Bir qancha vaqt oldin chiqarilgan statistik ma'lumotlarni barchasi 2021-yilda yozilgan dissertatsiyaga asoslangan.

Bu ma'lumot uchun.


@jinoyat_tahlillar

NORVEGIYADA JAZO O'TASH TIZIMI

Norvegiya qamoqxonalari dunyodagi eng insonparvar va reabilitatsiyaga yo'naltirilgan tizimlardan biri sifatida tanilgan. Jazoni o'tash jarayonida mahbuslarning huquqlari himoyasiga katta e'tibor qaratiladi va ularni jamiyatga qayta moslashtirish asosiy maqsadlardan biri hisoblanadi.

Qamoqxona tizimining asosiy xususiyatlari:

Qamoqxona soni va sig'imi: Norvegiyada jami 33 ta qamoqxona bo'limi mavjud bo'lib, ular tarkibida 58 ta alohida qamoqxona joylashgan. Umumiy sig'imi taxminan 3600 ta kamerani tashkil etadi.

Xavfsizlik darajasi: Qamoqxonalarning qariyb 70 foizi yuqori xavfsizlik darajasiga ega.

Mahbuslar soni: 2025-yil 7-mart holatiga ko'ra, Norvegiya qamoqxonalari 3020 nafar mahbusni saqlamoqda. Aholi soniga nisbatan qamoqqa olish darajasi 100 ming aholiga 54 nafarni tashkil etadi.

Ayollar va yosh mahbuslar: Umumiy mahbuslarning taxminan 4,5 foizini ayollar va 0,5 foizini 18 yoshgacha bo'lganlar tashkil etadi.

Chet el fuqarolari: Qamoqdagi mahbuslarning 27,2 foizi chet el fuqarolaridir.

Hibsda saqlash muddati: Norvegiyada eng uzoq qamoq muddati 21 yilni tashkil etadi. Genotsid, insoniyatga qarshi jinoyatlar va ayrim urush jinoyatlari uchun yangi Jinoyat kodeksida 30 yilgacha bo'lgan maksimal muddat belgilangan. O'rtacha qamoq muddati taxminan 8 oyni tashkil etadi. Shartsiz qamoq jazolarining 60 foizdan ortig'i 3 oygacha, deyarli 90 foizi esa bir yildan kam muddatga belgilanadi.

Qochish holatlari: Norvegiya qamoqxonalardan qochish holatlari juda kam uchraydi, va vaqtinchalik uyga yuborilgan (masalan, kimdir vafot etgani uchun) chiqqan mahbuslarning 99 foizdan ortig'i belgilangan vaqtda qaytib keladi.
Kamera sharoitlari: Ko'pgina qamoqxonalarda har bir mahbus uchun alohida kamera ajratiladi. Halden qamoqxonasi kabi ba'zi muassasalarda kameralar 10 kvadrat metr maydonga ega bo'lib, tekis ekranli televizor, ish stoli, mini-muzlatkich, dushli hojatxona va tabiiy yorug'lik tushadigan derazalar bilan jihozlangan. Har 10-12 ta kamera uchun umumiy oshxona va dam olish xonasi mavjud.

Reabilitatsiya va ijtimoiy moslashuv: Norvegiya qamoqxona tizimi mahbuslarni reabilitatsiya qilish va ularni jamiyatga qayta moslashtirishga katta e'tibor beradi. Har bir mahbusga aloqa bo'yicha ofitser tayinlanadi, u mahbusga turli xizmatlar va muassasalar bilan aloqa o'rnatishda yordam beradi. Qamoqxona xodimlari qurollanmagan bo'lib, ularning taxminan 40 foizini ayollar tashkil etadi.

Ularni ko'rishga tashrif buyuruvchilar: Mahbuslarga haftada ikki marta ikki soatdan oila a'zolari, sheriklari yoki do'stlari bilan shaxsiy uchrashuvlarga ruxsat beriladi. Uchrashuvlar uchun divan va zarur jihozlar bilan ta'minlangan alohida xonalar ajratiladi. Oila a'zolari bilan uchrashuvlar uchun o'yinchoqlar va bolalar uchun o'zgartirish stollari bo'lgan kattaroq xonalar ham mavjud.


@jinoyat_tahlillar

Norvegiyadagi qamoqxona kameralaridan foto lavhalar.


@jinoyat_tahlillar

Norvegiyadagi qamoqxona kameralaridan foto lavhalar.


@jinoyat_tahlillar

Bugun dissertatsiyalarni o'qish jarayonida ushbu so'rovnomaga ko'z tushib qoldi.

Aktual savollarga sudyalarni o'zi anonim tarzda javob berishgan.

@jinoyat_tahlillar

SERIYALI QOTILLIKNING YUZAGA KELISH DAVRLARI

1 Aura yoki fantaziya davri
Bu jarayon tashqi ko'rinishidan mutlaqo oddiy bo'lib ko'ringan qotillarning buzuq fantaziyalar olamiga kirishidan boshlanadi. Qotilning voqelikni anglash qobiliyati susayishi vayron qilish va o'ldirish haqidagi orzularning sezilarli darajada oshishiga olib keladi.

2 Qidiruv davri
Seriyali qotil qurbonni xuddi qarmoq tashlab, sekin tortib oladigan baliqchi kabi qidira boshlaydi. Odatda, maktablar atrofi, fohishalar joylashgan hududlar, oshiq-ma'shuqlar sayr qiladigan qorong'i va tor ko'chalarda aylanib yuradi.

3 O'z domiga tortish davri
Ba'zi hollarda, qotil shunchaki yo'ldan chiqqan, berk ko'chada yoki o'zi buzib kirgan uydagi har qanday odamni tutib o'ldiradi. Bundan tashqari, ko'pincha qotil qurbonini soxta xavfsizlik hissini berib, ularni aldab, o'z xavfsizligidan voz kechishga majbur qilish orqali kasallikka xos qanoatlanish hosil qiladi.

4 Qo'lga olish davri
Keyingi bosqich qotilning sadistik o'yinining bir qismi bo'lib, u qurbonlarning o'zlarini dahshatli vaziyatga duch kelganidan keyingi qo'rquvga to'la reaktsiyalarini ko'rishni maqsad qiladi.

5 Qotillik
Antisotsial shaxsiy buzilishi bo'lgan va jinsiy mayllar ta'sirida harakat qiladigan seriyali qotillar qurbonlarini o'ldirgandan keyin orgazmni his qilishlari juda keng tarqalgan. Seriyali qotillar og'ir predmet bilan urish, qamchilash va sekin azoblash orqali o'ldirish kabi usullarni qo'llab, u orqali yuzaga kelayotgan rohatni uzaytiradilar.

6 Totem davri
Qotillik seriyali qotillar uchun jinsiy mayllarni qondirish kabi kuchli, lekin vaqtinchalik lazzatdir. Keyingi qotillikkacha bo'lgan pasayish davrida, lazzatni uzaytirish va o'z fantaziyalarida yana yashashga yordam berish maqsadida ular qurbondan xotira yoki totem predmetini oladilar. Bu hamyon ham, biror a'zo ham bo'lishi mumkin.

7 Depressiya davri
Qotillik tugagach, seriyali qotil ko'pincha tushkunlikka tushadi. Bu frantsuz tilida "postcoital tristesse" deb ataladigan holatga ekvivalentdir. Bu holat shunchalik og'ir bo'lishi mumkinki, qotilning o'z joniga qasd qilishiga olib kelishi mumkin. Biroq, ularning ko'pchiligida bunday vaziyatdagi xulq-atvor yangi qonga bo'lgan o'sib borayotgan ishtiyoq va yana o'ldirishga bo'lgan yangilangan xohishdir.

@jinoyat_tahlillar

SERIYALI QOTILLARNING KATEGORIYALARI MAVJUDMI?

Holms va De Burger jabrlanuvchining o‘ziga xos xususiyatlari va jalb qilish impulsi bilan bog‘liq belgilaridan foydalanganlar. Ushbu belgilarga ko‘ra, seriyali qotillarni besh toifaga bo‘lish kerak. Bular:

1 Gallyutsinatsiya qurbonlari
Ushbu toifada tajovuzkor tomonidan sodir etilgan jinoyat uning o‘zida ko‘rinishi mumkin bo‘lgan psixotik simptomlar bilan bog‘liq. Jabrlanuvchining irqi, jinsi, yoshi va kasbi bilan bog‘liq o‘ziga xos xususiyatlar mavjud. Jalb qiluvchilar – gallyutsinatsiyalar ko‘radigan, adashgan fikrlarga ega bo‘lgan va noto‘g‘ri e’tiqodlarga ega bo‘lgan odamlar.

2 Missiyonerlar
Ushbu guruhdagi odamlar o‘zlarini jamiyatni buzayotgan deb hisoblaganlardan (masalan, giyohvand moddalar sotuvchilari va fohishalar) qutqarishlari kerakligiga ishonib, o‘zlarini bu vazifaga bag‘ishlaydilar. Ushbu shaxslarda odatda psixotik holatlar kuzatilmaydi.

3. Hedonistiklar
Ushbu guruh ikki kichik guruhga bo‘linadi. Bular:
3.1 Jinsiy jinoyat qotillari
Ular jinsiy lazzat olish uchun o‘ldirishadi. Bunday jinsiy sadistik qotillar uchun "shahvatboz qotillar" iborasi ham ishlatiladi.
3.2 Emotsiya izlovchi qotillar
Ushbu guruhdagi odamlar romanlardagi emotsiyani izlaganlari uchun ham o‘ldirishadi.
Har ikki kichik guruhda ham sadistik usullar, o‘ldirishdan oldin va keyin jinsiy xatti-harakatlar, tanani bo‘laklash va kesish kabi dalillarni topish mumkin.

4. Qulaylik izlovchi qotillar
Ular jabrlanuvchini o‘ldirish jarayonidan ko‘ra, qotillikni sodir etish uchun foydalanadigan vositalarga ko‘proq e’tibor berishadi. Rag‘batlantiruvchi sabablar psixologik yoki moddiy qoniqish bo‘lishi mumkin.

5. Hokimiyat va nazorat
Ushbu tajovuzkorlar guruhida rag‘batlantiruvchi omil jabrlanuvchiga kuch ko‘rsatish impulsidir. Ular jinsiy faollikni namoyish qilsalar ham, uning darajasi asosiy jinsiy ko‘ngilochar maqsadida o‘ldiradiganlardagi kabi aniq emas.
Shuningdek, Turvey kabi jabrlanuvchining xususiyatlari va jinoyat joyida topilgan dalillar asosida hujum qiluvchi haqida profiling tadqiqotlarini olib boradiganlar ham bor. Turvey jabrlanuvchi haqidagi ma’lumotlarni ayblanuvchini profiling qilishning eng muhim qismi deb ta’kidlaydi. Ushbu turdagi yondashuv politsiya tergovchilari uchun muhim bo‘lishiga qaramay, obyektivlikdan uzoqlashish va boshqa profiling usullariga ahamiyat bermaslikning kamchiliklari borligini ta’kidlaydigan mualliflar ham mavjud.

@jinoyat_tahlillar

SERIYALI QOTILLIK VA SERIYALI QOTIL TUSHUNCHALARINING TA’RIFI

Qotillik va qotilning ta’riflari aniq bo‘lsa-da, seriyali qotillik va seriyali qotil ta’riflarini tushuntirishda mualliflar va tadqiqotchilar o‘rtasida farqli ta’riflar mavjud. Umumiy ta’rifga ko‘ra, seriyali qotillik deganda turli joylarda va vaqt oralig‘ida sodir etilgan ikki yoki undan ortiq qotillik tushuniladi. Bu vaqt oralig‘i soatlardan to yillargacha o‘zgarishi mumkin.
Federal Qidiruv Byurosi (FQB)ning ta’rifiga ko‘ra, turli vaqt va joylarda sodir etilgan uch yoki undan ortiq holat seriyali qotillik tasnifiga kiradi. Umuman olganda, ta’rifdagi umumiy jihat turli vaqt va joylarda sodir etilgan ikki yoki undan ortiq qotillikning seriyali qotillik ekanligidir. Ma’lum bir sababga ko‘ra va muntazam ravishda bir necha kishini o‘ldirgan shaxslar seriyali qotillar deb ataladi.
Bir asrdan ko‘proq vaqt davomida ko‘plab odamlarni o‘ldirgan qotilliklar va qotillar turli kitoblarda tilga olingan. Biroq, bugungi kundagi ta’rifga eng yaqin ta’rif 1972 yilda Kormier tomonidan "bir necha o‘ldirish" sifatida berilgan. Shundan so‘ng, Ressler va Burgess tomonidan berilgan ta’riflar paydo bo‘ldi. Holms va De Burger jabrlanuvchilar va hujum qiluvchilar bir-biriga notanish yoki kam tanish bo‘lishini, hujum qiluvchilarni o‘ldirishga ba’zi nisbiy belgilar undashini ta’kidlaydilar . Kini va Heyde 1995 yilda, Hikkey 1997 yilda bir-biriga o‘xshash ta’riflarni berishgan. Ushbu mualliflarga ko‘ra, kamida uch xil vaqt va joy bo‘lishi kerak.
Zo‘ravonlik jinoyatlarini tahlil qilish milliy markazi (NCAVC) seriyali qotilliklarni ikki sinfga bo‘ladi. Birinchisi – murakkab, ikkinchisi – klassik. Murakkab seriyali qotilliklarda geografik farqlar mavjud bo‘lishiga qaramay, tinch davr odatda juda qisqa bo‘ladi. Ushbu qotilliklarning asosiy sabablari pul va hayajon impulslaridir. Geografik farqlar va tinch davrdan tashqari, klassik seriyali qotilliklarda o‘ldirishga sabab bo‘ladigan jinsiy-sadistik impulslar va ularning izlari jinoyat joyida topiladi.
Ressler va boshqalar tomonidan berilgan tasnif jinoyat joyidagi dalillarni tekshirishga asoslangan. Ular seriyali qotilliklarni jinoyat joyining holati va u yerda topilgan dalillarga ko‘ra uyushgan va uyushmagan deb tasniflashgan. Uyushgan seriyali qotilliklarda jinoyat joyi tekshirilganda, hodisa mohirlik bilan rejalashtirilganligi, odatiy takrorlanishlar va mohirona ijro etilganligi ko‘rinadi, uyushmaganlikda esa jinoyat joyida spontan sodir bo‘lganlik va tartibsizlik izlarini ko‘ramiz. Ushbu tasniflash usuli bugungi kunda butun dunyo bo‘ylab politsiya kuchlari tomonidan keng qo‘llaniladi. FQBning butun dunyo bo‘ylab jinoyat joyini tekshirish va qotilliklarni tergov qilish bo‘yicha eng samarali muassasa ekanligi va bu yo‘nalishda qo‘llagan usullari uning keng tarqalishiga sabab bo‘lishi mumkin.
Bir necha marta odamlarning o‘limiga olib keladigan ommaviy qotilliklar, yong‘in yoki portlashlar, turli vaqt va joylarda professional qotillar tomonidan sodir etilgan mafiya qotilliklari, so‘nggi yillarda siyosiy g‘oyaga sodiq shaxslar tomonidan sodir etilgan qotilliklar, diniy motivlardagi qotilliklar, shuningdek, alkogol, giyohvand moddalar iste’moli yoki rashk kabi oilaviy mojarolar natijasida ikki yoki undan ortiq jabrlanuvchi va turli jinoyat joylari bo‘lgan qotilliklar seriyali qotillik ta’rifidan tashqarida qoladi.

@jinoyat_tahlillar

#meme


@jinoyat_tahlillar

Мамочка, с днём рождения!

Апрель навсегда останется для меня дорогим месяцем, ведь в этом месяце дни рождения двух важных для меня людей. Вы моя подруга, самый близкий друг, самый лучший человек в мире для меня. Воспитание, которое вы мне дали, знания, которыми вы поделились, постоянно наполняют страницы моей жизненной книги счастьем.

Ваша работа в корпоративном и банковском секторах достойна восхищения, и я восхищаюсь тем, как вы одновременно являетесь и матерью, и любимой женой, и сильнейшим специалистом в своей области. Как вам удаётся всё успевать?

Спасибо вам, мамочка, за то, что вы всегда меня поддерживаете и даёте мне силы!

@jinoyat_tahlillar

MAHKUMLARGA IJTIMOIY IZOLYATSIYANING TA'SIRI (AQSH tizimini tahlili - II qism)

Uning aniq zarari bo'lishiga qaramay, ko'pchilik ikki keng tarqalgan afsona tufayli amaliyotni qo'llab-quvvatlashda davom etmoqda. Birinchidan, tarafdorlar yakka qamoq jamiyat manfaatlariga mos keladi, chunki mahkumlarni izolyatsiya qilish ularni boshqalarga zarar yetkazishdan saqlaydi deb ta'kidlaydilar. Biroq, doktor Robert Morrisning tadqiqoti shuni ko'rsatadiki, yakka qamoq mahkumlarning umumiy aholi bilan qayta integratsiyalashganda zo'ravonlik jinoyatlarini sodir etish ehtimolini oshirmaydi yoki kamaytirmaydi. Bundan tashqari, yakka qamoq ozod qilingandan keyin boshqalar bilan ijtimoiy aloqalarni o'rnatish qobiliyatini pasaytirganligi sababli, qayta integratsiyani juda qiyinlashtiradi. Ko'pincha, aslida, mahkumlar yakka qamoqdan ozod qilingandan so'ng, "kattaroq qamoqxona jamoasiga yoki undan ham achinarlisi... kattaroq jamiyatga" ijtimoiy munosabatlar bilan bog'liq og'ir tashvishlarni boshdan kechiradilar. Shuning uchun yakka qamoq jamiyat uchun foydadan ko'ra ko'proq zarar keltiradi.

Ikkinchidan, ko'pchilik mahkumlar eng dahshatli jinoyatlarni sodir etganligi sababli yakka qamoqqa joylashtirilgan deb hisoblaydi. Ommaviy e'tiqod ularning eng yomonlaridan ekanligi va qamalishga loyiq ekanligini ta'kidlaydi. Biroq, bu unday emas. Qamoqdagi shaxslar "zo'ravonlik harakatlari uchun emas, balki kontrabanda saqlash, giyohvand moddalar iste'mol qilish, buyruqlarga e'tibor bermaslik yoki so'kish uchun oylab yoki yillar davomida to'liq izolyatsiyaga joylashtirilishi mumkin". Bundan tashqari, ko'pchilik davolanmagan ruhiy kasallik, "himoya"ga muhtoj bolalar, gomoseksual yoki transgender bo'lganligi, qamoqxona xodimlari tomonidan zo'rlash yoki suiiste'mol qilish haqida xabar berganligi yoki irqiy ozchilik bo'lganligi sababli yakka qamoqqa tushadi. Aslida, bir tadqiqot yakka qamoqdagi mahkumlarning faqat ikki foizi jinoyat sodir etganligini aniqladi.

Yakka qamoq ijtimoiy izolyatsiyaning eng aniq namunasidir. Bu izolyatsiyaning qayg'uli, ko'pincha qaytarib bo'lmaydigan oqibatlarini va jamiyatning qorong'u burchaklarida ham aloqadorlikning muhimligini ko'rsatadi.

Ma'lumot uchun, bizda ochiq manbalar cheklangan. Qiziqish tufayli AQSH tizimi tahlil qilindi.

@jinoyat_tahlillar

Ikkinchidan, ko'pchilik mahkumlar eng dahshatli jinoyatlarni sodir etganligi sababli yakka qamoqqa joylashtirilgan deb hisoblaydi. Ommaviy e'tiqod ularning eng yomonlaridan ekanligi va qamalishga loyiq ekanligini ta'kidlaydi. Biroq, bu unday emas. Qamoqdagi shaxslar "zo'ravonlik harakatlari uchun emas, balki kontrabanda saqlash, giyohvand moddalar iste'mol qilish, buyruqlarga e'tibor bermaslik yoki so'kish uchun oylab yoki yillar davomida to'liq izolyatsiyaga joylashtirilishi mumkin". Bundan tashqari, ko'pchilik davolanmagan ruhiy kasallik, "himoya"ga muhtoj bolalar, gomoseksual yoki transgender bo'lganligi, qamoqxona xodimlari tomonidan zo'rlash yoki suiiste'mol qilish haqida xabar berganligi yoki irqiy ozchilik bo'lganligi sababli yakka qamoqqa tushadi. Aslida, bir tadqiqot yakka qamoqdagi mahkumlarning faqat ikki foizi jinoyat sodir etganligini aniqladi.

Ma'lumot uchun, bizda ochiq manbalar cheklangan. Qiziqish tufayli AQSH tizimi tahlil qilindi.

@jinoyat_tahlillar

MAHKUMLARGA IJTIMOIY IZOLYATSIYANING TA'SIRI (AQSH tizimini tahlili - I qism)

1950-yillarda Garri Xarlou tomonidan o'tkazilgan baxsli tajriba, maymun bolalarini onalaridan ajratib, ularni "umidsizlik chuquri"ga - ular chiqib keta olmaydigan metall idishga joylashtirish orqali ijtimoiy izolyatsiyani o'rgandi.

Izolyatsiyada oylar o'tgach, maymunlar ruhiy tushkunlik va depressiyani namoyon qildilar. Qisman izolyatsiyaga joylashtirilgan maymunlar - ularga tengdoshlari bilan aloqa o'rnatishni taqiqlagan - nafaqat boshqalarga, balki o'z tanalariga nisbatan ham tajovuzkor va dushman bo'lib qoldilar. Xarlou, shuningdek, maymunlarni po'lat kameralarga joylashtirdi, u yerda ular 3, 6 yoki 12 oy davomida boshqa hayvonlar, jumladan odamlar bilan hech qanday aloqasiz qoldilar. Uning xabar berishicha, "oltita oylik to'liq ijtimoiy izolyatsiyaning oqibatlari shunchalik dahshatli va zaiflashtiruvchi ediki, biz dastlab o'n ikki oylik izolyatsiya qo'shimcha kamayishga olib kelmaydi deb taxmin qilgan edik. Bu taxmin noto'g'ri bo'lib chiqdi; o'n ikki oylik izolyatsiya hayvonlarni ijtimoiy jihatdan deyarli yo'q qildi".

Xarlouning tadqiqoti ijtimoiy izolyatsiyaning ta'siri haqida foydali dalillar keltirgan bo'lsa-da, u AQShda hayvonlar huquqlari himoyachilari va tajribalar axloqiy me'yorlarini tartibga solish bo'yicha g'azabni keltirib chiqardi. Odamlar oylab metall qafaslarda qamalgan, boshqalar bilan aloqadan mahrum bo'lgan maymunlar haqida o'ylashga toqat qila olmadilar. Xo'sh, nega odamlar doimiy ravishda aynan shu sharoitlarga mahkum etiladi?

Yakka holda qamoq "mahkumlarning kuniga 22 soat yoki undan ko'proq insoniy aloqasiz qamalishi". Yakka kameralar kichik metall qutilardir; hojatxona va karavot bir-biridan bir necha dyuym uzoqlikda joylashgan va insoniy aloqa eshikdagi oziq-ovqat yetkazib beriladigan tirqish bilan cheklangan. Yakka qamoq butun dunyo bo'ylab qamoqxonalarda, ko'pincha inson huquqlarini buzgan holda qo'llaniladi. Birlashgan Millatlar Tashkilotining Mandela qoidalariga ko'ra, mahkumlar "15 kun ketma-ket mazmunli insoniy aloqasiz kuniga 22 soatdan ko'proq o'z kameralarida qamalmasligi kerak". Biroq, mahkumlar oylab - hatto o'nlab yillar davomida yakka holda qolishlari odatiy hol emas.

Faqatgina AQShda 2014-yil holatiga ko'ra taxminan 80,000 dan 100,000 gacha mahkum yakka holda saqlangan. Ushbu mahkumlarning taxminan uchdan biri "faol psixotik va/yoki o'z joniga qasd qilishga moyil edi". Bu yakka qamoqning o'ziga xos ijtimoiy izolyatsiyasi "gallyutsinatsiyalar, vahima hujumlari, ochiq paranoya, impuls nazoratining pasayishi, tashqi stimullarga yuqori sezuvchanlik va fikrlash, diqqatni jamlash va xotira bilan bog'liq qiyinchiliklar bilan tavsiflangan o'ziga xos psixiatrik sindromni keltirib chiqaradi" degan tadqiqotlar bilan mos keladi. Yakka qamoq mahkumlarni "davolamaydi"; bu ularning zarariga ishlaydi.

@jinoyat_tahlillar

Nitshening axloq mohiyatan konstruksiya ekanligi, ya'ni idrok, hissiyot va, albatta, estetika bilan shakllangan narsa degan g'oyasiga kapalak misoli mos keladi.

Tarakan jirkanch, shuning uchun uni o'ldirish adolatli deb qaraladi. Kapalak esa chiroyli, shuning uchun unga zarar yetkazish dahshatli.

Lekin tabiatning o'zi bunday farqni qilmaydi; inson estetikasi bilan qiziqmaydigan o'rgimchak o'zi omon qolishi uchun to'r to'qiydi.

Agar siz tarakanni o'ldirsangiz — qahramonsiz, lekin agar kapalakni o'ldirsangiz — maxluqsiz.
Axloqda estetika shu asosida shakllangan.

@jinoyat_tahlillar

Папочка, с днём рождения!

Спасибо, что подарили мне жизнь, построили библиотеку и ни в чём мне не отказывали!

Мой канал смотрит и мой папа, который начинал свою карьеру в качестве судмедэксперта. Он человек, близкий к юриспруденции (хотя его специальность – медицина, но благодаря своей работе), и может легко анализировать законы. Несмотря на то, что он перешёл в научную сферу, он всегда помогает мне найти ответы на мои юридические вопросы. Мой советчик, мой путеводный свет. Спасибо, папа!

@jinoyat_tahlillar

Xadicha Sulaymanova nafaqat yurist balki Oʻzbekiston SSR Fanlar akademiyasi Prezidiumi huzuridagi Falsafa va huquq boʻlimini Akademiyaning Falsafa va huquq institutiga aylantirish ustida ish olib borgan va ushbu ish olib borish jarayonida bir qancha ilmiy ommabop maqolalar nashr qilgan va darsliklar tayyorlagan, ilmiy tarjimalar imkoniyatini yaratgan birinchi ayol akademigi.

Behosdan, Umar Hayyomning ruboiylari yig'ilgan kitobning birinchi sahifasida ularning ismlarini ko'rib yana bir bor hayratlandim. Sulaymanovani yaratgan hayotiy kitobi doim hayratlanishda davom etsa kerak.


@jinoyat_tahlillar

Kichik qaydnoma o'zim uchun:

Jazo doim ham da'vo emas. Insonlar jazo o'tagandan keyin ham jinoyat qilishlari mumkin. Masalan, Sezar Lombroso, italyan kriminologi, jinoyatchilarning tug'ma xususiyatlari bor deb hisoblagan. Uning nazariyasiga ko'ra, ayrim odamlar tug'ma jinoyatchi bo'lib, ularni jazo bilan ham isloh qilib bo'lmaydi. Bu nazariya hozirgi kunda rad etilgan bo'lsa-da, jinoyatning biologik omillari haqidagi bahslarga turtki bergan. Sevimli olimlarimdan biri Freyd esa bolalik davridagi travmalar, ichki ziddiyatlar va ongsiz istaklar jinoyatga sabab bo'lishi mumkin. Jazo bu muammolarni hal qilmaydi, aksincha, ularni yanada kuchaytirishi mumkin.

Afsuski, hozir hatto reabilitatsiya qilish masalasi ham katta savol ichida. Savol tug'iladi: Niyat jinoyatchilarga jazo tayinlash va ularni jamiyatdan ajratishmi yoki jinoyat qilish uchun asos bo'lgan sababni aniqlab buni tuzatish?


@jinoyat_tahlillar

ENG KO'P JINOYAT SODIR ETILADIGAN JOYLAR

Dunyo bo'ylab jinoyatlar sodir etiladigan joylar haqida aniq statistik ma'lumotlar to'plash juda qiyin, chunki jinoyatlar sodir etilishi joylariga qarab turlicha bo'ladi va har bir mamlakat o'ziga xos ma'lumotlarga ega. Ammo, ilmiy izlanishlar va statistik ma'lumotlarga asoslanib, quyidagi joylar eng ko'p jinoyatlar sodir etiladigan joylar ro'yxatiga kiradi:

Shahar markazlari: Ko'p odamlar to'planadigan joylar, ayniqsa kechki payt, jinoyatlar uchun qulay muhit yaratadi.
Jamoat transporti va bekatlari: O'g'irlik, talonchilik va boshqa jinoyatlar ko'pincha jamoat transporti va bekatlarida sodir etiladi.
Tungi klublar va barlar atrofida: Alkogol ta'siri ostidagi odamlar orasida janjallar va boshqa jinoyatlar sodir etilishi ehtimoli yuqori.
Maktablar atrofida: Ba'zi mamlakatlarda maktablar atrofida o'g'irlik, zo'ravonlik va giyohvand moddalar bilan bog'liq jinoyatlar sodir etiladi.
Savdo markazlari va bozorlar: O'g'irlik va firibgarlik kabi jinoyatlar ko'pincha savdo markazlari va bozorlarda sodir etiladi.
Yashash joylari: O'g'irlik, zo'ravonlik va oilaviy zo'ravonlik kabi jinoyatlar ko'pincha yashash joylarida sodir etiladi.


@jinoyat_tahlillar

KICHIK STATISTIKA

Oʻzbekistonda:

Toshkent shahri: Oliy sud maʼlumotlariga koʻra, 2024-yilda Oʻzbekistondagi sudlarda eng koʻp koʻrib chiqilgan jinoyat ishlari va sudlanganlar soni Toshkent shahrida qayd etilgan.
Toshkent viloyati: Toshkent viloyati ham jinoyat ishlari boʻyicha sudlanganlar soni boʻyicha yuqori koʻrsatkichga ega.
Fargʻona viloyati: Voyaga yetmaganlar oʻrtasida jinoyatchilik koʻlami boʻyicha Fargʻona viloyati yuqori oʻrinlarda qayd etilgan.

Dunyo miqyosida:

Tadqiqot natijalariga koʻra, Venesuela, Papua-Yangi Gvineya va Janubiy Afrika jinoyatchilik darajasi eng yuqori boʻlgan mamlakatlar qatoriga kiradi.
Shveysariya, Daniya, Norvegiya, Yaponiya va Yangi Zelandiya esa jinoyatchilik darajasi eng past boʻlgan mamlakatlar hisoblanadi.

Jinoyat turlari boʻyicha:

Oʻzbekistonda oʻgʻirlik, firibgarlik, giyohvandlik bilan bogʻliq jinoyatlar, oʻzlashtirish yoki rastrata yoʻli bilan talon-toroj qilish kabi jinoyatlar eng koʻp sodir etiladi.
Voyaga yetmaganlar orasida o'g'irlik va bezorilik eng ko'p sodir etiladigan jinoyatlar turiga kiradi.|


@jinoyat_tahlillar

MAKTAB O'QUVCHILARI, JANUBIY KOREYA, JINOYAT

Incheon shahrida 2024-yil 8-may kuni ertalab soat 8:40 larda maktabga ketayotgan ikki nafar boshlang'ich sinf o'quvchisi mudhish jinoyat qurboni bo'ldi. O'zbekiston fuqarosi, 20 yoshli A. ismli shaxs ularni o'z mashinasiga aldab o'tqazib, jinsiy zo'ravonlik qilganlikda gumon qilinmoqda.

Jinoyat tafsilotlari

Voqea Yeonsu-gu tumanidagi boshlang'ich maktab yaqinida sodir bo'lgan. Maktabga ketayotgan o'quvchilar A.ning "yo'lni ko'rsatib bering" degan iltimosiga ishonib, uning mashinasiga o'tirishgan. Dastlab o'g'il bola mashinaga o'tirib, taxminan 5 daqiqa o'tgach tushib ketgan. Keyin qiz bola ham shuncha vaqt mashinaning orqa o'rindig'ida o'tirgan.

Jinoyatning fosh etilishi

O'quvchilar mashinadan tushib, maktabga borishgan. Ulardan biri o'zining boshidan o'tgan voqeani o'qituvchisiga aytib bergan. O'qituvchi darhol politsiyaga xabar bergan.

Jinoyatchining hibsga olinishi va tergov

Politsiya A.ni tezda hibsga oldi. Hozirda u jinsiy zo'ravonlik va odam o'g'irlashda ayblanmoqda. Politsiya xodimlari A.ning jinoyati juda og'ir ekanligini ta'kidlab, uni hibsga olish uchun order so'rashgan. Tergov davom etmoqda, ammo politsiya tergov tafsilotlarini oshkor qilmayapti.

Jamiyatning munosabati

Ushbu jinoyat Janubiy Koreya jamoatchiligida katta norozilik uyg'otdi. Ota-onalar farzandlarining xavfsizligidan xavotirda. Maktablar va mahalliy hokimiyatlar o'quvchilar xavfsizligini ta'minlash uchun qo'shimcha choralar ko'rishga chaqirmoqda.

O'zbekiston elchixonasining munosabati

O'zbekistonning Janubiy Koreyadagi elchixonasi ushbu voqeaga munosabat bildirdi. Elchixona hodisani diqqat bilan kuzatib borayotganini va tergovga ko'maklashishga tayyorligini bildirdi.

Manba: https://n.news.naver.com/article/003/0013175433?sid=102


@jinoyat_tahlillar

4️⃣4️⃣4️⃣ 📕📕📕📕📕
"Ochiq eshiklar kuni" tadbirlariga marhamat!

Toshkent davlat yuridik universiteti va yuridik ta'lim sohasiga qiziqadigan yoshlar diqqatiga!!!


Toshkent davlat yuridik universiteti Sizlarni 2025-yil 21–25-aprel kunlari "Talabalar festivali" doirasida tashkil etiladigan "Ochiq eshiklar kuni" tadbirlariga taklif etadi!

🔍Tadbirlar davomida Siz quyidagilarga ega bo‘lasiz:

✅Universitet hayoti bilan yaqindan tanishish
✅Fakultetlar va ta’lim yo‘nalishlari haqida batafsil ma’lumot olish
✅Professor-o‘qituvchilar bilan ochiq muloqot
✅Talabalar bilan suhbat va ularning tajribasidan bahramand bo‘lish
✅Qiziqarli huquqiy viktorinalar va interaktiv mashg‘ulotlarda ishtirok etish

🎯 Bu imkoniyat orqali Siz huquq sohasidagi kelajak kasbingizni tanlash sari muhim qadam tashlaysiz

💬Murojaat uchun tel. +99871 2336636 (1171)

✈️TDYU_Manaviyat

ALKOGOLIZM VA JINOYATCHILIK - TO'G'RIDAN-TO'G'RI O'ZARO BOG'LIQLIK MAVJUDMI? (TAHLIL)

Spirtli ichimliklarga ruju qoʻygan odamlar boshqalarga qaraganda qonunni koʻproq buzadilar. Ichgan odam oʻzini noadekvat tutadi. Oʻzini oʻzi nazorat qilishning zaiflashishi oʻziga va atrofdagilarning sogʻligʻiga zarar etkazishi mumkin.

Ertalab hushiga kelgan odam kechagi agressiv xulq-atvorini tushuntira olmaydi. Shu bilan birga, alkogolizm tufayli sodir etilgan jinoyat engillashtiruvchi holat emas. Odam oʻz qilmishlari uchun toʻliq jinoiy va ma'muriy javobgarlikka tortiladi.

Jinoyatchilikka moyillik

Spirtli ichimliklarga ruju qoʻyish odamni qonunni buzishga undaydi.
Axloqiy qiyofasini yoʻqotgan odamlar butunlay boshqacha hayot kechira boshlaydilar.
Jinoyatlarni nafaqat alkogolizmning ogʻir shakllariga chalingan odamlar sodir etadilar.
Spirtli ichimliklarni bir marta iste'mol qilish ham huquqbuzarlikka sabab boʻlishi mumkin.

Alkogolizm tufayli sodir etilgan jinoyatlarning sabablari

Statistikaga koʻra, barcha huquqbuzarliklarning uchdan bir qismi spirtli ichimliklar iste'mol qilinganidan keyin sodir etiladi.
Buning sabablari inson organizmiga etanolning ta'sirida yotadi.
Etil spirti barcha a'zolar va tizimlarning ishini istisnosiz buzadi.
Zaharli modda miyaga zarar etkazadi va uning funksiyalarini normal bajarishiga toʻsqinlik qiladi. Odamning psixologik holati tanib boʻlmas darajada oʻzgaradi.

Sababsiz tajovuzkorlik.

Oʻz me'yoridan oshib ketgan odam eyforiya va kuch-quvvatni his qiladi, bu asta-sekin asabiylik va tajovuzkorlikka aylanadi. Normal fikrlash qobiliyati buziladi. Odam hech narsadan janjal chiqaradi. Tajovuzkorlik ularni kuch bilan hal qilishga undaydi. Spirtli ichimliklarni suiiste'mol qilgan odamning oʻzini tutib turishi pasayadi, shuning uchun ichuvchilar orasida jinoyatchilik juda yuqori.

Uyquchanlik va apatiya.

Asabiylik va tajovuzkorlik oʻrnini charchoq va holsizlik egallaydi. Harakatlar muvofiqlashtirilishi buziladi. Bu holatda odam yoʻl-transport hodisasiga yoki uning qurboniga aylanishi, kvartirada yongʻin chiqarishi mumkin. Ehtiyotsizlik natijasidagi jinoyatchilik spirtli ichimliklar ishqibozlari orasida tez-tez uchraydigan hodisadir.

Shaxsning psixologik tanazzuli.

Uzoq vaqt davomida spirtli ichimliklarni iste'mol qiladigan odamlarning axloqiy qiyofasi tanib boʻlmas darajada oʻzgaradi. Ular oilasi va ishini yoʻqotadilar, asta-sekin ijtimoiy tubanlikka tushib qoladilar. Jinoyatchilik surunkali alkogolizmdan aziyat chekayotgan odamlar orasida kam uchraydigan hodisa emas. Pul topish uchun ular oʻgʻirlik qiladilar, giyohvand moddalar tarqatadilar, fohishalik bilan shugʻullanadilar.


@jinoyat_tahlillar

ALKOGOLIZM

Alkogolizm — tibbiyot nuqtai nazaridan spirtli ichimliklarni mudom ichaverish oqibatida roʻy beradigan surunkali kasallik; ashaddiy ichkilikbozlik. Keng maʼnoda — spirtli ichimliklarni meʼyoridan ortiq ichishning kishilar sogʻligʻi va mehnat qobiliyatiga, maʼnaviy va maishiy hayotiga, shuningdek jamiyat farovonligiga yetkazadigan zararlari majmui. Alkogolizm individual va ijtimoiy hayotning hamma shakllariga taʼsir koʻrsatadi. Ichkilik taʼsirida odamlar jamiyat va davlat oldida mas’uliyat sezish hissini yoʻqotib qoʻyadi, bezorilik va qonunni buzishga aloqador boshqa xatti-harakatlarni qilishi mumkin. Alkogolizm ishlab chiqarishga zarar yetkazadi, mehnat intizomining buzilishi va unumdorligining pasayishi, odamlarning xastalanib qolishi va hatto bevaqt halok boʻlishiga olib keladi. Mastlikda odamning muvozanatni yaxshi saqlay olmasligi, diqqati chalgʻib, atrofdagi vaziyatni aniq bila olmasligi baxtsiz hodisalarga sabab boʻladi.

Alkogolizm odam organizmidagi hamma sistemalar va aʼzolar faoliyatiga putur yetkazadi. Ichkilikboz odam oʻzi ichayotgan ichkilik miqdorini bilmay qoʻyadi, markaziy va periferik nerv sistemasi faoliyati buzilib (psixik kasalliklar, nevritlar va boshqa paydo boʻladi), ichki aʼzolar funksiyasi izdan chiqadi. Ichkilikning zaharli taʼsiri moddalar almashinuvi, ayniqsa vitaminlar almashinuvining buzilishiga olib keladi. Ichkilikboz odam qoʻl barmoqlari, koʻz qovoqlari, til uchining titrab turishi, shuningdek har kuni bajarib yurgan odatdagi ishini bajara olmay qolishi mumkin. Koʻp ichadigan odamda koʻz xiralashib, baʼzan quloq ham ogʻir tortib qoladi. Ichkilikning meʼdaga taʼsiri natijasida shu aʼzoning barcha funksiyalari buziladi. Ichkilik ayniqsa jigarga zararli taʼsir koʻrsatib, jigar sirrozi yuzaga keladi. Alkogolizm pankreatit, qand kasalligi, stenokardiya va miokard infarkti kasalliklariga ham sabab boʻladi. Ichkilik ichki sekretsiya bezlari va birinchi galda jinsiy bezlarga zarar qiladi, mijoz susayib, jinsiy zaiflik paydo boʻladi. Ayollar ichkilik taʼsirida tez soʻlib qoladi, pushti susayib, homiladorlik vaqtida har xil asoratlar koʻproq uchraydi. Mudom ichib yurish kishining barvaqt qarib, nogiron boʻlib qolishiga olib keladi. Alkogolizmning oldini olish. alkogolizm belgilari paydo boʻlganda, ichkilikbozni narkologiya shifoxonalariga yotqizib, uzoq vaqt davomida narkolog vrach kuzatuvida muntazam davolanishni tashkil qilish kerak.

@jinoyat_tahlillar

Alkogolizm kasalligiga chalinish tufayli shaxsning yuzini o'zgarishi.

@jinoyat_tahlillar

Assalomu alaykum.

Amaliyotim tugashiga ham bir qancha hafta qolibdi. Konstitutsiyaviy sudda o'rgangan bilimlarim, ularning yaratib bergan imkoniyatlari tufayli - soha vakillarini kasb qoidalari, ishlash mexanizmi bilan tanishish imkoniyatiga erishmoqdaman.

Oxirgi oy, bir necha kun, bu yerdagi eng ajoyib kollektiv.

Kuningiz hayrli o'tsin!
@jinoyat_tahlillar

Assalomu alaykum.

Amaliyotim tugashiga ham bir qancha hafta qolibdi. Konstitutsiyaviy sudda o'rgangan bilimlarim, ularning yaratib bergan imkoniyatlari tufayli - soha vakillarini kasb qoidalari, ishlash mexanizmi bilan tanishish imkoniyatiga erishmoqdaman.

Oxirgi oy, bir necha kun, bu yerdagi eng ajoyib kollektiv.

@jinoyat_tahlillar.

QORAQALPOG'ISTON RESPUBLIKASI KONSTITUTSIYASI - 32 YOSHDA!

Qoraqalpogʻiston Respublikasining Konstitutsiyasi — Qoraqalpogʻiston Respublikasining asosiy qonuni, oliy yuridik kuchga ega boʻlgan siyosiy-huquqiy hujjat.

Jo‘qorg‘i Kenes tomonidan 1993-yil 9-aprelda qabul qilingan.

Qonunning qoraqalpoq tilidagi nashri: https://joqargikenes.uz/qr/qar-res-konstituciyasi

o'zbek tilidagi tarjima nashri: https://lex.uz/docs/-4953674

@jinoyat_tahlillar

SERIYALI QOTILLAR HAYOTIGA BAG'ISHLANGAN SERIAL

Aprel oyi uchun vaqtingizni unumli o'tkazishga moslashtirilgan va sizni seriyali qotillarning amalga oshirilgan ishlarini sahnalashtirgan bir serial haqida yozmoqchiman.

"Monstrlar (Maxluqlar)" — Netflix uchun Rayan Myorfi va Yan Brennan tomonidan yaratilgan Amerika biografik jinoiy drama antologiya televizion seriali. Serial "dahshatli shaxslar" hayotini kuzatib boradi, har bir mavsum boshqa qotil yoki qotillar jamoasi haqida hikoya qiladi.

Birinchi mavsum, "Jeffri Damer Hikoyasi", serial qotili Jeffri Damer haqida hikoya qiladi. Ma'lumot uchun, Jeffri Layonel Damer ( 1960-yil 21-may – 1994-yil 28-noyabr), shuningdek, Miluoki kannibali yoki Miluoki monstri sifatida ham tanilgan, 1978-yildan 1991-yilgacha oʻn yetti erkak va oʻgʻil bolani oʻldirgan va boʻlaklarga boʻlib tashlagan amerikalik seriyali qotil va jinsiy zo'ravon edi. Uning keyingi qotilliklarining koʻpchiligi nekrofiliya,kannibalizm va tana qismlarini, odatda, skeletning hammasini yoki bir qismini doimiy saqlab qolishni oʻz ichiga olgan.

Ikkinchi mavsum, "Layl va Erik Menendez Hikoyasi", Menendez aka-ukalarining qotillik ishiga qaratilgan. Ma'lumot uchun, Jozef Layl Menendez (1968-yil 10-yanvarda tugʻilgan) va Erik Galen Menendez (1970-yil 27-noyabrda tugʻilgan), odatda Menendez aka-ukalari deb ataladi, 1989-yilda Beverli-Xillzdagi uylarida ota-onalari Xose va Meri Luiz "Kitti" Menendezni oʻldirganlikda ayblangan amerikalik aka-ukalardir.

2024-yil sentyabrda "Asl Maxluq" deb nomlangan uchinchi mavsum qotili Ed Geyn haqida boʻlishi e'lon qilindi. Ma'lumot uchun, Edvard Teodor Geyn ( 1906-yil 27-avgust[1] – 1984-yil 26-iyul), "Pleynfild qassobchisi" sifatida ham tanilgan, amerikalik qotil, gumon qilinayotgan seriyali qotil va jasad oʻgʻrisi edi. Geynning Viskonsin shtatidagi Pleynfild shahri atrofida sodir etgan jinoyatlari 1957-yilda hokimiyat organlari uning mahalliy qabristonlardan jasadlarni qazib olgani va ularning suyaklari va terilaridan yodgorliklar yasaganini aniqlagan. U, shuningdek, ikki ayolni oʻldirganini tan olgan: 1954-yilda taverna egasi Meri Xogan va 1957-yilda xoʻjalik mollari doʻkoni egasi Bernis Uorden.


Maroqli tomosha!

@jinoyat_tahlillar

EDIT EVA EGER ASARLARI VA GENOTSID JINOYATI

Edit Eva Egerning "Tanlov" va "Sovgʻa" kabi chuqur asarlari, ayniqsa, tasavvur qilib boʻlmaydigan jarohatlar qarshisida insonning chidamlilik va shifo topish qobiliyati haqida bebaho tushunchalar beradi. Uning Xolokostdan omon qolgan inson sifatidagi tajribasi, vahshiyliklarning uzoq muddatli oqibatlarini va insonlar eng chuqur qamoqni boshdan kechirgandan keyin ham qanday qilib erkinlikka erishishga intilishlari mumkinligini oʻrganish uchun kuchli linzani taqdim etadi.

Xulosa qilib aytganda, Edit Eva Egerning adabiy hissalari inson ruhining chidamliligiga kuchli va ta'sirli guvohlik beradi. Uning ishi jarohatning psixologik ta'siri va shifo topish muhimligi haqida qimmatli tushunchalarni taqdim etadi, bular xalqaro jinoyat va genosid kontekstida muhim mulohazalardir.

Kitoblarni o'qish: https://flibusta.su/author/110-edit-eva-eger/

@jinoyat_tahlillar

Har bir kasb vakilini o'zgacha ko'rinishi bo'ladi. Masalan, prokuror boshqacha, ichki ishlarda boshqacha, sudyaning savollarga qarashi boshqacha, javob berish ohangi, savol beruvchiga yondashishi boshqacha. Ro'yhatni davom ettirish qiyin emas.

Shunchaki, bir kasb vakilining yillar davomida yig'ilgan bazasi, umuman boshqa organda ishlashni boshlagandan so'ng adaptatsiya jarayonida juda katta ta'sir qiladi.
Shuning uchun ko'pchilik "oyligim yaxshi, hammasi tinch, muhimi ishimni bilaman" degan fikrlar bilan yangi sohada o'zini sinab ko'rishdan cho'chiydi. To'g'ri ishsizlik masalasi, misqollab yig'ilgan obro'ni qaytadan yig'ish, qaytadan orzular uchun kurashish oson emas. Lekin rivojlanishsiz yangilikni qabul qilinmaydi. O'sha eski qolip, o'sha eski ssenariy qaytalanishda davom etadi.

Aytmoqchi bo'lganim, har zamonda ilm olishdan to'xtamaslik lozim.

P.s. kichik anglashlar.


@jinoyat_tahlillar

Qoraqalpog

SHIZOFRENIYA VA UNI TUSHUNISHGA URUNISH

Shizofreniya - bu odamning aniq fikrlash, his qilish va harakat qilish qobiliyatiga ta'sir qiluvchi surunkali va og'ir ruhiy kasallikdir. Bu shunchaki "ovozlarni eshitish" emas, garchi eshitish gallyutsinatsiyalari keng tarqalgan simptomi bo'lsa ham. Kasallik haqiqatni buzadi, idrok, kognitiv funksiya va hissiy tartibga solishga ta'sir qiladi. Asosiy simptomlar quyidagilarni o'z ichiga oladi:

* Gallyutsinatsiyalar: Haqiqiy stimullar yo'qligida yuzaga keladigan sezgi tajribalari (masalan, ovozlarni eshitish, yo'q narsalarni ko'rish).
* Deluziyalar: Dalillarga qaramay davom etadigan noto'g'ri fikrlar (masalan, odam ta'qib qilinayotganiga, maxsus kuchlarga ega ekanligiga yoki boshqalar uning fikrlarini nazorat qilayotganiga ishonish).
* Tartibsiz Fikrlash (Nutq): Fikrlash va nutqni tartibga solishda qiyinchilik, ko'pincha nomuvofiq yoki bema'ni aloqaga olib keladi.
* Juda Tartibsiz yoki G'ayritabiiy Xulq-atvor: Bolalarcha erkalikdan tortib qo'zg'alish va katatoniyaga (javobsizlik) qadar oldindan aytib bo'lmaydigan yoki nomaqbul xatti-harakatlar.
* Salbiy Simptomlar: Oddiy funktsiyalarning kamayishi yoki yo'qligi, masalan, hissiy ifodaning kamayishi, motivatsiyaning pasayishi va ijtimoiy chekinish.

Shizofreniya Simulyatsiyasi: Buzilgan Haqiqatga Oyna

"Shizofreniya Simulyatsiyasi" ushbu kasallik bilan yashovchi shaxslarning subyektiv tajribalarini qayta yaratishga urinadi. 360° muhitga sho'ng'ish orqali u shizofreniyani tavsiflovchi sezgi ortiqchaligi, paranoyya va kognitiv tartibsizlikka nazar tashlashni maqsad qiladi. Psixologlar va psixiatrlarning empirik ma'lumotlariga asoslangan ushbu turdagi simulyatsiya quyidagilar uchun qimmatli vosita bo'lishi mumkin:
* Empatiya Qurish: Sog'liqni saqlash mutaxassislari, oila a'zolari va keng jamoatchilik o'rtasida tushunish va rahm-shafqatni rivojlantirish.
* Ta'lim: Darslik tavsiflaridan tashqari kasallikni yanada ichki tushunishni ta'minlash.
* Tadqiqot: Yaxshiroq diagnostika va davolash strategiyalarini ishlab chiqishda yordam berishi mumkin.

Simulyatsiya: https://mindscapecommons.net/view/schizophrenia-simulation#:~:text=Schizophrenia%20Simulation%20is%20a%20computer,perception%20of%20reality%20of%20schizophrenia.

Shizofreniya va Jinoyat: Murakkab Munosabat

Shizofreniya va jinoyat o'rtasidagi munosabatlar murakkab va ko'pincha noto'g'ri tasvirlanadi. Shuni tushunish juda muhimki:

* Shizofreniya bilan og'rigan shaxslarning aksariyati zo'ravon emas. Shizofreniya bilan og'rigan odamlar jinoyat qurboni bo'lish ehtimoli jinoyatchi bo'lishidan ko'ra ancha yuqori.
* Davolanmagan simptomlar xavfni oshirishi mumkin. Shizofreniya davolanmaganda, og'ir deluziyalar va gallyutsinatsiyalar ba'zan jinoiy xatti-harakatlarga olib kelishi mumkin. Bu paranoyya yoki ta'qib deluziyalari mavjud bo'lganda ko'proq bo'ladi.
* Ommaviy axborot vositalari tasviri ko'pincha stigma qo'shadi. Sensatsion ommaviy axborot vositalari shizofreniyani zo'ravonlik bilan bog'laydigan zararli stereotiplarni davom ettirishi mumkin, bu esa qo'rquv va kamsitishning kuchayishiga olib keladi.
* Ruhiy salomatlikni qo'llab-quvvatlash muhimdir. Dori-darmon va terapiya, shu jumladan sifatli ruhiy salomatlik xizmatlaridan foydalanish simptomlarni boshqarish va salbiy oqibatlar xavfini kamaytirish uchun juda muhimdir.

Afsuski, ba'zi hollarda ushbu kasalikka chalingan shaxslarga rostan ham zo'ravonlik qilishganda, tegishli vakillar ishonmaydi va jinoyatning latentligi ortadi.
Shuni yodda tutish kerakki, shizofreniya bilan og'rigan shaxslar stigmatizatsiya emas, balki rahm-shafqat va qo'llab-quvvatlashga loyiqdirlar. E'tibor zararli stereotiplarni davom ettirishdan ko'ra, samarali davolanish imkoniyatini ta'minlash va tushunishni rivojlantirishga qaratilishi kerak. Simulyatsiya tushunishni oshirish uchun vosita bo'lishi mumkin, ammo u shizofreniyaning har bir holatini ifodalamaydi.


@jinoyat_tahlillar

MAVZUGA DOIR MANBALAR

Rasmiy websayt: http://www.konstsud.uz/oz

Videolar:
1. https://www.youtube.com/watch?v=wxM1UyDkxU8
2. https://youtu.be/YeepXK1gU_o?si=9UfzhzIzznTrc6Yy
3. https://youtu.be/xKkQfR7znqA?si=0zSOKoCjEzYCdVQv
4. https://youtu.be/P-I8kEGno8o?si=gE9WAyXqph_VDgHm
5. https://youtu.be/_51EDr7iDLs?si=_L44oj0l5bOD5cbT

@jinoyat_tahlillar

KONSTITUTSIYAVIY SUD VA KONSTITUTSIYAVIY NAZORAT QO'MITASI


Dunyo amaliyotida konstitutsiyaviy nazorat vakolatli davlat organlari tomonidan amalga oshiriladi. Ular konstitutsiyaviy sudlar va konstitutsiyaviy kengashlar konstitutsiyaviy nazoratni amalga oshirish vakolatiga ega organlardir. Shuningdek, parlament, umumiy yurisdiksiya sudlari, alohida maxsus vakolatli organlar ham konstitutsiyaviy nazoratni amalga oshirishi mumkin.
Yuridik adabiyotlarda konstitutsiyaviy nazoratni dastlabki va keyingi nazorat turlarga bo‘linishi ko‘rsatilgan.

Dastlabki nazoratda - parlament muhokamasiga rasman kiritilgan qonunlar loyihalari va boshqa normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarini Konstitutsiyaga muvofiqligi aniqlanadi.

Keyingi nazoratda – parlament tomonidan qabul qilingan va kuchga kirgan qonun va boshqa normativ-huquqiy hujjatlarni Konstitutsiyaga muvofiqligi aniqlanadi.

Demak, dastlabki nazorat – bu normativ-huquqiy hujjatlarning faqat loyihalariga, keyingi nazorat esa, qabul qilingan va kuchga kirgan normativ-huquqiy hujjatlarga nisbatan amalga oshiriladi.

Ko‘pchilik huquqshunoslar dastlabki konstitutsiyaviy nazorat instituti o‘zining bir qator afzalliklariga ega ekanligini ko‘rsatib o‘tgan va bunga quyidagilarni misol keltirgan: dastlabki nazorat – Konstitutsiyaga yoki uning biron-bir normasiga nomuvofiq bo‘lgan normativ-huquqiy hujjatni profilaktik usulida bartaraf etadi. Bu bilan tegishli normativ-huquqiy hujjat qabul qilinmasdan oldin, ya’ni ijtimoiy munosabatlarga ta’sir o‘tkazmasdan turib, Konstitutsutsiyaga muvofiqligi ta’minlanadi.

Konstitutsiyaviy nazoratning ushbu turi keyingi nazoratdan ko‘ra ko‘proq darajada amaldagi huquqiy tartibga solishning barqarorligini ta’minlashga xizmat qiladi. Dastlabki nazoratni amalga oshirish qonunosti hujjatlarini bekor qilish, shuningdek, Konstitutsiyaga zid bo‘lgan normativ-huquqiy hujjatni yoki uning biron-bir normasini bekor qilish yoki qayta ko‘rib chiqish zaruriyatini bartaraf etadi.

Ma’lumki, yangi tahrirdagi Konstitutsiyaning XVII bobi “Qoraqalpog‘iston Respublikasi” deb nomlangan. Konstitutsiyaning 86-modasida “Qoraqalpog‘iston Respublikasi o‘z Konstitutsiyasiga ega” ekanligi, “Qoraqalpog‘iston Respublikasining Konstitutsiyasi O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga zid bo‘lishi mumkin emas”ligi, shuningdek, 87-moddada “O‘zbekiston Respublikasi qonunlari Qoraqalpog‘iston Respublikasi hududida ham majburiydir” deb belgilangan.

Ma’lumki, O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi 133-moddasi, 4-bandi, shuningdek, “O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy sudi to‘g‘risida”gi konstitutsiyaviy qonunning 4-moddasi, 3-bandiga asosan, Konstitutsiyaviy sud: Qoraqalpog‘iston Respublikasi Konstitutsiyasining O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga, Qoraqalpog‘iston Respublikasi qonunlarining O‘zbekiston Respublikasining qonunlariga muvofiqligi to‘g‘risida xulosa beradi.

Qoraqalpog‘iston Respublikasining “Qoraqalpog‘iston Respublikasi Konstitutsiyaviy nazorat qo‘mitasi to‘g‘risida”gi qonuni (yangi tahriri)ning 4-moddasi, birinchi bandiga muvofiq, Konstitutsiyaviy nazorat qo‘mitasi: Qoraqalpog‘iston Respublikasi Jo‘qorg‘i Kengesi topshirig‘i bilan unga Qoraqalpog‘iston Respublikasi Jo‘qorg‘i Kengesida ko‘rib chiqishga taqdim qilinayotgan Qoraqalpog‘iston Respublikasi qonunlari loyihalari va boshqa hujjatlarning Qoraqalpog‘iston Respublikasi Konstitutsiyasiga muvofiqligi to‘g‘risida xulosa beradi.


@jinoyat_tahlillar

Ushbu Qonun to'g'risida eshitganmisiz? (Qonun qoraqalpoq tilida qabul qilingan, norasmiy tarjima.)

@jinoyay_tahlillar

Kanalda oldindan aynan shu rukn bor edi. Ya'ni kanal kuzatuvchilarni qiziqqan mavzuga oid manbalar tashlab berilardi yoki post yozilardi.

Agar sizda savol yoki taklif bo'lsa ushbu link orqali, anonim tarzda yozib qoldirishingiz mumkin:
t.me/anonaskbot?start=l2xn8puv0nhtt

Kuzatishda davom eting!

@jinoyat_tahlillar

Agar sizda umumyurisdiksiya/ma'muriy/Oliy/Konstitutsiyaviy sud sudyalariga savol berish imkoniyati mavjud bo'lganda qanday savollarni bergan bo'lar edingiz?

@jinoyat_tahlillar

Kitobni o'qib chiqmoqchi bo'lsangiz, siz uchun o'zbek va rus tilidagi tarjimalaridan.


@jinoyat_tahlillar

YOLG'IZLIKNING YUZ YILI ASARIDAGI JINOYAT TAVSIFI

„Yolgʻizlikning yuz yili“ (ispancha: Cien años de soledad) — kolumbiyalik yozuvchi Gabriel García Márquezning 1967-yilda yozilgan romani. Roman Buendiya oilasining koʻp avlodlik tarixini hikoya qilib beradi. Uning patriarxi José Arcadio Buendía uydirma shaharchaga asos solgan. Asar jahon adabiyotidagi eng yuksak durdonalaridan biri sifatida shuhrat qozongan.

Bu asarda bir nechta shafqatsiz o'limlar va zo'ravonlik holatlari tasvirlangan. Masalan, Aureliano Buendia va uning o'g'illari fuqarolar urushida ishtirok etishadi, bu esa ko'plab odamlarning o'limiga sabab bo'ladi. Bundan tashqari, ba'zi qahramonlar o'zlarining qonli ishlari tufayli azob chekishadi.

"Yuz yil yolg'izlik"da jinoyat mavzusi oila, yolg'izlik va taqdir kabi boshqa mavzular bilan chambarchas bog'liq. Garsiya Markes jinoyatni inson tabiatining qorong'u tomonini ko'rsatish va Makondo shahrining tanazzulini aks ettirish uchun ishlatadi.

@jinoyat_tahlillar

1995-yil 1- aprelda nashrdan chiqarilgan dastlabki "Jinoyat protsessual kodeksi".

Nashr uchun mas'ullar:
Mardiyev Alisher Mardiyevich (Adliya vaziri(1993-1995)), Abdusalomov Mirzo-Ulug'bek Elchiyevich (O'z. Res. Konstitutsiyaviy sudi raisi (2021- hozirga qadar)), Abdumajidov G'afur (O'zbekiston Respublikasi fan arbobi), Karimova R. Y. , Mirzaolimov M. Q.

30 yoshga to'libdi.

@jinoyat_tahlillar

Bir kun OpenAI majlisida:

Sam : bizga ko’proq odamlarni rasmlari kerak modellarimizni train qilish uchun
Devs : buni iloji yo’q odamlar unaqa darajadi shaxsiy rasmlarini osonlikcha bermaydi
Sam ertasiga : “do you want to make ghibli style photos”?

Javokhir | Choygram

@jinoyat_tahlillar

QASAMYODLAR RO'YHATI (II qism)

Ichki ishlar organlaridagi xizmatga birinchi marta qabul qilingan fuqarolar quyidagi mazmunda qasamyod qabul qiladi:
“Men, (familiyasi, ismi, otasining ismi), ichki ishlar organlaridagi xizmatga kirar ekanman, fuqarolarning konstitutsiyaviy huquqlarini himoya qilish, mamlakat tinchligi, osoyishtaligi va xavfsizligini mustahkamlash borasidagi burchimni va zimmamga yuklatilgan majburiyatlarni vijdonan, sidqidildan bajarishga va’da beraman.
Vatanimga va O‘zbekiston xalqiga sodiq bo‘lishga qasamyod qilaman”.

Milliy gvardiyaga harbiy xizmatga (xizmatga) kirayotganda harbiy xizmatchilar (xodimlar) quyidagi mazmunda qasamyod qabul qiladi:
“Men (familiyasi, ismi, otasining ismi) O‘zbekiston Respublikasi Milliy gvardiyasiga harbiy xizmatga (xizmatga) kirar ekanman, O‘zbekiston xalqi va O‘zbekiston Respublikasi Prezidentiga sadoqatli bo‘lishga, Vatanga qasamyodga, Jangovar Bayroqqa sodiq qolishga, O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi talablarini, o‘z xizmat burchimni so‘zsiz hamda vijdonan bajarishga, har qanday sharoitda xiyonat va sotqinlik qilmaslikka, o‘zimning jangovar shayligim uchun shaxsan javobgar bo‘lishga, mardlik va fidokorlik bilan, o‘z hayotimni ayamasdan xalq va davlat manfaatlarini himoya qilishga qasamyod qilaman”.

Tanlovda g‘olib deb topilgan yoki malaka imtihonini muvaffaqiyatli topshirgan talabgor komissiya majlisida O‘zbekiston Respublikasi “Notariat to‘g‘risida”gi Qonunining 3-moddasiga asosan quyidagi mazmunda qasamyod qabul qiladi:
“Notarius vazifasini halol va vijdonan bajarishga, O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi va qonunlariga qat’iy rioya etishga tantanali qasamyod qilaman”.

Bojxona organlaridagi xizmatga qabul qilingan fuqaro quyidagi mazmunda qasamyod qabul qiladi:
“Men, (familiyasi, ismi, otasining ismi), bojxona organi xodimi vakolatlarini amalga oshirish chog‘ida O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi va qonunchiligiga so‘zsiz rioya etishga, uning iqtisodiy xavfsizligini himoya qilishga, o‘z xizmat majburiyatlarimni vijdonan bajarishga qasamyod qilaman”.

Shifokor diplomini olayotgan shaxslar quyidagi mazmunda qasamyod qabul qiladi:
“Shifokor degan yuksak unvonni olib, tibbiyot faoliyatiga kirishar ekanman:
o‘zimning bor bilim va mahoratimni bemorni davolashga hamda inson sog‘lig‘ini saqlashga bag‘ishlashga;
yoshi, jinsi, irqi, millati, tili, dini, e’tiqodi, ijtimoiy kelib chiqishi va ijtimoiy mavqeyidan qat’i nazar, har bir bemorga kuch-g‘ayratim va vaqtimni ayamay tibbiy yordam ko‘rsatishga;
bemorning sog‘lig‘ini shaxsiy manfaatlarimdan yuqori qo‘yishga, kamtar va halol bo‘lishga, o‘z bilim va mahoratimni doimo oshirib borishga;
shifokor sirini saqlashga;
kishilarga hamisha mehr-muruvvat va shifo topishlariga ishonch hadya etishga;
Buqrot, Abu Ali ibn Sino singari ulug‘ tabiblarning shonli an’analarini davom ettirishga tantanali qasamyod qilaman.
Ushbu qasamyodga umrimning oxirigacha sodiq qolishga qasamyod qilaman”.

Majburiy ijro byurosiga xodim birinchi marotaba xizmatga qabul qilinayotganda prokuratura xodimlarining qasamyodini qabul qiladi.

@jinoyat_tahlillar

Xurmatli kuzatuvchilar!

Kanalni kuzatayotganingiz uchun minnatdorchilik bildirmoqchiman. Avvalo, kanalda qo'yib borilayotgan ma'lumotlarning aksari qismi shaxsiy tahlillar va izlanishlar natijasida to'planib sizga taqdim etilmoqda. Ochig'i, ulashish vaqtida iloji bo'lsa, kanal linkini ham qo'ygan holatda shaxsiy kanalingizda yoki boshqa ijtimoiy tarmoqlarda ulashishingizni so'ragan bo'lar edim. Yaqinda, ozgina shu masalada tushunmovchilik kelib chiqqani uchun yozib qoldirmoqdaman.

Kanalda yozilgan barcha narsalar (qonunlardan matnlar yoki yangiliklardan parchalardan tashqari ya'ni OAVda e'lon qilingan manbalardan tashqari) shaxsiy tahlillarga asoslangan.

E'tiboringiz uchun rahmat!

@jinoyat_tahlillar

KICHIK YUZLANUV

QASAMYODLAR RO'YHATI (I qism)

Harbiy xizmatga birinchi marta chaqirilgan yoki ixtiyoriy ravishda (kontrakt bo‘yicha) kirgan fuqarolar:
Men, (familiyasi, ismi, otasining ismi), O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari safiga kirar ekanman, davlatim timsoli bo‘lmish muqaddas bayroqni o‘pib, buyuk ajdodlarimning pok ruhlari oldida, vatanim oldidagi burchimni halol bajarishga bel bog‘lab, vijdonim, or-nomus va sha’nimni o‘rtaga qo‘yib:
O‘zbekiston Respublikasiga, xalqimga va Prezidentimga bir umr sodiq bo‘lishga,
Vatanimning mustaqilligini, uning sarhadlari daxlsizligini va hududiy yaxlitligini, ona xalqimning tinchligi va osoyishtaligini, O‘zbekiston Respublikasining milliy manfaatlarini hamda demokratik, huquqiy, ijtimoiy va dunyoviy davlat tuzumini so‘nggi nafasimgacha himoya qilishga;
O‘zbekiston Respublikasiga qarshi qaratilgan har qanday tajovuz va g‘arazli harakatlarga qarshi ayovsiz kurashishga,
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga, qonunlari va umumharbiy nizomlarga qat’iy amal qilishga, davlat va harbiy sirlarni saqlashga,
Quruqlikda, suvda, havoda — har qanday sharoitda ham o‘z burchimni vijdonan bajarishga,
Har qanday mashaqqatli sinov va qiyinchiliklarda ham el-yurtimning yuksak ishonchini oqlashga tantanali ravishda qasamyod qilaman!

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi yig‘ilishida quyidagi qasamyodni qabul qilgan paytdan boshlab o‘z lavozimiga kirishgan hisoblanadi:
“O‘zbekiston xalqiga sadoqat bilan xizmat qilishga, respublikaning Konstitutsiyasi va qonunlariga qat’iy rioya etishga, fuqarolarning huquqlari va erkinliklariga kafolat berishga, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti zimmasiga yuklatilgan vazifalarni vijdonan bajarishga tantanali qasamyod qilaman”.

Birinchi marta Konstitutsiyaviy sudning sudyasi etib saylangan shaxs quyidagi mazmunda qasamyod qiladi:
“Konstitutsiyaviy sudning sudyasi vazifalarini halol va vijdonan bajarishga, konstitutsiyaviy tuzumni himoya qilishga, bunda faqat O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga bo‘ysunishga tantanali qasamyod qilaman”

Ilk bor sudyalik lavozimiga saylangan yoki tayinlangan shaxs quyidagi mazmunda qasamyod qiladi:
“Zimmamga yuklatilgan vazifalarni halol va vijdonan bajarishga, odil sudlovni faqat qonunga bo‘ysungan holda amalga oshirishga, sudyalik burchim va vijdonim buyurganidek beg‘araz, xolis va adolatli bo‘lishga tantanali qasamyod qilaman”.

Advokat tegishli malaka komissiyasining majlisida quyidagi mazmunda qasamyod qiladi:
“O‘z kasbiy burchimni halol va vijdonan bajarishga, inson huquqlari va erkinliklarini hamisha himoya qilishga, advokatlik sirini saqlashga, O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi va qonunlariga qat’iy rioya etishga tantanali qasamyod qilaman”.

Prokuror yoki tergovchi lavozimiga birinchi marta tayinlanayotgan shaxs quyidagi mazmunda qasamyod qabul qiladi:
“O‘z xizmat vazifalarimni halol va vijdonan bajarishga, qonun buzilishiga qarshi murosasiz kurashishga, fuqaro, jamiyat va davlat manfaatlarini himoya qilishga tantanali qasamyod qilaman”.

@jinoyat_tahlillar

#meme

@jinoyat_tahlillar

https://t.me/boost/jinoyat_tahlillar


Kanalni rivojlanishiga siz ham hissa qo'shishingiz mumkin!

"Suitsid" va "suiqasd" o'rtasidagi farq quyidagicha:

Suitsid: O'z joniga qasd qilish, ya'ni o'z hayotini o'zi qasddan olish. Bu shaxsiy sabablarga ko'ra sodir etiladigan harakat bo'lib, ruhiy tushkunlik, umidsizlik, ruhiy kasalliklar va boshqa psixologik omillar ta'sirida yuzaga kelishi mumkin.

Suiqasd: Boshqa bir shaxsga qaratilgan qasddan o'ldirish harakati. Bu siyosiy, diniy, shaxsiy yoki boshqa sabablarga ko'ra amalga oshirilishi mumkin. Suiqqasd odatda jinoiy harakat hisoblanadi.

Shunday qilib, asosiy farq shundaki, suitsid o'ziga qaratilgan harakat bo'lsa, suiqasd boshqalarga qaratilgan harakatdir.

@jinoyat_tahlillar

O'Z JONIGA QASD QILISH: TAHLIL

Statistikaga koʻra, oʻz joniga qasd qilishning eng ko'p oʻlimga olib keluvchi usullari: oʻziga oʻqotar quroldan oʻq otish va osilish. Dori-darmonlar va boshqa moddalar bilan zaharlanish, shuningdek, venalarni kesish eng samarasiz usullar boʻlib, ulardan keyin odam, odatda, tirik qoladi.

Osilish butun dunyo boʻylab oʻz joniga qasd qilishning eng keng tarqalgan usulidir, bu uning osonligi va samaradorligi bilan izohlanadi. Biroq, turli mamlakatlarda u turli chastotada qoʻllaniladi — Yaponiyada erkaklarning 70% va ayollarning 60% oʻz joniga qasd qilish usuli sifatida osilishni tanlagan, AQShda esa bu koʻrsatkichlar ancha past boʻlgan — erkaklarning 18% va ayollarning 16%.

Oʻz joniga qasd qilish usullari va gender farqlari

Statistikaga koʻra, ayollar oʻz joniga qasd qilishga koʻproq urinadilar, ammo butun dunyo boʻylab (Osiyoning bir necha mamlakatidan tashqari) muvaffaqiyatli oʻz joniga qasd qilishlar soni erkaklarda ancha yuqori.

Ayollar bilan solishtirganda, erkaklar, odatda, oʻz joniga qasd qilishning oʻlimga olib keluvchi usullarini tanlashga moyil. Erkaklar uchun oʻz joniga qasd qilish urinishi erkaklik «normativ» gender roliga mos kelmaydigan «erkaklik emas» deb qabul qilinadi va shuning uchun erkaklar oʻz joniga qasd qilishni kafolatlash uchun shafqatsiz va samarali usullarni tanlaydilar, degan taxminlar mavjud. Shuningdek, ayollar oʻlimdan keyin ularning tanasi qanday koʻrinishi haqida koʻproq qaygʻurishlari, shuning uchun ular tashqi koʻrinishni sezilarli darajada buzadigan usullarni kamroq tanlashlari qayd etiladi.

Faqat hayot uchun xavfli oʻz joniga qasd qilish usulini tanlash bilan erkaklarning oʻz joniga qasd qilishdan yuqori oʻlimini tushuntirib boʻlmaydi. Hatto ayollar va erkaklar bir xil oʻz joniga qasd qilish usulidan foydalansalar ham, erkaklar natijada koʻproq oʻlishadi (bir maqol yodga tushdi: "Ayolning qirq joni bor")


@jinoyat_tahlillar

Liseyga olimlar kelib, Orol dengizini qutqarish uchun qanday taklif berasizlar deb savol berishgan.
Bitta bola qoʻl koʻtarib jiddiy ohangda:
- Orolni tagini kafellab chiqish kerak, shunda suv qochib ketmaydi, degan.

-Twitterdan

@jinoyat_tahlillar

TAHLIL

Biroz oldin UNIDO va YeTTBning rasmiy hisobotini ko'rgandim, bilaman mavzudan tashqari lekin juda qiziq deb o'yladim. Ya'ni Markaziy Osiyoda suvning 79 foizi sugʻorishga ketadi . Sugʻoriladigan qishloq xoʻjaligi Markaziy Osiyodagi barcha suv resurslarining 79 foizini – yiliga 127,3 kub kilometrdan 100,4 kub kilometrini iste'mol qiladi. Bunday ma'lumotlar Yevroosiyo taraqqiyot banki (YeTTB) va YuNIDO (BMTning Sanoatni rivojlantirish tashkiloti)ning qoʻshma tahliliy hisobotida keltirilgan.
Sugʻoriladigan yerlar ekin maydonlarining atigi 24 foizini tashkil etsa-da, ular mintaqadagi barcha qishloq xoʻjaligi mahsulotlarining uchdan ikki qismini ta'minlaydi.
Yana shunday ta'kidladlanganki, samarali sugʻorish texnologiyalariga oʻtish suv xavfsizligining yagona muqobilsiz yoʻlidir. 2028 yilga kelib mintaqa yiliga 5-12 kub kilometr suv tanqisligiga duch kelishi mumkin.
YeTTB va UNIDO suv isrofini kamaytirish va importga qaramlikni pasaytirishga yordam beradigan irrigasiya uskunalarining mahalliy ishlab chiqarishini rivojlantirishni taklif qilmoqda. Ular suv tanqisligi, irrigatsiya infratuzilmasining eskirishi va iqlim oʻzgarishi oqibatlari muammolarini tahlil qiladilar.
Xususan, irrigatsiya sohasidagi zamonaviy echimlarga boʻlgan talabning oʻsishi koʻrib chiqilmoqda. Kutilishicha, 2040 yilga kelib mintaqada sugʻoriladigan yerlar maydoni 10,6 million gektargacha koʻpayadi, bu esa ilgʻor irrigasiya texnologiyalariga boʻlgan ehtiyojning oshishiga olib keladi va yiliga 426 million dollargacha boʻlgan irrigatsiya uskunalari ishlab chiqarishini mahalliylashtirish uchun imkoniyatlar yaratadi.

Agar shunday davom etilsa, rostan ham 2028-yildanoq nafaqat O'zbekiston balki Markaziy Osiyo suv bilan aniq muammolarga duch keladi.

Fakt uchun, Qonunchilik palatasi deputatlari Suv kodeksini tasdiqlash to‘g‘risidagi qonun loyihasini ikkinchi va uchinchi o‘qishda qabul qilib, Senatga yuborgani haqida rasmiy ma'lumot e'lon qilingandi. Undan tashqari ushbu kodeksning loyihasi allaqachon e'lon qilingan.
Siz ham "Suv kodeksi"ning loyihasi bilan tanishib chiqishingiz mumkin: https://regulation.gov.uz/uz/d/73608
Yana bir kichik ma'lumot, ushbu kodeksni ishlab chiqish “O‘zbekiston Respublikasi suv xo‘jaligini rivojlantirishning 2020-2030 yillarga mo‘ljallangan konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”gi farmonida belgilab qo'yilgan edi.

@jinoyat_tahlillar

TAHLIL

Biroz oldin UNIDO va YeTTBning rasmiy hisobotini ko'rgandim, bilaman mavzudan tashqari lekin juda qiziq deb o'yladim. Ya'ni Markaziy Osiyoda suvning 79 foizi sugʻorishga ketadi . Sugʻoriladigan qishloq xoʻjaligi Markaziy Osiyodagi barcha suv resurslarining 79 foizini – yiliga 127,3 kub kilometrdan 100,4 kub kilometrini iste'mol qiladi. Bunday ma'lumotlar Yevroosiyo taraqqiyot banki (YeTTB) va YuNIDO (BMTning Sanoatni rivojlantirish tashkiloti)ning qoʻshma tahliliy hisobotida keltirilgan.
Sugʻoriladigan yerlar ekin maydonlarining atigi 24 foizini tashkil etsa-da, ular mintaqadagi barcha qishloq xoʻjaligi mahsulotlarining uchdan ikki qismini ta'minlaydi.
Yana shunday ta'kidladlanganki, samarali sugʻorish texnologiyalariga oʻtish suv xavfsizligining yagona muqobilsiz yoʻlidir. 2028 yilga kelib mintaqa yiliga 5-12 kub kilometr suv tanqisligiga duch kelishi mumkin.
YeTTB va UNIDO suv isrofini kamaytirish va importga qaramlikni pasaytirishga yordam beradigan irrigasiya uskunalarining mahalliy ishlab chiqarishini rivojlantirishni taklif qilmoqda. Ular suv tanqisligi, irrigatsiya infratuzilmasining eskirishi va iqlim oʻzgarishi oqibatlari muammolarini tahlil qiladilar.
Xususan, irrigatsiya sohasidagi zamonaviy echimlarga boʻlgan talabning oʻsishi koʻrib chiqilmoqda. Kutilishicha, 2040 yilga kelib mintaqada sugʻoriladigan yerlar maydoni 10,6 million gektargacha koʻpayadi, bu esa ilgʻor irrigasiya texnologiyalariga boʻlgan ehtiyojning oshishiga olib keladi va yiliga 426 million dollargacha boʻlgan irrigatsiya uskunalari ishlab chiqarishini mahalliylashtirish uchun imkoniyatlar yaratadi.

Agar shunday davom etilsa, rostan ham 2028-yildanoq nafaqat O'zbekiston balki Markaziy Osiyo suv bilan aniq muammolarga duch keladi.

@jinoyat_tahlillar

Kurashsang arziydi haqiqat uchun, 
Kurashib yurganlar haqdir, odildir. 
Qotillik qilganlar qotil-ku, lekin 
Kuzatib turganlar asl qotildir.

Shavkat Rahmon,
(1975 yil)

@jinoyat_tahlillar

Vaholanki, siz ham boshqa davlat konstitutsiyalarini ko'rib, qiyosiylashtirishni xohlagansiz, lekin hammasini bir joyga jamlagan holatda topa olmagan bo'lishingiz mumkin.

https://worldconstitutions.ru/ - bu saytda barcha davlatlarning konstitutsiyalari mintaqalarga bo'linib bir joyga jamlangan.

Foydali bo'lsin!

@jinoyat_tahlillar

Sizning qo'l yozuvingiz siz haqingizda nima deydi?

Kichik video tushuntiruv.

@jinoyat_tahlillar

INSONNING SHAXSIY XUSUSIYATLARINI QO'LYOZMASINI TAHLIL QILISH ORQALI ANIQLASH. GRAFOLOGIYA. (Yakuniy qism)

Oʻrtacha kattalikdagi harflar. Oʻrtacha kattalikdagi harflar koʻp qoʻlyozmalar uchun xarakterlidir, shuning uchun harflarning oʻrtacha kattaligi grafolog uchun mustaqil koʻrsatkich boʻla olmaydi va uni boshqa belgilar bilan solishtirish kerak.
Haddan tashqari katta bosh harflar shaxsning yetakchilik qobiliyatlarini koʻrsatadi.

Yozma harflar oʻrniga bosma harflardan foydalanish

Bu yangi qarashlarga harakat qilishni anglatadi.
Agar odam qoʻlyozma uslubini oʻzgartirsa, bosma harflar bilan yoza boshlasa, u an'anaviydan zamonaviy gʻoyalarga oʻtish holatida boʻladi.

Harflar orasidagi uzilishlar

Har bir soʻzda deyarli harflar orasida uzilishlar bor. Bunday odam intuisiyaga tayanishga moyil; unda "sezish" yaxshi rivojlangan. Bu belgini boshqalar bilan solishtirish kerak.

Soʻzlarni yozish jarayonida ruchkani koʻtarmasdan harflar birlashtiriladi. Mantiqiy aql belgisi. Bunday odam hech narsani ishonch bilan qabul qilmaydi va kutilmagan holatlardan qochishga harakat qiladi.

Yozish davomida harflarning kattaligi

Soʻz katta harflar bilan boshlanadi, keyin kichiklashadi. Bunday harflarning kichrayishi taktga rioya qilish va sir saqlashga alohida e'tibor qaratishni talab qiladigan lavozimlarni egallagan odamlarda uchraydi.

Soʻz kichik harflar bilan boshlanadi, keyin kattalashadi (yoki soʻzning oxiri toʻgʻri yoki toʻlqinli chiziqqa aylanadi). Bunday odamlar sir saqlashni bilmaydilar.

Insonning imzosi

Tahlil uchun chiziqsiz qogʻozda qoʻyilgan imzodan foydalanish yaxshiroqdir.
Hayot davomida odamda, odatda, bir nechta imzo shakllanadi: ularning biri - uning shaxsiy yozishmalarda ishlatiladigan tabiiy imzosi, ikkinchisi - ish qogʻozlarini tasdiqlash uchun.
Agar odam faqat bir turdagi imzodan foydalansa, uning tabiiyligi va doimiy haqiqatni so'zlashi haqida gapirish mumkin.

Imzoning qolgan matndagi ogʻishdan farq qiladigan ogʻishi insonning ichki dunyosi va uning tashqi qiyofasi oʻrtasidagi farqlardan dalolat beradi.

Ortga qarab ogʻish bilan qilingan imzo intellektning hissiyotlarni nazorat qilishini anglatadi.
Agar odam ortga qarab ogʻish bilan yozsa, imzosi esa oʻngga ogʻish bilan boʻlsa, unda odam oqilona, aqli uning qalbini toʻliq boshqaradi, lekin u doʻstona va sezgirdir.

Agar mayda, oddiy harflar bilan yozilgan qoʻlyozmada biz yirik harflar bilan qilingan imzoni koʻrsak, unda odam oʻzida yoʻq keng tabiatni tasvirlashga harakat qiladi.

Imzodagi haddan tashqari murakkab harflar odamning oʻzi haqida manmanlik qiluvchi sifatida aldamchi taassurot qoldirishga intilishini koʻrsatadi.

Imzodan keyin nuqtaning mavjudligi qaysarlik, ba'zan esa yuqori darajadagi ehtiyotkorlik belgisidir. Agar nuqta qalin boʻlsa, u chaqiriq belgisi boʻlishi mumkin. Imzo ostidagi ogʻir chiziq ham chaqiriqdan dalolat beradi.

Ism harfidan boshlanadigan imzoni oʻychan va mas'uliyatli odamlar qoʻyadilar. Chiziqlar odamning hokimiyatparastligi va egosentrizmi haqida gapiradi.

@jinoyat_tahlillar

INSONNING SHAXSIY XUSUSIYATLARINI QO'LYOZMASINI TAHLIL QILISH ORQALI ANIQLASH. GRAFOLOGIYA. (Asosiy qism)

Agar qoʻlyozmani tahlil qilishda siz qoʻlyozma ogʻishining davriy yoki tizimsiz oʻzgarishlarini aniqlasangiz, bu odamning past psixologik barqarorligidan, uning kayfiyatining keskin oʻzgarishidan dalolat berishi mumkin. Ehtimol, beqarorlik va mayda-chuydaga e'tibor berish mavjud.
Ba'zan qoʻlyozma ogʻishining davriy oʻzgarishi bu odamning biroz ikkilanishidan dalolat berishi mumkin.
Harflarning ogʻishi yoʻqligi odamning atrofdagilar fikridan tubdan farq qiladigan prinsipial mulohazalari borligidan dalolat beradi.
Harflarning oʻngga ogʻishi ijrochilikdan, chapga esa negativlikdan, qarshilikka moyillikdan dalolat beradi.

Yozuv bosimi

Kuchli bosim katta ehtimol bilan energiyalilik, qat'iyatlilik va yaxshi ishchanlik, doimo oʻzini nimadir bilan band qilishga intilish, shu jumladan jismoniy mashgʻulotlar haqida gapiradi.
Bu asosan kommunikabel shaxs, u insonlar bilan aloqa bogʻliq ishni yaxshi koʻradi.

Yengil, yuzaki bosim. Bunday qoʻlyozmaga ega boʻlgan odam nozik va sezgir tabiatdir.
Bu koʻproq introvert (ichki dunyo hodisalariga yoʻnaltirilgan odam). Tanqidiy aql va yuqori oʻzini oʻzi nazorat qilish unga katta ahamiyatga ega boʻlgan vazifalarni bajarishga imkon beradi.

Oʻrtacha bosim. Bunday qoʻlyozma eng koʻp uchraydi va odatda ambivertlar (tashqi dunyoni bilishga yoʻnaltirilgan, shu bilan birga ichki, shaxsiy qadriyatlarga katta ahamiyat beradigan odamlar) tomonidan qoʻllaniladi. Ularni tushunish osonroq va ular koʻproq bashorat qilinadigandir.

Harflarning dumaloqligi

Harflarning yaqqol ifodalangan dumaloqligi bunday qoʻlyozma turiga ega boʻlgan odam hamkorlikka moyil ekanligidan dalolat berishi mumkin. U oʻz rejalari va pozisiyalarini tasdiqlashda qat'iyat koʻrsatishga moyil emas. U tushunish uchun koʻproq ochiq.
Shu bilan birga, bunday odamlar agressiv namoyon boʻlish va qat'iyatlilikni talab qiladigan faoliyat bilan yomonroq kurashadilar.

Matndagi burchakli harflar ularning muallifi musobaqalashish va raqobatga moyil ekanligining belgisidir. Bunday odamlar faolroq, mustaqilroq, tanqidiy aqlga va ambisiyali da'volarga egadirlar.

Soʻzlar va satrlar orasidagi masofa

Koʻpincha, soʻzlarning zich joylashuvi odamning tejamkorligidan dalolat beradi.

Soʻzlar orasidagi masofa ortgan sari isrofgarchilikka moyillik kuchayadi.

Harflarning kattaligi

Mayda harflar. Bunday harflar insonning ishlar, fikrlar, munosabatlarda biron bir yoʻnalishga diqqatni jamlash qobiliyatidan dalolat beradi. Bu oʻzini tuta biladigan, agressiv boʻlmagan odam.
Agar mayda qoʻlyozmada bosh harflar kichik harflarga nisbatan nomutanosib ravishda katta boʻlsa, bu odamning shaxsiy gʻururi va jasoratidan dalolat beradi, ya'ni odamda oʻzining odatdagi tabiatiga oʻxshamagan ba'zi xarakter xususiyatlari paydo boʻlgan.
Agar bunday qoʻlyozmada bosh harflar juda kichik boʻlsa (kichik harflarga nisbatan), unda odamda yetarlicha jasurlik, ishonch yoʻq, koʻpincha haddan tashqari kamtarlik haqida gapirish mumkin, bu esa kamchilikka aylanadi.
Oʻqish qiyin boʻlgan "zich" mayda qoʻlyozma bizning oldimizda faqat yashirin, yolgʻiz vaqt oʻtkazishni yaxshi koʻradigan odam borligini bildiradi.

Yirik harflar. Bunday odam uchun ekspansivlik, ba'zi hollarda agressivlik xarakterlidir. Odatda, bunday qoʻlyozma boʻysunuvchan rolga (ham shaxsiy, ham ish hayotida) nafratni bildiradi, odamning oʻz fikrida turishni yaxshi koʻrishini koʻrsatadi. Bu odam kommunikabellikka intiladi, shuning uchun unga shaxslararo aloqalar bilan bogʻliq ish mos keladi.
Agar yirik qoʻlyozmada bosh harflar nafis, boshqalariga oʻxshamasa, bu shaxs boshqara olish va boshqalarni oʻziga jalb qila olish qobiliyatiga ega ekanligini bildiradi. Bunday odamlar romantikaga moyildirlar.

@jinoyat_tahlillar

Oʻrtacha kattalikdagi harflar. Oʻrtacha kattalikdagi harflar koʻp qoʻlyozmalar uchun xarakterlidir, shuning uchun harflarning oʻrtacha kattaligi grafolog uchun mustaqil koʻrsatkich boʻla olmaydi va uni boshqa belgilar bilan solishtirish kerak.
Haddan tashqari katta bosh harflar shaxsning yetakchilik qobiliyatlarini koʻrsatadi.


@jinoyat_tahlillar

INSONNING SHAXSIY XUSUSIYATLARINI QO'LYOZMASINI TAHLIL QILISH ORQALI ANIQLASH. GRAFOLOGIYA. (Qo'lyozma tahlil qilishga kirish)

Qo'lyozmalar nafaqat insonning savodxonlik darajasi, balki oʻz fikrlarini bayon qilish, oʻz his-tuygʻulari va holatini yetkazish qobiliyati haqida ham xulosa chiqarishi mumkin.

Grafologlarning ta'kidlashicha, qoʻlyozma insonning individual xususiyatlarini ochib berishga yordam beradi.Insonni kitob kabi oʻqish uchun qoʻlyozma belgilari tizimini bilish kerak, ularning har biri sinaluvchining muayyan xarakter xususiyatiga mos keladi.

Qoʻlyozmalar bir-biridan shunchalik farq qilishi, odamlarning individual tabiati, barmoq izlari kabi azaldan sezilgan.
Shuni aytib o'tishim lozimki:

birinchidan, grafologiya yuz foizlik tasdiqlarni emas, balki ehtimoliy xulosalarni olish imkonini beradi;
ikkinchidan, qoʻlyozma tahlili insonning alohida xususiyatlarining aniq tavsiflarini emas, balki uning psixik tuzilishiga umumiy baho beradi;
uchinchidan, grafolog kamida bir sahifa matnga ega boʻlishi kerak, turli vaziyatlarda va turli vaqtlarda yozilgan bir nechta matnni oʻrganish imkoniyati boʻlsa, yanada yaxshiroqdir.

Xoʻsh, qoʻlyozma elementlari boʻyicha shaxsni baholashga oʻtamiz.

Qoʻlyozmaning umumiy tavsifi

Tekis qoʻlyozma iroda kuchi, sovuqqonlik va xotirjamlikdan dalolat beradi.
Emosional nobarqaror shaxslarda yoki alkogoldan suiiste'mol qiluvchi shaxslarda titraydigan qoʻlyozma kuzatiladi.
Maniakal bemorlar keng yozishadi, bunda yozish jarayonida harflarning kattaligi ortadi.
Ruhiy kasal bemorlarda yozma nutq, ogʻzaki nutq kabi uzuq-yuluq va betartib boʻladi. Ularda maxsus iboralar, kichraytiruvchi soʻzlarning koʻpligi, soʻzga chechanlik, tinish belgilarining yoʻqligi yoki oʻziga xos joylashuvi kuzatiladi.
Introvertlarda ixcham va akkurat qoʻlyozma, ekstravertlar esa katta, keng harflar bilan yozishadi.
Harflarni goh qoʻpol, goh chiroyli yozadigan odamlar hayotda ham bir xilda oʻzini tutishi mumkin emasligi aniqlangan.

Harflarning og'ishi

Oʻngga taxminan 20-30 daraja og'ish bu eng ko'p uchraydigan og'ish turi. Bunday odamni oʻz his-tuygʻularini ochiq ifodalaydigan shaxs sifatida tavsiflash mumkin. Shu bilan birga, uni impulsiv shaxs deb boʻlmaydi. Unga baribir keskin vaziyatlarda oʻz his-tuygʻularini nazorat qilish qobiliyati xosdir. Bunday odam odatda muloqotga yaxshi rivojlangan ehtiyojga ega va yolgʻizlik uni odatda qiynaydi.

Oʻngga taxminan 50-60 daraja. Oʻngga kuchli ogʻish muhabbatga moyil tabiat va muloqotga kuchli intilishdan dalolat beradi. Bunday odam oʻz his-tuygʻularini ichida bostirishdan koʻra, koʻrsatishga koʻproq intiladi. Bunday qoʻlyozmaga ega boʻlgan odam yangi gʻoyalar va tashabbuslarga koʻproq sezgir va katta hayotiy energiyaga ega. Shu bilan birga, bunday odamlarda egalik qilish kayfiyati koʻproq rivojlangan, ular maqtovni koʻproq yaxshi koʻradilar.

Chapga ozgina ogʻish. Bunday odam haqida katta ehtimol bilan uning uchun aql nazoratining hissiyotlar ustidan ustunligi xarakterli ekanligini aytish mumkin. Bu odam koʻproq yashirin va oʻz harakatlarini oqilona baholashga harakat qiladi.

Chapga sezilarli ogʻish. Bunday qoʻlyozma koʻpincha chapaqaylarga xosdir. Bu yerda oʻz his-tuygʻularini yanada kuchli nazorat qilish mavjud. Bu odamga xos boʻlgan yashirinlik faqat eng yaqin kishilariga ochiq boʻlishi mumkin boʻlgan katta sezgirlik bilan birga kelishi mumkin. Stressli vaziyatlarda bunday odam atrofdagilar uchun kutilmaganda hissiy portlash bilan reaksiya qilishi mumkin.

Agar qoʻlyozma vertikal boʻlsa, bu shaxs uchun oqilonalik va hissiylik muvozanati xarakterli ekanligini bildiradi. Bunday odam uchun vaziyatni tahlil qilish va oʻylangan qarorlar qabul qilish xosdir.

@jinoyat_tahlillar

Agar qoʻlyozmani tahlil qilishda siz qoʻlyozma ogʻishining davriy yoki tizimsiz oʻzgarishlarini aniqlasangiz, bu odamning past psixologik barqarorligidan, uning kayfiyatining keskin oʻzgarishidan dalolat berishi mumkin. Ehtimol, beqarorlik va mayda-chuydaga e'tibor berish mavjud.
Ba'zan qoʻlyozma ogʻishining davriy oʻzgarishi bu odamning biroz ikkilanishidan dalolat berishi mumkin.
Harflarning ogʻishi yoʻqligi odamning atrofdagilar fikridan tubdan farq qiladigan prinsipial mulohazalari borligidan dalolat beradi.
Harflarning oʻngga ogʻishi ijrochilikdan, chapga esa negativlikdan, qarshilikka moyillikdan dalolat beradi.

@jinoyat_tahlillar

JINOYATCHINING SHAXSINI YARATISHIGA SABABCHI BO'LGAN ASOSIY OMILLAR QAYSI?

Jinoyatchi shaxsining shakllanishi jamiyat va huquqshunoslik uchun eng dolzarb masalalardan biridir. Nima uchun ba'zi odamlar qonunni buzishga moyil bo'ladi? Qaysi omillar ularni jinoyat yo'liga boshlaydi? Bu savollarga javob izlash kriminologiya fanining asosiy vazifalaridan sanaladi. Jinoyatchi shaxsining shakllanishi bir yoki ikki omil bilan izohlanmaydigan murakkab jarayon bo'lib, unga biologik, psixologik, ijtimoiy va iqtisodiy faktorlarning o'zaro ta'siri sabab bo'ladi.

Kriminolog olimlar fikrlari:

Kriminologiya fani jinoyatchilik sabablarini tushuntirish uchun turli nazariyalarni ilgari surgan. Olimlar jinoyatchi shaxsining shakllanishida quyidagi jihatlarga e'tibor qaratishadi:

Ijtimoiy O'rganish Nazariyasi (Masalan, Albert Bandura): Bu nazariyaga ko'ra, jinoiy xulq-atvor boshqa har qanday xulq-atvor kabi o'rganiladi. Shaxs o'z atrofidagi (oila, tengdoshlar, OAV) jinoiy namunalarni kuzatish, ularga taqlid qilish va buning uchun ijobiy yoki salbiy rag'batlantirish olish orqali jinoiy yo'lga kirishi mumkin. Agar yosh bola yoki o'smir atrofida jinoyatchilik normal holat sifatida ko'rilsa yoki hatto "qahramonlik" sifatida baholansa, uning ham shu yo'ldan borish ehtimoli ortadi.

Zo'riqish (Strain) Nazariyasi (Masalan, Robert Merton, Robert Agnew): Jamiyatda muayyan maqsadlarga (masalan, boylik, muvaffaqiyat) erishish uchun qonuniy yo'llar cheklangan bo'lsa, shaxslarda zo'riqish paydo bo'ladi. Bu zo'riqishni yengish uchun ba'zilar noqonuniy yo'llarga, ya'ni jinoyatga qo'l urishi mumkin. Ayniqsa, iqtisodiy qiyinchiliklar, ishsizlik, ijtimoiy tengsizlik kabi holatlar bunga turtki bo'lishi ta'kidlanadi.

Ijtimoiy Nazorat Nazariyasi (Masalan, Travis Hirschi): Bu nazariya jinoyat sodir etishga nima sabab bo'lishini emas, balki nima to'sqinlik qilishini o'rganadi. Nazariyaga ko'ra, shaxsning jamiyat bilan kuchli aloqalari (oilaga bog'liqlik, kelajakka intilish, qonuniy faoliyat bilan bandlik, axloqiy qadriyatlarga ishonch) uni jinoyatdan tiyib turadi. Agar bu aloqalar zaif bo'lsa, jinoyat sodir etish ehtimoli ortadi.

Tamg'alash (Labeling) Nazariyasi (Masalan, Howard Becker): Shaxsga "jinoyatchi" tamg'asi bosilishi uning kelajakdagi xulq-atvoriga salbiy ta'sir ko'rsatishi mumkin. Jamiyat tomonidan chetlatilgan va doimiy shubha ostida bo'lgan shaxs oxir-oqibat o'ziga qo'yilgan tamg'aga moslashib, haqiqatan ham jinoiy hayot tarzini qabul qilishi mumkin (o'zini o'zi amalga oshiruvchi bashorat).

Biologik va Psixologik Yondashuvlar: Ba'zi tadqiqotlar genetik moyilliklar, miya faoliyatidagi buzilishlar, psixopatiya, impulsivlik, empatiyaning pastligi kabi psixologik xususiyatlar ham jinoiy xulq-atvor riskini oshirishi mumkinligini ko'rsatadi. Biroq, aksariyat zamonaviy kriminologlar biologik yoki psixologik omillarni yagona sabab deb hisoblamaydilar, balki ularni ijtimoiy omillar bilan birgalikda ko'rib chiqish kerakligini ta'kidlaydilar.


@jinoyat_tahlillar

Kichik sotsial so'rovnoma

Inson shakllanishida juda katta rol o'ynaydigan omillar qatoriga nimalarni kiritasiz?

@jinoyat_tahlillar

@jinoyat_tahlillar

#meme

@jinoyat_tahlillar

Ajoyib mavzu-da shu JST masalasi.

@jinoyat_tahlillar

MITINGLAR, YIG'ILISHLAR, KO'CHA YURISHLARI VA NAMOYISHLAR: ULAR QACHON QONUNIY IZOHINI TOPADI? (xorijiy tajriba - 2-qism)

Tojikiston Respublikasi

Tojikiston Respublikasining "Yig'ilishlar, mitinglar, namoyishlar va ko'cha yurishlari to'g'risida"gi qonuni 2014-yil 31-dekabrda № 1169-sonli qonun sifatida qabul qilingan. Ushbu qonunning 1-moddasida quyidagi asosiy tushunchalar keltirilgan:

1. Yig'ilish - biror-bir ijtimoiy ahamiyatga molik masalalarni ochiq muhokama qilish va hal etish yoki shaxslarning harakatlariga va (yoki) tashkilotlar faoliyatiga, ijtimoiy-siyosiy va ijtimoiy voqealarga o'z munosabatini bildirish, shuningdek umumiy manfaatlar bilan bog'liq masalalarni hal etish uchun oldindan belgilangan joyda va oldindan belgilangan vaqtda fuqarolarning birgalikda ishtirok etishi.
2. Miting - mavjud masalalar bo'yicha jamoatchilik fikrini ochiq ifoda etish va (yoki) muhokama qilish, jamoatchilik va davlat organlari e'tiborini fuqarolar hayotining ijtimoiy-siyosiy va ijtimoiy masalalariga jalb qilish, shuningdek ushbu masalalar bo'yicha davlat hokimiyati organlariga da'volar qo'yish uchun oldindan belgilangan joyda va oldindan belgilangan vaqtda fuqarolarning ommaviy ishtiroki.
3. Namoyish - oldindan belgilangan joyda va oldindan belgilangan vaqtda plakatlar, bannerlar va boshqa ko'rgazmali tashviqot vositalaridan foydalangan holda fuqarolar guruhi tomonidan umumiy fikrni ommaviy uyushgan holda ifoda etish va (yoki) ijtimoiy-siyosiy hayot masalalari bo'yicha da'volar qo'yish, davlat organlari, jamoat birlashmalari, mansabdor shaxslar yoki fuqarolarning har qanday tashabbusi, harakatlari yoki pozitsiyasiga norozilik yoki uni qo'llab-quvvatlash.
4. Piket - biror-bir masala bo'yicha norozilikni (ko'cha yurishisiz), shu jumladan ochlik e'lon qilish shaklida, plakatlar, bannerlar va boshqa ko'rgazmali tashviqot vositalaridan foydalangan holda va ularsiz, oldindan belgilangan joyda va oldindan belgilangan vaqtda piket qilinayotgan ob'ekt yonida fuqaro yoki fuqarolar guruhi tomonidan jamoat-siyosiy, guruhli, shaxsiy va boshqa manfaatlarini ommaviy ifoda etish.
5. Ko'cha yurishi - piyodalar yoki ko'chaning (yo'lning) qatnov qismi, xiyobon, maydon bo'ylab oldindan belgilangan marshrut bo'yicha fuqarolarning uyushgan ommaviy harakati.

Aslida, ushbu masala ham bir kun kelib o'z yechimini topadi va o'ylaymanki, siz uchun ham ushbu mavzuni o'rganish - ilmiy sohaga qo'yiladigan birinchi qadam bo'ladi. Yuqorida, tarjimalar o'zimga tegishli, shuning uchun qonun normalari mazmunida ozgina kamchilik bo'lishi mumkin.

Yuqorida foydalangan qonunlar va qonun loyihalar ro'yhati:
1. https://www.adlia.tj/show_doc.fwx?rgn=123083&conttype=2
2. https://adilet.zan.kz/rus/docs/Z2000000333
3. https://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_48103/4ceedc6beeab98acfcffe6b042e41a8319e1c922/
4. https://regulation.gov.uz/ru/document/3875. (2019-yilgi)
5. https://regulation.gov.uz/uz/document/21021 (2020-yilgi)

@jinoyat_tahlillar

Tojikiston Respublikasining "Yig'ilishlar, mitinglar, namoyishlar va ko'cha yurishlari to'g'risida"gi qonuni 2014-yil 31-dekabrda № 1169-sonli qonun sifatida qabul qilingan. Ushbu qonunning 1-moddasida quyidagi asosiy tushunchalar keltirilgan:

1. Yig'ilish - biror-bir ijtimoiy ahamiyatga molik masalalarni ochiq muhokama qilish va hal etish yoki shaxslarning harakatlariga va (yoki) tashkilotlar faoliyatiga, ijtimoiy-siyosiy va ijtimoiy voqealarga o'z munosabatini bildirish, shuningdek umumiy manfaatlar bilan bog'liq masalalarni hal etish uchun oldindan belgilangan joyda va oldindan belgilangan vaqtda fuqarolarning birgalikda ishtirok etishi.
2. Miting - mavjud masalalar bo'yicha jamoatchilik fikrini ochiq ifoda etish va (yoki) muhokama qilish, jamoatchilik va davlat organlari e'tiborini fuqarolar hayotining ijtimoiy-siyosiy va ijtimoiy masalalariga jalb qilish, shuningdek ushbu masalalar bo'yicha davlat hokimiyati organlariga da'volar qo'yish uchun oldindan belgilangan joyda va oldindan belgilangan vaqtda fuqarolarning ommaviy ishtiroki.
3. Namoyish - oldindan belgilangan joyda va oldindan belgilangan vaqtda plakatlar, bannerlar va boshqa ko'rgazmali tashviqot vositalaridan foydalangan holda fuqarolar guruhi tomonidan umumiy fikrni ommaviy uyushgan holda ifoda etish va (yoki) ijtimoiy-siyosiy hayot masalalari bo'yicha da'volar qo'yish, davlat organlari, jamoat birlashmalari, mansabdor shaxslar yoki fuqarolarning har qanday tashabbusi, harakatlari yoki pozitsiyasiga norozilik yoki uni qo'llab-quvvatlash.
4. Piket - biror-bir masala bo'yicha norozilikni (ko'cha yurishisiz), shu jumladan ochlik e'lon qilish shaklida, plakatlar, bannerlar va boshqa ko'rgazmali tashviqot vositalaridan foydalangan holda va ularsiz, oldindan belgilangan joyda va oldindan belgilangan vaqtda piket qilinayotgan ob'ekt yonida fuqaro yoki fuqarolar guruhi tomonidan jamoat-siyosiy, guruhli, shaxsiy va boshqa manfaatlarini ommaviy ifoda etish.
5. Ko'cha yurishi - piyodalar yoki ko'chaning (yo'lning) qatnov qismi, xiyobon, maydon bo'ylab oldindan belgilangan marshrut bo'yicha fuqarolarning uyushgan ommaviy harakati.

Aslida, ushbu masala ham bir kun kelib o'z yechimini topadi va o'ylaymanki, siz uchun ham ushbu mavzuni o'rganish - ilmiy sohaga qo'yiladigan birinchi qadam bo'ladi.

@jinoyat_tahlillar

MITINGLAR, YIG'ILISHLAR, KO'CHA YURISHLARI VA NAMOYISHLAR: ULAR QACHON QONUNIY IZOHINI TOPADI? (xorijiy tajriba - 1-qism)

Albatta, sizda savol paydo bo'lishi mumkin, xorijiy tarjibada o'zini o'rnini topgan masalami bu degan ohangdagi. Shuning uchun sizga Qozog'iston, Rossiya Federatsiyasi va Tojikistonda qabul qilingan ushbu masaladagi qonunlarni kichik tahlili orqali atama mazmuniga va vaziyatga xulosa bermoqchiman.

Rossiya Federatsiyasi:

Rossiya Federatsiyasining "Yig'ilishlar, mitinglar, namoyishlar, yurishlar va piketlar to'g'risida"gi Federal qonuni 2004-yil 4-iyunda Davlat Dumasi tomonidan qabul qilingan va 2004-yil 9-iyunda Federatsiya Kengashi tomonidan ma'qullangan. Ushbu qonunning 2-moddasida quyidagi asosiy tushunchalar berilgan:

1. Yig'ilish - biror-bir ijtimoiy ahamiyatga molik masalalarni kollektiv muhokama qilish uchun maxsus ajratilgan yoki moslashtirilgan joyda fuqarolarning birgalikda hozir bo'lishi.
3. Miting - asosan ijtimoiy-siyosiy xarakterdagi dolzarb muammolar yuzasidan jamoatchilik fikrini ommaviy ifoda etish uchun belgilangan joyda fuqarolarning ommaviy hozir bo'lishi.
4. Namoyish - harakatlanish vaqtida, shu jumladan transport vositalarida plakatlar, bannerlar va boshqa ko'rgazmali tashviqot vositalaridan foydalangan holda fuqarolar guruhining jamoatchilik kayfiyatini uyushgan holda ommaviy ifoda etishi.
5. Yurish - biror-bir muammolarga e'tiborni jalb qilish maqsadida fuqarolarning oldindan belgilangan marshrut bo'yicha ommaviy o'tishi.
6. Piket - ovoz kuchaytiruvchi texnik vositalardan foydalanmasdan va harakatlanmasdan, piket qilinayotgan ob'ekt yonida plakatlar, bannerlar va boshqa ko'rgazmali tashviqot vositalarini, shuningdek tez o'rnatiladigan yig'ma-buzma konstruksiyalarni ishlatgan holda bir yoki bir nechta fuqaroning joylashuvi orqali amalga oshiriladigan fikrni ommaviy ifoda etish shakli.

Qozog'iston Respublikasi:

Qozog'iston Respublikasining "Tinch yig'ilishlar tashkil etish va o'tkazish tartibi to'g'risida"gi qonuni 2020-yil 25-mayda № 333-VI Qozog'iston Respublikasi Qonuni sifatida qabul qilingan. Ushbu qonunda quyidagi tushunchalar keltirilgan:

1. Yig'ilish – Qozog'iston Respublikasi fuqarolarining ma'lum bir joyda ma'lum bir vaqtda ijtimoiy ahamiyatga molik masalalarni va (yoki) shaxslar va (yoki) organlar, tashkilotlarning harakatlari (harakatsizligi)ni kollektiv ommaviy muhokama qilish maqsadida birgalikda hozir bo'lishi.
3. Miting – Qozog'iston Respublikasi fuqarolarining ma'lum bir joyda ma'lum bir vaqtda ijtimoiy ahamiyatga molik masalalar va (yoki) shaxslar va (yoki) organlar, tashkilotlarning harakatlari (harakatsizligi) bo'yicha fikrini ommaviy ifoda etish uchun ovoz kuchaytiruvchi texnik vositalar, plakatlar, bannerlar va boshqa ko'rgazmali tashviqot vositalaridan foydalangan holda yoki ularsiz, talablar qo'ygan holda yoki ularsiz birgalikda hozir bo'lishi.
4. Piket – Qozog'iston Respublikasi bir fuqarosining ma'lum bir joyda ma'lum bir vaqtda ijtimoiy ahamiyatga molik masalalar va (yoki) shaxslar va (yoki) organlar, tashkilotlarning harakatlari (harakatsizligi) bo'yicha fikrini ommaviy ifoda etish maqsadida harakatlanmasdan va ovoz kuchaytiruvchi texnik vositalardan foydalanmasdan, plakatlar, bannerlar va boshqa ko'rgazmali tashviqot vositalaridan foydalangan holda yoki ularsiz hozir bo'lishi.
5. Yurish – Qozog'iston Respublikasi bir fuqarosi yoki fuqarolar guruhining transport vositalaridan foydalanmasdan ma'lum bir vaqtda belgilangan marshrut bo'yicha ijtimoiy ahamiyatga molik masalalar va (yoki) shaxslar va (yoki) organlar, tashkilotlarning harakatlari (harakatsizligi) bo'yicha fikrini ommaviy ifoda etish maqsadida ovoz kuchaytiruvchi texnik vositalar, plakatlar, bannerlar va boshqa ko'rgazmali tashviqot vositalaridan foydalangan holda yoki ularsiz, talablar qo'ygan holda yoki ularsiz o'tishi.

@jinoyat_tahlillar

MITINGLAR, YIG'ILISHLAR, KO'CHA YURISHLARI VA NAMOYISHLAR: ULAR QACHON QONUNIY IZOHINI TOPADI? (tahlil)

Bilasizmi nega bu masala lozim?
Chunki, yigʻilishlar, mitinglar, koʻcha yurishlari yoki namoyishlar degan tushunhchalarning qonuniy mazmuni mavjud emas. Nima o'zi ular degan savol hammani qiynashi aniq. Taxminiy tushuncha hosil qilish uchun albatta qonun loyihasida belgilangan tushunchalar bilan tanishib chiqqan ma'qul.

2020-yilgi qonun loyihasida:

miting – bosma, koʻrgazma, audiovizual va boshqa targʻibot materiallaridan (plakat, varaqa va boshqa materiallar) foydalangan holda ijtimoiy axamiyati dolzarb masalalar yuzasidan jamoatchilik fikrini ifodalash uchun fuqarolarning belgilangan joydagi ommaviy ishtiroki.

yigʻilish – davlat organlari e'tiborini jalb qilish maqsadida, maxsus ajratilgan va jihozlangan joyda, tashviqot materiallaridan foydalanmagan holda, ijtimoiy muhim ahamiyatga ega boʻlgan masalalarni muhokama qilish uchun fuqarolarning birgalikdagi ishtiroki.

namoyish – bir guruh fuqarolar tomonidan targʻibot materiallaridan foydalangan holda jamoatchilik kayfiyatini ifodalash orqali amalga oshiriladigan ijtimoiy faollikning uyushgan shakli hisoblanadi. Namoyish koʻcha yurishi, piket yoki fleshmob shaklida oʻtkazilishi mumkin.

koʻcha yurishi – jamoatchilik e'tiborini ijtimoiy muhim masalalarga qaratish maqsadida, oldindan belgilangan yoʻnalishda piyodalar yoʻli yoki koʻchaning (yoʻlning) harakatlanish qismi, shoxkoʻcha va maydonlari boʻylab fuqarolarning tashkillashtirilgan harakatlanishini nazarda tutadigan namoyish shakli hisoblanadi.

piket oʻtkazish – harakatsiz va ovoz kuchaytiruvchi texnik vositalardan foydalanmagan holda piket oʻtkaziladigan ob'ekt oldida bir yoki undan ortiq fuqarolar tomonidan targʻibot materiallaridan foydalangan holda ijtimoiy muhim fikrlarni ommaviy ravishda ifoda etilishini nazarda tutadigan namoyish shakli hisoblanadi.

fleshmob – oldindan rejalashtirilgan ommaviy aksiya boʻlib, namoyishning bir shakli hisoblanadi, unda katta guruh jamoat joyida paydo boʻladi, oldindan belgilangan harakatlarni (ssenariy) bajaradi va keyin tarqalib ketadi.

Shu bilan bir qatorda, ushbu turdagi namoyishlarni o'tkazish uchun asosiy tamoyillar ishlab chiqib qonun loyihasida taklif qilingan va reglament ham ishlab chiqilishi nazarda tutilgan edi.

@jinoyat_tahlillar

MITINGLAR, YIG'ILISHLAR, KO'CHA YURISHLARI VA NAMOYISHLAR: ULAR QACHON QONUNIY IZOHINI TOPADI? (kirish)

Vaholanki, bugungi kunda Oʻzbekiston qonunchiligida yigʻilishlar, mitinglar, koʻcha yurishlari yoki namoyishlar uyushtirish, oʻtkazish tartibini buzish uchun ma'muriy va jinoiy [MJtKning 201 va 202-moddalari hamda Jinoyat kodeksining 217-moddasida] javobgarlik belgilangan. Lekin hali ham tartib mavjud emas.

Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 29 iyuldagi qarorida ommaviy tadbirlarni tashkil etish va oʻtkazish tartibi aks etgan. Biroq, u yigʻilishlar, mitinglar, koʻcha yurishlari yoki namoyishlar uyushtirishga tegishli emas. U yerda ommaviy tadbir atamasi mazmuni yuqorida sanab o'tgan namoyish turlaridan katta farq qiladi.

Demak, ommaviy tadbir bu 100 va undan koʻp kishilarning ishtirokida ijtimoiy-siyosiy (anjumanlar, konferensiyalar, syezdlar va boshqalar), madaniy-ommaviy, ma'rifiy va koʻngilochar-tomosha dasturlari (musiqiy, adabiy va boshqa festivallar, konsert, teatr, sport, reklama tadbirlari, xalq sayillari, sirk, milliy namoyishlar va oʻyinlar, koʻrik­tanlovlar va boshqalar), shuningdek umumxalq, diniy, kasb bayramlarini oʻtkazish maqsadida ommaviy tadbirni oʻtkazish obyektida tashkil qilinadigan fuqarolarning birgalikda qatnashishlariga nisbatan aytiladi.

Ammo birinchi qadam bundan oldin qo'yilgan edi. Ya'ni qonun loyihasining ilk varianti 2019 yilning iyun oyida Ichki Ishlar Vazirligi tomonidan taqdim etilgan edi.

Adliya vazirligi rahbari IIV tomonidan ishlab chiqilgan «Miting, yigʻilish va namoyishlar toʻgʻrisida"gi qonun loyihasi qayta ishlashga yuborilganini aytgandi:
«Biz koʻrganmiz va qaytarib yuborganmiz. Adliya vazirligi nuqtai nazaridan huquqiy ekspertizada katta masalalar boʻlgan. Ikki-uch marta bu qayta ishlandi. Oxirgi variantini biz hali koʻrmadik. Lekin albatta, bu qonun kerak. Loyiha bekorga ishlab chiqilmadi. U davlat dasturi asosida keltirilgan topshiriq bilan ishlab chiqildi», — deya ta'kidlagandi vazir.

IIV «Miting, yigʻilish va namoyishlar toʻgʻrisida"gi qonun loyihasini 2020 yilning 18 avgustida jamoatchilik muhokamasi uchun e'lon qilgan edi. Va ushbu qonunga nisbatan 191 ga yaqin takliflar kelib tushgandi. Shundan keyin hech qanday yangilik bo'lmadi.

@jinoyat_tahlillar

ESKI XULOSALAR

Menga muhim – albatta, muhim! -
Bu dunyoning mudom borligi.
Ammo erkin yashashim uchun -
Juda zarur kengu torligi.

Ko‘nglim olam bo‘lib quyilar –
Qanday yaxshi she’rda yurishim!
Menga juda muhim tuyular
Yuragimning dunyo qurishi.

Menga muhim: qismat tilkalab -
Yiqilarkan osmonning shifti,
Uni tutib qolar yelkalar
Safi aro borligi kiftim.

Bu hol muhim. Undan-da muhim,
Yashamog‘i mudom adolat:
Har dam balqib turmog‘i ruhi -
Umidlarga sochib tarovat.

Mening uchun qiziqmas - hech ham!
Birovlarning yolg‘on to‘qishi.
Menga zarur - “Yo, Rahmon!...” desam -
Yuragimni noxos o‘sishi.

Nima kerak menga aslida
Boshimga baxt qushi qo‘nmog‘i?
Menga muhim: qismat dastida
Halol yashab, halol o‘lmog‘im.

Usmon Azim


@jinoyat_tahlillar

KICHIK XULOSA (Shaxsiy tahlil va ta'riflar)

Jinoyatning motivi deganda shaxs jinoyat sodir etishda rahbarlik qilgan ongli turtki tushuniladi.

Jinoyatning maqsadi – bu aybdorning jinoiy-huquqqa xilof harakatni sodir etish orqali erishmoqchi bo‘lgan istalgan natija haqidagi tasavvuridir.

Affekt – bu harakat reaksiyasi (yoki to‘liq harakatsizlik) bilan bog‘liq bo‘lgan, shaxsning sodir bo‘layotgan voqealarning mohiyatini anglash va o‘z xatti-harakatlarini boshqarish qobiliyatini jiddiy cheklovchi kuchli qisqa muddatli tuyg‘udir.

@jinoyat_tahlillar

JINOYAT SUBYEKTIV TOMONI - MAQSAD (II qism)

Motivlar va maqsad bilan bir qatorda, jinoyat sodir etgan shaxsning hissiy holatini ham hisobga olish zarur. Psixologiya va falsafada kuch va davomiyligi bilan farqlanadigan to‘rtta asosiy hissiy holat shakli ajratiladi. Bular – tuyg‘u, affekt, ehtiros, kayfiyat.

Tuyg‘u deganda shaxsning o‘z ehtiyojlarini qondirishga, nimaningdir uning tasavvurlariga mos kelishi yoki kelmasligiga bo‘lgan subyektiv munosabatini ifodalovchi voqelikni aks ettirish shakllaridan biri tushuniladi. Tuyg‘u deganda shaxsning o‘z ehtiyojlarini qondirishga, nimaningdir uning tasavvurlariga mos kelishi yoki kelmasligiga bo‘lgan subyektiv munosabatini ifodalovchi voqelikni aks ettirish shakllaridan biri tushuniladi.

Affekt – bu harakat reaksiyasi yoki to‘liq harakatsizlik (qotib qolish ham harakat reaksiyasining bir shakli) bilan bog‘liq bo‘lgan juda kuchli qisqa muddatli tuyg‘udir.

Ehtiros – bu kuchli va davomli tuyg‘udir.

Kayfiyat – ko‘plab tuyg‘ularning teng ta’sir etuvchisi. Bu holat davomiyligi, barqarorligi bilan ajralib turadi va barcha boshqa psixik jarayonlar kechadigan fon bo‘lib xizmat qiladi.

Barcha emotsiyalar ham jinoiy-huquqiy ahamiyatga ega emas, hammasi ham jinoyatning subyektiv tomonining tarkibiy qismi bo‘la olmaydi. Jinoyat huquqi faqat jinoyatga tayyorgarlik ko‘rish va uni sodir etish jarayonida kuzatiladiganlarini hisobga oladi. Jinoyat sodir etilgandan keyingi emotsional holatlar qanday shaklda bo‘lishidan qat’i nazar, ular uning subyektiv tomonining tarkibiy qismi bo‘la olmaydi.

Ko‘pincha jinoyat huquqi affektga murojaat qiladi.

Jinoyat huquqida affekt – bu jabrlanuvchining noqonuniy xatti-harakati natijasida kelib chiqqan kuchli ruhiy hayajondir.

Affekt holatida inson psixikasi odatiy holatdan chiqadi, hayajon ongli, intellektual faoliyatni tormozlaydi, xulq-atvorni motivatsiya qilishdagi tanlash momentini ma’lum darajada buzadi, o‘zini nazorat qilishni qiyinlashtiradi, o‘z harakatlarining oqibatlarini har tomonlama baholash imkoniyatidan mahrum qiladi. (Ushbu mavzuda kanalda bir qancha postlar yozilgan:
1. https://t.me/jinoyat_tahlillar/291
2. https://t.me/jinoyat_tahlillar/292
3. https://t.me/jinoyat_tahlillar/8
4. https://t.me/jinoyat_tahlillar/7 )


@jinoyat_tahlillar

JINOYAT SUBYEKTIV TOMONI - MAQSAD (II qism)

JINOYAT SUBYEKTIV TOMONI - MAQSAD (I qism, kirish)

Psixologiyada maqsad deganda shaxsning o‘z faoliyati natijasida erishmoqchi bo‘lgan va istagan kelajagi tushuniladi. Maqsad istalgan kelajak haqidagi tasavvurni va unga faol intilishni birlashtiradi.

Jinoyatning maqsadi – bu aybdorning jinoiy-huquqqa xilof harakatni sodir etish orqali erishmoqchi bo‘lgan istalgan natija haqidagi tasavvuridir. (shaxsiy ta'rif)

Qasd va maqsad aybning tarkibiy qismlari bo‘lib, ko‘p umumiy jihatlarga ega va ba’zan ularni farqlash qiyin bo‘ladi. Maqsad go‘yo vaqtinchalik xarakterga ega va bundan tashqari, real bo‘lishi kerak, ya’ni muayyan sharoitlarda unga erishish mumkin bo‘ladi.
Jinoyatning maqsadi subyektiv tomonning majburiy belgisi bo‘lishi mumkin, yoki u muayyan turdagi jinoyat tarkibidan tashqarida bo‘lishi mumkin. Agar maqsad zaruriy belgi bo‘lsa, shaxsning xatti-harakatida maqsadning yo‘qligi subyektiv tomonning yo‘qligini anglatadi va demak, jinoiy javobgarlikka tortish uchun asos bo‘lmaydi. Agar maqsad subyektiv tomonning belgisi bo‘lmasa, uni aniqlash aybdor shaxsining ijtimoiy jihatdan qanchalik nochor ahvolga kelib qolganligini aniqlashga yordam beradi, bu esa javobgarlik va jazoni individuallashtirishda hisobga olinadi.

Maqsadlar, qasdlar kabi, nafaqat qasddan, balki ehtiyotsizlik orqasida sodir etilgan jinoyatlarning barcha holatlarida ham aniqlanishi kerak. Beparvolikda maqsad jinoiy oqibatni qamrab olmaydi, chunki aybdor uning yuz bermasligiga ishonadi. Beparvolikning ba’zi holatlarida maqsad bo‘lib mumkin bo‘lgan jinoiy oqibatning oldini olish hisoblanadi. Beparvolikda shaxs jinoiy oqibatni anglamaydi va demak, u maqsad qo‘yishda ishtirok eta olmaydi, ammo harakatlarning o‘zi nafaqat qasd bilan, balki maqsadli ravishda sodir etiladi.

Maqsad jinoyatning qasdidan farq qiladi, chunki u harakatlarning yo‘nalishini belgilaydi, bu shaxs erishmoqchi bo‘lgan natija haqidagi tasavvurdir, qasd esa shaxs jinoyatni sodir etishda nima bilan rahbarlik qilganligidir. Maqsadning mazmuniga qarab, ular juda xilma-xil bo‘lishi mumkin: boylik orttirish, shaxsga yoki jamiyatga zarar yetkazish, sotish va hokazo.

@jinoyat_tahlillar

https://t.me/boost/jinoyat_tahlillar


Kanalni rivojlanishiga siz ham hissa qo'shishingiz mumkin!

Sizningcha, yurisprudensiya sohasini yaxshi mutaxassisi bo'lish uchun oliy va o'rta maxsus ta'lim tizimida qaysi fanlar yetishmayapdi?

#sorovnoma

@jinoyat_tahlillar

Kichik qaydnoma o'zim uchun:

Viktimologik xulq deganda shaxsning o'ziga xos xatti-harakatlari, turmush tarzi yoki psixologik xususiyatlari natijasida jinoyat qurboni bo'lish ehtimolini oshiradigan tendensiyalar tushuniladi. Kriminologiya fanida bu hodisaning shakllanishini tushuntirishga qaratilgan bir qator nazariyalar mavjud.

Benjamin Mendelsohn, viktimologiya yo'nalishining otasi, jabrlanuvchining jinoyat sodir bo'lishidagi rolini tahlil qilib, "jabrlanuvchi-jinoyatchi diadasini" taklif qilgan. Uning fikricha, ba'zi hollarda jabrlanuvchining provokatsion xulq-atvori yoki ehtiyotsizligi jinoyatning kelib chiqishiga sabab bo'lishi mumkin. Mendelsohn jabrlanuvchilarni aybdorlik darajasiga ko'ra turli toifalarga ajratgan.

Stephen Schafer esa Mendelsohnning g'oyalarini davom ettirib, jabrlanuvchining funksional mas'uliyati tushunchasini ilgari surgan. Uning fikricha, jabrlanuvchi jinoyatning oldini olish uchun muayyan choralar ko'rishi mumkin, ammo bu uning jinoyatda aybdorligini anglatmaydi.

Lawrence Cohen va Marcus Felsonning "rutin faoliyatlar nazariyasi" esa jinoyatning sodir bo'lishi uchun uchta elementning bir vaqtda mavjud bo'lishi zarurligini ta'kidlaydi: motivga ega bo'lgan jinoyatchi, mos keladigan nishon (jabrlanuvchi) va nazoratning yo'qligi. Ushbu nazariya jabrlanuvchining kundalik faoliyati va turmush tarzining uning xavfsizligiga qanday ta'sir qilishini ko'rsatib beradi. Masalan, xavfli hududlarda ko'p vaqt o'tkazish yoki qimmatbaho buyumlarni ochiq namoyish qilish kabi xatti-harakatlar jabrlanuvchi bo'lish xavfini oshirishi mumkin.

Bundan tashqari, "jabrlanuvchini ayblash" (victim blaming) fenomeni ham viktimologik xulqni tushunishda muhim ahamiyatga ega. Ba'zida jamiyat yoki huquqni muhofaza qiluvchi organlar jinoyat qurbonining o'zini sodir bo'lgan voqeada qisman aybdor deb hisoblashlari mumkin. Bu esa jabrlanuvchining psixologik holatiga salbiy ta'sir ko'rsatishi va uning adolatga bo'lgan ishonchini susaytirishi mumkin. Va jabrlanuvchining bir kun kelib, jinoyatchiga aylanishiga sababchi bo'ladi.

Shuning uchun, har qanday ushbu soha vakili, nafaqat ayblanuvchi bilan, balki jabrlanuvchi bilan munosabatga kirishayotganida ham ehtiyot bo'lishi lozim. Shok holati, vaziyatni anglab turmagan odamga nisbatan qilingan har qanday bosimli harakat - boshqa jinoyatni keltirib chiqaradi. Bu mavzuni faqat jinoyatga nisbatan qoldirish xato, har qanday holatda "Aytilgan soʻz – otilgan oʻq"ligicha qoladi.


@jinoyat_tahlillar

G'AZAB, O'SMIRLAR, JINOYATCHILIK

Gʻazab zarar koʻrish yoki maqsadga erishishga toʻsqinlik qilish natijasida kelib chiqadi; ogʻir, doimiy qiyinchiliklar va travmalarni boshdan kechirganlar koʻproq gʻazablanishga moyil boʻladilar. Agar u fosh etish, faollik va sud jarayoni orqali adolatsizliklarni bartaraf etish kabi unumli faoliyatga yoʻnaltirilsa, gʻazab jamiyatda juda ijobiy oʻzgarishlarga turtki boʻlishi mumkin degan fikrlar ham yo'q emas.

Gʻazab dushmanona muhitda moslashuvchan ham boʻlishi mumkin, chunki u odamlarni potensial tahdidlarga nisbatan sezgirroq va qarshilik koʻrsatuvchanroq qilishi mumkin. Biroq, zararsiz munosabatlarni hujum sifatida qabul qilish va doimiy ravishda nizolarni kuchaytirish ham aybdorga, ham jabrlanuvchiga keraksiz zarar yetkazishi, gʻazab va vayronagarchilik siklini yaratishi mumkin.

Gʻazabni nazorat qilish yoshlar uchun ayniqsa qiyin boʻladi, chunki ularning impulsivligi va his-tuygʻularini boshqarish qobiliyati toʻliq rivojlanmagan, bu qisman oʻsmirlik yillarida zoʻravonlik jinoyatlari choʻqqisiga chiqishining sababi hisoblanib kelinadi.

Kriminologiya boʻyicha olim Caitlin Cavanagh yaqinda chop etgan tadqiqot natijalari shuni koʻrsatdiki, oldin jazolangan va oʻtgan bir necha oy ichida koʻproq gʻazabni boshdan kechirganini bildirgan yoshlar hozirda zoʻravonlik sodir etish ehtimoli koʻproq edi. Biroq, ular ikki yil ichida qayta jinoyat sodir etish (zoʻravonlik yoki zoʻravonliksiz) xavfi yuqori emas edi.

Bu qisqaroq muddatli takroriy jinoyatchilik davrlarini (bir yil yoki undan kamroq muddat ichida qayta jinoyat sodir etganlar) qoʻllagan boshqa tadqiqotchilarning topilmalariga zid keladi. Bu umumiy gʻazab qisqa muddatli zoʻravonlik va jinoyatchilik bilan bogʻliq boʻlishi, ammo uzoq muddatli xulq-atvor muammolari bilan bogʻliq emasligini anglatishi mumkin.

Gʻazabning koʻtarilishi va pasayishi

Gʻazabning har bir epizodini koʻtarilish va pasayishni oʻz ichiga olgan toʻlqin sifatida tasavvur qilish mumkin.

Koʻtarilish - qiyinchilikdan keyin gʻazabning qanchalik tez paydo boʻlishini anglatadi; tez achchiqlanadigan odamlar boshqalarni ularni gʻazablantirmaslik uchun ehtiyot boʻlishga majbur qilishi mumkin. Pasayish esa odamning qancha vaqt gʻazabda qolishini anglatadi. Uzoq muddatli gʻazabni boshdan kechirish bezovta qiluvchi fikrlar, gʻazabni keltirib chiqaradigan voqealar haqida qayta-qayta oʻylash va fiziologik jihatdan tinchlanishning qiyinligi bilan bogʻliq boʻlishi mumkin.

Uzoq davom etadigan, ichga yutilgan gʻazab hissiyotlarni kuchaytirishi va zoʻravonlik xayollarini uygʻotishi mumkin, bu esa uzoq muddatli gʻazabning jiddiy jinoyatlar bilan bogʻliqligini tushuntiradi.

Masalan, zo'ravonlik jinoyati sodir qilgan erkak, shartli ravishda ozod qilinganlar jamiyat namunasiga nisbatan tez achchiqlanmasdan, balki uzoq muddatli gʻazabni boshdan kechiradilar va ularni jinoyat sodir qilishi ikki barobar yuqori ekanligi aniqlandi. Demak, uzoq muddatli gʻazab zoʻravonlikka olib kelishi mumkin boʻlgan jiddiy jinoyat namunalariga aloqador boʻlishi mumkin. Lekin tez achchiqlanadigan, hafa bo'ladigan, zoʻravonlik alomatlari mavjud emas yoshlar ulgʻaygan sari jinoyat qilishni toʻxtatishlari mumkin.

Qiziq fakt, uzoq muddat o'zida g'azabni ushlab qoladigan insonlar doim o'ychan, hayolchan bo'lishadi, shuning uchun ular hayollarini yengga olishmaydi, ya'ni ichki kuch ularni zo'ravonlik qilishga undashi mumkin.

@jinoyat_tahlillar

600!
Rahmat!

@jinoyat_tahlillar

ADOLAT

Yo‘qsilga dedilar: Da’voyingdan kech,
Mana ol, siymu zar senga kafolat.
Yo‘qsil ular gapin tinglamadi hech,
Adolat, dedi u faqat, adolat!

Badavlat kimsaga berdilar savol,
Dedilar: Nima bor kuchliroq puldan?
U javob qaytardi: - Qo‘rqaman alhol,
Adolat axtargan o‘sha yo‘qsildan.

Abdulla Oripov (1994)

@jinoyat_tahlillar

Kichik qaydnoma o'zim uchun:

Emil Durkgeym falsafasiga ko'ra, jinoyat jamiyat uchun mutlaqo anormal hodisa emas. Aksincha, u jamiyatning o'ziga xos bir qismi bo'lib, hatto muayyan ijobiy funksiyalarni ham bajarishi mumkin. Durkgeymning kitoblarini o'qib shunday fikrga kelish mumkinki, jinoyat jamiyat a'zolarining umumiy qadriyatlari va me'yorlarini belgilab berishga yordam beradi. Jinoyatchilikka qarshi kurashish orqali jamiyat o'zining axloqiy chegaralarini mustahkamlaydi va birdamligini oshiradi.

Shu bilan birga, Durkgeym anomiya tushunchasini ilgari suradi. Anomiya - bu jamiyatda aniq me'yorlar va qadriyatlar yo'qligi yoki ularning zaiflashuvi natijasida yuzaga keladigan holat. Bunday sharoitda shaxslar o'zlarini yo'qotib qo'yishlari, maqsadlari chalkashib ketishi va natijada deviant, shu jumladan jinoiy xulq-atvorga moyil bo'lishlari mumkin.

Demak, Durkgeym nuqtai nazaridan, jinoyat faqatgina individual patologiya emas, balki jamiyatning tuzilishidagi muayyan kamchiliklar va o'zgarishlarning ham natijasi bo'lishi mumkin. Jamiyatning barqarorligi va sog'lom rivojlanishi uchun nafaqat jinoyatchilikka qarshi kurashish, balki umumiy qadriyatlarni mustahkamlash va anomiya holatining oldini olish ham kerak bo'ladi.

Agar bundan kelib chiqqan bo'lsak, "Jinoyat va jazo" asari bosh qahramoni, "kampirni emas balki o'zimni o'ldirdim" deb aytganida, shu paytga qadar o'ziga uqtirib kelingan va o'zi to'g'ri deb qabul qilgan normasi(qadriyatini)ni ildiziga tosh otganini nazarda tutgandir?!


@jinoyat_tahlillar

Kichik qaydnoma o'zim uchun:

Freydning nazariyasidan kelib chiqsak, har qanday jinoyat sodir qilgan shaxs tavba qilishi, o'zgarishga ahd qilishi, o'zini qayta qayta tarbiyalashi mumkin, lekin hech qachon bolalikda uning o'zligida qurilgan fundament o'zgarmaydi.
Abdulla Avloniy to'g'ri aytgan: “Tarbiya biz uchun yo hayot – yo mamot, yo najot – yo halokat, yo saodat – yo falokat masalasidir".

@jinoyat_tahlillar

Kanalda oldindan aynan shu rukn bor edi. Ya'ni kanal kuzatuvchilarni qiziqqan mavzuga oid manbalar tashlab berilardi yoki post yozilardi.

Agar sizda savol yoki taklif bo'lsa ushbu link orqali, anonim tarzda yozib qoldirishingiz mumkin:
t.me/anonaskbot?start=l2xn8puv0nhtt

Kuzatishda davom eting!

@jinoyat_tahlillar

Ayni paytda qaysi kitobning mutolaasi bilan bandsiz?

Aytgancha, Dostoyevskiyning ushbu kitobi qahramoni oʻzining kundaligida oʻzi va yaqin atrofidagi voqealar haqida hikoya qiladi, unda u asosiy ishtirokchilardan biri boʻlganligini ta'kidlaydi. U yigirma yoshda, Moskvada gimnaziyani endigina tugatgan, ammo oltinchi sinfdan beri orzu qilib kelgan gʻoyasini amalga oshirish uchun universitetga kirishni kechiktirishga qaror qilgan.


@jinoyat_tahlillar

MOTIV VA MAQSAD

Maqsad – bu istalgan natija, kerakli kelajakning modeli. Motivdan farqli oʻlaroq, maqsad anglangan boʻladi. U yoki bu motivlar bilan harakatga kelgan subyekt oʻz oldiga maqsadlar qoʻyadi.

Motiv va maqsad bir-biriga oʻtishi mumkin. Motiv tashqi ta'sirdagi maqsaddan harakatlantiruvchi kuch olib, ichki maqsadga aylanishi mumkin (motivning maqsadga siljishi): masalan, o'rtog'ingiz bilan birga yurish uchun u kirgan o'qishga kirasiz, keyin oʻqishga qiziqib keta boshlaysiz, va maqsadingiz endi mavjud. Motiv hayotiy maqsad – hayotiy motivga aylanishi mumkin. Inson oʻz hayotini (uzoq vaqt davomida) u yoki bu motivni amalga oshirish bilan oʻtkazadi va asta-sekin uni anglay boshlaydi. Motivning refleksiyadan farqi shundaki, unda faoliyat uchun harakat yoʻq. Anglash jarayoni goʻyo beixtiyor, tegishli maqsadni qoʻymasdan sodir boʻladi. Uning vazifasi oʻz motivini bilish emas, balki bor narsani anglash.

Maqsadlar va motivlar mos kelmasligi mumkin. Leontyevning haydovchi haqidagi misolini eslaylik. Odamlar ochlikni qondirish uchun hayvon ovlaydilar. Ovda ishtirok etayotgan bir guruh odamlar tegishli usullarni qoʻllagan holda hayvonni oʻz uyasidan haydab chiqarishlari kerak – bu maqsad hali ham biologik maʼnoga ega. Ikkinchi guruh odamlar oʻzlariga qarab qochayotgan hayvonni, masalan, jarga haydab, oʻldiradilar. Ammo uchinchi guruh odamlar shunday harakatni amalga oshiradilarki, uning predmeti (maqsad – hayvonni oʻzidan uzoqlashtirish) va motivi (ehtiyoj predmeti – ochlikni qondirish) mos kelmaydi. Bu odamlar, masalan, biror butazor yonida turishibdi va oʻzlariga qarab qochayotgan hayvonni oʻzlaridan uzoqlashtirishlari kerak, toki u butazordan pana sifatida foydalanib, taʼqibdan yashirinib qolmasligi uchun. Bunday holda, faoliyat predmeti (motiv) va harakat predmeti (maqsad) oʻzaro amalda qarama-qarshi boʻladi.

@jinoyat_tahlillar

Nima deb o'ylaysiz, balki giyohvand moddalarini sotish, ishlab chiqarishni jinoyat kodeksidan dekriminalizatsiya qilsak, ushbu jinoyatga oid bo'lgan vaziyatlar kamayar?
Masalan, Amerika tajribasi, Meksika tajribasi, Portugaliya tajribasi xorijiy tajriba sifatida allaqachon mavjud.


@jinoyat_tahlillar

Ayrim motivlar qasddan qilingan jinoyatlar uchun xos bo'lsa, boshqalari ehtiyotsizlik orqasidan sodir etilgan jinoyatlar uchun xos, ayrimlari esa ham ehtiyotsizlik orqasidan sodir etilgan, ham qasddan qilingan jinoyatlarga xos bo'lishi mumkin. Masalan, manfaatdorlik, qasos, rashk, bezorilik niyatlari, karerizm va hokazo, qoida tariqasida, qasddan qilingan harakatlar motivlari hisoblanadi, ammo ular ehtiyotsizlik orqasidan sodir etilgan jinoyatlar motivlari ham bo'lishi mumkin. Ikkinchilariga esa maqtanish, qo'rqmaslik, egoizm va boshqalar kabi motivlar xosdir.


@jinoyat_tahlillar

JINOYAT SUBYEKTIV TOMONI - MOTIV BU...

Jinoyat motivi deganda shaxs jinoyat sodir etishda rahbarlik qilgan ongli turtki tushuniladi. Boshqacha qilib aytganda, bu harakat manbai, uning ichki harakatlantiruvchi kuchi bo'lib, ehtiyojlar va manfaatlar bilan bog'liq bo'lgan, shaxsda jinoyat sodir etishga qaror qilishni keltirib chiqaradigan turtkilardir. Bunda insonning ehtiyojlari insonning normal hayot faoliyati uchun zarur bo'lgan, ammo hozirda unga ega bo'lmagan barcha narsalar sifatida qaralishi kerak. Insonga xos bo'lgan ehtiyojlar intellektual, axloqiy, estetik va boshqalar orqali kelib chiqishi mumkin.

Jinoyat - bu jinoyat motivlarining ifodalash va obyektivlashtirish shakli; o'z navbatida, motiv huquqiy yoki noqonuniy xatti-harakatlarning haqiqiy xususiyatini tushunishga imkon beradi. Jinoyat turtki harakatni anglash va uning oqibatlarini oldindan ko'rish orqali vositachilik qilinganidan keyin sodir etiladi. Barcha qasddan qilingan jinoyatlar motivlangan - bu holat deyarli umumiy e'tirof etilgan. Ehtiyotsizlik orqasidan sodir etilgan jinoyatlar motivlari masalasi murakkabroq hal etiladi.

Ayrim mualliflar ehtiyotsizlik orqasidan sodir etilgan jinoyatlarda motivlarning ahamiyatini inkor etadilar (A.A. Piontkovskiy, Sh.S. Rashkovskaya va boshqalar), boshqalari esa ehtiyotsizlik orqasidan sodir etilgan jinoyatlarga nisbatan jinoyat motivlari emas, balki jinoyatga olib kelgan xatti-harakat holati haqida gapirish mumkin deb hisoblaydilar. Dagel P.S., Kriger G.A. va Voroshilin Ye.V.ning fikricha, ko'p hollarda ehtiyotsizlik orqasidan sodir etilgan jinoyatlar ongli-irodaviy xususiyatga ega, demak, motivlangan va maqsadli hisoblanadi. Ehtiyotsizlik orqasidan sodir etilgan jinoyatlar motivlarini aniqlash ushbu jinoyatlarning sabablarini, jinoyatchi shaxsining mazmunini, uning ijtimoiy axloqqa zid yo'nalishini tushunishga yordam beradi, javobgarlik va jazoni individuallashtirishga imkon beradi. Turli motivlar, masalan, og'ir oqibatlarga olib kelgan xavfsizlik qoidalarini buzishga sabab bo'lishi mumkin. Ayrim ehtiyotsizlik orqasidan sodir etilgan jinoyatlar faqat shartli ravishda motivsiz deb atalishi mumkin - harakat ongli-irodaviy nazoratdan mahrum bo'lgan hollarda.

Bunday vaziyat jinoyatkor beparvolik shaklida jinoyatlar sodir etilganda, shaxsning ongi va irodasi o'z xatti-harakatlarini nazorat qilmaganda, agar shaxs o'z xatti-harakatlarini nazorat qilishi kerak bo'lgan (beparovlikning obyektiv mezoni) va nazorat qila olgan (beparovlikning subyektiv mezoni) bo'lsa, mumkin. Yuridik adabiyotda jinoyatkor beparvolikda ham shaxsning personalitysida, uning intellektual-irodaviy, hissiy, baholovchi va amaliy-faoliyat komponentlarida yashiringan jinoyat motivi mavjud degan fikr bildirilgan (U.S. Djekebayev, T.G. Raximov, R.N. Sudakova).

Motivlar jinoyatlarning og'irligiga ko'ra antisotsial, asotsial, psevdosotsial, protosotsial turlarga bo'linishi mumkin. Antisotsial motivlarga siyosiy, zo'ravon-agressiv, manfaatdorlik, manfaatdorlik-zo'ravonlik motivlari kiradi. Kamroq xavfli bo'lgan asotsial motivlarga, masalan, egoistik, anarxo-individualistik va boshqalar kiradi. Psevdosotsial motivlar deganda alohida ijtimoiy guruhlarning manfaatlariga asoslangan, jinoiy-huquqiy normalarga, alohida shaxslar va jamiyat manfaatlariga zid bo'lgan motivlar tushuniladi. Bunday motivlar quyidagilar asosida shakllanadi: agressiv-zo'ravon to'qnashuvlarga olib kelishi mumkin bo'lgan soxta o'rtoqlik asosida; iqtisodiy jinoyatlar, adolatga qarshi jinoyatlar va boshqalarni sodir etishga sabab bo'lishi mumkin bo'lgan soxta korporativlik asosida. Jinoyatlarning protosotsial motivlarining shakllanishi ijtimoiy jihatdan ma'qullangan xatti-harakat motivlarining ijtimoiy jihatdan salbiy jinoyat motivlariga aylanishidan iborat (masalan, zaruriy mudofaa chegarasidan oshib ketgan holda jinoyat sodir etilganda; jinoyat sodir etgan shaxsni ushlash uchun zarur bo'lgan choralar oshirib yuborilganda). Bunday motivlarga tezkor ravishda konfliktli vaziyatda shakllanadigan va yuqori affektivlik bilan xarakterlanadigan qasos, rashk kiradi.

@jinoyat_tahlillar