәба иҳәеит Аԥсны Урыстәыла имҩаԥнаго иҷыдоу арратә операциа адгылара шанаҭо, иазгәеиҭеит Аԥснытәи ахатәгәаԥхаҩцәа урыстәылатәи аибашьцәа ирывагыланы ишеибашьуа, ишҭахуа.

"Урыстәылатәи Афедерациа Аԥсны Аҳәынҭқарра ашәарҭадара ахәдықәҵас, астратегиатә партниорс иҟан иагьыҟазаауеит".

🔸"Владислав Григори-иԥа Арӡынба иполитикатә иааирақәа ираԥхьагылоуп ҳәа исыԥхьаӡоит — сентиабртәии иультәии аиҿцәажәарақәа ирыдҳәаланы иаарԥшыз аидеиақәа", — иҳәеит "Абаза-ТВ" адиректор Руслан Ҳашыг, ақырҭуа-аԥсуа еиҿцәажәарақәа шымҩаԥысуаз аҭоурых иазку адокументалтә фильмқәа рсериа "Ишыҟаз" ахҳәаа аҭо.

Иахьазы еизаҳгаз аматериал, ианаҳҵаз, ҳхы иаҳархәаз даараӡа шәагала имаҷуп, иззаҭгылатәу рацәоуп иҳәеит Ҳашыг.

🖇 Ақырҭуа-аԥсуа еиҿцәажәарақәа ирызку адокументалтә фильмқәа рсериа "Ишыҟаз" актәи ахәҭа ААУ аҿы идырбан. Иааидкыланы х-фильмк ҭыххоит, урҭ сааҭк-сааҭк инареиҳаны ицоит. Афильмқәа мшаԥы 29, лаҵара 6, 13 рзы ателеканал "Абаза-ТВ" ала идырбахоит.

Инеиҵыху аиҿцәажәара шәазыӡырҩыр ҟалоит абра.

Аԥсны 2025 шықәса актәи аԥшьбараз ахатәы хашәалахәы 2024 шықәсазы иҟаз арбагақәа 134 миллион мааҭ рыла еиҳауп ҳәа иҳәеит Sputnik раԥхьатәи иинтервиу аҿы афинансқәа рминистр Саид Гәбаз.

"Ари иҳараку рбагоуп, насгьы шықәсқәак раахыс хра злоу хырхарҭоуп", — ҳәа азгәеиҭеит иара.

Афинансқәа рминистрра аҿаԥхьа иқәгылоуп хыԥхьаӡара рацәала ауснагӡатәқәеи ахырхарҭақәеи — абиуџьеттә система аиӷьтәра, афинанстә, абыуџьеттә, ашәахтәтә политика аԥҵареи анагӡареи, аԥаратә усбарҭақәа реиҿкаара ҳәа инаҵшьны иазгәеиҭеит аминистр.

Гәбаз аусбарҭа анапхгаҩы имаҵураҭыԥаҿ инагара атәы дазааҭгыло иҳәеит, дшақәымгәыӷоз, насгьы агәыхыҭхыҭра шацыз. Иазгәеиҭеит афинансқәа рминистрра аилазаараҿы акыр зҵазкуа аиҭакрақәа рыҟаҵара шазгәаҭам.

🔸Ақырҭуа-аԥсуа еиҿцәажәарақәа ирызку адокументалтә фильмқәа рсериа "Ишыҟаз" актәи ахәҭа 1992-1994 шықәсқәа аҵанакуеит, аҩбатәи — 1994-2000 шықәсанӡа, уи Қырҭтәылеи-Аԥсни рыбжьара аиҿцәажәарақәеи урҭ рышьақәыргылара алзыршаз амҩақәа рыԥшаара иазкыз аиҿцәажәарақәа рҭоурых, ахԥатәи — 2000 -2008 шықәсанӡа, абри атәы иҳәеит "Абаза-ТВ" адиректор Руслан Ҳашыг.

"Ҳара алшара ҳаман архивтә нҵамҭақәеи урҭ хаҭала ирылахәыз ауааи рынҵара", — иҳәеит иара.

🖇 Ақырҭуа-аԥсуа еиҿцәажәарақәа ирызку адокументалтә фильмқәа рсериа "Ишыҟаз" иааидкыланы х-фильмк ҭыххоит, урҭ сааҭк-сааҭк инареиҳаны ицоит. Афильмқәа мшаԥы 29, лаҵара 6, 13 рзы ателеканал "Абаза-ТВ" ала идырбахоит.

🔸Аџьынџьтәылатә еибашьра Дуӡӡаан иҭахаз аибашьцәа рбаҟа аадыртуеит Абӷархықә ақыҭан лаҵара 9 рзы.

Абаҟа ақәша-мыкәша 350 метр ԥшьаркца инарзынаԥшуа ахаҳә ҟьаԥс шьҭарҵеит, 80 шьаԥы рҟынӡа аҵлақәа еиҭарҳаит, 80 метра агәараанда ҿыц акәдаршеит, иара убас аӡыршә маҷ дыргылеит аӡыжәра зҭаху рзы ҳәа Sputnik иазеиҭаиҳәеит ақыҭа ахада Дауҭ Смыр.

Аиааира Ду 80 шықәса ахыҵра аҳаҭыраз абаҟа гранитла ичаԥахоит, Аџьынџьтәылатә еибашьра Ду зхы ақәызҵаз рыхьӡқәа зну амемориалтә ӷәқәа ԥсаххоит, Аԥсны Жәлар реибашьраан иҭахаз аҵеицәа рсахьақәа ҿыц еиҭашьақәыргылахоит.

"Аџьынџьтәылатә еибашьра ианалага абӷархықәаа 200-ҩык аԥсадгьыла ахьчараз игылеит, урҭ рахьынтәи рышьҭахьҟа изыхнымҳәӡеит 93-ҩык аибашьцәа. Урҭ рыбжьара дыҟоуп, иахьа ҳашкол зыхьӡ аху Михаил Цәышба", — ҳәа азгәалҭеит Абӷархықәтәи абжьаратә школ аиҳабы Ванда Аџьба.

📎 Аиҭашьақәыргыларатә усурақәа рзы ахарџь Урыстәыла ахада игрантқәа рфонд иазоунажьҭит, ахәҭак Аԥсны аиҳабыреи ақыҭа ауааԥсыреи ацхыраара ҟарҵеит.

Ауаажәларратә Палата Аԥсны ахадеи Жәлар Реизара-Апарламент ахантәаҩи рахь идәықәнаҵоит аҳәынҭқарра аргылареи, аҭыԥантәи ахаланаԥхгареи, ауаажәларратә еицәажәара аҿиареи рзы АП акомиссиа иазнархиаз аконституциатә еиҭакрақәа апроект.

Адокумент иазпхьагәаҭоуп:

▪️Апарламент ахь алхрақәа еилаԥсоу асистема ахь аиасреи, адепутатцәа рхыԥхьаӡара 45-ҩык рҟынӡа аизҳареи (30-ҩык апартиатә сиақәа рҟынтәи ралхра, 15-ҩык амандатк змоу алхратә ҭыԥқәа рҿы);

▪️ Адепутатразы акандидатцәа рықәра 25 шықәса инаркны 30 шықәса аҟынӡа ашьҭыхра, ихымԥадатәиуп иреиҳау аҵарадырреи хәышықәсатәи аусуратә ԥышәеи амазаара;

▪️Аиҳараҩык аиааира згаз апартиа аҟнытә — апарламент аиҳабыс иалхра, реиҳа имаҷны адгылара зауз апартиа — апарламент аиҳабы ихаҭыԥуаҩс иалхра;

▪️Аԥсны апрокурор хадеи, Аԥсуа телехәаԥшра ахантәаҩи, агазеҭқәа "Республика Абхазия", "Аԥсны", аинформациатә маҵзура "Аԥсныпресс" аредакторцәеи, Аԥсны Амилаҭтә Банк аиҳаби Жәлар Реизара ишьақәнырӷәӷәаларц.

▪️Атәыла ахада Жәлар Реизара адепутатцәа аԥыза-министрс ирыдигало акандидатурақәа ҩынтәны мап ркыр, урҭ реимырпразы амеханизм аԥҵара.

🔸Гәдоуҭа араион Дәрыԥшь ақыҭан игылоу Аџьынџьтәылатә еибашьра Ду аан иҭахаз афырхацәа рмемориал аиҭашьақәыргылара хыркәшахоит лаҵарамза 5 рзы.

Аџьаз иалху аҟама зку аибашьҩы искульптура рыцқьоуп, ҭыԥқәак рҟны аплитақәа ԥсахуп. Аусурақәа зегьы нагӡоуп Урыстәыла ахада игрантқәа рфонд аҟынтәи иазоужьу аԥарақәа рыла иҳәеит ақыҭа ахада Беслан Тәанба.

🖇 Абаҟа аартын 1989 шықәсазы. Аџьынџьтәылатә еибашьра Дуӡӡа аан 125-ҩык дәрыԥшьаа рҵеицәа аԥсадгьыл рхы ақәырҵеит. Уи автор — аскульптор Борис Гьерзмаа.

"Анацизм аиааира — еицаҳзеиԥшу еихьӡароуп".

Аиааира Ду амш Урыстәылеи уаанӡатәи СССР иаҵанакуаз ареспубликақәа жәпаки рзы акыр зҵазкуа, иԥшьоу аныҳәақәа иреиуоуп ҳәа азгәеиҭеит Владимир Путин, Волгоград ақалақь аҿы имҩаԥысуаз жәларбжьаратәи афорум аҿы дықәгыло.

"Ар Ҟаԥшь аибашьцәа рхьамҵреи ргәымшәареи, милаҭрацәала еилаз Асовет жәлар зегьы ракзаареи иааишьа змам мчны иҟалеит", — азгәеиҭеит иара.

Урыстәыла Москва ақалақь аҿы Аиааира агара 80 шықәса ахыҵра иазку аныҳәатә уснагӡатәқәа рҿы еиуеиԥшым аҳәынҭқаррақәа рнапхгаҩцәа ишырзыԥшу атәы иҳәеит Путин.

Аԥсны ахада Бадра Гәынба Москва имҩаԥысраны иҟоу Аиааира Амш иазку аусмҩаԥгатәқәа ихы рылаирхәуеит.

Лыхны ақыҭахь ахаҵәирҭаҿы иԥсабаратәым аиҟарамрақәа (лежачие полицейские-аред.) шьҭарҵоит.

Уи азы аӡбара рыдыркылеит иеишьашәалоу аусбарҭақәа зегьы еиқәшаҳаҭны иҳәеит атәыла аҩнуҵҟатәи аусқәа рминистрра иатәу Аҳәынҭавтоинспекциа аиҳабы Дамеи Аҩӡба.

"Амҩатә машәырқәа реиҳарак зыхҟьо, аныҟәаратә режим азхьаԥшра азымҭо амашьынаныҟәцаҩцәа роуп. Иԥсабаратәым аиҟарамрақәа амашьынаныҟәцаҩцәа рыццакыра ареиҵатәра иацхраауеит, уи ари ашәарҭара ахьыҟоу аҭыԥ аҿы амҩатә шәарҭадара аиӷьтәра иацхраауеит".

Иара убас, амашәырқәа рзы аԥынгылақәа рышьақәыргылареи, ауаажәларратә транспорт аангыларҭа аиҭагареи, ашьаҟауаа рзы аиасырҭа ҿыц аиҿкаареи азгәаҭоуп.

🖇 Мшаԥы 27 азы Лыхнытәи ахаҵәирҭаҿы иҟалаз амашәыр аан аԥҳәыс дҭахеит, аҽа хәҩык ауаа аахақәа роуит.

Аиааира Ду 80 шықәса ахыҵра амш аҽны атеатр-композициатә концерт мҩаԥгахоит Ахақәиҭра ашҭаҿы, ақәыргыламҭа арежиссиор — Ҭемыр Кәакәасқьыр, абри атәы иҳәеит Акультура аминистрра акультуреи аҟазареи рыҟәша аспециалист хада Адамыр Гәынба.

Апрограмма шьақәгылоуп аибашьра иалиааз, уи ашьҭахь иаԥҵаз ашәақәа рыла, урҭ нарыгӡоит аԥсуа естрадатә шәаҳәаҩцәа ҳәа азгәеиҭеит Гәынба.

Гәынба иажәақәа рыла, Аԥсны араионқәа зегь рҟны ари арыцхә мҽахыҭбаала иазгәарҭоит.

Ашықәс зегьы аиубилеитә шықәсоуп азы акультура аминистрра аныҳәатә уснагӡатәқәа рацәаны иазгәаҭаны иҳамоуп иҳәеит иара.

Иааидкыланы асиа иарбо ахҭысқәеи, зымҽхак ҭбаау апроектқәеи, урҭ знапы иҵызхуа ауааи, агәалашәара анаунагӡатәразы иҟаҵахо ртәы инарҭбааны шәазыӡырҩыр ҟалоит абра.

Цандрыԥшь Асовет Еидгыла Афырхаҵа Николаи Литвиненко имемориалтә ӷәы аадыртит.

Литвиненко Цандрыԥшьтәи ашкол дҭан ҳәа Sputnik иазеиҭалҳәеит Гагра араион аҵараҟәша аиҳабы Мадина Ажьиԥҳа.

Ари аҩыза аԥшьгамҭа ҟарҵеит Багаҭели ихьӡ зху Цандрыԥшьтәи аҩбатәи абжьаратә школ арҵаҩратә еилазаара, ауаажәларратә еиҿкаара Аурыс уаԥшь "Славянский дом".

Ауснагӡатә мҩаԥысит Санкт-Петербург ҳаҭыр зқәу амеценат Грачиа Погосиан ицхыраарала.

📎 Цандрыԥшь иалҵыз Николаи Литвиненко Днепр азы аибашьраҿы иналкааны ихы ааирԥшит, данҭаха ашьҭахь анемец-фашисттә мпыҵахалаҩцәа рҿагылараҿы иааирԥшыз агәымшәареи афырхаҵареи рзы Асовет Еидгыла Афырхаҵа ҳәа ахьӡ ихҵан.

Авидео: Аԥсныпресс

Аԥсны Жәлар Реизара-Апарламент аделегациа Аџьынџьтәылатә еибашьра Дуӡӡаҿы игаз Аиааира 80 шықәса ахыҵра иазкыз Жәларбжьаратәи афорум "Аҭынха ду – еицаҳзеиԥшу аԥеиԥш" рхы аладырхәит.

Афорум аартра хацыркхеит Волгоград иҭахаз аибашьцәа рашҭаҿы Иҿымцәаауа амца аркрала. Ихыркәшахеит аҳаҭыртә хьчаҩцәа рротеи арратә оркестри рымҩасралеи Александр Невски ихьӡ зху Аныхабаа аҵәҵәабжьқәа ргаралеи.

Афорум апленартә еилатәара ааиртит Белоруссиеи Урыстәылеи Реидгыла Апарламенттә еизара ахада, Аҳәынҭқарратә Дума ахантәаҩы Виачеслав Володин.

Апарламент аиҳабы Лаша Ашәба "Аԥсны Аҳәынҭқарраҿы Аџьынџьтәылатә еибашьра Дуӡӡа агәалашәара" ала ажәахә ҟаиҵеит.

Аџьынџьтәылатә еибашьра Дуӡӡаҿы игаз Аиааира 80 шықәса ахыҵра иазкны, Аԥснытәи Аҳәынҭқарратә университет аҟны иаатит аҟазаратә факультет астудентцәа русумҭақәа рцәыргақәҵа.

"Сынтәа ацәыргақәҵа Аџьынџьтәылатә еибашьра Дуӡӡаҿы игаз Аиааира 80 шықәса ахыҵра иазкуп. Астудентцәа еснагь еиԥш рнапхгаҩцәеи дареи аус еицыруан, уи ҭакԥхықәра дууп, хымԥада иҭҵаатәын Аџьынџьтәылатә еибашьра Дуӡӡа аҭоурых, ахырхарҭақәа зегьы, иаарԥштәын афырхацәа, афронт хадақәа уҳәа", — ҳәа азгәеиҭеит афакультет адекан Нугзар Логәуа.

Ацәыргақәҵахь инаган Аџьынџьтәылатә еибашьра Дуӡӡа Аԥснынтәи иалахәыз ирызкны 40 инареиҳаны аплакатқәа. Астудентцәа гәыԥ-гәыԥла аус руан, аескизқәа ҟарҵон, анаҩс урҭ аплакатқәа рылырхуан.

"Ауниверситет аҿы имҩаԥысуа ацәыргақәҵа шаҳаҭра ауеит ҳабацәеи ҳабдуцәеи ргәалашәара раԥсахара шҳахәҭоу ", — ҳәа азгәеиҭеит ААУ аректор Алеко Гәарамиа.

Зеибашьратә мҩа Украинантәи иалагаз, Европа атәылақәа жәпакы ирхысыз, аҵыхәтәаны Германиа, Берлин Аиааира иаԥылаз Мгәыӡырхәатәи арԥыс, Лад Мураҭ-иԥа Ӡаԥшьба изкуп анаҩстәи анҵамҭа.

Лад Ӡаԥшьба иеибашьратә мҩа алагоит Данецкынтәи. Иара аимадаҩс дыҟан. Далахәын Болгариа, Венгриа, Румыниа имҩаԥысуаз ажәыларақәа. Аҵыхәтәаны днаӡоит Берлинынӡа, убраауп Аиааирагьы дахьаԥыло. Афронт аҟны иааирԥшыз алшамҭақәа рзы ианашьоуп хыԥхьаӡара рацәала аҳәынҭқарратә ҳамҭақәа, урҭ рхыԥхьаӡараҿы иҟоуп "Аџьынџьтәылатәи Аибашьра Ду аорден" II-тәи аҩаӡара.

Ажәабжь анҵоуп имаҭа Регина Ӡаԥшьԥҳа лажәақәа рыла.

Инарҭбаау аматериал шәаԥхьар ҟалоит абри азхьарԥш ала — Аиааира ду ҳзаазгаз — 80 шықәса.

Акриптовалиута арҳаразы 22 аппарат ԥшаан Аҩада Ешыра ақыҭан ҳәа аанацҳаит Аҳәынҭқарратә ҳазалхратә еилакы апресс-маҵзура.

Уаҩ дызхым ахыбраҿы аппаратқәа афымцамч иаҿакын. Аԥшәма — атәылауаҩ Дертлиан С.А.

Аппаратқәа зтәыз имхуп, азинеилагаразы административтә ус хацыркуп.

🖇Аԥсны акриптовалиута арҳарази амаининг азы амаругақәеи атәылахь раагаразы аԥкрақәа рыҿҳәара 2026 шықәса ԥхынҷкәын 31 рҟынӡа иацҵоуп.

Аԥсны Нижни Новгород имҩаԥысраны иҟоу Адунеизегьтәи аҿар рфестиваль иалахәхоит, уи азы арзаҳалқәа ралаҵара мҩаԥысуеит ҳәа иҳәеит Аҿари аспорти русқәа рзы аҳәнҭеилакы аҿар рыҟәша аспециалист хада Ахра Бебиа.

Аусмҩаԥгатә иалахәхар рылшоит 14-35 шықәса зхыҵуа, арҿиара, аспорт, аҳәынҭқарратә напхгара, абизнес рҿы зхы аазырԥшыз аҿар.

"Аҽҭаҩра мҩаԥысуеит ԥхынгәы 20 рҟынӡа. Иҳаҩсыз ашықәс азы Адунеизегьтәи афестиваль ахь 100-ҩык ҳашьҭит, уи алахәхаразы 900-ҩык арзаҳалқәа шрырҭазгьы", — ҳәа азгәеиҭеит Бебиа.

Иҳаҩсыз ашықәсазтәи афестиваль алахәылаҩ Беслан Аршба иазгәеиҭеит ари аусмҩаԥгатә ҩаԥхьа даҭаар шиҭаху.

"Сара ари ахҭыс даҽазныкгьы схы аласырхәырц сҭахуп, избан акәзар, уаанӡагьы Адунеизегьтәи афестиваль салахәын, уи даара сгәы иахәо агәалашәара бзиақәеи аибадыррақәеи рацәаны исзыннажьит", — ҳәа инаҵшьны иазгәеиҭеит иара.

📎 Адунеизегьтәи аҿар рфестиваль раԥхьаӡа акәны 2024 шықәса хәажәкырамзазы Сириус имҩаԥысит. Афестиваль фы-шықәса рахь знык имҩаԥысуеит, уи абжьара Урыстәылеи егьырҭ атәылақәеи рҟынтәи алахәылацәа рзы иара ахылаԥшрала жәларбжьаратәи атематикатә еизарақәа еиҿкаахоит.

Ауаажәларра- гәыҳалалратә еиҿкаара "Кьараз" зсоциалтә ҭагылазаашьа уашәшәыроу ауаа алаҵатәқәеи аиҭаҳатәқәеи рыла реиқәыршәаразы акциа иацнаҵоит. Абри атәы арадио Sputnik аҟны еиҭеиҳәеит "Кьараз" анагӡаратә директор Кадыр Аргәын.

"Акциа мҩаԥаҳгоижьҭеи фышықәса ҵуеит. Усҟан ақыҭанхамҩа аминистрра ҳареи аимадара еиҿаҳкаан, урҭ рыбзоурала 7 нызқь шьапы ашәыр аиҭаҳатәқәа рзаҳшеит. Хышықәса рышьҭахь излагәаҳҭаз ала — 50 шьапы ҭаацәацыԥхьаӡа ирзаҳшеит, ҳәарада, алҵшәа бзиа ҳбеит. Уи ашьҭахь ҳгәы иҭаҳкит ауҭраҭых аиҭаҳатәқәеи ажәлақәеи рыҭара ҳалагарц", — иҳәеит Аргәын.

Аргәын иажәақәа рыла, иааидкыланы 200 ҭаацәара акциа иалахуп.

Инеиҵыху аиҿцәажәара шәазыӡырҩыр шәылшоит абра.

Аԥсны анапхгара ареспубликаҿы инхо Аџьынџьтәылатә еибашьра Дуӡӡа аветеранцәа 12-ҩык шәкы-шәкы нызқь мааҭ рырҭоит ҳәа Sputnik иазеиҭарҳәеит Аминистрцәа реилазаара апресс-маҵзураҿы.

Даҽа 18-ҩык, аибашьра аветеранцәа ираҟаратәу 50-50-нызқь мааҭ рзыршәоит.

Аԥарақәа Аԥсны ахада ирезервтә фонд аҟынтәи ишәахоит.

Уи азы аӡбара аднакылеит аԥыза-министр ихаҭыԥуаҩ Џьансыхә Нанба хантәаҩыс дызмоу Аиааира 80 шықәса ахыҵра иазку аусмҩаԥгатәқәа рымҩаԥгаразы акомиссиа.

⚡️Урыстәылатәи аруаа Харковтәи аобласт аҿы Дорошовка ахы иақәиҭыртәит ҳәа аанацҳауеит Урыстәыла Атәылахьчара аминистрра.

Краснодартәи атәылаҿацә апрокуратура Аԥсны хылаԥшрада ихымхәаз ахәыҷы иԥсҭазаара ашәарҭара иҭаргыланы иааныжьра инамаданы ашьауӷатә ус аанартит.

Аусеилыргара адыррақәа рыла, Урыстәыла атәылауаҩ атәыла далганы, Аԥсны ԥас дҟазҵаз даанрыжьит шәҟәыда, хныҟәгага имаӡамкәа.

Дара еилыркааит хылаԥшра зырҭоз ахәыҷы игәабзиареи ихшыҩии рыҿиара аҷыдарақәа ирыхҟьаны, аҭагылазаашьа обиективла ахәшьара аҭара, ашәарҭара аилкаара, мамзаргьы ихала ихныҟәгара шилымшоз.

Уи адагьы, апрокуратура иаанарԥшит ахәыҷы иԥаратә ԥхьаӡамҭа аҟынтәи миллионки бжаки инареиҳаны аԥарақәа шыбжьаӡыз.

Аԥснытәи еизгоу акоманда Москва имҩаԥысуаз карате-до Шотокан Риу Казе Ха азы III Адунеи ачемпионат аҿы аҩбатәи аҭыԥ ааннакылеит.

Аԥснытәи аспортсменцәа 16 ҳамҭа ранашьахеит:

▫️Алана Боциева ахьтәы медалқәа ҩба, араӡни аџьази медалқәа лгеит;
▫️Амир Харчлаа – ахьтәы, араӡын, аџьаз медалқәа;
▫️Никита Џьыкырба – ахьтәы медал;
▫️Аинар Дочиа – араӡын медали ҩ-џьаз медалки;
▫️Асҭан Раҭиа – ахьтәы медал;
▫️Леон Ҳаџьымба – араӡни аџьази медалқәа;
▫️Ксениа Клипина – араӡын медалқәа ҩба.

Атурнир рхы аладырхәит Италиа, Индиа, Куба, Мексика, Азербаиџьан, Ермантәыла, Африка, Урыстәыла арегионқәа жәаба рҟынтәи 300-ҩык инареиҳаны аспортсменцәа.

Владимир Путин Аиааира Ду 80 шықәса ахыҵра аҳаҭыраз Киевтәи арежим иазыҟаиҵаз ажәалагала — аамҭала аинышәара рыбжьаҵаразы, иахьа уажәраанӡа аҭак ҟаҵаӡам, абри атәы иҳәеит Урыстәыла ахада ипресс-маӡаныҟәгаҩ Дмитри Песков.

Москва еилкаара амаӡам, Киев абри аамҭазы аибашьра аҟәыҵра иалахәу-иалахәыму ҳәа азгәеиҭеит иара.

Песков иара убасгьы иазгәеиҭеит, Урыстәыла украинатәи аимак ҭынчмҩала аӡбарахь икылгахап ҳәа ишақәгәыӷуа.

Аџьынџьтәылатә еибашьра Дуӡӡа аветеранцәа 94-ҩыки Ленинградтәи аблокада иалҵыз 368-ҩыки лаҵарамзатәи аныҳәақәа рзы хәыда-ԥсада адәыӷбатә билеҭқәа рзеиҿыркааит.

"Урыстәылатәи адәыӷбамҩа" ҳәаа змам акциа иацҵоуп – Урыстәыла иахьаҵанакуа иныҟәо адәыӷбақәа рбилеҭ ахарҭәаара ҟалоит.

Еиҳарак Шәача, Кисловодск, Ҟрым, Москва, Санкт-Петербург, Калининград, Казан, Смоленск, Иарославль, Архангельск, Волгоград, Нижни Новгород ақалақьқәа рахь ауп апутиовкақәа ахьырго.

Аветеранцыԥхьаӡа дымҩаԥызго аӡәы дрыцзар ҟалоит хәыда-ԥсадала.

📎 2016 шықәса раахыс 17,8 нызқьҩык аветеранцәеи урҭ мҩаԥызго ауааи хәыда-ԥсада имҩаԥган. 2023 шықәса ԥхынҷкәынмза инаркны – 20,2 нызқьҩык инареиҳаны Ленинград аблокада иҭакыз ауааи урҭ рымҩаԥгаҩцәеи.

🔸Аџьынџьтәылатә еибашьра Дуӡӡа иазку абаҟа ҿыц дыргылоит Цандрыԥшь.

Абаҟа ргыларазы агәҭакы цәырҵит 2007 шықәсазы, усҟан Аиааира абаҳчаҿы ахаҳә шьҭарҵеит. Агәҭакы анагӡара уажәоуп ианалыршаха — Урыстәыла ахада игрант аҟынтә иазоужьу аԥарақәа ирыбзоураны.

Уи адагьы, Гагра араион анапхгареи аҳаблеи рхатә харџьала абаҟа аҵакыра еиҿыркаауеит, ахаҳәҟьаԥс шьҭаҵахоит, иара убас 1992-1993 шықәсқәа рзы иҭахаз Аԥсны ахьчаҩцәа ирызку амемориал еиҭашьақәдыргылоит.

Цәыббра 30 рзы Аиааира абаҳчаҿы аусурақәа зегьы хыркәшахоит, аԥсшьарҭа ҭыԥқәеи ахәыҷқәа рзы ахәмарҭақәеи ргылахоит, аконцерттә ашҭа еиҿкаахоит.

Аимпорттә системақәеи агрегатқәеи рыла иеиқәыршәоу аҳаирплан МС-21 аԥхьатәи раԥышәаратә ԥырра мҩаԥнагеит ҳәа аанацҳауеит "Ростех".

Аҳаирплан аҳауаҿы сааҭки 15 минуҭи иҟан, аццакыра сааҭк аҩнуҵҟа 580 километра инаӡон, аҳаракыра — 3 000 метра.

Уаанӡа раԥхьатәи аԥырра мҩаԥнагеит аҳаирплан "Суперджет" — аимпорт маҭәахәқәа змамыз.

Иҳаи иҷышьи неиԥшьуа дааиуеит // адәы дықәуп рҳәоит ауаҩы рбзазагас имоу-ихӡу анмаҷу, мамзаргьы иааимоу зегь еицырхырааны уск нагӡатәыс иаԥхьа ианышьҭоу (едва сводить концы с концами; приложить максимум сил и средств).

Ари афразеологиатә еицааира асра-аҳара иахылҿиааит, аҳаи аҷышьи асырҭы ахәҭақәа роуп: аҳа́ - основа (продольная нить в ткани), аҷы́шь - уток (поперечная нить в ткани). Даҽкала иаҳҳәозар, аба злашьақәгылоу арахәыц еихыршьқәа ирыхьӡуп.

Асра, ахахара, ақәҵара, аӡахра, арышҳара – аԥҳәыс лнапы ианыз ҩнусқәан, аҭаацәа рымаҭәа-ҩыҭәа, аиарамаҭәа, ампахьшьқәеи, ауарҳалқәеи уҳәа зегьы напылаҟаҵаран ажәытәан. Ари ҟазаран, аха аҳәса рзы ҵыхәаԥҵәарак змамыз џьабаа дуӡӡан. Асырҭы, шамахамзар, ҩнаҭацыԥхьаӡа игылан, иҟалалон агәыла ҳәсақәа еизаны ианеицхыраауазгьы.

"Аҳаи" "аҷышьи" еиҭарсу аҵакы шьҭырхижьҭеи акрааҵуеит, Дырмит Гәлиа ироман "Камаҷыҷ" аҿы иаҳԥылоит: "Лыкәты лҭиит, лҟыз лҭиит, лҳаи-лҷышьи неицылҵан, ԥыҭ-чыҭк лыхәҳаит" ҳәа. Иахьагьы ирҳәо ҳаҳахьеит.

⭐️Аԥсуаа Асырҭы шьапы ҳәа хьӡыс иарҭеит аеҵәаџьаақәа руак (созвездие "Ножка ткацкого станка").

🪢 Аус зуа асырҭы гылоуп Аԥснытәи аҳәынҭқарратә музеи аетнографиа аҟәшаҿы. Иара иаҿоу ампахьшьқәа рсит аҟәша аусзуҩцәа, аҵарауаҩ Таисиа Аланиа лаԥшьгарала.

�� Ахьыуардын шәақәтәа

Урыстәыла арегионқәа рҿы аҳауаҽацәыхьчаратә хархәагақәа мшаԥы 28 асааҭ 20:00 инаркны иахьа ашьыжь асааҭ 06:00 рҟынӡа 91 дрон ҭадырхеит ҳәа аанацҳауеит Атәылахьчара аминистрра.

▪️40 — Курсктәи аобласт аҿы; ,
▪️12 — Орловтәи аобласт аҿы;
▪️11 — Риазантәи аобласт аҿы;
▪️8 — Нижегородтәи аобласт аҿы;
▪️7 — Амшын еиқәа аӡымҽхакыраҿ;
▪️6 — Ҟрым аҵакыраҿ;
▪️3 — Белгородтәи аобласт аҿы;
▪️2 — Москватәи арегионқәа рҿы;
▪️акака — Калугатәии Бриансктәии аобластқәа рҿы.

Аԥсны зҽаԥсазтәыз аҟазара аусзуҩ, Аџьынџьтәылатә еибашьра Ду иалахәыз Константин Чалмаз диижьҭеи 105 шықәса ҵуеит иахьа (1920 - 1997).

Аԥсуа театр адрамстудиа далганы, аррамаҵура дшахысуаз ауп аибашьра шҵысы, усҟан 21 шықәса ихыҵуан. Афронт аҿы иуалԥшьа наигӡеит гәымшәарыла. Ианашьоуп Аеҵәа Ҟаԥшь аорден, "Кионигсберг агаразы" амедал, "Германиа аҵархаразы" амедал, Аџьынџьтәылатә еибашьра ду аорден I аҩаӡара.

Лыԥхала иҩныҟа дхынҳәуеит алеитенант еиҳабы ичын иманы. Аусура далагоит Аҳәынҭқарратә ашәаҳәареи акәашареи рансамбль аҟны администрасторс, нас директорс. Константин Чалмаз ҩажәа шықәса инареиҳаны Аԥсуа ҳәынҭқарратә филармониа адиректорс дыҟан (1965 - 1987). Политикала Қарҭ ҳанахьԥшыз аамҭазы, аԥсуа культура аҿиара амҩа азҭоз дреиуан. Иара ихаан иаԥҵан, қәҿиаралагьы аус руан арҿиаратә коллективқәа 19: "Раида", ахәыҷтәы акьанџьатә театр, Асатиреи аиумори ртеатр "Чарирама" уахь иналаҵаны. Аихьӡарақәеи азҳарақәеи ацын ҳҟазара.

Аԥсуа филармониа асценаҿы еиԥҟьарада аконцертқәа мҩаԥысуан, егьырҭ атәылақәеи ақалақьқәеи рҟынтә асасцәа ааны иқәгылон.

Еицырдыруа аԥсуа композитор, Жәлар рартист Ражьден Гәымба игәалашәарақәа рҟны иҳәоит Константин Чалмаз иганахьала арҿиаратә гәыԥқәа еснагь ахылаԥшра ду шрымаз, еиуеиԥшым амузыкатә аԥҵамҭақәа рыла ишеиқәыршәаз, ҳәатәеиқәшәала аус шыруаз.

Хашҭра иқәымзааит ламысла акультура амаҵ азызуаз ауаҩ нага, афырхаҵа!

🧡 Ахьыуардын шәақәтәа

Аԥсны атәылауаҩ Баҭал Шьакаиа иҷыдоу арратә операциа аҟны дҭахеит, абри атәы Sputnik иазеиҭеиҳәеит АҶА аиҳабы Лев Кәыҵниа.

Урыстәылатәи аруаа аибашьҩы иԥсыбаҩ рыманы Ростовнтәи амҩа иқәлахьеит, урҭ аҳәааҟны ирԥылоит АҶА аусзуҩцәа.

Кәыҵниа иажәақәа рыла, Баҭал Шьакаиа хатәгәаԥхарала еибашьра дцеижьҭеи рацәак ҵуамызт, иара мчыбжьык аԥхьа дҭахеит.

🔸Бжьышықәса рнаҩс аспектакль "Аԥынҵатәыҩақәа" Аԥсуа драматә театр асценаҿы ҿыц идырбахоит.

Ежен Ионеско ипиеса амотивқәа рыла арежиссиор Мадина Аргәынԥҳа аспектакль раԥхьаӡа иқәлыргылеит 2018 шықәсазы, ахәаԥшцәа аспектакль хынтә идырбан, уи аахижьҭеи "Аԥынҵатәыҩақәа" еиуеиԥшым амзызқәа ирыхҟьаны асценахь ицәыргамызт. Мшаԥымза 29 рзы аспектакль дырбара актиорцәеи атеатр анапхгареи аԥхьарбара ирзаҩызоуп.

Раԥхьаӡакәны ари аспектакль далахуп Папион ироль назыгӡо — Адгәыр Џьниа, иара убас Елеонора Коӷониаԥҳа — лара дыхәмаруеит ааигәа зыԥсҭазаара иалҵыз Изольда Арухааԥҳа иналыгӡоз мадам Беф лроль. Ароль хада наигӡоит — Саид Кәакәасқьыр.

Хҩык ахшара ныжьны, хатәгәаԥхарала аибашьра дцеит 27 шықәса зхыҵуаз ахаҵеиба, аҭырқәа хылҵышьҭра, Мгәыӡырхәа ақыҭан ииз Ҳамди (Иван) Мамеҭ-иԥа Заде.

Иқәра шмаҷызгьы иуаажәлар рыбжьара ҳаҭыр иқәын. Ақыҭсовет аҟны аҳасабеилыргаҩыс аус иуан. Ҳамди акыр шықәса хабарда ибжьаӡыз ҳәа дыԥхьаӡан.

Ҳамди деибашьуан Новороссииск. Иара уигьы еилкаахеит, иԥа Енвер, машәыршәа иаб ицеибашьуаз ахаҵеи иареи ианеибадыр. Усҟан аибашьра еилгеижьҭеи 40 шықәса ҵуан. Абырг иҳәеит Ҳамди фырхаҵарала ихы шааирԥшуаз.

Хабарда дыбжьаӡит ҳәа иԥхьаӡаз Ҳамди, 1945 шықәсазы Польша дышҭахаз, иара уаҟа анышә дшамадазгьы рдырит иҭаацәа.

Аибашьҩы иҭоурых анҵоуп имаҭа Альдона Заде лажәақәа рыла.

Инарҭбаау аматериал шәаԥхьар ҟалоит абри азхьарԥш ала — Аиааира ду ҳзаазгаз — 80 шықәса.

🔸Аџьынџьтәылатә еибашьраҟны игаз Аиааира Ду 80 шықәса ахыҵра аҳаҭыраз аҽырыҩрақәеи аҽырхәмаррақәеи мҩаԥгахоит Дәрыԥшь ақыҭан лаҵара 8-9 рзы.

Аԥсны аҽтәы спорт Афедерациа аӡбаҩ хада Џьарназ Бениа арадио Sputnik аҟны ишиҳәаз ала, аицлабрақәа ирылахәхоит быжь-командак: Аҷандара, Аацы, Ҟәланырхәа, Лыхны, Дәрыԥшь, Жәандәрыԥшь, Џьырхәа рҟынтәи.

Аҽыбӷаҟазацәа рхы аадырԥшыроуп аҽымпыл, аҵәеигәыдҵа, аҳәаҟьара, аҽырхәмарра рҟны ҳәа азгәеиҭеит Бениа.

Аԥхьахәтә фонд аԥара азоужьуп — миллионки 20 нызқь мааҭи ыҟоуп сынтәа иҳәеит Аԥсны аҽтәы спорт Афедерациа аӡбаҩ хада.

Аҽазыҟаҵарақәа шымҩаԥысуа атәы инарҭбаау аиҿцәажәара шәазыӡырҩыр ҟалоит абра.

🔸Аџьынџьтәылатә еибашьра Дуӡӡа афырхацәа рбаҟа аиҭашьақәыргылара иаҿуп Гагра араион Баӷрыԥсҭа ақыҭан.

Ахарџь Урыстәыла ахада игрантқәа Рфонд иазоунажьит, ахәҭак — аҭыԥантәи ауааԥсыреи аиҿкаарақәеи иаларгалеит.

Ақыҭа ахада Оҭар Аршба иажәақәа рыла, абаҟа ргылан 1989 ашықәсазы, уи аахыс иахьа уажәраанӡа абаҟа акапиталтә усура ҳәа акгьы азумызт.

Аргылаҩцәа адгьылҳәазара иахҟьаны иԥхасҭахаз аҵаргәаҭӡы ықәыргеит, аҿыц хагаланы идыргылеит, идырӷәӷәеит, амемориалтә ӷәқәа дырҿыцит. Аиааира згаз Иԥшьоу Гьаргь ибаҟа ахаҭа дрыцқьоит, аҳарҭәаплитақәа шьҭарҵоит, иҭахаз 149-ҩык ақыҭауаа рфотосахьақәа дырҿыцуеит.

"Сшәоит, лаҵара 9 азынӡа аусура ахыркәшара ҳалымшар ҳәа, аха Аиааира аиубилеи азгәаҭаразы арахь иаауа ауаа еиҭашьақәыргылоу абаҟа рбар рылшоит", — иҳәеит Аршба.

Аԥсны агәабзиарахьчара аминистр Едуард Быҭәба ацхыраара лас аусзуҩцәа рзанааҭтә ныҳәа рыдиныҳәалеит.

"Ацхыраара лас аусзуҩцәа зегьы, уи амҩақәҵаҩ, арныҟәцаҩ, афельдшер, аҳақьым, аҟәша анапхгаҩы зегьы-зегьы ачҳара, ауаҩы ирыцҳашьара, хамеигӡарала рус иазнеиуеит. Аҭагылазаашьа зеиԥшразаалакгьы шәуалԥшьеи шәзанааҭ ахь ишәымоу аҭакԥхықәреи нашәыгӡоит", — иҳәеит иара.

Амедусзуҩцәа рус иацу ауадаҩреи аҭакԥхықәреи азгәеиҭеит Быҭәба, дара аҭынчреи, ачҳареи, агәабзиареи рзеиӷьеишьеит.

Арадио Sputnik Аԥсны арубрика "Ақыҭа — нхарҭа ҭыԥуп" изаамҭанытәиу аҭыжьымҭа. Иахьатәи асас шьҭрала Абӷархықә еиуоу Џьырхәа аҩнра иҟоу арҵаҩы Селма Барцԥҳа-Хьециа лоуп.

Лара еиҭалҳәеит ақыҭаҿы анхара пату зылзақәу, иахьазы ахныҟәгаразы, аусуразы уаҟа аҭагылазаашьа зеиԥшроу, аԥшәмаԥҳәыс лышьыжь шалаго, лымш шеиҿкаау, ашколқәа рҟны лусуреи лҭаацәеи шеидылбало атәы.

Инеиҵыху аиҿцәажәара шәазыӡырҩыр шәылшоит Sputnik Аԥсны асаит аҟны.

📎Ақыҭа – нхарҭа ҭыԥуп. Ақыҭа иахьатәи аԥсҭазаашьеи уаҵәтәи аԥеиԥши иацу адоуҳаи, иҟоу ауадаҩрақәеи ҳрылацәажәоит. Аԥсуа қыҭа азхьаԥшразы иҟаҵатәу азы ргәаанагара рҳәоит уи иадҳәалоу ауаа.

2025 шықәса актәи аԥшьбара аҩнуҵҟа Аԥсны Аҳәынҭқарра АШәМи Урыстәылатәи Афедерациа АШәМ Аҳәаахьчаратә Усбарҭеи русзуҩцәа 100-ҩык инареиҳаны азинеилагаҩцәа ааныркылеит Егры аҳәааҿы.

Урҭ рахьтә ԥшьҩык ашьауӷатә ҭакԥхықәра рыдҵан аҳәынҭқарратә ҳәаа изакәанымкәа ахысразы, егьырҭ – административтә ҭакԥхықәрақәа рыдҵан аҳәаахьчаратә ԥҟарақәа реилагаразы.

Уи адагьы, аҳәынҭқарратә ҳәаа закәаншьаҭада аидарақәа рахыгаразы 15 ҽазышәара аԥырҟәҟәаан ҳәа аанацҳауеит АШәМ апресс-маҵзура.

Очамчыра араион Оҭаԥ ақыҭан Аџьынџьтәылатә еибашьра Ду рфырхацәа рбаҟа аргылара иаҿуп иҳәеит ақыҭа ахада Ҭенгьыз Адлеиба.

Ақыҭа ахада иажәақәа рыла, Аџьынџьтәылатәи еибашьра Ду аан иҭахеит 72-ҩык инареиҳаны отаԥаа, урҭ ргәаларшәаразы абаҟа рызгылаӡамызт ақыҭаҿы.

Амшцәгьакәа ирхьмырԥшкәа аусурақәа мҽхакыҭбаала ирҿуп, аусҭацәа Аиааира амш маи 9-нӡа иахьырыгӡар рҭахуп иҳәеит иара.

🖇 Аџьынџьтәылатә еибашьра Дуи Аԥсны жәлар Рџьынџьтәылатә еибашьреи рфырхацәа рбаҟақәа реиҭашьақәыргыларазы Урыстәыла ацхыраара ҟанаҵоит, Владимир Путин хаҭала иҟаиҵаз адҵала ари аус аԥара азоужьуп.

Аԥсны ақыҭақәа 71 аԥарақәа роуеит: Гәдоуҭа араион — 20 қыҭа; Очамчыра араион — 16 қыҭа; Тҟәарчал араион — 11 қыҭа; Гал араион — 10 қыҭак; Гагра араион — 9 қыҭак; Гәылрыԥшь араион — 3 қыҭак; Аҟәа араион — 2 қыҭак.

Аиҿцәажәара инарҭбааны шәазыӡырҩыр ҟалоит абра.

РУСДРАМ "Агастроль дуқәа" рахь ицоит лаҵара 1 инаркны 14 рҟынӡа.

Перми Челиабински аԥснытәи артистцәа ахәаԥшыҩцәа иддырбоит аспектакльқәа "Софичка", "Абацәеи ахшареи", "Ахьча Махаз", Екатеринбург ҩ-спектакльк — "Абацәеи ахшареи", "Ахьча Махаз".

Апрограмма Росконцерт имҩаԥнагоит Урыстәыла акультура аминистрра анапынҵала.

🏓 Астолтә ԥкьаҭмпыл азы Аԥсни Урыстәылеи рфедерациақәа русеицуразы Амеморандум рнапы аҵарҩит.

Ашәҟәы рнапы аҵарҩит афедерациақәа рхадацәа Беслан Қарчааи Олег Завалиуеви ҳәа аанацҳауеит аспорт азы Аспортҳәынҭеилакы.

Ахықәкы – ҩ-ганктәи аусеицура арӷәӷәареи астолтә ԥкьаҭмпыл иреиҳаӡоу жәларбжьаратәи аҩаӡараҿы аларҵәареи. Аганқәа рхы егьырҭ аусқәа рыдагьы, хыдҵаны иргоит имҩаԥырго аусмҩаԥгатәқәа рахь ааԥхьарақәа реимдара, аусдырцәеи аӡбаҩцәеи реимдара, еизгоу амилаҭкомандақәа аицлабрақәа рахь реиҭанеиааира агәазҭаҵара.

Хҩык ахшара ныжьны, хатәгәаԥхарала аибашьра дцеит 27 шықәса зхыҵуаз ахаҵеиба, аҭырқәа хылҵышьҭра, Мгәыӡырхәа ақыҭан ииз Ҳамди (Иван) Мамеҭ-иԥа Заде.

Иқәра шмаҷызгьы иуаажәлар рыбжьара ҳаҭыр иқәын. Ақыҭсовет аҟны аҳасабеилыргаҩыс аус иуан. Ҳамди акыр шықәса хабарда ибжьаӡыз ҳәа дыԥхьаӡан.

Ҳамди деибашьуан Новороссииск. Иара уигьы еилкаахеит, иԥа Енвер, машәыршәа иаб ицеибашьуаз ахаҵеи иареи ианеибадыр. Усҟан аибашьра еилгеижьҭеи 40 шықәса ҵуан. Абырг иҳәеит Ҳамди фырхаҵарала ихы шааирԥшуаз.

Хабарда дыбжьаӡит ҳәа иԥхьаӡаз Ҳамди, 1945 шықәсазы Польша дышҭахаз, иара уаҟа анышә дшамадазгьы рдырит иҭаацәа.

Аибашьҩы иҭоурых анҵоуп имаҭа Альдона Заде лажәақәа рыла.

Инарҭбаау аматериал шәаԥхьар ҟалоит абри азхьарԥш ала — Аиааира ду ҳзаазгаз — 80 шықәса.

Ақырҭуа-аԥсуа еиҿцәажәарақәа шымҩаԥысуаз аҭоурых иазку адокументалтә фильмқәа рсериа "Ишыҟаз" актәи ахәҭа ААУ аҿы идырбан.

"Шәара шәгәаанагара аилкааразы даара акрызҵазкуа аусумҭа шәыдаҳгалоит, иара ҳҭыхратә гәыԥ ду аҭҵааратә усумҭа ауп ҳәа ҳҳәаргьы ҳалшоит. Шықәсык ҵуеит адокументалтә фильмқәа реишьҭагыла аԥҵара ҳалагеижьҭеи", — иҳәеит "Абаза-ТВ" адиректор Руслан Ҳашыг.

Иааидкыланы х-фильмк ҭыххоит, урҭ сааҭк-сааҭк инареиҳаны ицоит, Аԥсны иахьатәи адипломатиатә ҭоурых аҿы акырзҵазкуа ахҭысқәа ртәы рҳәоит. Урҭ рахь иаҵанакуеит — Владислав Арӡынба иқәгыларақәа, аиҿцәажәарақәа ирылахәыз Анри Џьергениа, Сократ Џьынџьал, Сергеи Шамба уҳәа убас егьырҭгьы рыҿцәажәарақәа.

"Ҳара ҳхатә ҭоурых ҳдыруазар ауп, иаҳдыруазар ауп азхаҵара аиуразы, аиааира агаразы ҳазхысыз", — ҳәа азгәеиҭеит Ҳашыг.

Афильмқәа мшаԥы 29, лаҵара 6, 13 рзы ателеканал "Абаза-ТВ" ала идырбахоит.

⚡️Владимир Путин Аиааира Ду 80 шықәса ахыҵра азгәаҭара аламҭалаз аамҭалатәи аинышәара рылеиҳәеит.

Уи амч амазаауеит лаҵарамза 8 асааҭ 00:00 инаркны лаҵарамза 11 асааҭ 00:00 рҟынӡа. Агуманитартә ус иазхәыцны уи аамҭазы аибашьра аанкылахоит.

Аԥсны Жәлар Реизара аиҳабы Лаша Ашәба зхадараҿы дыҟоу аделегациа алахәуп афорум "Аҭынха ду — еицаҳзеиԥшу аԥеиԥш".

Афорум мҩаԥысуеит мшаԥымза 28-29 рзы Волгоград, уи Аиааира Ду 80 шықәса ахыҵра аҳаҭыраз иаԥшьнагеит Беларусиеи Урыстәылеи Жәлар Реизаратә хеилак.

ИАР атәылақәеи, Азиеи, Латинатәи Америкеи, Европеи рхаҭарнакцәеи, аусдырцәеи ауаажәларратә усзуҩцәеи инарываргыланы аԥсынтәи адепутатцәа алахәхоит апатриоттә ааӡареи, аҭоурых ахьчареи аиқәырхареи ирызку аилатәарақәа.

🚰Аҟәа ахәҭак ӡыда иаанхоит мшаԥымза 29 рзы.

Асааҭ 00:00 инаркны 20:00 рҟынӡа ӡыда иҟазаауеит: Аҳабла ҿыц, Ажәытә ҳабла, Ешба амҩа, авокзал, аџьармыкьа, Алашарбага, ашьхара иахьаԥнуи ақалақь агәи рҿы ҳәа аанацҳауеит аҳҭнықалақь "Аӡыршьҭра".

Владимир Путин иҭабуп ҳәа реиҳәеит Курсктәи аобласт украинатәи аруаа рҟынтәи ахақәиҭтәра иалахәыз КЖәДР рыруаа.

"Кореиатәи ҳҩызцәа — аизыразреи, аиашареи, аиҩызара ӷәӷәеи ацәаныррақәа рыман азоуп ари ауснагӡатә изалахәыз. Ҳара уи ашьаҿа пату ду ҳзақәуп, хаҭала иҭабуп ҳәа расҳәоит Аҳәынҭқарратә усқәа Ахада Ким Чен Ыни, КЖәДР анапхгареи ажәлари", — ҳәа азгәаҭоуп аацҳамҭаҿы.

Урыстәыла ахада иазгәеиҭеит, КЖәДР алахәхара шалыршахаз 2024 шықәсазы атәылақәа рнапы зҵарҩыз мҽхакыҭбаалатәи астратегиатә ҩызаразы Аиқәшаҳаҭра инақәыршәаны.

Кореиатәи Жәлар рырбџьармчқәа рыҟәша рҽазыҟаҵарақәа шымҩаԥысуаз анҵамҭа акьыԥхьит Урыстәыла атәылахьчара аминистрра.

Аԥсны иҟоу 7-тәи арратә база аруаа Аҟәа араион иҟоу Аибашьра Ду аиашьаратә ҳаҭгәынқәа дрыцқьеит.

Абаҟақәа хәҭа-хәҭала еиҭашьақәдыргылеит, аҵакырақәа дрыцқьеит.

"Аиԥш зеиԥшу аусмҩаԥгатәқәа аруааи аҭыԥантәи ауааԥсыреи реизыҟазаашьақәа арӷәӷәоит, иара убас аҭоурыхи аиҳабацәа рфырхаҵареи пату шақәырҵо аанырԥшоит", — ҳәа азгәаҭоуп адырраҭараҿы.

Апроект "Агәалашәара. Аҭаацәа. Аиааира. 1941-1945" хацнаркит амедиагәыԥ "Россия сегодня" Аиааира Ду 80 шықәса ахыҵра аҳаҭыраз.

Асоциалтә ҳа ахархәарала аҭаацәаратә архив аҟынтәи афотоҭыхымҭақәа рыла афотоальбоми ма аплакати аиқәыршәаразы алшара ыҟоуп.

Акьыԥхьра ӡҭаххо рзы амакетқәа рполиграфиатә формат рыҭахоит.

Амшын еиқәа аҵаҟатәи аҵәаӷәақәа рҿы аҟьашьыгатә маҭәашьарқәа 50% ала еиҵахеит.

Абензин зҭаз атанкқәа рыԥҽра ашьҭахь аекосистема аиҭашьақәыргылара қәҿиарала имҩаԥысуеит ҳәа Урыстәылатәи аҭҵаарадыррақәа ракадемиа аинститут аҿы адырра ҟарҵеит РИА Новости.

Аиҵахара зыхҟьо ацәаакыреи аҳауатә ҭагылазаашьеи, иара убасгьы абактериақәа русура ауп.

🖇2024 шықәса аԥхынра мза 15 рзы Керчтәи аӡыбжьахалаҿы тонна 9,2 нызқь рҟынӡа абензин зҭаз ҩ-мкьаҭҕбак ӡааҟәрылеит. Атранспорт Аминистрра излаанацҳауа ала, 2,4 нызқь тонна рҟынӡа анефттә алыҵқәа амшын иалалеит.

Аҟәа ахәҭак лашарада иаанхеит астанциаеиҵа "Синоп" ацәаҳәақәа ирықәҳаз аҵла иахҟьаны, абри атәы Sputnik иазеиҭеиҳәеит аҳҭнықалақь афымцеихшарҭақәа русбарҭа анапхгаҩы Ҭенгиз Блабба.

Лашарада иҟоуп Баҭымтәи, Арратәи, Ладариа, аиашьцәа Занҭариаа рымҩақәа.

Аелектрикцәа авариа ахьыҟалаз аҭыԥ ахь анеира рцәыуадаҩуп ҳәа азгәеиҭеит Блабба.

Урыстәыла арегионқәа рҿы аҳауаҽацәыхьчаратә хархәагақәа уахыкала 115 дрон ҭадырхеит ҳәа аанацҳауеит Атәылахьчара аминистрра.

▪️102 — Бриансктәи аобласт аҿы,
▪️9 — Ҟрым,
▪️2 — Курсктәи аобласт аҿы,
▪️акака — Белгородтәи аобласти Амшын еиқәа аӡымҽхаки рҿы.

Акультуратә афиша: мшаԥы 28 — лаҵара 4.

🎼Аԥснытәи аҳәынҭфилармониа

Мшаԥы 30 асааҭ 18:30 – Аԥсны афольклортә вокалтә ансамбльқәа XV рреспубликатә фестиваль "Раида".

🎭Аԥсуа драмтеатр

Мшаԥы 29 асааҭ 19:00 – аспектакль "Аԥынҵатәыҩақәа" Ежен Ионеско ипиеса амотивқәа рыла. Арежиссиор Мадина Аргәынԥҳа.

🎭Аԥсны аҿар театр

Мшаԥы 30 асааҭ 19:00 – аспектакль "Амцҳәаҩ даҭахуп". Димитрис Псафас.

🎭РУСДРАМ

Мшаԥы 28 асааҭ 19:00 – аспектакль "Аклиникатә хҭыс", автор Реи Куни. Арежиссиор Сергеи Ефремов.

Мшаԥы 29 асааҭ 19:00 – аспектакль "Евгений Онегин", Александр Пушкин. Арежиссиор Сергеи Ефремов.

Мшаԥы 30 асааҭ 19:00 – аспектакль "Примадонны", Кен Лиудвиг. Арежиссиор Сергеи Ефремов.

🏛Ахьӡ-аԥша амузеи

Мшаԥы 9 асааҭ 15:00 – Аџьынџьтәылатә еибашьра Ду иазку афильм "Аблиндаж".

🎨Ацәыргақәҵақәа

Лаҵара 10 рҟынӡа аҿҳәара иацҵоуп The Wall Gallery аҿы Адгәыр Ӡиӡариа ицәыргақәҵа.

Лаҵара 8 рҟынӡа — агалереиа AUADA аҟны аскульптор Адамыр Аршба амҿы иалху иусумҭақәа рцәыргақәҵа "AbNILOS".

Аҟәа иазгәарҭеит ачерқьес бираҟ амш.

Уи 2010 шықәса инаркны иазгәарҭоит, Аԥсны раԥхьаӡа акәны ари аныҳәа иаԥылеит ачерқьес емигрантцәа рхылҵшьҭрақәа 2016 шықәса рзы.

Ишаԥу еиԥш, Адыгеиа, Ҟабарда-Балкариа, Ҟарачы-Черқьессиа еиҿыркаауеит аконцертқәа, ҽыла аныҟәарақәа, автомҩанысрақәа, аспорттә еицлабрақәа.

Ари арыцхә адунеи атәылақәа 50 инареиҳаны рҿы ачерқьесцәа рхылҵшьҭрақәа иазгәарҭоит.

Авидео © АТ

Москва ақалақь аҿы аԥснытәии урыстәылатәии асахьаҭыхыҩцәа еицырзеиԥшу ацәыргақәҵа "Адгьыл ԥсҭазаараҿы Жәҩантә мчы аарԥшра" аатит.

Уи Аԥсны ажәытәӡатәи акультуратә ҭынхақәа, ауахәамақәагьы уахь иналаҵаны, зныԥшуа асахьақәа 44 цәыргақәҵоуп.

Аусумҭақәа равторцәа — Ҭемыр Ҵәыџьба, Диана Воуба, Анатоли Анненков, Александр Драговои роуп ҳәа Sputnik иазеиҭеиҳәеит аиҿкааҩцәа руаӡәк, Аԥшьаҩы Спиридон Тримифунттәи ихьӡ зху Акультуратә усеицура ацентр аиҳабы Павех Карпушин.

"Ари ииашаҵәҟьаны аԥшӡара аазырԥшуа зеиԥш уаҳа иуԥымло усумҭақәоуп. Ацәыргақәҵа ахьӡ уи аҵакы иақәшәоит. Иаадыртиижьҭеи уи зықьҩык инареиҳаны ауаа аҭаахьеит, даара аинтерес аҵоуп", — ҳәа иазгәеиҭеит Карпушин.

Уи, иара убас, Камантәи аберҭыԥ ахылаԥшҩы Аб Игнати асахьақәа Москваҟа рнагара аиҿкаараҿы иҟаиҵаз ацхырааразы иҭабуп ҳәа иеиҳәеит.

Ацәыргақәҵа Сокольники ақалақь аҿы иҟоу Иԥшьоу Анцәа дзыхшаз Лажәабжьбзиа ауахәамаҿы еиҿкаауп, уи лаҵара 4 рҟынӡа имҩаԥыслоит. Изҭаху зегьы иаҭаар рылшоит асааҭ 11:00 инаркны 17:00 рҟынӡа.

Лыхныҟа ахаҵәирҭаҿы иҟалаз амҩатә машәыр иахҟьаны аԥҳәыс дҭахеит ҳәа Sputnik адырра арҭеит Гәдоуҭатәи араионтә ҳәынҭавтоинспекциаҟны.

Лара аангыларҭаҿы дгылан, амашьынақәа руак блаҟьаны уи ианасыз.

Даҽа 5-ҩык аахақәа рыманы Араионтә хәышәтәырҭахь инагоуп, аҳақьымцәа урҭ ацхыраара рырҭоит.

Лыхны ақыҭахь ахаҵәирҭаҿы х-машьынак еиҿасит, руак ажра иҭаҳаит.

Заанаҵтәи адыррақәа рыла, аӡәгьы дҭамхаӡеит, ааха зауз ахәышәтәырҭахь инагоуп ҳәа Sputnik адырра аиҭеит Гәдоуҭа араион Аҩнуҵҟатәи аусқәа рыҟәша аиҳабы Зосма Гыцба. 

Аҭыԥ аҿы аусеилыргаратә гәыԥ аус ауеит. Иҟалаз шыҟалаз инарҭбааны аҭҵаара мҩаԥысуеит.

🏇🏻Аԥснытәи аҽыҩқәа Краснодар аҽырыҩратә сезон аартра рхы аладырхәит ҳәа аанацҳауеит Аҳәынҭспортеилакы.

▪️Хышықәса зхыҵуа араҧ ҽқәа рзы 1800 метра аиҧхныҩлараҿы аиааира агеит Ахра Ашәба иҽыҩ Марискаль.

▪️Ашәба иитәу даҽа ҽык, Старк, ԥшьышықәса зхыҵуа араҧ ҽқәа рыбжьара 2000 метра аиҧхныҩлараҿы аҩбатәи аҭыԥ ааннакылеит.

▪️Хышықәса зхыҵуа англыз шьацқьа злоу аҽыҩқәа рыбжьара 1800 метра аиҧхныҩлараҿы аҩбатәи аҭыԥ ааннакылеит Адгәыр Хагәышь иитәу Лестат.

▪️1600 метра аиҧхныҩлараҿы аԥхьа иааит аҽан Аԥсны Сенсациа, уи аԥшәма - Ешсоу Ашәба.

▪️Аԥсны жәлар Рџьынџьтәылатә еибашьраан иҭахаз ргәалашәара иазку аҧхьахә азы 1800 метра аиҧхныҩлараҿы аиааира агеит Игорь Кокоев иҽы Аԥсны Кураж.

Урыстәыла Аҭагылазаашьа ҷыдақәа рминистрра Иран абаӷәазаҿы иҟалаз атҟәацра иахҟьаны амца арцәаразы аҳаирпланқәа нанашьҭуеит.

Владимир Путин идҵала, Бендер-Аббасҟа ҩ-ҳаирпланк ԥыруеит: амфибиа Бе-200ЧС, Ил-76.

📎 Асабша аҽнышьыбжьон Бендер-Аббас абаӷәазаҿы атҟәацра ҟалеит. Уи убриаҟара иӷәӷәан, километрқәак инахараны иҟаз аҩнқәа рԥенџьырқәа ԥнаҽит.

25-ҩык ҭахеит, 1100-ҩык инареиҳаны ахәрақәа роуит. Ахҭыс официалла изыхҟьаз макьана рыӡбахә ҳәам.

Амҽыша амца ҩаԥхьа ихәыҵҟьеит, уи зыхҟьаз аконтеинерқәа рҿы иҵәахыз абитуми ахимиатә маҭәашьарқәеи ҿыц амца ахьыркыз ауп.

Авидео © амаҵзура Mehr

Аџьынџьтәылатәи Аибашьра Ду ианалага, 1941 шықәсазы хәҩык аишьцәа Сергьегьиаа афронт ахь ицеит: хҩык хабарда ибжьаӡит, ҩыџьа рыԥсы ҭаны ихынҳәит.

Аишьцәа руаӡәы Лавренти Бахәа-иԥа Сергьегьиа иԥсҭазаара зегьы аррамуҵара иазикеит. Иара дыруаӡәкыуп, 130-ҩык рахьтә СССР Иреиҳаӡоу Асовет ахь ишьҭыз ашҟәы знапы аҵазҩыз ҳтәылуаа.

Лавренти Бахәа-иԥа деибашьуан Изиум-Барвенковтәи ахырхарҭа, 2-тәи Украинатәи афронт аҟны. Аамҭак ашьҭахь командаҟаҵаҩс дарҭеит аԥшыхәратә взвод, 65-тәи ахысратә корпус. Лавренти Сергьегьиа аибашьра цонаҵы хынтә ахәрақәа иоуит. Знык - Изиум-Барвенковтәи ахырхарҭаҟны, аҩынтә раан Сталинград. Аҵыхәтәаны дырхәит Аиааира уамак шагымызт, Германиа.

Ари ишьаарҵәыраз аибашьра иалахәын Лавренти ԥшьҩык иашьцәагьы, Николаи, Хынтрыгәи, Володиеи, Арсидаци. Урҭ рахьтә зыԥсы ҭаны ихынҳәыз Николаи заҵәык иоуп. Егьырҭ хабарда ибжьаӡеит Керчь.

Аҭоурых анҵоуп Лавренти иԥа Асҭамыр Сергьегьиа иажәақәа рыла.

Инарҭбаау аматериал шәаԥхьар ҟалоит абри азхьарԥш ала — Аиааира ду ҳзаазгаз — 80 шықәса.

🔸XV Афольклор-вокалтә ансамбльқәа рреспубликатә фестиваль "Раида" мҩаԥысуеит мшаԥымза 30 рзы.

Афестиваль рхы аладырхәуеит Аԥсны иҟоу авокал-инструменталтә, ахор-фольклортә ансамбльқәа, иара убас москватәи афольклортә шоу-гәыԥ иҳәеит афестиваль анапхгаҩы, Иван Кортуа ихьӡ зху Аԥсны Жәлар рырҿиара ацентр аиҳабы Нури Кәарҷиа.

Афестиваль аадыртуеит аетнографиатә ансамбль "Нарҭаа".

Афестиваль хықәкыс иамоу — амилаҭ музыкатә фольклортә ҭынха аиқәырхара, аҿар жәлар рмузыка адыԥхьалара, жәлар рҟазара арҿиароуп иҳәеит Кәарҷиа.

Инарҭбаау аиҿцәажәара шәазыӡырҩыр ҟалоит Sputnik асаит аҟны.

Анхаҩы жәытәнатә аахыс адгьыл иԥсы аҿҳәаран. Уи дықәаарыхроуп, абаҳча имазароуп, ирахә ртәарҭа, рцарҭа-раарҭа ирманшәалароуп.

Убри аан иара иԥсадгьыл гәакьаҿы, ажәҩан иаҵәа аҵаҟа, адгьыл агәеисыбжь иаҳауа ҭынч адгьыл дықәаарыхыртә аҭагылазаашьа имазар, уи еиҳау насыԥ ыҟам.

Акыр збахьоу, акыр иахаану адгьыл иахҳәаау аԥсуа жәаԥҟақәа аинтерес рыҵоуп, иаагозар: "Адгьыл зымжьо а́бра изнауеит", "Адгьыл напы адызкыло дхәыданатәуам", "Адгьыл ԥсадгьылны иҟазҵо ауаа роуп", "Адгьыл адац иарԥсылоит", "Адгьыл еиқәаҵәа аҽаҩра шкәакәоуп" уҳәа.

Арҭи егьырҭ адгьыл иахҳәаау ажәаԥҟақәеи урҭ рҵакқәеи шәрыԥхьарц шәылшоит Аԥсуаҭҵааратә институт афольклортә лабораториа аусзуҩ Сусанна Ҭаниаԥҳа лматериал аҟны.

Аԥснытәи адзиудоистцәа Владикавказ имҩаԥысыз арегионбжьаратә турнир аҿы аԥхьахәтә ҭыԥқәа ааныркылеит ҳәа аанацҳауеит Аҳәынҭспорттә еилакы.

🥇Саид Смыр "Ахьы" даиааит.

🥈"Араӡын" ргеит Едмонд Мегрикиан, Емир Кулишманов, Гасан Миримов, аҵыхәтәан зыӡбахә ҳәоу ҩыџьа иара убас иҷыдоу аҳамҭақәа "Аиааира агәазыҳәаразы" ранашьан.

Аицлабрақәа Аиааира агара 80 шықәса ахыҵра иазкын, Чечентәыла, Ставропольтәи атәылаҿацә, Аԥсны, Нхыҵи Аахыҵи Уаԥстәыла рҟынтәи 400-ҩык инареиҳаны аспортсменцәа рхы аладырхәит.

Аԥсуа маҟеи агәыргәыл маҟеи

Аԥсуа маҟа ҳәа изышьҭоу сахҭанлыхуп, ипоуп (1,5 см), аҟәынақәа рацәаны иамоуп (еиҳарак хԥа-хԥа ҟәына аҩганк рыла), аԥыџь амоуп. Аҟәынақәеи аԥыџьи араӡны, ма абаҩ иалырхуеит, аха ажәытәан ихьӡыркыз аҟәынақәагьы убарын. Иҟәынаԥсараха аԥсуа маҟа ԥшӡа иацныҟәыргон абџьар маҷымкәа, еиҳарак аҟама.

Аԥсуа маҟа иадырҳәалон иара убас: аԥсуа ҳәызба, акьаԥаҭра, ахҭра (арымарахьала), амаҭәар (асахҭан иалхыз аӡыжәга), ахнырҳәыга, амақьаԥсыс, ақьаса, ацәхьа; атапанча.

Агәыргәыл маҟа ҳәа изышьҭоу хазуп (широкий кавказский пояс). Асахҭан жәпа (аҟәбас) иалхны иҟарҵоит, акыр иҟьаҟьоуп, уигьы аԥыџь амоуп, аҟәынақәа арҭаӡом. Ари еиҳарак ахьшьцәа, ашәарыцацәа, ачашәацәа роуп иныҟәызго. Амаҭәари ахмаҷыри (ма ачаҟәеи) ахьындырҳалоит, аԥсуа ҳәызба хымԥада, нас ада́сга.

Амаҟа традициала акәымжәы иақәырҵоит, аԥхын аншоуроу — акаба, ма акьаҿ иақәырҵоит. Аҷкәын аҽықәтәашьа зҵахьаз амаҟагьы ҿеиҳәон, а́шмаҟа, ма иаабац асахҭан маҟа, уи аҟынтә амаҟаҿа́мҳәа ҳәа изышьҭоу зынӡа ихәыҷу иоуп.

Аԥсуа маҟа ныҟәыргон арԥарацәа 20-25 шықәса анырхыҵлак инаркны иҭаҳмадахаанӡа. Ахаҵа уажәшьҭа сбыргуп ҳәа зхы зыԥхьаӡоз, иаԥсуа маҟа ааимӷыхны иҟьаҟьоу агәыргәыл маҟа имӷеиҵон, аҳәызба заҵәык ацны. Ажәытәан уи 90 шықәса инарҭысхьаз ракәын. Ишаабо еиԥш, амаҟа — ахаҵа (аибашьҩы, ашәарыцаҩ, аныҟәаҩ, хьыӡрацаҩы) иеибыҭашьаҿы хадара злоу аҭыԥ ааннакылон.

Аинтерес аҵоуп аԥсшәа иалоу абри аҩыза афразеологизм: 🔸 Имаҟа ԥырт(ла)ны дыцәоит — он ничего не боится, спит спокойно. Ари иаанаго уи ауп, аамҭацқәак алаумҵозар, ахацәа аиҳараҩык ргәы рҽанны ишьҭалон, рмаҟа шрымӷаз, рабџьар рхаҿы ишгылаз — ҳҭоурых!

▫️ Аԥсны аҵакыраҿы ихьшәоу аџьаз шәышықәсахь иаҵанакуа амаҟақәа рацәаны ирԥшаахьеит, аихатәы ԥызақәагьы уахь иналаҵаны.

📖
Аԥы́џь, аԥы́за — пряжка ремня (неподвижный стержень);
Аҟәы́на — металлическая подвеска к кавказскому поясу;
Акьа́ԥаҭра — металлическая коробочка для хранения бурдючного жира (для смазки оружия).
Ахҭра́ — кожаная сумочка с металлическим украшением, в которой носили пули и порох, а раньше — стрелы (ахҿаҭра́);
Амаҭәа́р — кожаная складная кружка;
Ахнырҳәы́га — отвертка для ружья;
Амақьаԥсы́́с — точильный брусок с отверстием для привешивания;
Ақьаса́ — мешочек для трута и огнива;
Ада́сга — железная пластина для пускания крови.

Ахыҵхырҭа: Елена Малиа "Аԥсуа маҭәа", 2003; Аԥсуа-аурыс жәар (еиқә. Владимир Касланӡиа)

🧡 Ахьыуардын шәақәтәа

Аԥсуа-абаза жәлар рконгресс иатәу Акультура – спорттә проект "Абаза жәлар рыхәмаррақәа" Урыстәылазегьтәи аицлабра "Ты в игре" афиналбжахь инеит. Абри атәы арадио Sputnik аҟны еиҭеиҳәеит Адунеизегьтәи аԥсуа-абаза конгресс аҿар аус рыцурази абаҩрҵәырази аҟәша аиҳабы Валери Берзениа.

Иара иажәақәа рыла, аиааиразы еиндаҭлон 5 нызқьҩык рҟынӡа алахәцәа. Ҳашьцәа абазақәа абриаҟара команда ахьыҟаз афиналбжахь анеира ахьрылшаз қәҿиара дууп, уажәшьҭа афинал ахь инеины иаиааиразы абжьыҭирақәа раан ацхыраара раҳҭароуп иҳәеит.

Ас еиԥш аҩаӡара ҳарак аанкылара шԥарылшахеи, афинал ахь ацәырҵраз алахәцәа лшарақәас ирымоузеи, иарбан ԥҟарақәоу, хыдҵақәоу акультура-спорттә проект иазықәыргылоу, афинал ахь инеиразы ҳауаажәлар рҟынтәи цхыраарас ирҭаху уҳәа ртәы инарҭбааны шәахәаԥшыр шәылшоит Sptunik Аԥсны асаит аҟны.

Жәаф шықәса рҟынӡа зхыҵуа аспортсменцәа рыбжьара ашахмат азы ахәыҷтәы реитингтә турнир "Алашара – Агәыӷырҭа ҿарацәа" Аҟәа ақалақь аҿы имҩаԥысит.

Иаиааит:

▫️актәи аҭыԥ – Богдан Туркови (Аҟәа) Сариа Лакобеи (Гәдоуҭа),
▫️аҩбатәи аҭыԥ – Георги Георгиани (Гагра) Полина Марченкои (Аҟәа),
▫️ахԥатәи аҭыԥ – Руслан Мықәбеи (Пицунда) Софиа Каменскаиеи (Шәача).

🔸Аԥсны зҽаԥсазтәыз арҵаҩы Ҭамара Гагәылиаԥҳа, 50 шықәса ашкол аҟны аҵара-ааӡара иазызкыз, "Лыхнытәи ашкол ашықәсҩыра" захьӡу ашәҟәы ҭлыжьит.

Иахьа уи аӡыргара мҩаԥысит Лыхны ақыҭан. Ашәҟәы Аԥсны ашколқәа рахьтә еиҳа акырзхыҵуа иреиуоу, 150 шықәса инареиҳаны аус зуа ашкол иазкуп. Автор уи анылҩуаз, лхы иалырхәеит 50 шықәса ирылагӡаны ашкол аҿы еизылгахьаз лхатә архив. Уи ианыԥшуеит аҵараиурҭа аҭоурых, ауахәаматә школ инаркны азеиԥш школ аҟынӡа.

📎Ҭамара Ион-иԥҳа Гагәылиаԥҳа – Аԥсны зҽаԥсазтәыз арҵаҩы, "Ахьӡ-Аԥша" аорден III аҩаӡара занашьоу, амилаҭ-хақәиҭратә ҵысра "Аидгылара" алахәыла.

2017 шықәса рзы лусура ааныжьны, лышкол гәакьа аҭоурых аҩра лҽазылкит.

Аремонттә бригада Аҟәатәи аԥшаҳәаҿы аӡцрыҵеизгарҭа аԥсахра иалагеит.

Амашьына дуқәа рныҟәара иахҟьаны амҩа ахәҭак еилаҳаит. Ажәытә ӡеизгарҭа аҭыԥан 800 мм зҿыгҳара ыҟоу аӡымҩангага шьақәдыргылоит, уи ашьҭахь акаҭран шьҭарҵоит.

Аршба имҩадуи Амҳаџьырқәа рыԥшаҳәеи реихысырҭаҿы амашьынақәа аамҭала рныҟәара ԥкуп.

Урыстәыла Атәылахьчара аминистрра Курсктәи аобласт аҿы Украинатәи Арбџьармчқәа аҵыхәтәан инханы иахьыҟаз Горналь ақыҭа ахақәиҭтәра шцоз ахьубо аҭыхымҭақәа рыланарҵәеит.

Асахьаҭыхыҩцәа Аҟәа, Коӷониа имҩаду аҿы игылоу аҩны 62 аҭыӡқәа рҿы асахьаҭыхра иалагеит.

Урҭ ирыцхыраауеит Аԥснытәи аҳәынҭқарратә университет астудентцәа.

Аҩны аҭӡаҿы Леуарса Быҭәба иусумҭақәа руак ҭырхуеит.

Аҟәа ақалақь аҿы иааидкыланы аҩнқәа 10 рыҭӡамцқәа ҭырхраны иҟоуп. Уи азы Урыстәылантәи аҳҭнықалақь ахь иааит ԥшьҩык асахьаҭахыҩцәа.

Апроект Урыстәыла Ахада игрантқәа Рфонд ацхыраарала Ацхыраареи аҿиареи рзы "Аформа ҿыцқәа" рфонд еиҿнакаауеит.

Ҩ-тәылауаҩрак рызҵаарақәа рыӡбаразы аиқәшаҳаҭра Урыстәыла атәылауаҩра аиура ирмариоу апроцедура адагьы, Урыстәыла атәылауаҩра змоу Аԥсны атәылауаа рзинтә еизыҟазаашьақәа ҭышәыннартәалоит.

"Ари ҳастратегиатә партниори ҳареи ҳабжьара аглобалтә усеицура активтә етап аҿы ишыҟоу аазырԥшуа даҽа ҿырԥштәуп", — ҳәа иазгәеиҭеит адәныҟатәи аусқәа рминистр Олег Барцыц, Аԥсуа телехәаԥшра иеиҭаз аинтервиу аҿы.

Урыстәыла атәылауаҩра аиуразы иаҭаху ашәҟәқәа рсиа шьақәыргылахоит атәыла ахада Владимир Путин иусԥҟала.

Адокумент иара убасгьы иҳәаақәнаҵоит анаҩстәи азҵаарақәа:

🟠арратә маҵзура ахысра: Аԥсны атәылауаа иааиԥмырҟьаӡакәа иахьынхо атәылаҿы арратә маҵзура нарыгӡоит;

🟠асоциалтә еиқәыршәара, ахәышәтәратә цхыраара, аҵарадырра;

🟠Аԥсны атәылауаа егьырҭ атәылақәа рҿы иҟоу Урыстәылатәи Афедерациа аконсултәи адипломаттәи усбарҭақәа рҟынтәи ахьчареи ахылаԥшреи роуртә еиԥш аҭагылазаашьа роуеит.

📎 Ҩ-тәылауаҩрак рызҵаарақәа рыӡбаразы аиқәшаҳаҭра амч аиуит мшаԥымза 25 рзы.

Адокумент анапаҵаҩра мҩаԥысит Москва, 2022 шықәса цәыббрамза 27 рзы, Аԥсны Апарламент 2022 шықәса ԥхынҷкәынмза 30 рзы аратификациа азнауит, Урыстәыла Афедералтә еизара — 2023 шықәса ԥхынгәымза 10 рзы.