شفاف سازی در مورد رای شماره ۳۱۸۸ دیوان عدالت اداری
رأی شماره ۳۱۸۸ دیوان عدالت اداری یکی از تصمیمات کلیدی در حوزه حقوق کارگران پیمانکاری، به ویژه در صنعت نفت و گاز ایران است. این رأی با تأکید بر محاسبه مزایای شغلی بر اساس دستمزد کامل (و نه فقط حقوق پایه) تحول مهمی در بهبود معیشت کارگران ایجاد کرده است. در زیر به مهمترین نکات این رأی و پیامدهای آن اشاره می کنم:
۱. محور اصلی رأی ۳۱۸۸:
- تعریف «مزد» بر پایه قانون کار: دیوان تأکید کرد که تمامی مزایای شغلی (مانند اضافه کار، نوبتکاری، جمعه کاری، فوقالعاده های خاص و سنوات) باید بر اساس دستمزد کامل کارگر محاسبه شود، نه صرفاً «حقوق پایه».
- هدف: جلوگیری از کسر غیرقانونی مزایا توسط پیمانکاران و افزایش عادلانه دریافتی کارگران.
۲. گروههای مشمول رأی:
- کارگران پیمانکاری مستمر در شرکتهای نفتی و گازی (غیرپروژهای).
- کارگرانی که در شرایط ویژه (مانند محیطهای آلوده، ارتفاع یا مناطق گرمسیری) فعالیت می کنند.
۳. تغییرات کلیدی برای کارگران:
- افزایش ۲۰ تا ۳۰ درصدی دریافتیها به دلیل محاسبه مزایا بر اساس کل دستمزد.
- بازنگری در سنوات و بازخرید مرخصی با فرمول جدید.
- شامل شدن فوقالعاده های خاص (مانند اقلیم سخت یا خطرات محیط کار) در محاسبات.
- مقاومت پیمانکاران: برخی پیمانکاران با استناد به «کمبود بودجه» یا «ابهام در دستورالعملها» از اجرای کامل رأی خودداری می کنند.
- نظارت ناکافی: گزارشها نشان میدهد در برخی واحدها، نظارت وزارت نفت و سازمانهای مربوطه ضعیف است.
اقدامات لازم از سوی کارگران:
- در صورت عدم اجرای رأی توسط پیمانکار، کارگران می توانند از طریق هیئتهای حل اختلاف کارگری یا دادگاههای حقوقی و یا تجمعات قانونی پیگیری قانونی کنند.
- مستندسازی تمامی فیشهای حقوقی و قراردادها برای ارائه به مراجع قضایی ضروری است.
این رأی گامی بلند برای تحقق عدالت در حقوق کارگران پیمانکاری است، اما اجرای کامل آن نیازمند فشار نهادهای نظارتی و پیگیری جمعی کارگران است. در صورت اجرای صحیح، نه تنها درآمد کارگران افزایش می یابد، بلکه از سوءاستفاده های مالی پیمانکاران نیز جلوگیری می شود.
در زیر به روش صحیح محاسبه این رای را با هم مرور می کنیم :
. محاسبه هر مزیت:
- مثلاً برای اضافه کار:
(ساعات اضافه کار × نرخ ساعتی) + (۳۵٪ × نرخ ساعتی × ساعات اضافه کار)
- نرخ ساعتی = (کل دستمزد ماهانه) ÷ ۲۲۰ ساعت (ساعات کاری ماهانه استاندارد)
۳. مثال عددی:
- اگر کل دستمزد ماهانه یک کارگر ۱۰ میلیون تومان باشد:
- نرخ ساعتی = ۱۰,۰۰۰,۰۰۰ ÷ ۲۲۰ ≈ ۴۵,۴۵۵ تومان
- اضافهکاربرای ۱۰ ساعت:
(۱۰ × ۴۵,۴۵۵) + (۰.۳۵ × ۴۵,۴۵۵ × ۱۰) ≈ ۴۵۴,۵۵۰ + ۱۵۹,۰۹۳ = **۶۱۳,۶۴۳ تومان
نکته کلیدی رأی ۳۱۸۸:
پیش از این، مزایا فقط بر اساس «حقوق پایه» (مثلاً ۴ میلیون تومان) محاسبه میشد، اما اکنون باید تمام اجزای د
ستمزد (تا سقف قانونی) مبنای محاسبه قرار گیرد.
این تغییر، دریافتی کارگران را ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش می دهد.
✍️ کاظمی
🇮🇷قانون کارایران
https://t.me/ghanonkar2