چگونه نام ولایت اردلان در دوره پهلوی تبدیل به کردستان شد؟
دکتر توحید ملک زاده
https://t.me/melikzadeh
در دوره پهلوی فاجعه بارترین دستکاری های سیاسی-فرهنگی و اقتصادی ایران با سردمداری روشنفکران به اصطلاح وطن پرست بوقوع پیوست.
یکی از این سیاستهای فاجعه بار، تبدیل نام منطقه اردلان به کردستان بود.
منطقه اردلان که نامش را از خاندان حکومتگر اردلان گرفته است، امارتی بود در بطن حکومت صفوی. خاندان اردلان شیعی مذهب بوده و زبانی غیر از زبان امروزین سورانی ها داشتند.
حکومت صفوی نیز همچون سایر حکومتهای ترک منشا معتقد به ملوک الطوایفی یا به معنی امروزین فدرالیسم بودند. خاندان اردلان نیز که دایره حکومتش از شهر زور شروع شده بود همچون تمام حکومتهای محلی به تدریج دایره حکومتش را وسیعتر نموده شهر سینه( سنندج امروزین) را هم در برگرفت.
امارت اردلان به کمک دولتهای معظم ترک قاجاریه توانست به حکومت خود ادامه دهد تا اینکه در اواخر قاجاریه اردلانها حاکمیت امارت خود را از دست دادند.
جنگ جهانی اول یکی از بنیادی ترین جنگهایی بود که شالوده حکومتی بسیاری از دولتهای منطقه پس از این جنگ پایه ریزی شد.
مناطق کردنشین با هر زبان و مذهبی مورد توجه دول متخاصم اروپایی بود. دولت ایران در کنفرانس صلح پاریس طی نامه ای به کنفرانس درخواست تابعیت اکراد عثمانی را به خود کرد. روشنفکران ایرانی آن زمان نیز برای نیل به این مقصد سیاسی همگام با دستگاه دیپلماسی حرکت می کردند. آنان برای جذب اکراد در سیستم ایران تصمیم گرفتند ایالت کردستانی در ایران تاسیس کنند تا اکراد عراق هم متمایل به ایران شود.
برای اینکار به مستشرق روسیه به نام مینورسکی و رشید یاسمی ایرانی مبلغ خوبی دادند تا درباره تاریخ کرد و کردستان به نفع پهلوی ها کتاب نوشته آنها را به هخامنش و ماد متصل نمایند کمااینکه تاریخ نسطوری ها و سریانی های مسیحی به آشور باستان وصل کرده بودند.
با وقوع انقلاب مشروطیت و رواج سیستم جدید تقسیمات کشوری براساس ایالات و ولایات، ایران دارای چهار ایالت از جمله آذربایجان و ۲۲ ولایت بود. تا سال ۱۳۱۶ش ایالت غربی آذربایجان شامل استان فعلی آذربایجان غربی، سقز، بیجار و تا مناطق شمالی سنندج بود.
در تقسیمات کشوری سال ۱۳۱۶ استانها به شماره نامیده شدند.استان سوم تبریز و اردبیل، استان چهارم اورمیه و مناطق غربی، استان پنجم شامل همدان ۲ـ کرمانشاهان (کرمانشاه)۳ـ شاهآباد (اسلامآباد غرب) ۴ـ سنندج ۵ـ ملایر ۶ـ ایلام (به مرکزیت
کرمانشاه).
در ساله ۱۳۳۷ ش، از درون استان پنجم و با انتزاع قروه و بیجار ترک نشین که اول جزو آذربایجان غربی بودند و سپس ملحق به همدان بودند استان کردستان به مرکزیت سنندج تشکیل شد.
امروز بیش از نیمی از استان کردستان ترکان بومی سنندج و شهرهای بیجار و قروه می باشند. بدین سبب بیش از هفتاد درصد اسامی جغرافیایی خاص استان تازه تاسیس و مسمی به کردستان ترکی است. لزوم درخواست احیای اسامی باستانی ترکی در ولایت اردلان( مسمی به کردستان در سال ۱۳۳۷ش) بیش از پیش احساس می گردد.
۲۹ فروردین ۱۴۰۴
https://t.me/melikzadeh