Bu she’r — muhabbat dostonidir, iztirob qissasidir, tuproq bilan yakun topgan samoviy yurak hikoyasidir. Uning har bir misrasi og‘ir, ammo ohangdor, chuqur, ammo nafis. U oddiy so‘zlar bilan yuksak tuyg‘ularni ifoda etgan, go‘yo yurakni tilga kiritgan she’rdir.
Shoir yana bir she’rida mana shunday go’zal ifodalar bilan sug’orilgan jilokor satrlarni jonlantiradi:
Ko’z yoshi ham kutmagin
sevinmagan odamdan;
sevgi so’rma,
sevgilim,
sevilmagan odamdan.
Ishq tilasang har mahal,
oshiq bo’lib so’ragin;
barmoqlaringga mahtal
eshik mening yuragim.
Yo’ling tushgan zamoni,
yoymay ovozasini,
bir yo’l chertib o’t, jonim,
qalbim darvozasini.
Faqat bir shart:
chorlasam,
kirsang,
hasrat chekish yo’q,
bu eshikdan, azizam,
kirish bordir,
chiqish yo’q!
Bu she’r — Mansur Jumayevga xos tarzda yurakdan otilgan dard, sadoqat va muhabbatning bitmas-tuganmas olamini o‘zida mujassam etgan, qisqa, ammo ta’sirchan go’zal satrlardir.
Ko‘z yoshi ham kutmagin, sevinmagan odamdan;
Sevgi so‘rma, sevgilim, sevilmagan odamdan.
Ushbu satrlar bilan shoir dardli haqiqatni ochib beradi: chin sevgi — majburlash, iltijo yoki yolvorishga emas, balki yurakning iztirobli ohangiga, ichki ehtirosga bog‘liq. Muhabbat Alloh tomonidan beriladigan ilohiy tuyg’u. Shoirning har biri so’zi, she’rning ohangdorligi muhabbat kuyi bo’lib yangragan. Bu yerda “sevgi” – ilohiy tuyg‘u sifatida talqin etiladi. Shoir muhabbatni so‘rash emas, olish lozimligini va uni faqat yurakda bor insondan kutish kerakligini aytadi. Bu satrlar sevgi izhorida haqiqat va samimiyat mezonini belgilaydi.
Ishq tilasang har mahal, oshiq bo‘lib so‘ragin
Barmoqlaringga mahtal eshik – mening yuragim.
Shoirning yuragi oddiy a’zo emas, balki sevgiga olib boruvchi eshik, sadoqat saroyining darvozasi sifatida ko‘rsatiladi. Bu yerda har bir so‘z — ehtirosli, samimiy va badiiy jiloga ega.
Yo‘ling tushgan zamoni, yoymay ovozasini,
Bir yo‘l chertib o‘t, jonim, qalbim darvozasini.
Shoir sevgan insonini yuragining darvozasidan shovqin-suronlarsiz, sokin va samimiy tarzda kirishga chaqiradi. “Yoymay ovozasini” iborasi — sevgi sadosini shaxsiy, dilga yaqin, pinhona holatda saqlash istagidan darak beradi. Bu aslida, muhabbatning nafaqat jismoniy, balki ruhiy sadoqat bo‘lishi lozimligini bildiradi.
Faqat bir shart: chorlasam, kirsang, hasrat chekish yo‘q,
Bu eshikdan, azizam, kirish bordir – chiqish yo‘q!
She’rning eng kuchli, ohangdor va falsafiy yakuni mana shu satrlarda mujassam. Shoir sevgan odamidan sadoqat istaydi. Bu eshik — yurak eshigi. Unga bir kirilgan bo‘lsa, undan chiqish yo‘q. Bu qat’iylik — muhabbatning abadiy va bir umrga tegishli bo‘lishini ifoda etadi. "Kirish bordir – chiqish yo‘q" degan jumla sevgi yo‘lidagi so‘zsiz qasamyod, yurakdagi muhrdir.
Bu she’r — qisqaligi bilan yengil, lekin mazmuni bilan yuksak. Har bir satr yurakdan chiqqan, yurakka yetadigan og‘ir, ta’sirchan fikrlar bilan to‘la. She’rda nafaqat muhabbat, balki sadoqat, samimiyat, tanlov, mas’uliyat tushunchalari she’rning poetik zamini sifatida uyg‘unlashadi.
Mansur Jumayev muhabbatni nafaqat his-tuyg‘u, balki ongli tanlov, yurakdagi eshik, sadoqatli sayohat sifatida talqin qiladi. Bu she’r — sevgi olamiga chorlov, lekin shu olamdan chiqmaslikka qasamyoddir. Bu — yurak eshigini ochgan oshiqning jiddiy taklifi, hayotiy sharti, qalbdagi chiroyli qoidasidir.
Beixtiyor, shoir she’rlari insonni o’ziga rom etadi. Adib sheriyati ohangdorligi, jilokorligi, o’z uslubi bilan ham qalblarga yaqindir. Mansur Jumayevning har bir ijod namunasi adabiyotimizning durdona shoh asarlaridandir. Shoirning har bir satri, asrlar oshsada mangu barhayot yashashiga ishonamiz.
__Umarqulova Barchinoy Sherali qizi
Buxoro davlat universiteti 3-bosqich talabasi__