OY
اؤیکوموز
https://t.me/oykumuz
Language
South Azerbaijani
-
ER (week)
-
ERR (week)
مودئرن ادبیات بیزیمله ایلگی: @azoyku آذربایجان تورکجه سینده حیکایه و ادبی تنقید اثرلرینیزی بیزه گؤندرین
📋اوخوجویا دفعه‌لرله "متافورلاری دوشون" و "هله ده بو رومانی اوخویورسانسا..." دئییلمه‌سی، موؤلفین آچیق موراجیعت‌لری و رومانین سونلانمایاجاغینی بیلدیرمه‌سی برتولت برئشت‌ین «یابانچی‌لاشدیرما افکتی» ایله پست مودرن اوسلوبون بیرلشمه‌سیندن دوغور. بو تکنیک «دؤردونجو دیوارین قیریلماسی» تئوریسینه دایاناراق تاماشاچی و یا اوخوجو ایله اثرین ایچینده‌کی اوبراز(و یا مؤلفین اؤزو) آراسیندا اولان گؤرونمز انگلین پوزولماسی‌دیر. بو ایفاده اووللر تئاتر ساحه‌سینده تئوریزه اولسا دا، سونرادان ادبیات، سینما و دیگر صنعت ساحه‌لرینه کئچمیشدیر. گله‌نکسل صحنه‌ده اوچ فیزیکی دیوار وار(آرخا، ساغ، سول) تاماشاچینین اؤن طرفی ایسه گؤرونمز، خیالی بیر دیوار ساییلیر. بو، دؤردونجو دیواردیر. دؤردونجو دیوار قیریلدیقدا اوبراز بیر باشا تاماشاچی و یا اوخوجویا سسله‌نیر، اثرین رئال اولمادیغینی اعتیراف ائدیر و اوخوجونو ایچری چاغیریب و تونون شعورونو و موقعینی آکتیولشدیریر. بئله‌لیکله کیان خیاوین بو تکنیکی اوخوجونو گله‌نکسل و خطی بیر روایتین تله‌سیندن قورتاراراق سؤزو گئدن متافورلاری دوشونوب اؤز پایینی گؤتورمه‌یه سوروکله‌ییر.
📖رومانداکی قتلین آراشدیرماسی دا گله‌نکلره دایانمیر. آراشدیرما آپاران گوجلر یوخدور و اوخوجو، سوندا قاتیلین تاپیلما‌یاجاغینی حیس ائدیر، بو "تاپیلماماغ"ین اؤزونده بیر مساژ وار: قاتیل آختاریلاسی بیر خارجی شخص دئییل، ایچری ده باش وئرن بیر وضعیت‌دیر. سانکی بو وضعیت و رومانین سورجی اوخوجویا دئییر کی:
"اگر بورایا قدر گلیب چاتیبسانسا، دئمک، هله ده قاتیلی آختاریرسان."
📕بو رومان، دئدئکتیو ژانریندا یازیلان بیر رومان دئییل، آما اوخوجونو دئدئکتیو حالینا سالیر. قاتیل یوخدور، یا دا کیملییی راوی و باشقالاری آراسیندا گئدیب گلن بیر جانی‌دیر. بورادا کاراکترلرله یاناشی عینی زاماندا هم قاتیل هم مقتول هم ده شاهید(تانیق) اوخوجودور. سون یوخدور، چونکو بو، نقل اولونموش بیر بیتمیش حادثه دئییل، یاشانان، داوام ائدَن بیر متافورالار سیستمی‌دیر. "متافورلاری دوشون" دئییمی ساده‌جه بیر تووصیه دئییل، بو رومانین ان یاپیسال پرینسیپی، حتی دونیاگؤروشودور.
⭕ اؤیکوموز، آذربایجان مودئرن ادبیات و حیکایه کانالی
📚 @Oykumuz
📖رومانداکی قتلین آراشدیرماسی دا گله‌نکلره دایانمیر. آراشدیرما آپاران گوجلر یوخدور و اوخوجو، سوندا قاتیلین تاپیلما‌یاجاغینی حیس ائدیر، بو "تاپیلماماغ"ین اؤزونده بیر مساژ وار: قاتیل آختاریلاسی بیر خارجی شخص دئییل، ایچری ده باش وئرن بیر وضعیت‌دیر. سانکی بو وضعیت و رومانین سورجی اوخوجویا دئییر کی:
"اگر بورایا قدر گلیب چاتیبسانسا، دئمک، هله ده قاتیلی آختاریرسان."
📕بو رومان، دئدئکتیو ژانریندا یازیلان بیر رومان دئییل، آما اوخوجونو دئدئکتیو حالینا سالیر. قاتیل یوخدور، یا دا کیملییی راوی و باشقالاری آراسیندا گئدیب گلن بیر جانی‌دیر. بورادا کاراکترلرله یاناشی عینی زاماندا هم قاتیل هم مقتول هم ده شاهید(تانیق) اوخوجودور. سون یوخدور، چونکو بو، نقل اولونموش بیر بیتمیش حادثه دئییل، یاشانان، داوام ائدَن بیر متافورالار سیستمی‌دیر. "متافورلاری دوشون" دئییمی ساده‌جه بیر تووصیه دئییل، بو رومانین ان یاپیسال پرینسیپی، حتی دونیاگؤروشودور.
⭕ اؤیکوموز، آذربایجان مودئرن ادبیات و حیکایه کانالی
📚 @Oykumuz
📘اؤرنک اوچون جابیر کاراکتری مؤلفین ادبی گؤروش و کولتورل تنقیدلری اوچون یارانمیش و منوش آدی ایسه مؤلفین هم کولگه‌سى، هم ده پارچالانمیش ایچ دؤنیاسی‌نین تجسسومودور؛ او، دلی‌خانا‌دا ساخلانان بیر دوست اولاراق گؤرونمه‌سینه باخمایاراق اصلینده مؤلیفین درین، باستریلمیش طرف‌لری‌یله دیالوقونو سیمبوللاشدیریر. منوشون آدی یله — “من” و “وش” کومپوننت‌لری‌له — فردین شخصییت پارچالانماسینی، تروماتیک “من”ینی و داخلی کؤورک‌لییی یانسیدیر. او، رومان بویونجا مؤلیفین ایچ مونولوقونو خارجى بیر اوبراز شکلینده اویناییر. منوشون وارلیغی هم رومانین اگزیستانسیال یوکونو آرتیرير، هم‌ده مؤلیفین اؤز وارلیغی‌لا باغلی سوواللاری‌نی سسلندیرمک اوچون بدیعی بیر گؤزگو یارادیر.
بوینو اَیری بؤجک
📙رومانین اؤنملی سیمبوللاریندان بیری اولان "بوینو ایری بؤجک" اوبرازی، بیر طرفدن فرانتس کافکانین "متامورفوز"(مسخ)ونداکی گریگور سامسانی خاطیرلادیر، باشقا یؤندن ایسه ایستر ایسته‌مز علاوه بیر کونتئکست‌‌ین ایچینه سوروکله‌ییر: واختی ایله معلوم بیر روزنامه‌ده تورکجه دانیشان بیر بؤجه‌یین کاریکاتورا اولاراق چکیلمه‌سی و بو کاریکاتورون تورکلری تحقیر ائتمه‌سی فونوندا "بوینو ایری بؤجک" هم ائتنیک منسوبلوغونا گؤره تحقیر اولموش بیر کیملیک، هم‌ده یازیچی‌نین رقیبی اولان و گؤرونمک، تانینماق ایسته‌ین صنعت‌چی اوبرازیدیر. سانکی تحقیر و آلچالتمالارین پسیخی تاثیری آلتیندا سونوندا اؤز بقا و قالارغیلیق سیررینی ائله همن آلچالمیش دوروموندا قالماقدا گؤرور و تحمیل اولموش ماهیتی ایله باریشیر. الینه اولموش بو یارادیق مختلف یئرلرده آلچالماغینا باخمایاراق یئنه اؤز نییتلرینه ایصرارلی‌دیر.
میللی کیملیک ایسته‌ین
📙«ملی کیملیک ایسته‌ین» اوبرازی روماندا بروکراتیک نظارت سیستمی‌نین سیمبولو و گوج استرکتورونون واسیطه‌سی کیمی چیخیش ائدیر. او، توپلومون اوستونده قورخو ایله حؤکم ائدن، هر یئرده کؤلگه کیمی انسانلاری ایزله‌ین بیر وارلیقدیر. گؤرونوشده چالیشقان و قایدا قانون کئشیکچیسی تأثیری باغیشلادا، اَصلینده هیچ بیر یارارلی ایش گؤرمور، یالنیز وارلیغی ایله بیر قورخو آتموسفری یارادیر. حتی بیر شکیلی بلگه ائدیب اورمولو قادین باره ده آختاریشی دا بوتونلوکله فورمال و وظیفه بویوندان آتماق ماهیتی داشییر. اونون آدینین سئچیلمه‌سی یعنی کیملیک کارتی سوروشماسی — فردی تانیماق بهانه‌سی ایله شخصی آزادلیغا مداخله ائتمه‌سی — قورخونو و گوجو سیمبوللاشدیریر. بو اوبراز سیستمین ایچینده بیر واسیطه‌یه چئوریله‌رک، ایدیولوژیک ماشینین پارچاسی‌دیر.
موشاویر دوکتور
📓موشاویر دوکتور، روماندا اؤزونو بیلیملی بیر پسیخولوق کیمی گؤستررک جینایتلری عادی حالا گتیرن و اونلاری اؤرت باسدیر ائدن بیر مافیا عضوو کیمی و اصلینده گوج استروکترونون پامبیقلا باش کسن باشقا قولو کیمی کاراکتریزه اولموش. او، اورمولو قادینین اؤلومونه اؤنجه «اؤزونو اؤلموشلویه ووروب» و سونرا «اییلنمه‌میش باسدیرین» کیمی ایفاده‌سی ایله نورماللاشدیراراق، اولایین دهشتینی گیزلتمه‌یه چالیشیر. هانا آرنت‌ین «شررین بایاغیلاشماسی» نظریه‌سی ایله پارالئللیک تشکیل ائدن بو داورانیش، موشاویر دوکتورون توتالیتار سیستمین وظیفه تانیان و لاقید عضوو کیمی، بؤیوک جینایتلره گؤز یومدوغونو و اونلاری هئچ‌بیر وجدان عذابی اولمادان و باشقالارینین آجیسینی گؤز آردی ائدرک حیاتا کيچیردییینی گؤستریر.
کوره‌یینده دؤرد اؤلو داشییان قادین
📚"کوره‌یینده دؤرد اوْلو داشییان قادین" اوبرازی، اگزیستانسیال یوکون و جمعی، فردی ایتکی‌لرین سیمبولودور. رومانین بیر بؤلومونده اونون سسیندن «آغی یاغاراق» "اومود، وارسان؟" دئیه سوروشور و و راوی «یوخ» دئیه جوابلاییر. همن بؤلومون سونوندا قادین همن سووالی سسلندیریر و راوی «هه وارام» دئیه جوابلاییر اما داها قادینین سسیندن آغی یاغمیر. نه دئمکدیر؟ بو مؤلفین داخلی دونیاسیندا بؤیوک بیر دَییشیکلیک اولدوغونو گؤستریر.
بو اوبراز، سیزیفین عذابینا بنزر بیر وضعیتده‌دیر. سیزیف تانریلار طرفیندن ابدی تکرارلانان بیر عذاب کیمی بیر داش داشییر، آما او، بونونلا باریشاراق بو عذابدان آنلام چیخاریر. قادین دا کوره‌یینده دؤرد اؤلو داشییر و اوللر سسیندن آغی و ماتم یاغیر، آما سونوندا بو "ابسورد" ایله باریشیر. او، آرتیق کوره‌یینده‌کی دؤرد اؤلونو داشییاراق حیاتی ایلا باریشیر و سانکی راوینین اونا «وارام» دئمه‌سی بونلارین ایکیسینین ده بیر آنلاییش پازلینی تکمیل ائتمکلری دئمکدیر. بو، ابسوردیزمین تَمَل آلانلاییشینا اوْزگون بیر حالدیر: انسانین حیاتین معناسیزلیغی ایله باریشاراق اوْز وارلیغینی تاپماسی.
بوینو اَیری بؤجک
📙رومانین اؤنملی سیمبوللاریندان بیری اولان "بوینو ایری بؤجک" اوبرازی، بیر طرفدن فرانتس کافکانین "متامورفوز"(مسخ)ونداکی گریگور سامسانی خاطیرلادیر، باشقا یؤندن ایسه ایستر ایسته‌مز علاوه بیر کونتئکست‌‌ین ایچینه سوروکله‌ییر: واختی ایله معلوم بیر روزنامه‌ده تورکجه دانیشان بیر بؤجه‌یین کاریکاتورا اولاراق چکیلمه‌سی و بو کاریکاتورون تورکلری تحقیر ائتمه‌سی فونوندا "بوینو ایری بؤجک" هم ائتنیک منسوبلوغونا گؤره تحقیر اولموش بیر کیملیک، هم‌ده یازیچی‌نین رقیبی اولان و گؤرونمک، تانینماق ایسته‌ین صنعت‌چی اوبرازیدیر. سانکی تحقیر و آلچالتمالارین پسیخی تاثیری آلتیندا سونوندا اؤز بقا و قالارغیلیق سیررینی ائله همن آلچالمیش دوروموندا قالماقدا گؤرور و تحمیل اولموش ماهیتی ایله باریشیر. الینه اولموش بو یارادیق مختلف یئرلرده آلچالماغینا باخمایاراق یئنه اؤز نییتلرینه ایصرارلی‌دیر.
میللی کیملیک ایسته‌ین
📙«ملی کیملیک ایسته‌ین» اوبرازی روماندا بروکراتیک نظارت سیستمی‌نین سیمبولو و گوج استرکتورونون واسیطه‌سی کیمی چیخیش ائدیر. او، توپلومون اوستونده قورخو ایله حؤکم ائدن، هر یئرده کؤلگه کیمی انسانلاری ایزله‌ین بیر وارلیقدیر. گؤرونوشده چالیشقان و قایدا قانون کئشیکچیسی تأثیری باغیشلادا، اَصلینده هیچ بیر یارارلی ایش گؤرمور، یالنیز وارلیغی ایله بیر قورخو آتموسفری یارادیر. حتی بیر شکیلی بلگه ائدیب اورمولو قادین باره ده آختاریشی دا بوتونلوکله فورمال و وظیفه بویوندان آتماق ماهیتی داشییر. اونون آدینین سئچیلمه‌سی یعنی کیملیک کارتی سوروشماسی — فردی تانیماق بهانه‌سی ایله شخصی آزادلیغا مداخله ائتمه‌سی — قورخونو و گوجو سیمبوللاشدیریر. بو اوبراز سیستمین ایچینده بیر واسیطه‌یه چئوریله‌رک، ایدیولوژیک ماشینین پارچاسی‌دیر.
موشاویر دوکتور
📓موشاویر دوکتور، روماندا اؤزونو بیلیملی بیر پسیخولوق کیمی گؤستررک جینایتلری عادی حالا گتیرن و اونلاری اؤرت باسدیر ائدن بیر مافیا عضوو کیمی و اصلینده گوج استروکترونون پامبیقلا باش کسن باشقا قولو کیمی کاراکتریزه اولموش. او، اورمولو قادینین اؤلومونه اؤنجه «اؤزونو اؤلموشلویه ووروب» و سونرا «اییلنمه‌میش باسدیرین» کیمی ایفاده‌سی ایله نورماللاشدیراراق، اولایین دهشتینی گیزلتمه‌یه چالیشیر. هانا آرنت‌ین «شررین بایاغیلاشماسی» نظریه‌سی ایله پارالئللیک تشکیل ائدن بو داورانیش، موشاویر دوکتورون توتالیتار سیستمین وظیفه تانیان و لاقید عضوو کیمی، بؤیوک جینایتلره گؤز یومدوغونو و اونلاری هئچ‌بیر وجدان عذابی اولمادان و باشقالارینین آجیسینی گؤز آردی ائدرک حیاتا کيچیردییینی گؤستریر.
کوره‌یینده دؤرد اؤلو داشییان قادین
📚"کوره‌یینده دؤرد اوْلو داشییان قادین" اوبرازی، اگزیستانسیال یوکون و جمعی، فردی ایتکی‌لرین سیمبولودور. رومانین بیر بؤلومونده اونون سسیندن «آغی یاغاراق» "اومود، وارسان؟" دئیه سوروشور و و راوی «یوخ» دئیه جوابلاییر. همن بؤلومون سونوندا قادین همن سووالی سسلندیریر و راوی «هه وارام» دئیه جوابلاییر اما داها قادینین سسیندن آغی یاغمیر. نه دئمکدیر؟ بو مؤلفین داخلی دونیاسیندا بؤیوک بیر دَییشیکلیک اولدوغونو گؤستریر.
بو اوبراز، سیزیفین عذابینا بنزر بیر وضعیتده‌دیر. سیزیف تانریلار طرفیندن ابدی تکرارلانان بیر عذاب کیمی بیر داش داشییر، آما او، بونونلا باریشاراق بو عذابدان آنلام چیخاریر. قادین دا کوره‌یینده دؤرد اؤلو داشییر و اوللر سسیندن آغی و ماتم یاغیر، آما سونوندا بو "ابسورد" ایله باریشیر. او، آرتیق کوره‌یینده‌کی دؤرد اؤلونو داشییاراق حیاتی ایلا باریشیر و سانکی راوینین اونا «وارام» دئمه‌سی بونلارین ایکیسینین ده بیر آنلاییش پازلینی تکمیل ائتمکلری دئمکدیر. بو، ابسوردیزمین تَمَل آلانلاییشینا اوْزگون بیر حالدیر: انسانین حیاتین معناسیزلیغی ایله باریشاراق اوْز وارلیغینی تاپماسی.
دئدئکتیو اولاراق متافورلاری دوشونمک
(اورمولو قادینین اؤلومو کیتابینین اوخونوشو)
✍زامان پاشازاده
📒«اورمولو قادینین اؤلومو» رومانی متافورلار(ایستیعاره) اوزرینده قورولموش بیر روماندیر.
بیلدیینیز کیمی متافورلار هم شعر هم نثر و روماندا قوللانیلیر اما شعرده داها مرکزی و سیخلاشمیش بیر رول اویناییر. شعر عمومیتله دیلی، ییغجام، سیمبولیک و چوخ‌قاتلی شکیلده ایشه آلدیغینا گؤره متافورلارین، عاطیفی، فلسفی و گؤرسل تجروبه‌لری اؤتورمک ایمکانیندان یارارلانیر. روماندا ایسه متافورلار هر چند ایستفاده اولونور اما داها چوخ اتمسفرله اوبرازلاری یاراتماغا و قونونو تقدیم ائتمه‌یه خدمت ائدیر و نقل و تصویرین بیر حیصصه‌سی اولاراق عادتا نثرین ایچینده ارییب گئدیر. حالبوکی شعرده دیلین اؤزو استعاره خاراکتری داشییا بیلر. اورمولو قادین رومانیندا یازارین شعرسل تجروبه‌لری گؤزه چارپاراق نثر شعرسل بیر جریان ایچینده بتیمله‌نیب بوی آتیر. کیانین شعرلر و رمانینین آراسیندا فرق، دیلین قوللانیم طرزینده‌دیر. روماندا، شعرلرینده‌کی او فاخر و صلابتلی دیلدن خبر یوخدور و داها ائلاستیک و منعطف‌دیر. یعنی روح همان روح‌دور اما جیسم دَییشمیش و اولقونلاشمیش‌دیر.
📕ائروسون گؤز یاشلاری، گونشین سایدام ایشیغی، آخساق اوتوبوس... یئر یئر تکرارلانیر. ائروسون گؤز یاشلاری ایله باشلایاراق بیزه بولانیق و آلاتوران بیر اتمسفر حیسسی یارادان رومان، ایره‌لی‌ده گونشین سایدام ایشیغی ایله آیرونی اولاراق سایداملیق و شففافلیق تکلیف ائدیر سانکی. سانکی استعاره‌لرین شفاف اولاجاغیندان، حادیثه‌لرین گونون آیدینلیغیندا باش وئره‌جه‌یینی دئیه‌رک ایلک باشدا پارادوکسال بیر روایتین ایچینه سالیر.
کیان اوخوجونو ایلک صحیفه‌دن سانکی "آخساق آوتوبوس"ا میندیریر. بو آوتوبوس، یئرینده‌جه فیرلانان، هر یئره گئدیب، هئچ یئره گئتمه‌ین و زامان-مکان تانیمایان بیر تفکر واسیطه‌سی‌دیر. رومان کلاسیک سوژئت خططینه، سبب-نتیجه علاقه‌سینه و کونکرت بیر "سون" گؤزله‌نتیسینه قارشی چیخیر. حادثه‌لر یوخ، روایت و مئتافورلار آپاریجی‌دیر. رومان بویونجا شوعور آخینی، داخلی تحلیللر، شاعیرانه پارچالار و اینترتکستوال ایستینادلارلا دولو متن بیزی بیر سووال قارشیسیندا قویور: قاتیل(لر) کیمدیر؟
و داها دوغروسو: قتل نه‌دیر؟
📔باش قهرمان، بیر قادینا — "اورمولو قادین" آدلاندیریلان — وورغوندور . بو قادین تکجه انسان دئییل، هم ده دوغا، مدنیت و صنعت‌له مئتافوریک باغلیلیغی اولان، اؤلومه معروض قالمیش بیر یارادیق‌دیر. اونون اؤلومو کونکرت بیر حادثه کیمی دئییل، بیر مئتافور اولاراق باش وئریر. یازیجی اؤزونو قاتیل کیمی تصویر ائتسه ده، بو اعتراف سانکی گوناهین پایلاشیلماسی، یئنی بیر کوللئکتیو قتلین مساژینی وئریر. قاتیل بیر نفر دئییل، بیر اورتام، بیر جریان، بلکه ده بیر کولتوردور.
بو عینی زاماندا نیچهنین مشهور «تانری اؤلدو، تانرینی من اؤلدوردوم» ایفاده‌سینی ده خاطیرلادیر. نیچه تانری اولدو دئیه‌نده تکجه دینی دئییل، اونا باغلی بوتون معنوی دیرلرین چؤکوشونو قصد ائدیر. بو، آرتیق انسانین کؤهنه معنالارلا یاشایا بیلمه‌دیی، و یئنی معنالار یاراتمالی اولدوغونو گؤستریر. نیچه بو بوشلوغون ایچیندن «اوست اینسان» ایدیاسی‌نی دوغورور – یعنی اؤز دیرلرینی اؤزو یارادان، آزاد انسان.
کیان خیاو ایسه «اورمولو قادینی من اؤلدوردوم» دئیه‌ره‌ک تکجه بیر اوبرازی دئییل، قادینلا باغلی بوتون موقدس، میفیک، عذاب‌کش و فداکار کیملیکلری ده اینکار ائدیر. بو، نیچهنین فلسفه‌سیندن قایناقلانان بیر سورغولاییب سؤکمک ائیلمی‌دیر – کؤهنه‌نی ییخاراق یئنی بیر آنلاییش، یئنی بیر ادبیات و وارلیق فورماسی یاراتماق. هر ایکی حالدا «اؤلدورمک» آنلامینی ایتیرمیش سیمبووللارین اوستوندن یئنی بیر باشلانغیج قورماق دئمکدیر.
📗رومانین ماراقلی اؤزللیکلریندن بیری، شخصیت‌لرین آدلاری‌نین سئچیلمه‌سی‌دیر. چوخ پرسوناژین کونکرت آدی اولدوغو حالدا، بیر نئچه اساس اوبرازین — "اورمولی قادین"، "بوینو ایری بؤجک" ، "میللی کیملیک ایسته‌یَن" "موشاویر دوکتور" و "چیینینده دؤرد اؤلو داشییان قادین" — آدی یوخدور. بو آدسیزلیق، اونلاری هم آرخئتیپال سوییه‌یه یوکسلدیر، هم‌ده اونلاری رومانین آلت‌قاتی ایله داها گوجلو باغلاییر. آدین قویولماما مسئله‌سی تکنیک‌دن داها چوخ مؤلفین فلسفی و ائستئتیک دوشونجه‌لرینی داها راحات سرگیله‌مک اوچون بیر استراتژی کیمی گؤرونور. نئجه کی رومانین ایلک صحیفه‌لرینده ژولیت و رومئو حکایه‌سینه استاندلا « آدی بوراخ، اؤزگور اول» کیمی بیر سیتات گتیریر و اورمولو قادین راوی‌دن اونا آد قویماسینی ایسترکن آد قویماقدان یایینیب؛ آد اولمایاندا اینسان آزاد اولور دئییر. باشقا کاراکترلرین مشخص آدینین اولماسی ایسه فرعی کانتکستده و رومانین روایتینین قوللوغوندادیر و داها چوخ ادبی بویوتداکی دوشونجه‌لری اونلارین واسیطه‌سی ایله اؤیکوله‌ییر.
(اورمولو قادینین اؤلومو کیتابینین اوخونوشو)
✍زامان پاشازاده
📒«اورمولو قادینین اؤلومو» رومانی متافورلار(ایستیعاره) اوزرینده قورولموش بیر روماندیر.
بیلدیینیز کیمی متافورلار هم شعر هم نثر و روماندا قوللانیلیر اما شعرده داها مرکزی و سیخلاشمیش بیر رول اویناییر. شعر عمومیتله دیلی، ییغجام، سیمبولیک و چوخ‌قاتلی شکیلده ایشه آلدیغینا گؤره متافورلارین، عاطیفی، فلسفی و گؤرسل تجروبه‌لری اؤتورمک ایمکانیندان یارارلانیر. روماندا ایسه متافورلار هر چند ایستفاده اولونور اما داها چوخ اتمسفرله اوبرازلاری یاراتماغا و قونونو تقدیم ائتمه‌یه خدمت ائدیر و نقل و تصویرین بیر حیصصه‌سی اولاراق عادتا نثرین ایچینده ارییب گئدیر. حالبوکی شعرده دیلین اؤزو استعاره خاراکتری داشییا بیلر. اورمولو قادین رومانیندا یازارین شعرسل تجروبه‌لری گؤزه چارپاراق نثر شعرسل بیر جریان ایچینده بتیمله‌نیب بوی آتیر. کیانین شعرلر و رمانینین آراسیندا فرق، دیلین قوللانیم طرزینده‌دیر. روماندا، شعرلرینده‌کی او فاخر و صلابتلی دیلدن خبر یوخدور و داها ائلاستیک و منعطف‌دیر. یعنی روح همان روح‌دور اما جیسم دَییشمیش و اولقونلاشمیش‌دیر.
📕ائروسون گؤز یاشلاری، گونشین سایدام ایشیغی، آخساق اوتوبوس... یئر یئر تکرارلانیر. ائروسون گؤز یاشلاری ایله باشلایاراق بیزه بولانیق و آلاتوران بیر اتمسفر حیسسی یارادان رومان، ایره‌لی‌ده گونشین سایدام ایشیغی ایله آیرونی اولاراق سایداملیق و شففافلیق تکلیف ائدیر سانکی. سانکی استعاره‌لرین شفاف اولاجاغیندان، حادیثه‌لرین گونون آیدینلیغیندا باش وئره‌جه‌یینی دئیه‌رک ایلک باشدا پارادوکسال بیر روایتین ایچینه سالیر.
کیان اوخوجونو ایلک صحیفه‌دن سانکی "آخساق آوتوبوس"ا میندیریر. بو آوتوبوس، یئرینده‌جه فیرلانان، هر یئره گئدیب، هئچ یئره گئتمه‌ین و زامان-مکان تانیمایان بیر تفکر واسیطه‌سی‌دیر. رومان کلاسیک سوژئت خططینه، سبب-نتیجه علاقه‌سینه و کونکرت بیر "سون" گؤزله‌نتیسینه قارشی چیخیر. حادثه‌لر یوخ، روایت و مئتافورلار آپاریجی‌دیر. رومان بویونجا شوعور آخینی، داخلی تحلیللر، شاعیرانه پارچالار و اینترتکستوال ایستینادلارلا دولو متن بیزی بیر سووال قارشیسیندا قویور: قاتیل(لر) کیمدیر؟
و داها دوغروسو: قتل نه‌دیر؟
📔باش قهرمان، بیر قادینا — "اورمولو قادین" آدلاندیریلان — وورغوندور . بو قادین تکجه انسان دئییل، هم ده دوغا، مدنیت و صنعت‌له مئتافوریک باغلیلیغی اولان، اؤلومه معروض قالمیش بیر یارادیق‌دیر. اونون اؤلومو کونکرت بیر حادثه کیمی دئییل، بیر مئتافور اولاراق باش وئریر. یازیجی اؤزونو قاتیل کیمی تصویر ائتسه ده، بو اعتراف سانکی گوناهین پایلاشیلماسی، یئنی بیر کوللئکتیو قتلین مساژینی وئریر. قاتیل بیر نفر دئییل، بیر اورتام، بیر جریان، بلکه ده بیر کولتوردور.
بو عینی زاماندا نیچهنین مشهور «تانری اؤلدو، تانرینی من اؤلدوردوم» ایفاده‌سینی ده خاطیرلادیر. نیچه تانری اولدو دئیه‌نده تکجه دینی دئییل، اونا باغلی بوتون معنوی دیرلرین چؤکوشونو قصد ائدیر. بو، آرتیق انسانین کؤهنه معنالارلا یاشایا بیلمه‌دیی، و یئنی معنالار یاراتمالی اولدوغونو گؤستریر. نیچه بو بوشلوغون ایچیندن «اوست اینسان» ایدیاسی‌نی دوغورور – یعنی اؤز دیرلرینی اؤزو یارادان، آزاد انسان.
کیان خیاو ایسه «اورمولو قادینی من اؤلدوردوم» دئیه‌ره‌ک تکجه بیر اوبرازی دئییل، قادینلا باغلی بوتون موقدس، میفیک، عذاب‌کش و فداکار کیملیکلری ده اینکار ائدیر. بو، نیچهنین فلسفه‌سیندن قایناقلانان بیر سورغولاییب سؤکمک ائیلمی‌دیر – کؤهنه‌نی ییخاراق یئنی بیر آنلاییش، یئنی بیر ادبیات و وارلیق فورماسی یاراتماق. هر ایکی حالدا «اؤلدورمک» آنلامینی ایتیرمیش سیمبووللارین اوستوندن یئنی بیر باشلانغیج قورماق دئمکدیر.
📗رومانین ماراقلی اؤزللیکلریندن بیری، شخصیت‌لرین آدلاری‌نین سئچیلمه‌سی‌دیر. چوخ پرسوناژین کونکرت آدی اولدوغو حالدا، بیر نئچه اساس اوبرازین — "اورمولی قادین"، "بوینو ایری بؤجک" ، "میللی کیملیک ایسته‌یَن" "موشاویر دوکتور" و "چیینینده دؤرد اؤلو داشییان قادین" — آدی یوخدور. بو آدسیزلیق، اونلاری هم آرخئتیپال سوییه‌یه یوکسلدیر، هم‌ده اونلاری رومانین آلت‌قاتی ایله داها گوجلو باغلاییر. آدین قویولماما مسئله‌سی تکنیک‌دن داها چوخ مؤلفین فلسفی و ائستئتیک دوشونجه‌لرینی داها راحات سرگیله‌مک اوچون بیر استراتژی کیمی گؤرونور. نئجه کی رومانین ایلک صحیفه‌لرینده ژولیت و رومئو حکایه‌سینه استاندلا « آدی بوراخ، اؤزگور اول» کیمی بیر سیتات گتیریر و اورمولو قادین راوی‌دن اونا آد قویماسینی ایسترکن آد قویماقدان یایینیب؛ آد اولمایاندا اینسان آزاد اولور دئییر. باشقا کاراکترلرین مشخص آدینین اولماسی ایسه فرعی کانتکستده و رومانین روایتینین قوللوغوندادیر و داها چوخ ادبی بویوتداکی دوشونجه‌لری اونلارین واسیطه‌سی ایله اؤیکوله‌ییر.
📕 کیان خیاوین "اورمولو قادینین اؤلومو" رومانینا بیر تنقیدی باخیش
✍ یازار: زامان پاشازاده
✍ یازار: زامان پاشازاده
📗📗
#قفس_ناز رومانی‌نین امضا تؤره‌نی،اردیبهشت آیی‌نین ۱۸ـ‌نجی گونو، دنیز کیتاب ائوینده قورولاجاق.
یازار: #ثریا_خلیق_خیاوی
ناشر: #نشر_آیدین_ساو /#تبریز
گوروشوموز؛
پنج‌شنبه، اردیبهشت آیی‌نین ۱۸ـ‌نجی گونو، ساعات ۱۹/۳۰ـ ۱۷/۳۰
خیاو ، #دنیز_کیتاب_ائوی
#قفس_ناز
#تورکجه_رومان
#ثریا_خلیق_خیاوی
#آیدین_ساو
#دنیز_کیتاب_ائوی
#امضا_تؤره‌نی
#ادبیات
#قفس_ناز رومانی‌نین امضا تؤره‌نی،اردیبهشت آیی‌نین ۱۸ـ‌نجی گونو، دنیز کیتاب ائوینده قورولاجاق.
یازار: #ثریا_خلیق_خیاوی
ناشر: #نشر_آیدین_ساو /#تبریز
گوروشوموز؛
پنج‌شنبه، اردیبهشت آیی‌نین ۱۸ـ‌نجی گونو، ساعات ۱۹/۳۰ـ ۱۷/۳۰
خیاو ، #دنیز_کیتاب_ائوی
#قفس_ناز
#تورکجه_رومان
#ثریا_خلیق_خیاوی
#آیدین_ساو
#دنیز_کیتاب_ائوی
#امضا_تؤره‌نی
#ادبیات
📗 "تورک روحونون کروکیسی" اطرافیندا
📕 شریف مردی‌نین ائلشدیریسینه بیر باخیش
🔹 کئچن گونلرده "اؤیکوموز" کانالیندا پایلاشدیغیمیز "تورک روحونون کروکیسی" باشلیقلی دئنه‌مه‌نی سایین شریف مردی اینجه بیر باخیشلا ائلشدیرمیشدی. هرشئیدن اؤنجه ائلشدیری (نقد) کولتورونون گلیشمه‌سی آچیسیندان بو ایشین دَیه‌رینی و ادبیات جراح‌لاری قونوموندا اولان ائلیشدیرمنلر اولمادان، زنگین ادبیاتین اولوشمایاجاغینی خاطیرلادیب شریف مردی جنابلارینا تشکور ائدیرم.
🔹 ائلشدیری‌ده اله آلینان قونویلا ایلگیلی قیساجا بونلاری سؤیله‌مک ایسته‌دیم:
🔹 دئنه‌مه‌نین ایلک باشدا باشلیغی "آنادولو روحونون کروکیسی"ایدی. فقط آنادولودا تورکلردن اؤنجه بیر چوخ روم، یونان و باشقا مدنییت‌لر اولدوغو اوچون بورانین روحونو ساده‌جه تورک روحو اولاراق آنلاتماق دوغرو اولماز دئیه باشلیغی "تورک روحونون کروکیسی" اولاراق دَییشدیم. قونو، اولوسلارآراسی اؤیرنجی و یابانجی‌لارین گؤزونده تورکییه، تورکییه‌ده توپلومسال یاشام و کولتورله سینیرلی اولدوغو اوچون تورک روحونون اولمازسا اولمازی باشقا بؤلگه‌لر، اثرلر و داحی‌لر دوغال اولاراق چوخ اله آلینمازدی. اوسته‌لیک یاریشمایا گؤندریله‌جک اثرلر مین (۱۰۰۰) سؤزجویو کئچمه‌مه‌لی‌ایدی. البته گئنیش و آغیر قونولاری یازماقدا یازارلارین یئته‌نه‌یی، تجروبه و یارادیجیلیغی چوخ اؤنملی. تورک روحونون کروکیسینی مین سؤزجوکله دئییل، یوز سؤزجوکله بئله چیزمک مومکون. یانی یارادیجیلیغین سینیرلاری هر بیر قونونون روحوندان داها انگین. ائلشدیریلر ایسه یازار و شاعیرلرین یاریدیجیلیغینی داها دا گئنیشلتمه‌یه مجبور ائدیر.
🔹 دئنه‌مه‌نین یازیلیشیندا تورک روحو و تورک دونیاسینا ایلیشکین ائنتئلئکچووال یئترسیزلیک دئییل ساده‌جه باشلیق و ایچه‌ریک اویقون‌سوزلوغو آچیسیندان یئترسیزلیک اولدوغو دوشونجه‌سینده‌یم. آمما تورکییه‌ده دیل مسئله‌سی اینجه‌له‌نیرکن اؤز دیلیمیزین (آزربایجان تورکجه‌سی) دورومونا توخونماق بیزیم ادبیاتا ایدئولوژی یاناشمامیزدان قایناقلانیر. دین قونوسوندا حساسیتی اولان اوخویوجولار دئنه‌مه‌ده سؤز ائدیلن مچیدین داها چوخ اله آلینماسینی ایسترکن بیزیم کیمی دیل قونوسوندا حساسییتی اولانلار دا دوغال اولاراق بو آچیدان یاناشیر و بو قونولارا یازارلاردا اؤز باخیش آچیلاریندان. منجه هر هانسی بیر قونودا (ادبیات، فیزیک، بیلیم، فلسفه، ایدمان، دین، زیست...) ساده‌جه تورکجه (آزربایجان تورکجه‌سی) یازماق، دیلیمیزین دورومونو و دردینی آنلاتماقدان داها دَیرلی‌دیر. دیلیمیز بو شکیلده جانلانابیلر.
🔹 سوندا ۳۶۰ اثرین ایچیندن بیرینجی سئچیلن دئنه‌مه‌نی ادبییاتیمیز و دیلیمیز آدینا بیر باشاری اولاراق دَیرلندیریب تبریک ائدن هرکسه تشکور ائدیرم.
✍ رمضان کریمزاده صاحبدیوان
⭕ اؤیکوموز، آذربایجان مودئرن ادبیات و حیکایه کانالی
📚 @Oykumuz
📕 شریف مردی‌نین ائلشدیریسینه بیر باخیش
🔹 کئچن گونلرده "اؤیکوموز" کانالیندا پایلاشدیغیمیز "تورک روحونون کروکیسی" باشلیقلی دئنه‌مه‌نی سایین شریف مردی اینجه بیر باخیشلا ائلشدیرمیشدی. هرشئیدن اؤنجه ائلشدیری (نقد) کولتورونون گلیشمه‌سی آچیسیندان بو ایشین دَیه‌رینی و ادبیات جراح‌لاری قونوموندا اولان ائلیشدیرمنلر اولمادان، زنگین ادبیاتین اولوشمایاجاغینی خاطیرلادیب شریف مردی جنابلارینا تشکور ائدیرم.
🔹 ائلشدیری‌ده اله آلینان قونویلا ایلگیلی قیساجا بونلاری سؤیله‌مک ایسته‌دیم:
🔹 دئنه‌مه‌نین ایلک باشدا باشلیغی "آنادولو روحونون کروکیسی"ایدی. فقط آنادولودا تورکلردن اؤنجه بیر چوخ روم، یونان و باشقا مدنییت‌لر اولدوغو اوچون بورانین روحونو ساده‌جه تورک روحو اولاراق آنلاتماق دوغرو اولماز دئیه باشلیغی "تورک روحونون کروکیسی" اولاراق دَییشدیم. قونو، اولوسلارآراسی اؤیرنجی و یابانجی‌لارین گؤزونده تورکییه، تورکییه‌ده توپلومسال یاشام و کولتورله سینیرلی اولدوغو اوچون تورک روحونون اولمازسا اولمازی باشقا بؤلگه‌لر، اثرلر و داحی‌لر دوغال اولاراق چوخ اله آلینمازدی. اوسته‌لیک یاریشمایا گؤندریله‌جک اثرلر مین (۱۰۰۰) سؤزجویو کئچمه‌مه‌لی‌ایدی. البته گئنیش و آغیر قونولاری یازماقدا یازارلارین یئته‌نه‌یی، تجروبه و یارادیجیلیغی چوخ اؤنملی. تورک روحونون کروکیسینی مین سؤزجوکله دئییل، یوز سؤزجوکله بئله چیزمک مومکون. یانی یارادیجیلیغین سینیرلاری هر بیر قونونون روحوندان داها انگین. ائلشدیریلر ایسه یازار و شاعیرلرین یاریدیجیلیغینی داها دا گئنیشلتمه‌یه مجبور ائدیر.
🔹 دئنه‌مه‌نین یازیلیشیندا تورک روحو و تورک دونیاسینا ایلیشکین ائنتئلئکچووال یئترسیزلیک دئییل ساده‌جه باشلیق و ایچه‌ریک اویقون‌سوزلوغو آچیسیندان یئترسیزلیک اولدوغو دوشونجه‌سینده‌یم. آمما تورکییه‌ده دیل مسئله‌سی اینجه‌له‌نیرکن اؤز دیلیمیزین (آزربایجان تورکجه‌سی) دورومونا توخونماق بیزیم ادبیاتا ایدئولوژی یاناشمامیزدان قایناقلانیر. دین قونوسوندا حساسیتی اولان اوخویوجولار دئنه‌مه‌ده سؤز ائدیلن مچیدین داها چوخ اله آلینماسینی ایسترکن بیزیم کیمی دیل قونوسوندا حساسییتی اولانلار دا دوغال اولاراق بو آچیدان یاناشیر و بو قونولارا یازارلاردا اؤز باخیش آچیلاریندان. منجه هر هانسی بیر قونودا (ادبیات، فیزیک، بیلیم، فلسفه، ایدمان، دین، زیست...) ساده‌جه تورکجه (آزربایجان تورکجه‌سی) یازماق، دیلیمیزین دورومونو و دردینی آنلاتماقدان داها دَیرلی‌دیر. دیلیمیز بو شکیلده جانلانابیلر.
🔹 سوندا ۳۶۰ اثرین ایچیندن بیرینجی سئچیلن دئنه‌مه‌نی ادبییاتیمیز و دیلیمیز آدینا بیر باشاری اولاراق دَیرلندیریب تبریک ائدن هرکسه تشکور ائدیرم.
✍ رمضان کریمزاده صاحبدیوان
⭕ اؤیکوموز، آذربایجان مودئرن ادبیات و حیکایه کانالی
📚 @Oykumuz
📕خییوو شهرینین تانینمیش شاعیر و یازاری ثریا خلیق خیاوی‌نین آنا دیلینده یازدیغی ایلک رومانی ایشیق اوزو گؤردو.
📗آیدین ساو یایین ائوینده چاپ اولان ۲۱۰ صفحه‌لیک رومانین آدی "قفس‌ناز"دیر.
🔹کیتابی آیدین ساو یایین ائوینین آدرسینه موراجیعت ائتمکله الده ائتمک اولار.
🔹اؤیکوموز کانالی اولاراق بو دیرلی و چالیشقان یازاریمیزا اوره‌کدن تبریک دئییریک.
📚قلمین یازار، اوخوجون بول اولسون.
⭕️ @oykumuz
📗آیدین ساو یایین ائوینده چاپ اولان ۲۱۰ صفحه‌لیک رومانین آدی "قفس‌ناز"دیر.
🔹کیتابی آیدین ساو یایین ائوینین آدرسینه موراجیعت ائتمکله الده ائتمک اولار.
🔹اؤیکوموز کانالی اولاراق بو دیرلی و چالیشقان یازاریمیزا اوره‌کدن تبریک دئییریک.
📚قلمین یازار، اوخوجون بول اولسون.
⭕️ @oykumuz
🎙#گؤزه‌لر پادکستینین ایکینجی فصلی‌نین دؤردونجو ائپیزودوندا ایکی قیسا متنی اینجه‌له‌میشم.
�� آدسیز بیر قیسا حیکایه
📜 تورک روحونون کروکیسی
🎶 سؤزلرین آراسیندا گئدن #موسیقی، #دومینیک_شارپونتیه دن "آیاز گئجه" و #جوزپه_تارتینی دن "کادِنزا".
✅ اون‌دوققوزونجو دقیقه‌ده یالنیشلیقلا #چنگیز_آیتماتوف اوزبکستانلی دئییلیب؛ چنگیز آیتماتوف قیرغیز یازاردیر.
🌐 https://t.me/sharifmardi
�� آدسیز بیر قیسا حیکایه
📜 تورک روحونون کروکیسی
🎶 سؤزلرین آراسیندا گئدن #موسیقی، #دومینیک_شارپونتیه دن "آیاز گئجه" و #جوزپه_تارتینی دن "کادِنزا".
✅ اون‌دوققوزونجو دقیقه‌ده یالنیشلیقلا #چنگیز_آیتماتوف اوزبکستانلی دئییلیب؛ چنگیز آیتماتوف قیرغیز یازاردیر.
🌐 https://t.me/sharifmardi
🔹حیکایه‌نی اوخوماقدا لازیم اولان بو احتمالی ایضاحلامالار یازار طرفیندن حاضیرلاندی:
Mimar Sinan:
عثمانلی چاغیندا یاشایان اونلو تورک معمار. تیکدیغی مسجیدلر سسی چوخ یوکسک یانقیلاندیرماقلا تانینیر.
Itri:
عثمانلی چاغیندا اونلو شارکیجی
harita çivisi (raptiye)
پونز نقشه
Meltem:
نسیم آرام
tapu:
سند مالکیت
tümsek:
دست انداز
tökezlemek:
آخساماق
Telve:
تفاله قهوه در ته فنجان
Mimar Sinan:
عثمانلی چاغیندا یاشایان اونلو تورک معمار. تیکدیغی مسجیدلر سسی چوخ یوکسک یانقیلاندیرماقلا تانینیر.
Itri:
عثمانلی چاغیندا اونلو شارکیجی
harita çivisi (raptiye)
پونز نقشه
Meltem:
نسیم آرام
tapu:
سند مالکیت
tümsek:
دست انداز
tökezlemek:
آخساماق
Telve:
تفاله قهوه در ته فنجان
📗 رمضان کریمزاده صاحبدیوانین تورکییه‌ده دوزه‌نله‌نن اؤیره‌نجی‌لر آراسی دئنه‌مه یاریشماسیندا بیرینجی‌لییی الده ائتدییی اثرینی خیدمتیزه سونوروق.
📕 گلن گونلرده اثری آذربایجان تورکجه‌سینده ده بو کانالدان پایلاشاجاغیق.
⭕ اؤیکوموز، آذربایجان مودئرن ادبیات و حیکایه کانالی
📚 @Oykumuz
📕 گلن گونلرده اثری آذربایجان تورکجه‌سینده ده بو کانالدان پایلاشاجاغیق.
⭕ اؤیکوموز، آذربایجان مودئرن ادبیات و حیکایه کانالی
📚 @Oykumuz
📕 تورکییه‌ده توپلومسال یاشام، کولتور و دوغال گؤزه‌للیک‌لر اوزه‌رینه دوزه‌نله‌نن دئنه‌مه یاریشماسی سونوجلاندی.
📕 185 اؤلکه‌دن تورکییه‌ده ائییتیم گؤرن 340 مین اولوسلارآراسی اؤیره‌نجی‌لر طرفیندن گؤندریلن 360 دئنه‌مه‌دن یئتمیشی یاییملانماغا، اون دؤردو ایسه اؤدوله لاییق گؤرولدو.
📕 خییوو شهرینین دیرلی یازاری رمضان کریم‌زاده‌نین "تورک روحونون کروکیسی" باشلیقلی دئنه‌مه‌سی بو یاریشمادا بیرینجی‌لیک اؤدولونو قازاندی.
📕 تبریک‌لر رمضان‌بی. ایفتیخاریمیزسان.
گونئی آذربایجان ادبیاتی‌نین آدینی لیاقت‌له یوکسه‌لتدین.
⭕ اؤیکوموز، آذربایجان مودئرن ادبیات و حیکایه کانالی
📚 @Oykumuz
📕 185 اؤلکه‌دن تورکییه‌ده ائییتیم گؤرن 340 مین اولوسلارآراسی اؤیره‌نجی‌لر طرفیندن گؤندریلن 360 دئنه‌مه‌دن یئتمیشی یاییملانماغا، اون دؤردو ایسه اؤدوله لاییق گؤرولدو.
📕 خییوو شهرینین دیرلی یازاری رمضان کریم‌زاده‌نین "تورک روحونون کروکیسی" باشلیقلی دئنه‌مه‌سی بو یاریشمادا بیرینجی‌لیک اؤدولونو قازاندی.
📕 تبریک‌لر رمضان‌بی. ایفتیخاریمیزسان.
گونئی آذربایجان ادبیاتی‌نین آدینی لیاقت‌له یوکسه‌لتدین.
⭕ اؤیکوموز، آذربایجان مودئرن ادبیات و حیکایه کانالی
📚 @Oykumuz
Search results are limited to 100 messages.
Some features are available to premium users only.
You need to buy subscription to use them.
Messages
Find similar avatars
Channels 0
High
Title | Subscribers | |
|---|---|---|
No results match your search criteria
| ||