АҚШда илк молиявий пирамида келиб чиқиши италиялик бўлган Чарльз Понци (Понти) томонидан 1919 йилнинг август ойида ташкил этилган. У ташкил этган пирамида схемасида биринчи иштирокчи иккинчи иштирокчини таклиф қилиши шарт бўлмайди. Ташкилотчи биринчи иштирокчига ўзининг шахсий маблағлари ҳисобидан пул беради. Шу тариқа одамлар орасида пул топишнинг янги кўриниши ҳақида тассавурлар пайдо бўлади. Молиявий пирамидага пуллар келиб туша бошлайди. Ташкилотчи бу пулларни янги сармоядорларга фойда сифатида тарқатади. Бу схема маълум муддат ишлайди. Сармоядорлар берган пулларидан-да кўп фойда кўра бошлайди. Бироқ, пул йиғишдан бошқа иш қилмайдиган фирмага янги аъзолар келиши камайиб боради, охир-оқибат молиявий пирамида қулайди. Ташкилотчилар эса тўпланган пулларни йиғиштириб, қуённи расмини чизиб, қочишади. Бугунги кунда замонавий пирамидалар айнан америкалик Понци схемаси асосида иш юритади. Иш режаси икир-чикиригача ташкилотчилар томонидан ишлаб чиқилган бўлади.

“Молиявий пирамидаларда иштирок этиш керакми ёки керак эмасми?” деган савол ўртага чиқади. Бунга “йўқ-йўқ, керак эмас” деб жавоб бериш керак. Бунинг сабаблари бор.
Биринчидан, молиявий пирамидадан даромад топганларни ҳеч ким аниқ кўрмаган. “Фалончи шунча фойда кўрибди”, деган сўзлар одамларни чалғитишдан иборатдир. Фойда кўрган бир-икки мижоз - бу чалғитувчи ҳолат ҳисобланади.
Иккинчидан, бу тузилма аввал ҳам, ҳозир ҳам ишончли бўлмаган ва келажакда ҳам ишончли бўлмайди. Чунки берган пулларингизни қайтариб олишнинг кафолати йўқ.
Учинчидан, бу йўл билан даромад топишнинг ўзи инсонлар учун ноқулайдир. Молиявий пирамида ташкилотчилардан сўнг пирамида тепасида туриб қолганларгагина даромад келтириши сир эмас.
Ташкилотчиларнинг ваъдаларига ишониб, уй-жойларини, мол-мулкларни сотиб, маблағларини молиявий пирамидага киритган фуқороларнинг ҳатти-ҳаракатларини нима деб аташ мумкин. Шу сабабли ҳам молиявий пирамидаларга маблағларини қўйиш ниятида бўлганларга қарата русларнинг “текин пишлоқ қопқонда бўлади” деган мақолини эслатиб қўйиш керак. Ўзбекларнинг эса “Бир балоси бўлмаса, шудгорда қуйруқ на қилур” деган мақоли ҳам бежизга айтилмаган. https://t.me/tnews247